با نزدیک شدن به سالگرد «جمعه خونین زاهدان» و انتشار فراخوانهایی برای اعتراضات و اعتصابات مردمی در هفتم و هشتم مهرماه، فضای شهر زاهدان و دیگر شهرهای سیستان و بلوچستان به شدت امنیتی شده است. ماشینهای سرکوب و ضدشورش در سطح شهر مستقر شده و در برخی ورودیها به بهانه پروژههای عمرانی خندق حفر کرده و خاکریز درست کردهاند!
گزارشها از امنیتیتر شدن فضای سیستان و بلوچستان در آستانه سالگرد «جمعه خونین زاهدان» حکایت دارد. ایستهای بازرسی در مسیرهای ورودی و خروجی شهرها افزایش یافته و ادوات نظامی و ماشینهای ضدشورش در سطح شهرها مستقر شدهاند. از سوی دیگر به گزارش «حالوش» در اطراف شهر زاهدان به بهانه انجام پروژههای عمرانی شمار زیادی خاکریز درست و تعدادی خندق نیز حفر شده است. بازداشت شهروندان در سطح استان نیز سرعت بیشتری گرفته است.
کانال تلگرامی «حالوش» روز چهارشنبه ۴ مهرماه ۱۴۰۲ با انتشار ویدئوی کوتاهی از حضور ماشینهای سرکوب و ضدشورش در سطح شهر زاهدان نوشته که همزمان با فراخوانها منتشر شده برای اعتراض و اعتصاب در روزهای جمعه و شنبه، ۷ و ۸ مهرماه در برای سالگرد فاجعه جمعه خونین ۸ مهرماه ۱۴۰۱، نیروهای نظامی و امنیتی به صورت گسترده در سطح این شهر در حال گشتزنی هستند.
در این گزارش به نقل از منابع مطلع آمده که «صبح امروز ۶ ماشین خاور و بنز پر از تجهیزات نظامی چادر کشیده در بخش لیردف شهرستان جاسک به سمت بلوچستان در حال حرکت بودند و دیشب ۹ اتوبوس ولوو که نیروهای اطلاعاتی به سمت بلوچستان در همین مسیر روانه بودن.»
بر اساس این گزارش همچنین در روزهای گذشته با نزدیک شدن به سالگرد جمعه خونین زاهدان دهها دستگاه اتومبیل و ماشینهای متعلق به نیروی نظامی از استان کرمان به سمت زاهدان و شهرهای بلوچستان اعزام شدهاند.
«حالوش» که خبرهای مربوط به سیستان و بلوچستان را پوشش میدهد در گزارش دیگری نوشته که در روزهای اخیر و با نزدیک شدن به سالگرد جمعه خونین، دستگاههای نظامی و امنیتی علاوه بر تقویت ایست و بازرسیها و افزایش نیروهای خود در زاهدان با خودروهای سنگین مشغول حفر کانالهای عمیق و ایجاد خاکریز در اطراف این شهر هستند که رفت و آمد شهروندان را مختل میکند.
بر اساس اطلاعات رسیده به «حالوش» دستگاههای امنیتی و نظامی علاوه بر ایجاد ایست و بازرسیهای زیاد و تقویت نیروهای خود در مبادی ورودی و خروجیهای شهر زاهدان دور تا دور این شهر نیز کانالهای عمیق حفر نموده و خاکریز ساختهاند تا محورهای فرعی که هر از گاهی مردم عادی و سوختبران از آنجا تردد میکنند کاملا مسدود بشود.»
این گزارش افزوده که شهر زاهدان اکنون بیشتر شبیه یک پادگان شده و حکومت نظامی اعلام نشده برقرار است و اگرچه به صورت رسمی رفت و آمد شهروندان ممنوع نشده اما در عمل شرایط سختگیرانهای از سوی دستگاههای امنیتی و نظامی در این شهر حاکم شده که زندگی عادی شهروندان را تحت تاثیر قرار داده است.
همچنین گزارش منابع حقوق بشری از تهدید شهروندان توسط نهادهای امنیتی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در آستانه سالگرد «جمعه خونین زاهدان» گزارش میدهند. بازداشت شهروندان نیز در روزهای گذشته نسبت به پیش افزایش یافته و دهها تن دستگیر شدهاند.
سردار احمدرضا رادان فرمانده کل انتظامی جمهوری اسلامی نیز هفته گذشته در سفری از پیش اعلام نشده و بی سر و صدا به استان سیستان و بلوچستان رفته و در چند شهر از جمله سیب و سوران، زاهدان و خاش حضور پیدا کرده است.
احمد رادان به صورت سرزده و بدون هماهنگی قبلی به خانه برخی از سرطایفههای بلوچ رفته و با «تطمیع همراه با تهدید» خواستار رضایت دادن خانوادههای جانباختگان اعتراضات سال گذشته شده است.
