یک کارشناس انرژی می‌گوید مصرف گاز در ایران از سال ۱۴۰۴ به بعد از تولید جلو می‌زند و کشور در چند سال آینده با کسری شدید گاز روبرو خواهد شد.
حامد فرنام کارشناس انرژی و مشاور کمیسیون انرژی اتاق ایران گفته که از ۱۴۰۴ به بعد مصرف از تولید جلوتر می‌زند و کشور با کسری گاز شدید در چند سال آینده مواجه خواهد شد و این وضعیت چند دهه طول خواهد کشید و باید فکر اساسی کرد.
این کارشناس انرژی علت بحران پیش رو برای تأمین گاز را با ناترازی گاز مرتبط دانسته و توضیح داده که «چالش‌های ناترازی گاز به حدی رسیده است که سرمایه‌گذاری و انجام طرح‌های بهینه‌سازی نیز نمی‌تواند در کوتاه‌مدت و حتی میان‌مدت آن را حل کند و باید با نگاهی جامع در حوزه انرژی به مسئله‌ی ناترازی به عنوان یک خطر جدی نگاه کرد. ناترازی گاز در کشوری که ۹۸ درصد مشترکین آن از لوله‌کشی برخوردار هستند یک خطر امنیت ملی در کنار یک خطر اقتصادی است، زیرا گاز مصرفی در صنایع از اهمیت بخصوصی در میزان رشد اقتصادی برخوردار است.»
ایران با دارا بودن حدود ۳۳هزار میلیارد مترمکعب ذخایر گاز قابل استحصال، ۱۷ درصد از ذخایر گازی جهان را به خود اختصاص داده و بالاتر از قطر و قبل از روسیه دارای دومین ذخایر گازی جهان است. اینهمه در حالیست که سال‌هاست ایران با کمبود گاز تولیدی روبروست و عدم تأمین گاز مورد نیاز در فصول سر سال سبب جیره‌بندی گاز بخش صنعت می‌شود.
بی‌توجهی به برنامه‌های توسعه، عدم سرمایه‌گذاری جدید و فرسوده شدن زیرساخت‌ها تأمین گاز مورد نیاز کشور را با چالش روبرو کرده است.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به تازگی در گزارشی اعلام کرد که ناترازی گاز ایران با افزایش سالانه، تا سال ۱۴۲۰ به ۵۱۲ میلیون متر مکعب در روز خواهد رسید.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه اثرات ناترازی گاز به زودی نه فقط در فصول سرد بلکه در همه سال نمایان خواهد شد اعلام کرده که در سال ۱۴۰۰ مصرف روزانه گاز کشور ۶۵۰ میلیون متر مکعب بود، اما تا سال ۱۴۲۰ این رقم به ۱.۴ میلیارد متر مکعب خواهد رسید.
این گزارش همچنین با اشاره به کسری گاز کشور در طول فصل زمستان توضیح داده که با شروع فصل سرد میزان مصرف در بخش خانگی و تجاری در سردترین ماه ۶/۷ برابر گرمترین ماه سال می‌شود که سهم بخش خانگی و تجاری را از ۱۰ به ۴۹ درصد می‌رساند و سهم نیروگاه‌های برقی از مصرف گاز کشور از ۵۰ درصد به ۱۰ درصد کاهش پیدا می‌کند.
در سالهای گذشته کمبود گاز در فصل پاییز و زمستان سبب شده دولت گاز بخش صنعت از جمله نیروگاه‌های تولید برق را قطع کند و در نتیجه نیروگاه از مازوت (نفت کوره) به جای گاز به عنوان سوخت استفاده کنند. مازوت‌سوزی در نیمه دوم سال سبب افزایش آلودگی هوا به ویژه در کلانشهرها شده است و مشکلات زیادی در زندگی شهروندان ایجاد کرده است.
در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز به مازوت‌سوزی و گازوئیل‌سوزی به دلیل کمبود گاز اشاره شده و آمده که در سال ۱۴۰۰ نیروگاه‌های برق کشور حدود ۱۰ میلیارد لیتر گازوئیل و نزدیک هفت میلیارد لیتر مازوت سوزاندند.
مجید چگنی مدیر عامل شرکت ملی گاز ایران ماه گذشته با اشاره به اینکه مصرف گاز بخش خانگی در سال گذشته رشد ۸ درصدی داشته است، گفت: «بر اساس برنامه ششم توسعه، یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون متر مکعب باید گاز را به شبکه تزریق کنیم اما این عدد در سال گذشته با تمام ظرفیت ۸۵۰ میلیون متر مکعب بوده است.»
مجید چگنی معتقد است که اگر برنامه‌های بالادستی به درستی پیش می‌رفت، این اختلاف ۴۰۰ میلیون متر مکعبی ایجاد نمی‌شد.
مدیر عامل شرکت ملی گاز ایران افزوده که ناترازی گاز در ماه‌های گذشته بالغ بر ۳۰۰ میلیون متر مکعب بوده است که این رقم نیازمند اقدامات جدی است.
این مقام وزارت نفت موضوع مصرف در بخش صنعت و کشاورزی را از حیطه وزارت نفت خارج و درباره مصرف خانگی نیز مردم را مسئول دانسته است!
او گفته که «بیشتر مصارف و شدت مصرف انرژی در بخش مسکن، صنعت، نیرو و کشاورزی است و خارج از مسئولیت‌های وزارت نفت قرار دارد. در بخش مسکن نیز الگوی مناسبی برای توسعه مسکن نداریم و با وجود مبحث ۱۹، شاهد این هستیم که ساختمان‌ها از الگوی استاندارد پیروی نمی‌کنند. همچنین هدردهی در بخش کشاورزی نیز بسیار بالا است.»
