مدیر رصدخانه مهاجرت ایران با اشاره به «برخوردهای» صورت گرفته حکومت با این مؤسسه پژوهشی گفته که بودجه اختصاصی رصدخانه قطع و حکم تخلیه ساختمان آن نیز صادر شده است.
بهرام صلواتی مدیر رصدخانه مهاجرت ایران روز سه‌شنبه ۱۰ امرداد در نشستی در مؤسسه روزنامه «اطلاعات» از برخورد با نهاد تحت مدیریت‌اش خبر داده و گفته است علاوه بر قطع بودجه «رصدخانه مهاجرت ایران»، حکم تخلیه ساختمان این مرکز نیز صادر شده است.
مدیر رصدخانه مهاجرت ایران در بخش دیگری از سخنانش، مسئولان حکومت ایران را به «بی‌کفایتی» در استفاده از سرمایه‌های علمی ایران متهم کرد.
رصدخانه مهاجرت ایرانیان که آمارها و پژوهش‌هایی در زمینه مهاجرت از ایران منتشر می‌کرد به تازگی از قصد مهاجرت نزدیک به هفتاد درصد نیروهای متخصص از کشور خبر داده بود.
بهرام صلواتی مدیر این مؤسسه در سخنان خود در مؤسسه روزنامه «اطلاعات» با اشاره به آمار تمایل مهاجرت نیروی متخصص از کشور، سوق‌دادن نخبگان جوان به خارج از کشور را «نسل‌کشی سرمایه انسانی» نامیده و افزوده بود که ۶۷ درصد نیروهای متخصص شرکت‌های دانش‌بنیان وارد فرآیند مهاجرت شده‌اند.
او اعلام کرد بر اساس پیمایش رصدخانه مهاجرت ایران در میان ایرانیان خارج از کشور در سال ۱۴۰۱ تنها ۱۴ درصد افراد تصمیم قطعی برای بازگشت به کشور دارند: «۶۲ درصد به هیچ عنوان قصد بازگشت به کشور را ندارند و ۲۴ درصد نیز تصمیم مشخصی در این خصوص ندارند. همچنین بیش از ۹۰ درصد آنها به وعده‌های حاکمیت در خصوص استفاده از ظرفیت ایرانیان خارج از کشور باور نداشتند.»
مدیر رصدخانه مهاجرت ایران اعلام کرد: «پیش از این نیز بارها درباره روند مهاجرت نخبگان و سرمایه‌های علمی با ارائه مدرک سخن گفته‌ایم اما متاسفانه با ما برخورد شده است. به تازگی هم علاوه بر قطع بودجه مورد نیاز این رصد خانه، حکم تخلیه از ساختمان این رصد خانه نیز صادر شده است.»
در نشست مؤسسه کیهانِ در تهران، علی حسینی معاون مرکز تعاملات معاونت علمی ریاست جمهوری نیز افزایش روزافزون تمایل نخبگان به خروج از کشور را تائید کرده است.
علی شریفی زارچی استاد دانشگاه «شریف» نیز در واکنش به «برخوردهای» صورت گرفته با رصدخانه مهاجرت ایران در توئیتی نوشت: «بالاخره راه حل آمار بالای مهاجرت کشف شد: «جلوگیری از انتشار آمار، قطع بودجه، و حکم تخلیه ساختمان رصدخانه مهاجرت. تبریک به معاونت علمی ریاست‌جمهوری، پژوهشکده‌ی سیاست‌گذاری دانشگاه شریف و سایر مسوولان ذیربط.»
بالاخره راه‌حل آمار بالای #مهاجرت کشف شد: جلوگیری از انتشار آمار، قطع بودجه، و حکم تخلیه‌ی ساختمان #رصدخانه_مهاجرت.
تبریک به معاونت علمی ریاست‌جمهوری، پژوهشکده‌ی سیاست‌گذاری #دانشگاه_شریف و سایر مسوولان ذیربط.@imobs_ir
— علی شریفی زارچی (@SharifiZarchi) August 1, 2023
موج تازه مهاجرت نیروی متخصص از ایران در پی برخوردها با کسب و کارها و استارتاپ‌ها به بهانه «حجاب» آغاز شده است. بسیاری از کسب و کارهای بخش خصوصی در ماه‌های گذشته پلمب شدند. مختل شدن فعالیت بخشی از آنها که از ماه‌ها پیش به دلیل قطع و کاهش سرعت اینترنت زیان کرده‌اند سبب ناامیدی و تصمیم به مهاجرت از سوی مدیران و متخصصان این مشاغل شده است.
