پس از دو رنگ شدن مجسمه مشهور فردوسی در پایتخت با سهل‌انگاری در شستشو، اکنون گفته می‌شود سر در دانشگاه تهران را با رنگ روغن، رنگ‌آمیزی متفاوتی کرده‌اند!
مظاهر آذرپی نقاش در روزنامه دولتی «ایران» با تیتر «تعدی به ساحت یک اثر هنری» از رنگ‌آمیزی متفاوت سردر دانشگاه تهران خبر داده که هنگام عبور از کنار این دانشگاه، متوجه آن شده است.
آذرپی نوشته است: «… اما یکهو پایم از رفتن بازماند، گلویم خشک شد… با دقت و حیرت دوباره نگاهش کردم. نه؛ اشتباه نمی‌دیدم. رنگش کرده بودند. رنگ روغنی براق! چیزی بین طوسی و کرم. آن بافت سیمانی با همه سنگینی‌اش بخار شده بود و رفته بود و من به قول بامداد: «از تلخی تمامی دریاها در اشک ناتوانی خود ساغری زدم…»
سردر اصلی دانشگاه تهران در سال‌های ۴۵ و ۴۶ خورشیدی بر پایه طرحی از کوروش فرزامی یکی از دانشجویان دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران ساخته شد. این اثر در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
آذرپی نقاش با اعتراض به تخریب سردر دانشگاه تهران نوشت: «تا آنجا که من می‌دانم و شنیده‌ام این سازه (سردر دانشگاه تهران) در ید اختیار و تحت مسئولیت شهرداری منطقه شش تهران است. البته که دانشگاه تهران حتماً رئیس دارد و حتماً رئیس تحصیلات بالایی هم دارد و حتماً واقف است به جریان. مگر می‌شود خبر نداشته باشد یا ندیده باشد؟ یا اینکه خدا نکند هر روز که به دفتر کارش می‌رود، توی دلش قند آب شود که «دادم رنگش کردند! کهنه شده بود! سی‌وسه پل را، تخت جمشید را، ارگ کریمخان را، همه را! دادم طوسی مایل به کرم کردند!» خدا نکند.»
این نقاش درباره ویژگی‌های سردر دانشگاه تهران نوشته است: «یکی اینکه این سردر نمونه‌ای باشکوه، بی‌نقص و بی‌نظیر از تجلی اوج هنر در معماری است. شاهکاری از کوروش فرزامی که روح زمان خود را در آن دمیده است. سردر دانشگاه تهران با آن فرم‌ها و فضاهای پر و خالی خیال‌انگیز که چشم بیننده را با قوس‌های خمارش تا گنبد مسجد شاه اصفهان می‌بُرد و سطح خاکستری سیمانی ماتِ دانه‌دانه‌اش که تخت جمشید بود، تالار صد ستون بود، آتشکده خورهه بود، ایستاده بر دروازه علم و دانش و فرهنگ و هنر.»
سردر دانشگاه تهران نه فقط یک سرورودی ساده، بلکه نماد تحصیلات دانشگاهی و دانشگاه در ایران و اثری بسیار شناخته‌شده است. این سازه نشانه‌ای از علم و دانش و هنر است و همچنین یکی از نمادهای مشهور توسعه و رشد جامعه ایران در دوران پهلوی است.
بطور کلی تخریب دانشگاه تهران با بازگشایی پس از شیوع کرونا سرعت گرفته است. پیشتر درختان چندین ساله و کهن حیاط این دانشگاه به بهانه ساخت و سازها از جا کنده و خشکانده شدند. مسئولان دانشگاه گفتند، زمان کاشت دوباره این درختان گذشته و امکان کاشت‌شان در نقطه دیگری وجود ندارد.
در این میان، گزارش رنگ‌آمیزی سر در دانشگاه تهران و مخدوش کردن این اثر متعلق به میراث فرهنگی تنها چند روز پس از تخریب مجسمه مشهور فردوسی در میدان فردوسی تهران منتشر شده است. مجسمه فردوسی که جزو آثار ثبت ملی است، توسط شهرداری منطقه به شکل نادرست و غیراصولی شسته و در نتیجه دو رنگ شده است. شهرداری این مجسمه را با همین وضعیت به حال خود رها کرده است.