رادان همچنین محمد شاهوزهی فرمانده بومی پایگاه بسیج کریمآباد را برای امضای رضایت به خانه برخی از خانوادههای کشتهشدگان جمعه خونین زاهدان فرستاده است.
منابع حال وش اطلاع دادهاند احمدرضا رادان «در همراهی با غفور گمشادزهی به منزل تعدادی از سرداران بلوچ در شهرستان های زاهدان و خاش رفته و از آنها خواسته است از خانواده قربانیان طوایف خود که در فاجعه جمعه خونین زاهدان و خاش به شهادت رسیده اند رضایت بگیرند تا او در عوض به قربانیان دیه پرداخت بکند»
منابع خبری اعلام کردند احمدرضا رادان دستکم به خانه ابراهیم شه بخش، الله نظر شه بخش، عزیز احمد ریگی، خوبیار شهنوازی، علیم گمشادزهی، حبیب گرگیج و یوسف نارویی که همه از وجانباختگان اعتراضات هستند رفته تا رضایت بگیرند.
برخی از سرطایفهها به احمدرضا رادان گفتهاند «مردم در این موضوع از ما حرف شنویی ندارند و او برای حل این موضوع باید با مولانا عبدالحمید گفتگو بکند چرا که این اتفاق در مصلی مکی رخ داده است»
فرمانده انتظامی کشور نیز با ابراز ناامیدی از حل شدن موضوع از طریق مولوی عبدالحمید امام جمعه اهل سنت زاهدان گفته که «شما افراد طوایف خود را جمع بکنید تا من به آنها دیه بدهم چون هیچ مجازاتی در کار نخواهد بود و نظام ماموران و مسئولان خود را چه در جایگاه آمران و یا عاملان از بابت این موضوع بازخواست نخواهد کرد.»
هشتم مهرماه سال گذشته و دو هفته پس از آغاز خیزش ملی مردم که با قتل حکومتی مهسا امینی آغاز شد، نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی از داخل یک کلانتری در زاهدان به تجمع اعتراضی مردم این شهر بعد از نماز جمعه و در اعتراض به «تجاوز یک فرمانده پلیس به یک دختر نوجوان» تیراندازی کردند.
در این تیراندازی، بیش از ۹۰ نفر از معترضان کشته شدند که سازمان عفو بینالملل این واقعه را مرگبارترین کشتار از زمان آغاز اعتراضات مردمی پس از کشته شدن مهسا امینی خواند. مردم از این روز به عنوان «جمعه خونین زاهدان» یاد میکنند.
استاندار سیستان و بلوچستان مدعی شد آنهایی که کشته و زخمی شدند «افراد ناشناس و تجزیهطلب و تروریستهایی بودند که بعد از نماز جمعه به سمت کلانتری ۱۶ زاهدان حملهور شده و مقرّ انتظامی را مورد تعرض قرار دادند.» او گفته بود این درگیری ۱۹ کشته و ۲۰ زخمی داشته است.
بنا بر اعلام سازمانهای حقوق بشری، در جمعه خونین زاهدان ۱۳ کودک نیز کشته شدند که در میان آنها کودک دوسالهای با نام خانوادگی میرشکار دیده میشد.
فرمانده نیروی انتظامی و فرماندار زاهدان مردم معترض را «اشرار مسلح» خواندند و مدعی شدند آنها همانهایی بودند که هنگام خروج نمازگزاران از مصلا به سمتشان تیراندازی کردند و قصد تصرف کلانتری را داشتند.
این در حالیست که نمازگزاران پس از نماز جمعه در تجمع اعتراضی علیه قتل حکومتی مهسا امینی و همچنین اعتراض علیه تجاوز به دختر ۱۵ ساله چابهاری مورد حمله نیروهای سرکوبگر رژیم قرار گرفتند. تیراندازی نیروهای حکومت به معترضان خشم آنها را بیش از پیش برانگیخت و درگیری را تشدید کرد. مردم سه کلانتری و پایگاه سپاه پاسداران و چند ماشین نیروی انتظامی را به آتش کشیدند.
اعتراضات مردم در سیستان و بلوچستان طی سال گذشته ادامه داشته است و در اکثر جمعهها مردم پس از برگزاری نماز جمعه، تجمع و تظاهرات برگزار و علیه جمهوری اسلامی شعار میدهند.
با گذشت یک سال از «جمعه خونین زاهدان» در هشتم مهر ۱۴۰۱ هنوز آمران و عاملان این جنایت محاکمه نشدهاند. اردیبهشت امسال احمدرضا پورخاقان رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح از صدور کیفرخواست برای ۲۶ نفر در ارتباط با جمعه خونین زاهدان خبر داده بود.