بهرام صلواتی با اشاره به این نکته از برخوردهای اخیر با برخی شرکت‌های کارآفرین نوپا (استارتاپ) انتقاد و تاکید کرده که نمی‌توان «با مدل ۳۰ سال گذشته» با نخبگان و سرمایه‌های علمی مواجه شد.
چندین مجموعه کسب و کار اینترنتی از جمله «دیجی کالا» و «طاقچه» در روزهای گذشته به دلیل انتشار تصاویر بدون حجاب اجباری کارمندانشان تعطیل و یا برای مدتی از دسترس خارج شدند.
هشدار درباره «فروپاشی نظام سلامت» به دلیل انصراف از تحصیل و کار، و مهاجرت کادر درمان
در همین رابطه هفته گذشته رضا الفت نسب دبیر انجمن کسب و کار های اینترنتی، درباره رشد مهاجرت استارتاپ‌ها گفت: با توجه به اتفاقاتی که در یکسال اخیر رخ داده است، همچنین اتفاقاتی که این روزها بابت موضوع حجاب می‌بینیم و با توجه به اینکه بسیاری از این کسب و کارها توسط افرادی هدایت می‌شود که جوان هستند؛ تصور می‌شود که ادامه‌ی این نوع برخوردها منجر به دلسردی خواهد شد. در حوزه استارتاپ‌ها، پتانسیل و ظرفیت مهاجرت نسبت به حوزه‌های دیگر بیشتر است. امروز برنامه‌نویس ماهر خیلی راحت می‌تواند از کشور خارج شود و یک درآمد خیلی خوب داشته باشد.
رضا الفت افزوده که «اگر نیروی انسانی را از دست دهیم چیزی ارزشمندتر از نفت را از دست داده‌ایم. نیروی انسانی در حوزه‌ی استارتاپ‌ها یک آیتم بسیار مهم و تأثیرگذارند و خود آقایان دنبال ساخت نرم‌افزار بومی هستند، نیاز به نیروی انسانی ماهر دارد. در صورتی که نیروی انسانی را دلسرد کنیم رو به مهاجرت می‌آورند. به نظر من یک دست پشت سر این کار وجود دارد که نیروی انسانی را با این رفتارها به سمت مهاجرت هل می‌دهد. با توجه به اینکه جمعیت کشور رو به پیری می‌رود ما در سال های آینده با مشکلات جدی در مورد نیروی انسانی ماهر مواجه خواهیم شد.»
دبیر انجمن کسب و کارهای اینترنتی تأکید کرده است «چیزی که در یکسال اخیر مشخص است موج ناامیدی و دلسردی و داغ شدن موضوع مهاجرت است. برای من به عنوان یک فعال صنفی، دائما پیام‌هایی در مورد ویزا استارتاپی می آید. این مسئله نشان می‌دهد که تقاضا در بازار زیاد است.»
«رصدخانه مهاجرت ایران» در آخرین بررسی‌های خود با عنوان «سالنامه مهاجرتی ایران در سال ۱۴۰۱» که فروردین امسال منتشر شد اعلام کرده بود که الگو‌های مهاجرت ایرانی‌ها در آینده شاهد تغییراتی گسترده خواهد بود و کشورهای همسایه ایران مانند عربستان سعودی و امارات به عنوان قطب‌های جدید علم و فناوری، به گزینه‌های اصلی برای جذب نیروی انسانی ایران تبدیل خواهند شد.
در این گزارش شیوه حکمرانی، وجود فساد نهادینه‌شده در کشور، دستیابی به رفاه و امنیت بیشتر، وجود تبعیض‌های حرفه‌ای و اجتماعی، کیفیت زندگی بهتر در خارج کشور، نوسان قیمت ارز، تورم و شرایط اقتصادی، شرایط تحریم، سطح حقوق و دستمزد و بی‌ثباتی اقتصادی از جمله مهمترین دلایل افزایش مهاجرت ایرانیان به کشورهای دیگر اعلام شده بود.