مرتضی ادیب‌زاده مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی امروز یکشنبه ۱۲ تیرماه، اقدام شهرداری در شستن این مجسمه را «بدون مجوز، غیراصولی و خلاف قوانین ناظر بر آثار ثبت ملی» اعلام کرده است.
بر این مبنا، هیچ نهاد یا ارگانی بدون دریافت مجوز از میراث فرهنگی، اجازه مرمت، پاکسازی و یا هر اقدام دیگری را ندارد.
او تاکید کرد: «شهرداری برای پاکسازی و شستشوی مجسمه فردوسی باید مجوز میراث فرهنگی را می‌گرفت و توسط کارشناسان متخصص این حوزه، عملیات پاکسازی را انجام می‌داد که چنین اقدامی انجام نشده است و شهرداری بدون مجوز به پاکسازی غیراصولی سطح مجسمه فردوسی اقدام کرده است.»
مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی با یادآوری تخریب مجسمه‌های میدان «حُرّ» تهران از سوی شهرداری در سال گذشته، اظهار داشت: «با توجه به آن تجربه و همچنین به سبب آسیب‌های خاص وارده، ناشی از آلودگی شدید و نیز اهمیت این آثار، شهرداری باید این احتیاط را درباره مجسمه فردوسی لحاظ می‌کرد، به ویژه آنکه مراتب ثبت آثار ملی به استانداران ابلاغ می‌شود و لازم است مرمت مجسمه‌های شهری ثبت‌شده توسط متخصصان این امر و با نظارت کارشناسی صورت گیرد.»
او همچنین یادآور شد: «مجسمه‌های شهری علاوه بر آسیب و آلودگی ناشی از محل قرار گرفتن‌شان در یک فضای عمومی، به مرور زمان به دلیل آلودگی دچار تغییرات در ظاهر خود می‌شوند. تاثیرات آب و هوا مانند آلودگی، نوسانات دمایی، نفوذ رطوبت به بافت مجسمه‌ها منجر به ایجاد آسیب‌هایی در آنها خواهد شد. همچنین ممکن است فضولات پرندگان یا جوندگان نیز به مرور زمان، سطوح این مجسمه‌ها را دچار تغییر و تخریب کند.»
مجسمه فردوسی را بدون مجوز شسته‌اند!
مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی: مجسمه فردوسی ثبت ملی شده و اقدام شهرداری برای پاکسازی این مجسمه، بدون مجوز، غیراصولی و خلاف قوانین ناظر بر آثار ثبت ملی بوده است.https://t.co/CppOyxwlw6 pic.twitter.com/qMRMJKBhdo
— خبرگزاری ایسنا (@isna_farsi) July 3, 2022
به گفته‌ی ادیب‌زاده، «معاونت میراث فرهنگی استان تهران باید بررسی کند که چه آسیبی به مجسمه فردوسی وارد شده است. ظاهرا پاکسازی مجسمه نیمه‌تمام رها شده است.»
شهرداری تهران از گذشته‌های دور در تخریب مجسمه‌های پایتخت سابقه سیاه و تاریکی دارد. این تخریب‌ها حتی تا سرقت سریالی مجسمه‌ها با هدف حذف و جایگزینی با مجسمه‌هایی مطابق با ایدئولوژی و باورهای نظام صورت گرفته و می‌گیرد که تا کنون نیز سارقان آنها شناسایی نشده‌اند.
سازمان زیباسازی شهرداری تهران حالا برای اجرای برنامه شستشوی سازه‌های حجمی و نمادهای شهری مثل مجسمه‌های میادین در سال ۱۴۰۱ به جان مجسمه‌ها افتاده و یکی پس از دیگری در حال وارد آوردن خسارات جبران ناپذیری به میراث شهری است.
انجمن آثار ملی ایران در دوران پهلوی قرارداد ساخت مجسمه فردوسی را به استاد ابوالحسن خان صدیقی که در آن زمان در ایتالیا بسر می‌برد، سپرد. ساخت مجسمه اوایل سال ۱۳۴۸ به پایان رسید و در سال ۱۳۵۰ در محل میدان فردوسی نصب شد. جنس مجسمه از سنگ مرمر کارارا Carrara Marble و ارتفاع آن بیش از سه متر است.
