در شرایطی که آمارها از کمبود ۷۰ هزار پرستار در ساختار درمانی ایران حکایت دارد، گزارش‌ها از وضعیت بحرانی بیمارستان‌ها به همین علت و همچنین کمبود دیگر نیروهای کادر درمان از جمله ماما حکایت دارد.
عباس عبادی، معاون پرستاری وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به تازگی از کمبود ۷۰ هزار نیروی پرستاری در ساختار درمانی کشور خبر داده است.
روزنامه «دنیای اقتصاد» در گزارشی به وضعیت بحرانی و «اورژانسی» بیمارستان‌ها پرداخته است. در این گزارش درباره وضعیت بحرانی بخش زنان و زایمان یک بیمارستان آمده «زنان پا به ماه در بخش نشسته‌اند روی صندلی‌های پلاستیکی و منتظرند که نوبت‌شان شود. آنها کلافه‌اند و مدام بلند می‌شوند و قدم می‌زنند و دوباره می‌نشینند. همچنان نوبت‌شان نمی‌شود. این شرایط در حالی است که فرزندآوری جزو اولویت‌های نظام است.»
یک ماما در این بخش بیمارستان به «دنیای اقتصاد» گفته که «گاهی ما فقط دو ماما هستیم که ناگهان با ۸ تا ۹ زایمان همزمان روبرو می‌شویم، در این وضعیت بحرانی واقعا نمی‌دانیم چه کاری باید انجام دهیم.»
هرچند برخی فعالان صنفی پرستاران کمبود ۷۰ هزار نیروی پرستاری در ساختار درمانی کشور را عامل وضعیت بحرانی بیمارستان‌ها می‌دانند که تعداد دیگر نیروهای کادر درمان از جمله ماماها و پزشکان نیز در مراکز درمانی با استانداردها فاصله دارد.
محمد میرزابیگی رئیس سازمان نظام پرستاری کشور با ارائه آماری گفته که «روزانه ۵ تا ۶ پرستار و ماهانه بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ پرستار از کشور مهاجرت می‌کنند.»
محمد میرزابیگی معتقد است که «آزمون استخدامی‌هایی که برگزار می‌شوند، کمکی به باز کردن گره کور پرستار‌ها نمی‌کند.»
او گفته «در دوره چهارم، نظام پرستاری و مجلس و وزارت بهداشت به توافق رسیدند سالانه ۱۰ هزار پرستار جذب شود، اما این توافق از سال ۹۵ اتفاق نیفتاده است. دو دهه و سه دهه است که یک کار اصولی و منطقی برای جذب پرستار اتفاق نیفتاده و همین باعث شده مهاجرت پرستار‌ها افزایش پیدا کند.»
این آمار شامل رقمی حدود ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ پرستار در سال می‌شود که به کشورهای غربی و به تازگی کشورهای حوزه خلیج‌فارس مانند قطر، امارات و… می‌روند.
محمد پاک‌مهر عضو هیئت رئیسه کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی نیز گفته که «وقتی پرستاری را می‌بینیم که کمتر از ۲۰ میلیون دریافت می کند، اما در کشورهای همسایه با همان خدمات ۱۰۰ میلیون تومان دریافت می‌کند، طبیعتا ممکن است زمینه مهاجرت را به وجود بیاورد لذا این مسائل را حتما باید درمان کنیم تا بستر ماندگاری نیروهایی که تربیت کرده‌ایم در کشور فراهم شود.»
محمد پاک‌مهر درباره مهاجرت کادر درمان هم گفته «این مهاجرت‌ها فقط مختص متخصصان حوزه سلامت نیست، بلکه پزشکان عمومی و پرستاری را هم در بر می‌گیرد. مهمترین چالشی که در این حوزه داریم، بحث تأمین معیشت جامعه خدمتگزار است. اگر بتوانیم به لحاظ مالی، حقوقی، معیشتی و رفاهی جامعه بهداشت و درمان و نخبگانی را تأمین کنیم، وضعیت مهاجرت را نه تنها برطرف، بلکه معکوس هم خواهیم کرد.»
آمار مهاجرت کادر درمان در سال ۱۴۰۰ حدود ۱۵۰۰ نفر سالانه اعلام شده بود اما جدیدترین آمارها نشان از مهاجرت بالای ۱۰ هزار نفر از نیروهای کادر درمان در سال دارد. بر اساس آمارها شمار کسانی که گواهی و تائیدیه کاری و فنی خودشان را برای مهاجرت گرفته‌اند، ۱۰ هزار نفر است. البته از مراجع مسئول می‌بایست آمار کسانی را که از این تعداد مهاجرت کرده‌اند اخذ کرد.
آمار جدید از مهاجرت پزشکان از ایران؛ سالانه ۱۰ هزار کادر پزشکی کشور را ترک می‌کنند
عوض حیدرپور متخصص بیهوشی و استاد دانشگاه در گفتگو با وبسایت «خبرآنلاین» با ارائه آمار ۱۰ هزار نفری از مهاجرت کادر پزشکی از کشور در هر سال گفته «عدد و رقم‌های مهاجرت وحشتناک است، ما هر هفته که سراغ یکی از همکاران را می‌گیریم با خبر می‌شویم مهاجرت کرده است.»
این نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی گفته که «برای پزشکان پیامک ارسال می‌شود که اگر ۵۵ سال به بالا نداشته باشید به راحتی در آلمان پذیرش می‌شوید، پزشکی که ۵۵ سال سن داشته باشد تقریباً ۲۰ سال تجربه کار دارد، آن‌وقت با مهاجرت آنها یک تجربه این چنینی به راحتی گیر کشورهای دیگر می‌افتد.»
