خبرگزاری رویترز گزارش داد جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا، بوریس جانسون نخست وزیر بریتانیا، امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه و اولاف شولتز صدراعظم آلمان در یک جلسه تلفنی درباره وضعیت مذاکرات برجام گفتگو کردند.
بر اساس بیانیهای که کاخ سفید یکشنبه ۲۱ اوت (۳۰ امرداد) منتشر کرد رهبران این چهار کشور بر ضرورت تقویت حمایتها از شرکای منطقهای خود در خاورمیانه و تلاشهای مشترک برای بازدارندگی و محدود کردن فعالیتهای بیثباتکننده منطقهای جمهوری اسلامی تأکید کردند.
کاخ سفید به جزئیات بیشتری در مورد این نشست تلفنی اشاره نکرده است اما این بیانیه در حالی صادر شده که در یک ماه گذشته چنین به نظر میرسید که گویا غربیها برای تسهیل معامله با جمهوری اسلامی در روند مذاکرات کمتر به مسائلی مثل تهدیدات موشکی و منطقهای جمهوری اسلامی پرداختهاند. مسائلی که بطور کل قرار بود در جریان مذاکرات برای «احیای برجام» روی میز گذاشته شود اما به تدریج به حاشیه رفته بود.
برخی چنین ارزیابی میکنند که موضعگیری جدید رهبران چهار کشور با سوء قصد علیه سلمان رشدی و ادامه تهدیدات جمهوری اسلامی علیه سیاستمداران آمریکا مرتبط است.
آنچه جمهوری اسلامی از دولت بایدن میخواهد ارائه تضمین یا شکلی از ضمانت برای «عدم خروج مجدد آمریکا» از برجام است. اما دولت بایدن چنین تضمینی را نه برای دولت خودش و نه برای دولتهای بعدی نپذیرفته است. اصلیترین مسئله آنجاست که برجام یک توافق سیاسی است نه یک معاهده و قرارداد. برای تبدیل چنین توافقی به قرارداد که الزام حقوقی برای طرفین به دنبال داشته باشد، نیاز به تصویب آن در کنگره آمریکا و همچنین مجالس دیگر طرفین برجام است. با توجه به شدت مخالفتهای دوحزبی در کنگره آمریکا با برجام حتا اگر دولت بایدن بخواهد چنین تأییدی را از کنگره بگیرد، با بنبست روبرو خواهد شد به ویژه آنکه با نزدیک بودن به انتخابات در ماه نوامبر فضای کنگره اصلاً به نفع بایدن و دموکراتها نیست.
جمهوری اسلامی میگوید همزمان با مذاکرات برجام به دنبال گرفتن انتقام خون قاسم سلیمانی است!
در این میان، هرچند دو هفته از ارائه نسخه پیشنهادی اروپا به جمهوری اسلامی و آمریکا میگذرد هنوز جزئیات آن مشخص نیست. جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و دستیارانش این طرح را «متن نهایی توافق» و غیرقابل مذاکره خواندهاند اما جمهوری اسلامی بدون رد یا پذیرفتن آن اعلام کرد اروپا در جایگاهی نیست که «متن نهایی» پیشنهاد دهد. پس از آن، جمهوری اسلامی اعلام کرد اصلاحیههای خود را ارسال کرده و منتظر پاسخ آمریکاست.
در جمهوری اسلامی برخی صحبت از این میکنند که آمریکا در پی «توافق مرحلهای» یا «گام به گام» است. روزنامه «کیهان» چاپ تهران به نظام هشدار داده این نوع توافق «تلهگذاری» برای جمهوری اسلامی است. همچنین ادعا میشود «آمریکا به زودی توافقِ مشروط را میپذیرد.» یک کارشناس نزدیک به حکومت مدعی شده قرار است ۱۰۰ میلیارد دلار از داراییهای ایران آزاد شود اما سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی گفته آمریکا در ارائه پاسخ تعلل میکند. با اینکه نظراتی درباره تضمین امنیتی و تضمین اقتصادی و عدم خروج دوباره از برجام و لغو تحریمها و خارج کردن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از لیست تروریستی آمریکا و مبادله زندانیان طرفین مطرح شده اما بطور دقیق مشخص نیست جمهوری اسلامی از آمریکا چه خواسته است! با اینهمه پیش از این دو مقام کاخ سفید تأکید کرده بودند ایالات متحده هیچ امتیازی به تهران نخواهد داد و درباره مسائل فرابرجامی صحبت نخواهد کرد و تمام موضوع بر سر مهار جمهوری اسلامی و بازگشت آن به محدودیتهای برجامی است. محدودیتهایی که رژیم ایران در مدت زمانی کوتاه، بسی فراتر از آن را زیر پا گذاشته است.