شیرجه زدن داخل اثر منحصر به فردهاراگوچی هنرمند ژاپنی در موزه هنرهای معاصر موج گسترده‌ای از اعتراض‌ها و خشم عمومی را نسبت به تخریب علنی آثار هنری و تبدیل کردن این موزه متعلق به دوره پهلوی و یادگار خدمات فرهنگی شهبانو فرح به سیرکی جهت آکروبات‌بازی برانگیخته است.
شامگاه دیروز شنبه ۲۱ اسفندماه ۱۴۰۰ در جریان اجرای یک پرفورمنس به مناسبت هفته نظامی گنجوی، اجراکننده به داخل اثر هنری «ماده و فکر» ساخته هنرمند ژاپنی هاراگوچی شیرجه زده است! این اثر هنری که به نام «حوض روغن» شناخته می‌شود، یک اثر هنری منحصر به فرد جهان است که در دوران پهلوی توسط شهبانو فرح پهلوی برای موزه هنرهای معاصر خریداری شد.
کاری که امروز موقع #پرفورمنس_آرت با آرت‌ورک (ماده و فکر – اثر نوریوکی هاراگوچی) توی #موزه_هنرهای_معاصر کردن با جنایت فرقی نداشت. pic.twitter.com/FTQnIfZjq6
— G (@bonxiiig) March 12, 2022
در این اجرا، فردی مانند بندبازان با یک طناب بالای این اثر هنری آویزان بود و پس از پیچ و تاب های متعدد، در حالت معلق به درون اثر یکی از هنرمندان مشهور ژاپنی در موزه شیرجه زد!
نوریوکی هاراگوچی هنرمند ژاپنی و خالق اثر «ماده و فکر» در موزه هنرهای معاصر تهران که به حوض روغن شهرت داشت، سال ۹۹ درگذشت. این هنرمند ژاپنی پیرو مکتب مینی‌مالیسم معمولا از مواد صنعتی در کارهای خود استفاده می‌کرد. یکی از آثار مهم او «ماده و فکر» است که یک ظرف فولادی مربع و جوش‌خورده است که درون آن با روغن سیاه پر شده.
https://twitter.com/sharobalaa/status/1345216401427070978?s=21
از آنجا که روغن برخلاف آب ثابت مانده و خاصیت انعکاس دارد، این اثر را شبیه یک آینه بزرگ سیاه بر کف زمین به نمایش در می‌آورد. هاراگوچی نخستین بار این کار را در سال ۱۹۷۱ خلق کرد. یک نمونه از این اثر که در سال ۱۹۷۷ به نمایش درآمده بود توسط شهبانو خریداری شد و همچنان در این موزه نگهداری می‌شود. هاراگوچی حدود چهار سال پیش برای ترمیم یادگاری‌اش در موزه هنرهای معاصر به تهران رفت.
او در سال ۹۶ برای مرمت اثرش به ایران رفت و حدود ۸۰۰ لیتر روغن به اثرش اضافه شد. این هرنمند ۲۰ اثر در آن زمان از این ایده‌اش ساخت و بجز ۶ اثر که برای ژاپن ساخته، بقیه‌ی آنها در کشورهای دیگر به نمایش درآمد اما تنها اثری که هنوز باقی مانده همین حوض است که در موزه هنرهای معاصر ایران وجود دارد.
شیرجه زدن داخل این اثر هنری بازتاب بسیار گسترده‌ای داشته و خشم هنرمندان و افکار عمومی را در پی داشته است. تصاویر و ویدئوی متعددی از لحظه افتادن اجراکننده در داخل حوض و بیرون ریختن روغن سیاه از درون حوض، به تکرار در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود.
منتقدان به اجرای این پرفورمنس درست بالای این اثر هنری و سپس شیرجه زدن در آن اعتراض می‌کنند و آن را ناشی از بی‌توجهی و همچنین تخریب عمدی آثار جمع‌آوری‌شده در موزه هنرهای معاصر می‌دانند که در چهار دهه اخیر به تکرار صورت گرفته است.
واکنش‌های متعدد باعث شد تا موزه هنرهای معاصر با صدور بیانیه‌ای از این حادثه ابراز تأسف کرده و بنویسد: «برخورد به روغن در طرح اصلی ارائه شده نبوده و در اثر اشتباه ایجاد شده است!»
مسئولان موزه همچنین اعلام کردند روغن بیرون ریخته شده از «ماده و فکر» اثر نوریوکی هاراگوچی دوباره به آن برگردانده خواهد شد!
منتقدان به تخریب «حوض روغن» می‌گویند، گویی هیچ عرصه‌ای بی‌صاحب‌تر از هنر و فرهنگ در ایران نیست و هر کس می‌تواند به اسم تولید اثر هنری و برگزاری مراسم، دست به تخریب و آسیب رساندن به آثار تاریخی و هنری کشور بزند. آنان می‌گویند، این تخریب‌ها با بناهای تاریخی چون باغ عفیف شیراز به اسم تخریب بافت فرسوده در دولت ابراهیم رئیسی تداوم یافته و حالا هم موزه هنرهای معاصر را به «سیرک» تبدیل کرده‌اند.
نحوه غیرمسئولانه‌ی نگهداری آثار هنری معاصر ایران و جهان در موزه هنرهای معاصر که پیش از انقلاب توسط شهبانو فرح پهلوی با خریداری آثار ارزشمند و گرانبهای هنری تأسیس شد، همواره مورد انتقاد بوده است. مسئولان پس از انقلاب که فاقد هرگونه درک و دانش از اهمیت و ذات آفرینش این آثار هنری هستند، در نگهداری و مراقبت از آثار موزه بی‌توجهی نشان می‌دهند به ویژه آنکه خصومت آنها با فرهنگ و هنر ایران از جمله هرآنچه مربوط به دوران پهلوی است، این بی‌توجهی را صدچندان می‌کند.
مسئولان مربوطه در موزه هنرهای معاصر نیز به اندازه‌ای از مرحله پرت هستند که گویا فکر کرده‌اند حوض «ماده و تفکر» را می‌توانند به آسانی با آب و روغن پر کنند و نمی‌دانند آب و روغن ریخته شده را نمی‌توان به حوض برگرداند!