کارگران به دلیل دستمزد ناچیز از بازار کار ایران خارج می‌شوند؛ افزایش تقاضای مهاجرت کاری
«گروه مالی دانایان» نیز به تازگی در گزارشی به روند مهاجرت نیروی کار از ایران پرداخته و اعلام کرده که این روند به این شکل است که مهاجران ورودی به کشور در بخش‌های بدون مهارت شاغل می‌شوند و در مقابل ایرانیانی که از ایران می‌روند، تحصیلکرده و دارای مهارت هستند.
بنا بر گزارش بانک جهانی، حدود ۴/۳ درصد از جمعیت ایران را افرادی تشکیل می‌دهند که در ایران متولد نشده‌اند. این عدد برای آمریکا و آلمان بیش از ۱۴ درصد و برای ترکیه حدود چهار درصد است.
«گروه مالی دانایان» نیز اعلام کرده که ۵۱ درصد از مهاجرانی که در ایران زندگی می‌کنند، در سن کار (۲۰ تا ۶۴ ساله) هستند. این رقم برای ترکیه ۷۱ درصد، آلمان برابر ۷۰ درصد و برای آمریکا ۷۷ درصد است.
در این گزارش تأکید شده از آنجا که بیشتر مهاجرانی که در ایران مشغول به کار هستند، جذب بازار غیررسمی می‌شوند، تأثیر زیادی بر دستمزدهای بازار رسمی کار ندارند. نکات ارائه شده در این بخش نشان می‌دهد که عرضه نیروی کار در بازار کار ایران با شوک‌های مثبت و منفی متعددی روبروست.
نتایج یک نظرسنجی: تصمیم ۸۰ درصد از شرکت‌کنندگان برای مهاجرت از ایران
بهرام صلواتی مدیر رصدخانه مهاجرت ایران اول امرداد در همایش «فرصت‌های ایران در عصر دیجیتال» از نتایج تازه‌ترین پایش این مرکز درباره مهاجرت از کشور رونمایی کرد. او گفته بود تنها ۱۶ درصد از افراد شرکت کننده در این نظرسنجی، قصد ماندن در کشور را داشته‌اند. به بیان دیگر بیش از ۸۰ درصد از شرکت‌کنندگان مهاجرت کرده و یا قصد مهاجرت از ایران را دارند.
وی اعلام کرده بود که حدود ۲۰ درصد مهاجرت کرده‌اند که از میان آنها فقط ۴ درصد قصد بازگشت به کشور دارند و بیش از ۶۰ درصد تمایل دارند که مهاجرت کنند؛ این تعداد یا برای مهاجرت برنامه‌ریزی و یا اقدام کرده‌اند.
به گفته وی، شرایط کلی سیاسی و اقتصادی کشور دلیل ۸۰ درصد مهاجرت‌ها بوده است. در سال گذشته عوامل اقتصادی بدترین و مهمترین عوامل بودند، اما الان عوامل سیاسی بدترین وضعیت را نشان داده‌اند و خودشان را مسلط کرده‌اند.
مهاجرت ایرانیان از کشور به چهار صورت پناهندگی، مهاجرت شغلی، مهاجرت تحصیلی و مهاجرت سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد.
آمارهایی که رصدخانه مهاجرت ایران از پناهجویی ایرانیانی ارائه داده نشان می‌دهد در حال حاضر ۳۴۷۰ مهاجر غیرقانونی ایرانی در مرزهای اتحادیه اروپا، در صدد ورود به کشورهای اروپایی هستند. این گزارش افزوده که از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۳ ایرانیان با ۱۸ هزار و ۳۱۸ مهاجر غیرقانونی، بیشترین شمار را در عبور غیرقانونی با قایق در کانال مانش داشته‌اند.
رصدخانه مهاجرت ایرانیان در این گزارش نوشته که «در کنار مهاجرت‌های اختیاری اعم از کاری و تحصیلی، مهاجرت‌های اجباری و پناهجویی نشانگرهای بسیار واقعی‌تر و در عین حال تلخ‌تر از میزان ظرفیت کشور موطن برای حفظ انسـان‌هایی است کـه در آن سرزمین چشـم به دنیا گشوده و پرورش یافته‌اند و نیاز به زیستن همراه با امید، آسایش و امنیت دارند.»
