حنیف حیدرنژاد- به مناسبت روز جهانی منع به کار گرفتن کودکان در درگیری‌های نظامی، وبسایت یونیسف، صندوق کمک به کودکان سازمان ملل متحد، در مورد کودک‌سربازان می‌نویسد: از زمانی که پروتکل اختیاری کنوانسیون حقوق کودک در مورد دخالت کودکان در درگیری‌های مسلحانه در ۱۲ فوریه ۲۰۰۲ در چهارچوب قوانین بین‌المللی به تصویب رسید تا کنون ۱۷۲ کشور آن را امضا کرده‌اند.
با وجود این همچنان در بسیاری از درگیری‌های نظامی از کودکان در قسمت‌های پیامرسانی، آشپزخانه، نگهبانی یا دیگر بخش‌ها استفاده می‌شود. حتا از آنها به عنوان سپر انسانی استفاده شده یا در عملیات‌های انفجاری (انتحاری) به کار گرفته شده و یا مورد سوء استفاده جنسی قرار گرفته و همچنین با اجبار به ازدواج جنگجویان دیگر درآورده می‌شوند. از آمار دقیق کودک‌سربازان در جهان اطلاعات دقیق در دست نیست. اما سازمان ملل متحد توانسته از سال ۲۰۰۲ تا کنون بیش از ۹۳٫۰۰۰ مورد را به ثبت برساند که ۸۵ درصد آن را پسران تشکیل می‌دهند.
ساده بودن جذب کودکان
کودکان و نوجوانان به سادگی تحت تاثیر قرار گرفته یا می‌توانند به سادگی به اطاعت کشانده شوند. کودکان برای گروهای مسلح نیروی انسانی ارزان و قابل دسترس محسوب می‌شوند که به راحتی می‌توان آنها را جذب کرد. بخشی از این کودکان ربوده شده و به اجبار به سربازی کشانده می‌شوند. بخشی از آنان به دلیل زندگی در شرایط فقرِ شدید یا نداشتن آموزش و آگاهی و یا چون چشم‌اندازی برای آینده ندارند جذب گروهای مسلح می‌شوند. ب
این کودکان خود اغلب قربانی خشونت بوده یا به راحتی می‌توان آنها را مجبور به اعمال خشونت کرد. اغلب این دختران و پسران، پس از آنکه به سربازی اجباری در می‌آیند ضربه روحی شدید خورده و از پیامدهای آن همچون کابوس‌های وحشتناک یا انواع اختلالات روحی- روانی رنج می‌برند. اغلب آنها از تحصیل یا ادامه تحصیل محروم شده و رفتارهای خشن و شدید را تجربه کرده‌اند و به همین خاطر بازگشت آنها به زندگی عادی به زمان زیادی نیاز دارد.
چه کسانی کودک‌سرباز محسوب می‌شوند؟
منظور از کودک سرباز، دختران و پسران کودک یا نوجوان زیر ۱۸ سال هستند که توسط گروه‌های نظامی جذب و در درگیری‌های نظامی به کار گرفته می‌شوند. منظور اما این نیست که این کودکان حتما باید در عملیات نظامی شرکت داشته باشند، بلکه به کار گرفتن آنها در امور پشتیبانی مانند پیامرسانی، آشپزخانه، نگهبانی یا سوء استفاده جنسی از آنها یا ازدواج اجباری نیز شامل همین تعریف می‌شود. استفاده از کودکان در منازعات نظامی نقض فاحش حقوق کودکان و در مورد کودکان زیر ۱۵ سال حتی مصداق جنایت علیه بشریت است.
کودک‌سربازان در حکومت اسلامی حاکم بر ایران
از زمان روی کار آمدن حکومت جمهوری اسلامی، کودکان و نوجوانان یک منبع انسانی برای جنگ با عراق بود. همچنین دانش‌آموزان در چهار دهه گذشته پیوسته به اشکال مختلف به عضویت بسیج نیروی شبه‌نظامی وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که خود یک نهاد نظامی ایدئولوژیکِ نامتعارف و موازی ارتش در جمهوری اسلامی است در آمده‌اند و از آنها برای سرکوب مردم استفاده شده است.
روح‌الله ترابی یکی از آخوندهای حکومتی و «معاون فرهنگی قرارگاه پیشرفت و آبادانی کشور» در مورد به کار گرفتن کودکان در جنگ ایران و عراق می‌گوید: «بیش از ۵۵۰ هزار دانش‌آموز پسر به عرصه و کارزار جنگ در دفاع مقدس وارد شدند و همچنین بیش از این تعداد دانش‌آموز دختر نیز در عرصه‌های دیگر در دوران دفاع مقدس خدمت می‌کردند». وی افزوده است: «از مجموع دانش‌آموزان رزمنده، ۳۶ هزار نفر شهید شدند و برخی از آنان مفقودالاثر هستند و بیش از ۸۵۶ نفر جانباز شدند!»
حسین هژبری معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش در خرداد ۱۳۹۱ خبر داد: سه میلیون و ۸۰۰ هزار دانش‌آموز هم‌اکنون عضو بسیج دانش‌آموزی کشور هستند.
گروه‌های مسلح غیردولتی
در ایران علاوه بر حکومت، سازمان‌های سیاسی و گروه‌های مسلح غیردولتی نیز از کودکان برای اهداف نظامی خود استفاده می‌کنند. به دلیل عدم شفافیت و پنهانکاری این گروه‌ها، آمار و اطلاعات دقیقی در این مورد وجود ندارد. اما در چند سال اخیر برخی از کودک‌سربازانِ سابق که در «سازمان مجاهدین خلق» بوده‌اند از تجربه خود گزارش داده و ابعاد این موضوع را تا حدودی روشن کرده‌اند.
https://kayhan.london/1400/08/12/%da%af%d8%b2%d8%a7%d8%b1%d8%b4-%d8%aa%da%a9%d8%a7%d9%86%d8%af%d9%87%d9%86%d8%af%d9%87-%d8%af%db%8c%d8%aa%d8%b3%d8%a7%db%8c%d8%aa-%d8%af%d8%b1%d8%a8%d8%a7%d8%b1%d9%87-%d8%b3%d8%b1%d9%86
آموزش نظامی کودکان و نگهداشتن آنها در مناسبات نظامی، شستشوی مغزی کودکان و بازی با احساسات آنها برای تحریک به تصمیم‌گیری‌هایی برخلاف منافع خودشان، آسیب‌های جسمی و روحی به دنبال داشته که تاثیرات آن می‌تواند برای مدت‌های طولانی باقی بماند. اینهمه، مصادیق نقض حقوق کودک به شمار آمده و زیان‌های جبران‌ناپذیری به بنیادهای انسانی- اجتماعی یک کشور وارد می‌آورد.
برای داشتن جامعه‌ای نسبتا سالم و به دور از خشونت با انسان‌هایی به دور از انواع آسیب‌های روحی- روانی، رعایت حقوق کودکان و جلوگیری از سوء استفاده از آنها توسط حکومت امری ضروریست که در انجام آن می‌بایست از سازمان‌های غیردولتی نیز یاری گرفت.
ایران آینده بعد از جمهوری اسلامی به جمعیتی سالم و توانمند نیاز دارد. کودکان و نوجوانان سرمایه آینده هر کشوری محسوب می‌شوند. دفاع از حقوق کودکان، دفاع از حق آنها برای برخورداری از زندگی بهتر، آزادتر و سالم‌تر و به ویژه در ایران به معنی تلاش جهت تضمین یک زندگی عادی و سالم در آینده است.