عوض حیدرپور با اعلام اینکه «بهترین نیروهای پیراپزشکی» با موج پزشکان دارند از کشور مهاجرت می‌کنند، افزوده است: «اگر جای وزیر بهداشت بودم و هر روز این تعداد پزشک مهاجرت می‌کرد استعفا می‌دادم. این دلیل را برای استعفا مطرح می‌کردم که شرایطی فراهم است که من نمی‌توانم استادان را در دانشگاه نگه دارم، حالا آقایان هرطور هست می‌خواهند پست و صندلی‌شان را نگه دارند.»
به گفته این استاد دانشگاه بخشی از دلایل مهاجرت پزشکان اشکالات و محدودیت‌هایی قانونی است. او گفته «ما قانونی به نام هیئت علمی تمام وقت جغرافیایی داریم، این قانون یعنی اینکه اگر کسی استاد دانشگاه شد از صبح تا آخر وقت باید در اختیار دانشگاه باشد و حق ندارد مطب داشته باشد یا اینکه خارج از مرکزی که در آنجا استخدام شده است کار کند، حتی بعضی مواقع آن‌قدر سختگیری می‌کنند که اجازه نمی‌دهند این پزشکان به دیگران نظر مشورتی بدهند؛ نمی‌شود به یک استاد دانشگاه گفت شما سی الی چهل سال حق نداری مطلب داشته باشی.»
بخش دیگری از مشکلات پزشکان از دید عوض حیدرپور به تعرفه‌های درآمدی آنها بر می‌گردد: «بعضی مواقع پزشکان درخصوص دستمزدشان استدلال می‌کنند که ما تکریم نمی‌شویم و به ما بی احترامی می‌شود، مثلاً حق ویزیت یک پزشک متخصص در مطب کمتر از تکنسینی است که برای تعمیر آبگرمکن به خانه فردی می‌رود، پزشکان در این وضعیت احساس می‌کنند مورد بی‌حرمتی قرار گرفته‌اند.»
«کاهش امید به آینده بخش درمان» از دیگر دلائل مطرح شده از سوی این متخصص درباره مهاجرت پزشکان است. او به ادعاهای دولت درباره تولید دارو و واقعیت موجود اشاره کرده و می‌گوید: «چند روز قبل رئیس جمهور مجدد اعلام کرد که ۹۵ درصد از داروهای مورد نیاز کشور، در داخل ساخته می‌شود، به‌نظرم ایشان با مفهوم ساخت دارو آشنا نیست، ما پودر داروها را در بشکه‌های ۱۰۰ کیلویی یا ۵۰ کیلویی وارد کشور می‌کنیم، بعد این‌جا آن را فرموله می‌کنیم، یعنی با آب و مواد نگهدارنده ترکیب می‌کنیم، به قرص که تبدیل شد بسته‌بندی می‌کنیم و می‌فروشیم، حا آیا ادعای این چنینی درست است؟»
فرافکنی و بی‌تفاوتی مقامات جمهوری اسلامی در برابر موج گسترده مهاجرت نیروی متخصص
دکتر علیرضا مدرکیان عضو شورای عالی نظام پزشکی نیز نیمه شهریورماه امسال با اعلام بحرانی شدن وضعیت مهاجرت پزشکان از کشور گفته بود بسیاری از پزشکان شغل‌شان را رها کرده‌اند و کار پزشکی نمی‌کنند چون برای پزشک نمی‌صرفد با ۱۷۵ ساعت شیفت در بیمارستان آخر ماه ۲۰ میلیون تومان حقوق بگیرد یا ملزم باشد بدون بهره‌مندی از امکانات رفاهی به همراه خانواده در مناطق محروم خدمت کند.
در حالی که تصور عمومی جامعه بر درآمد خیلی بالای پزشکان است اما دکتر علیرضا مدرکیان گفته بود که «حداکثر ۱۰ درصد پزشکان شناخته شده پردرآمد هستند البته این عدد درباره پزشکانی که درآمدهای کلان و به اصطلاح میلیاردی دارند درصد بسیار اندکی است، درآمد بیش از نیمی از پزشکان متناسب با دانش، تلاش، ریسک‌پذیر بودن و زحمت‌شان نیست و مابقی پزشکان درآمد متوسط و معمولی دارند.»
دو روز پیشتر نیز دکتر رضا لاری‌پور مدیر کل روابط عمومی و سخنگوی سازمان نظام پزشکی از افزایش دو برابری مهاجرت جامعه پزشکی نسبت به سال های قبل از کرونا خبر داده بود.
دکتر رضا لاری‌پور با بیان اینکه یکی از مهمترین دلایل مهاجرت، مشکلات معیشتی است، گفته بود که «علاوه بر پزشک متخصص، فوق تخصص و پزشکان عمومی، سایر شاغلین حرفه‌های پزشکی نظیر داروساز، ماما، بینایی‌سنج، شنوایی‌سنج، فیزیوتراپ و سایر رشته‌های پزشکی هم الآن در حال مهاجرت به کشورهای خارجی هستند.»
سخنگوی سازمان نظام پزشکی افزوده بود شاید بخش عمده آن کشورهای حاشیه خلیج فارس، کشورهای آمریکایی مثل کانادا یا کشورهای اروپایی تشکیل می‌دهد و همچنین استرالیا که دارد اضافه می‌شود. یعنی تقریبا به پنج قاره دنیا، بجز آفریقا، داریم نیرو صادر می‌کنیم.
