بر اساس محاسبات استیو هانکه اقتصاددان برجسته نرخ تورم اقتصاد ایران ۱/۵ برابر بیشتر از نرخ ادعا شده از سوی مرکز آمار ایران است. کارشناسان در ایران نیز معتقدند دولت با عددسازی از انتشار آمار واقعی تورم خودداری می‌کند.
استیو هانکه اقتصاددان برجسته و استاد دانشگاه «جانز هاپکینز» ایالات متحده اعلام کرده که نرخ تورم واقعی سالیانه در ایران بیش از یک و نیم برابر رقمی است که مرکز آمار ایران اعلام کرده است.
استیو هانکه ساعاتی پیش در توئیتی نوشت: «بطور دقیق تورم در ایران را محاسبه کردم و به رقم ۷۲/۲۴ درصد در سال رسیدم، این میزان تقریبا ۱/۵ برابر بیشتر از نرخی است که دولت ایران بطور رسمی گزارش کرده است.»
او ادامه داد: «مرکز آمار ایران در ماه مه، نرخ تورم سالانه را ۴۹/۱۰ درصد اعلام کرده و همچنان به تولید و انتشار آمار غلط و غیرواقعی ادامه می‌دهد، اما آن چه مسلم است آن است که تورم در ایران به شدت بالاست.»
Inflation in #Iran remains sky-high. Today, I accurately measured #inflation in Iran at 72.24%/yr. That's nearly 1.5x higher than the "officially" reported rate of 49.10%/yr for May 2023. The Statistical Center of Iran continues to publish rubbish. pic.twitter.com/Tik4htXWTl
— Steve Hanke (@steve_hanke) June 2, 2023
دستکاری آمارهای اقتصادی و عدم شفافیت در ارائه آمار شاخص‌هایی مانند تورم بارها با انتقاد کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی روبرو شده است.
مرتضی عزتی اقتصاددان هفته گذشته در روزنامه «تعادل» با اشاره به اینکه «دستکاری آمارهای اقتصادی توسط دولت مطرح شده که تحلیلگران را نگران کرده» نوشت که «موضوع ارائه آمارهای شفاف در اقتصاد به اندازه‌ای اهمیت دارد که می‌تواند سرنوشت کلی اقتصاد کشورها را تحت‌الشعاع قرار دهد.»
این اقتصاددان در ادامه تأکید کرد که «مردم و مسئولان و تحلیلگران می‌دانند که چه شرایط تورمی حاکم است؛ مردم هر روز راهی بازارها می‌شوند، گوشت و مرغ و تخم‌مرغ و پنیر و… می‌خرند و می‌دانند. اقتصاددان‌ها هم به واقعیات آماری آگاهی دارند و متوجه‌اند که نرخ تورم در اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ به نسبت اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ چه تغییری پیدا کرده است. دولت هم که از واقعیت با خبر است. باید از مسئولان پرسید این آمارها با چه هدفی تغییر پیدا می‌کنند؟»
لطفعلی بخشی اقتصاددان نیز در گفتگو با وبسایت «بازار» رد ادعای افزایش یک درصدی تورم نقطه به نقطه از سوی مرکز آمار ایران، گفته که «خود مردم در بطن بازار بوده و هر روز با خریدهایی که انجام می‌دهند به خوبی می دانند که رقم ۱ درصدی هر چند شاید از لحاظ سنجش تعریف شده شاخص نرخ تورم در مرکز آمار درست باشد اما واقعی نیست زیرا همه افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها را روزانه لمس می‌کنند آنطور که درآمدها دیگر پاسخگوی حتی نیمی از هزینه‌های زندگی آنها نیست.»
لطفعلی بخشی افزوده که «نیازی نیست که زمانی مردم از دخل و خرج خودشان به درستی آگاهند و هزینه‌های زندگی را نسبت به ماه‌های گذشته می سنجند آمارهایی در مورد نرخ تورم اعلام شود که مردم به آن بی‌اعتنا و موجب سلب اعتماد عمومی شود. البته باید گفت؛ مرجع آماری از میان کالاهای اساسی برای تعیین نرخ تورم سری کالاهایی را در نظر می‌گیرد که کمترین رشد قیمت را در یک بازه زمانی داشته‌اند به همین دلیل است که معمولا رقم نرخ تورم پایین اعلام می‌شود.»
اینهمه در حالیست که موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی وابسته به وزارت صمت اردیبهشت‌ماه گذشته ایران را در کنار کشورهایی چون زیمبابوه، در میان پنج کشور دارای بالاترین تورم مواد غذایی در جهان معرفی کرد. این آمارها بیانگر فقر غذایی شدید در کشور است.
ایران همچنین چه به لحاظ «تورم اسمی» و چه از نظر «تورم واقعی» قیمت مواد غذایی، جزو بدترین کشورهاست. بر اساس این گزارش، ایران در بازه مارس سال ۲۰۲۲ تا مارس ۲۰۲۳، (برابر با فروردین ۱۴۰۱ تا فروردین ۱۴۰۲)، «تورم اسمی» ۷۳ درصدی را تجربه کرده که از این نظر، پس از لبنان، زیمبابوه و آرژانتین، بدترین کشور جهان است.
