رئیس پارک ملی کرخه با اشاره به وقوع هفت مورد آتشسوزی در جنگل کرخه از ابتدای امسال تا کنون، نیمهی خرداد، گفت: «در این مدت در مجموع ۲۵ تا ۲۶ هکتار از مساحت این پارک در آتش سوخته است.»
محمد الوندی با بیان این مطلب افزود: «با گرم شدن هوا و آغاز فصل برداشت محصولات کشاورزی، تقریبا هر روز مواردی از وقوع حریق در پارک ملی کرخه رخ میدهد.»
رئیس پارک ملی کرخه با بیان اینکه عمده درختان این پارک، گز و پده هستند، اضافه کرد: «با توجه به تراکم پوشش گیاهی در جنگل تقریبا در پی این آتشسوزیها حداقل در هر یک مترمربع مساحت، یک درخت یا نهال میسوزد.»
وی آتش زدن کاه و کلش توسط کشاورزان و سرایت حریق از مزارع کشاورزی به جنگل را از دلایل این آتشسوزیها دانست و افزود: «با توجه به اینکه هنوز محصولات اراضی کشاورزی برداشت نشده و هنوز برخی از کشاورزان زمینهایشان را برای کشت محصول آماده نکردهاند، احتمالا حداقل در ۱۵ تا ۲۰ روز آینده آتشسوزی مزارع و سرایت آن به جنگلهای کرخه ادامه دارد و ممکن است بیشتر از این شود.»
در سال ۱۴۰۰ نیز بیش از ۴۰ مورد آتشسوزی در بیش از ۵ هزار مترمربع در محدوده پارک ملی کرخه رخ داد. این پارک در پنج کیلومتری غرب جاده اهواز به شوش قرار دارد و رودخانه معروف کرخه از آن میگذرد.
رئیس پارک ملی کرخه فروردین ماه سال گذشته با اشاره به اهمیت حفظ زیستگاه طبیعی گوزن زرد ایرانی در این منطقه به ایسنا گفته بود: «اگر حوضه کرخه شرایط سیلابی داشته باشد، امکان تصرف اراضی حاصلخیز آن بسیار کمتر میشود اما از آنجا که شرایط سیلابی ندارد، در سالهای گذشته به ویژه در دهه ۷۰ بخشهایی از اراضی آن تصرف و به زمینهای کشاورزی تبدیل شده است که این امر باعث تکه تکه شدن زیستگاه منطقه شده است در حالی که اگر بخواهیم گوزن زرد ایرانی را در زیستگاه طبیعی خود ببینیم باید ابتدا “کرخه” را حفظ کنیم.»
اینهمه در حالیست که مسئولان مرتب از سوانح و مشکلات حرف میزنند ولی نه ایده و برنامه علمی و عملی برای پیشگیری و یا مهار آنها دارند و نه توصیه و راهکاری برای کشاورزان و صاحبان زمینهای زراعی که چگونه به منابع ملی و طبیعت از جمله با آتشسوزی آسیب نرسانند.
وضعیت دیگر پارک های ملی کشور نیز چندان مطلوب نیست. رضا فرجی رئیس دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست در فروردین ماه سال گذشته از تداوم مرگومیر حیوانات در پارکهای ملی و اراضی حفاظتشده بر اثر بیماری ویروسی طاعون نشخوارکنندگان کوچک خبر داده بود که عامل بیش از ۶۵ درصد از تلفات این نوع جانوران در این مناطق به شمار میرود.
ازسوی دیگر همزمان با سوختن بخشهای وسیعی از پارک ملی گلستان، در آذرماه ۱۴۰۰ فرزاد علیزاده فعال محیط زیست گفته بود «چنین که به نابودی جنگلها و مراتع کشور کمر همت بستهایم متاسفانه تا ۵۰ سال آینده تمامی جنگلها و در ۸۰ سال آینده تمامی مراتع را از دست میدهیم.»
به گفتهی او، در ۷۰ سال گذشته ۷ میلیون هکتار از جنگلهای زاگرس نابود شده و تنها ۵ میلیون هکتار در این ارتفاعات جنگلی باقی مانده است.
بسیاری از تالاب های بین المللی کشور نیز در معرض نابودی و خشک شدن قرار دارند.
خبرگزاری جمهوری اسلامی، ایرنا، در ۱۱ بهمن ۱۴۰۱ به نقل از احمد احمدی رییس اداره حفاظت محیط زیست گنبدکاووس با بیان اینکه دو تالاب بینالمللی آجیگل و آلاگل شهرستان گنبدگاووس به سبب کمبارشی دو سال پی در پی و تخصیص نیافتن حقابه آنها از محل رودخانه اترک و سد شیریندرّه بطور کامل خشک شدند نوشت: «تداوم کمبارشی در سال آبی جدید هم به روند خشک شدن سه تالاب بینالمللی گنبدکاووس سرعت بخشید و اکنون دو تالاب خشک شدند.»
تالاب انزلی نیز که در سال۱۳۵۴ در فهرست تالابهای بینالمللی کنوانسیون رامسر به ثبت رسید در سالهای اخیر بارها دچار آتشسوزی شده، هرچند گاهی انداختن یک تهسیگار روشن در میان نیزارها آتشی گسترده ایجاد کرده اما آتشسوزی عمدی به قصد تصرف اراضی تالاب علت اصلی آتشسوزیهای گسترده در این منطقه است.
تخریب محیط زیست با دخالتهای انسانی از جمله نابود کردن مراتع و جنگلها برای تصرف آنها جهت ساخت و سازهای شهری در کنار کمبارشی و کویرزایی و آتشسوزیهای عمدی و غیرعمدی معضل خشکسالی در ایران را به یک بحران سرنوشتساز تبدیل کرده است. بر همین اساس، مهاجرتهای داخلی به مناطقی که هنوز این مشکل در آنها حاد نشده به شدت افزایش یافته است. کارشناسان پیشبینی میکنند اگر راهکارهای فوری از کوتاهمدت تا بلندمدت برای بحران محیط زیست کشور به ویژه کمبود آب و خشکسالی به عمل در نیاید، در دهههای آینده بخشهای مهمی از ایران قابل سکونت نخواهد بود.