یک فعال میراث فرهنگی با انتشار یک عکس از پاره شدن تابلوی نفیس «گربه و قفس قناری» اثر کمالالملک، نقاش برجسته دوران قاجار، در کاخ گلستان تهران خبر داد.
آرش مودی فعال میراث فرهنگی با انتشار تصویری از تابلوی نقاشی «گربه و قفس قناری» از معروفترین تابلوهای کمالالملک خبر از آسیب و پاره شدن این تابلو داده است. طبق گفتهی مسئولان موزه، این تابلو اصل است و نسخه کپی نیست.
مودی هنگام بازدید از کاخ گلستان این آسیب را میبیند و مسئولان کاخ نیز در پاسخ به پیگیری او، از چنین صدمهای ابراز بیاطلاعی کردهاند: «پرسیدم چرا این تابلو پاره است؟ که ظاهرا بزرگواران در جریان نبودند و با من به سمت تابلو استاد کمالالملک آمدند و متوجه پارگی شدند.»
یکی از مأموران کاخ در پاسخ به این فعال میراث فرهنگی نیز «با تعجب گفت شاید هنگام میخ زدن به دیوار توسط میخ پاره شده!»
تابلوی «گربه و قفس قناری» اثر محمد غفاری مشهور به کمالالملک در سال ۱۳۰۸ هجری قمری در ابعاد ۶۱ در ۴۷ سانتیمتر با رنگ روغن روی بوم آفریده شده است.
در طول ماههای اخیر این دومین بار است که اخباری مبنی بر مفقود شدن و صدمه دیدن تابلوهای متعلق به کمالالملک نقاش مشهور دوره قاجار انتشار مییابد. هر دو تابلو نیز در مجموعه کاخ گلستان «نگهداری» میشوند.
بر اساس اعلام مدیریت کاخ گلستان در سال ۱۳۹۵، ۳۵ تابلو رنگ روغن اثر کمالالملک در این مجموعه نگهداری میشوند که همه در فهرست آثار ملی ثبت شدهاند.
بنا بر این گزارش، این تابلوها مربوط به فاصله زمانی ۱۲۴۰ تا ۱۳۳۰ هجری قمری با موضوعاتی مانند رویدادها، اشخاص، ساختمانها، باغها و طبیعت است که محوطه و عمارت و حوض جوشان کاخ گلستان نیز در زمره آنهاست. کمالالملک ۱۷۰ تابلو کشیده که معروفترین آنها «تالار آینه» است که اولین تابلو با امضای «کمالالملک» است.
پیش از این در اوایل امردادماه، برای نخستین بار گزارش گم شدن تابلوی «مظفرالدین شاه قاجار» اثر کمالالملک افشا و بطور رسمی تأیید شد. بر این مبنا، تابلوی گمشده در سال ۱۳۷۹ در حراج مشهور کریستیز لندن به مبلغ ۴۴ هزار و ۶۵۰ پوند انگلیس به فروش رفته است.
مدیرکل موزههای وزارت میراث فرهنگی ایران اعلام کرد: تابلوی چهره مظفرالدین شاه قاجار در فاصله سال ۱۳۱۷ تا ۱۳۶۱ در مجموعه کاخ گلستان بوده و پس از آن به خارج کشور قاچاق شده است.
در واکنش به جنجالها و انتقاد هنرمندان و فعالان میراث فرهنگی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که کاخ گلستان در زیرمجموعه آن است، ادعای پیگیری بازگرداندن تابلوی کمالالملک را کرد که تا کنون خبری از جزئیات اقدامات و نتایج آن منتشر نشده است.
محمد غفاری ملقب به کمالالمُلک در دوره قاجار و اوایل دوران پهلوی فعالیت داشت و یکی از مشهورترین و پرنفوذترین شخصیتهای تاریخ هنر معاصر ایران به شمار میرود. کمالالملک از نظر سبک به ناتورالیسم اروپایی گرایش داشت. او در سال ۱۳۱۹ در ۹۳ سالگی درگذشت.