ایران در میان پنج کشور با بدترین نرخ تورم مواد غذایی در دنیا قرار دارد
مهدی پازوکی کارشناس و تحلیلگر اقتصادی در گفتگو با «خبر آنلاین» گفته که «با اعداد که نمی‌شود بازی کرد. مثالی می‌زنم. در سالی که دولت سیزدهم روی کار آمد، نرخ دلار در بازار آزاد ۲۴ هزار و ۵۰۰ تومان بود، اما قیمت دلار هم‌اکنون بالای ۵۲ هزار تومان است. قیمت بهترین برنج کیلویی ۳۰ هزار تومان بوده، اما این عدد هم‌اکنون در سفره خانوار ۱۳۰ هزار تومان شده است. روغن ۵ کیلویی ۵۰ هزار تومان بوده، اما این روغن بالای ۳۵۰ هزار تومان است. سکه ۱۲ میلیون تومان بوده که الان ۳۲ میلیون تومان شده است. حالا تغییرات قیمت خودرو و طلا و سکه بماند.
مهدی پازوکی با تأکید بر اینکه «مردم و جامعه شرایط را می‌بینند و سبد مصرفی خانوارها همه چیز را نشان می‌دهد» گفته که «دولت باید سعی کند که شفافیت را به اقتصاد ایران بازگرداند؛ نه آمارسازی کند. در فروردین ۱۴۰۱ قیمت دلار در بازار آزاد ۲۷ هزار و ۵۰۰ تومان بوده که آخر سال این عدد دو برابر شده است. یعنی ارزش پول ملی دو برابر کم شده است.»
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز هفته گذشته گزارش داده میانگین تورم احساس‌شده توسط مردم در مردادماه ۱۴۰۱ رقمی برابر با ۸۶ درصد و حدود ۴۰ درصد بیش از رقم رسمی اعلام شده برای تورم بوده است.
روزنامه «هم‌میهن» روز چهارشنبه ۱۰ خردادماه در تأیید این بی‌سابقه بودن، ضمن انتشار جدول نرخ تورم در ۸۶ سال گذشته به نقل از بانک مرکزی، نوشت که این رقم تورم به جز در سال ۱۳۷۴ ، در ۷۸ سال گذشته در ایران سابقه نداشته است.
به گزارش روزنامه هم‌میهن در یک سال گذشته نرخ روغن ۲۵۱ درصد، قیمت گوشت قرمز و مرغ ۸۳ درصد و نرخ شیر، پنیر و تخم‌مرغ هم ۹۰ درصد رشد قیمت داشته است.
روز جمعه ۱۲ خرداد هم وبسایت «اکو ایران» با استناد به گزارشهای مرکز آمار نوشت که تورم اجاره خانه در ایران به بالاترین سطح در ۱۰ سال گذشته رسیده است.
به گزارش «اکو ایران» به نقل از مرکز آمار ایران، تورم نقطه‌ای اجاره خانه طی ۳ ماه گذشته، با فتح کانال ۳۹ درصد، رشد بی‌سابقه‌ای را در ۱۰ سال گذشته ثبت کرده است.
براساس یافته‌های شاخص قیمت مصرف کننده در اردیبهشت ۱۴۰۲ تورم بخش اجاره با اختصاص ۱۲/۴ درصد از تورم کل، دومین عامل برای رشد سطح عمومی قیمت‌ها بوده است ضمن آنکه تورم بخش خوراکی‌ها با سهم ۲۳ درصدی رتبه نخست افزایش تورم در ایران را به خود اختصاص داده است.
چهره خشن فقر در ایران؛ گسترش گرسنگی و فلاکت، کاهش امید به زندگی!
استیو هانکه پیشتر در محاسباتی نشان داده بود که ایران، لبنان، یمن، سوریه، ترکیه و ونزوئلا از جمله کشورهایی بوده‌اند که بالاترین حد شاخص فلاکت در سال ۲۰۲۲ را در اختیار داشته‌اند.
شاخص فلاکت یک نشانگر اقتصادی است که طبق تعریفی ساده از مجموع نرخ بیکاری و نرخ تورم بدست می‌آید و بطور سالانه محاسبه می‌شود. این شاخص در دهه هفتاد میلادی توسط آرتور اکون، اقتصاددان اهل آمریکا مطرح شد و ارزیابی نسبتا جامعی در راستای وضعیت اقتصادی یک کشور بدست می‌دهد.
در فهرست ارائه شده توسط هانکه ایران در میان ۱۵۷ کشور رتبه‌بندی‌شده در جایگاه ۱۹ قرار دارد. طبق ارزیابی این اقتصاددان شاخص فلاکت در ایران بیشتر متأثر از نرخ تورم بوده است تا بیکاری.
پنج کشور نخست این فهرست به ترتیب زیمباوه، ونزوئلا، سوریه، لبنان و سودان هستند که به دلیل تورم و نرخ بالای بیکاری بالاترین میزان شاخص فلاکت اقتصادی در جهان را به خود اختصاص داده‌اند.