ایران در شرایطی برای تأمین گاز مورد مصرف داخلی با بحران روبروست که قراردادی برای تأمین گاز مورد نیاز عراق را در دست اجرا دارد. آمارهای وزارت نفت نشان می‌دهد طی سالهای گذشته جمهوری اسلامی روزانه به طور متوسط ۵۰ میلیون متر مکعب صادرات گاز به عراق و ترکیه کرده است.
جواد اوجی وزیر نفت جمهوری اسلامی ۲۳ اردیبهشت از توافق با عراق برای تمدید «پنج ساله» قرارداد صادرات گاز به این کشور خبر داد.
در آنسو قرارداد ۲۵ ساله صادرات گاز ایران به ترکیه نیز تا سه سال آینده به پایان می‌رسد و مقام‌های جمهوری اسلامی می‌گویند مذاکره برای «تمدید» این قرارداد نیز در جریان است.
مجید چگنی مدیر عامل شرکت ملی گاز ایران در اینباره گفته که صادرات گاز به عراق نیز در جریان است و مذاکره با عراق برای تمدید ۵ ساله صادرات گاز به عراق ادامه دارد. در موضوع دریافت گازبهای صادراتی نیز اقداماتی انجام شده تا تعهدات کافی برای پرداخت قیمت گاز صادراتی قرارداد بصره نیز سال اینده به اتمام می رسد که شرایط را به طرف عراقی اعلام کردیم تا گازبها را به‌موقع دریافت کنیم.
اکنون در حالی برق صنایع از ابتدای خردادماه امسال سهمیه‌بندی شده تا دولت بتواند برق مورد نیاز بخش خانگی را با توجه به افزایش مصرف در فصل گرم تأمین کند، که خبرهایی از محدودسازی مصرف گاز صنایع در تابستان نیز منتشر شده است.
برق صنایع فولاد و سیمان سهمیه‌بندی شد؛ تابستان داغ با قطع برق در راه است
دولت تصمیم دارد قیمت گاز در بخش‌های مختلف صنعتی را افزایش دهد و مذاکرات در اینباره در حال انجام است. بر اساس فهرست منتشر شده نرخ گاز برای سوخت پتروشیمی، پالایشگاه و تلمبه خانه‌ها افزایش از ۲۰۰۰ به ۴۰۰۰ تومان در هر مترمکعب مطرح است.
همچنین برای صنعت سیمان افزایش قیمت گاز از ۵۰۰ به ۱۰۰۰ تومان در هر مترمکعب، برای صنایع فلزی از ۱۵۰۰ به ۳۰۰۰ تومان در هر مترمکعب و برای سایر صنایع از ۵۰۰ به ۶۰۰ تومان؛ همچنین خوراک پتروشیمی افزایش از ۵۰۰۰ تومان به ۷۰۰۰ تومان در هر مترمکعب و نرخ خوراک فولاد افزایش از ۲۰۰۰ به ۴۰۰۰ تومان در هر مترمکعب!
این در حالیست که در سالهای گذشته صنایع کشور زیان هنگفتی بابت قطع گاز و برق داشتند و امسال با توجه به افزایش هزینه‌های تولید به دلیل افزایش تورم عمومی اقتصاد، دیگر توان افزایش بیشتر هزینه‌ها از محل انرژی را ندارند.
بر اساس آمار ارائه شده از سوی علی رسولیان رئیس سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران، صنایع کشور در تابستان ۱۴۰۰ رقمی معادل ۷ میلیارد دلار از قطعی شدن‌های نامنظم و مکرر برق متضرر شدند.
رقم زیان صنایع به ویژه صنایع سیمان و فولاد از قطع برق در تابستان گذشته افزایش پیدا کرد. بر اساس برآوردها قطع برق روزانه بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیارد تومان برای صنعت فولاد هزینه به همراه دارد.
قطع برق در تابستان ۱۴۰۱ بالغ بر ۶ میلیارد دلار برای واحدهای فولادسازی خسارت به بار آورد. میزان تولید فولاد به‌صورت ماهانه حدود ۲/۵ میلیون تن و روزانه حدود ۱۰۰ هزار تن در روز برآورد می‌شود که با قطع برق و گاز این میزان در سال گذشته کاهش قابل ملاحظه داشته و منجر به کاهش درآمد شرکت‌های تولید‌کننده فولاد و افزایش قیمت در بازار شد.
زیان چندین میلیارد دلاری پتروشیمی و دیگر صنایع کشور در سال ۱۴۰۰ به دلیل قطع گاز و برق
با تعطیلی و کاهش تولید صنعت فولاد به دلیل قطع برق و گاز، هزاران شغل غیرمستقیم که به‌واسطه فعالیت فولادسازان شکل گرفته نیز به تعطیلی کشیده شد و واحدهای پایین‌دست با آسیب جدی و خطر تعطیلی همراه شدند.
همچنین به گفته مقامات صنفی صنعت پتروشیمی ایران در سال ۱۴۰۰ به دلیل قطع گاز زیانی معادل ۶۸۲ میلیون دلار متحمل شده است.
حسن حسینی رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی «مهمترین چالش این روزهای صنایع تأمین حامل‌های انرژی و تأثیر قیمت آن بر روی تولید» است.
به گفته رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت استان خراسان رضوی، «فعالیت‌های تولیدی در حال حاضر از لحاظ زیرساخت با چالش‌های مختلفی همچون تأمین برق، گاز و زمین مواجه هستند. در حوزه تولید و حمایت از فعالیت‌های تولیدی شعارهای متعددی وجود دارد، اما در عمل حمایت و پشتیبانی لازم جهت توسعه این مهم دیده نمی‌شود.»
