مدیر «رصدخانه مهاجرت ایران» با ارائه آمار تازه‌ای اعلام کرده ایران رتبه اول مهاجرفرستی به منطقه «اوای‌سی‌دی» (OECD) به عنوان قطب اصلی جذب مهاجران در جهان را از آن خود کرده است.
بهرام صلواتی مدیر رصدخانه مهاجرت ایران در یادداشتی نوشته که «در سال ۲۰۲۰ تعداد مهاجران جدید ورودی ایرانی به کشورهای این منطقه ۴۸ هزار نفر بود که طبق آخرین آمار این سالنامه در سال ۲۰۲۱ با ۱۴۱ درصد افزایش به ۱۱۵ هزار ورودی جدید در سال رسیده است. و به این ترتیب رتبه اول مهاجرفرستی بر اساس نرخ رشد مهاجر جدید را ثبت کرده است.»
سازمان بین‌المللی «اوای‌سی‌دی»(OECD) دارای ۳۸ عضو است که کشورهایی مانند ایالات متحده، ترکیه، ایتالیا، بریتانیا، آلمان، کره جنوبی، مکزیک، استونی، لیتوانی، کلمبیا، ایرلند، کانادا، فرانسه، بلژیک، نروژ، سوئد و… از اعضای آن هستند.
بر اساس اطلاعات ارائه شده از سوی بهرام صلواتی، ایران در حالی رتبه اول مهاجرفرستی بر اساس نرخ رشد مهاجر جدید را ثبت کرده که از نظر قدر مطلق تعداد مهاجران جدید، ایران در جایگاه دوازدهم قرار دارد. کشور هند با اعزام ۴۰۷ هزار مهاجر جدید به این منطقه در جایگاه نخست از نظر قدر مطلق تعداد مهاجران جدید قرار گرفته که نسبت به سال گذشته رشد ۸۶ درصدی را نشان می‌دهد.
در بخش دیگری از این یادداشت به جذب دانشجو توسط کشورهای منطقه «اوای‌سی‌دی»(OECD) پرداخته شده و آمده که در سال ۲۰۲۱ در کشور ایتالیا در مجموع ۷۲ هزار دانشجوی بین‌المللی ثبت نام کرده‌اند، که دانشجویان ایرانی بعد از دانشجویان چینی، دومین ملیت تشکیل دهنده دانشجویان خارجی هستند و در جایگاه سوم دانشجویان کشور هند قرار دارند.
در مجموع ۴ میلیون و ۳۲۴ هزار دانشجوی بین‌المللی در منطقه «اوای‌سی‌دی»(OECD) مشغول به تحصیل هستند که دانشجویان چینی، هندی و ویتنام جایگاه‌های اول تا سوم را در اختیار دارند.
از سوی دیگر ایرانیان رتبه اول را در میان ملیت‌های ثبت‌کننده درخواست جدید پناهجوئی در کشور استرالیا هستند و ۱۹۱۶ درخواست در سال ۲۰۲۲ داده‌اند که نسبت به سال گذشته (۲۰۲۱) رشد ۲۲۶ درصدی ( ۸۴۶ ثبت درخواست جدید پناهجوئی) را نشان می‌دهد.
همچنین تقاضای ایرانیان با ثبت ۶۳۲۰ درخواست جدید پناهندگی در کشور آلمان در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال گذشته (۲۶۹۵ درخواست) رشد ۲۳۴ درصدی داشته است.
بهرام صلواتی همچنین جایگاه ایران در میان ۱۵ ملیت برتر ثبت درخواست جدید پناهجوئی در کشورهای میزبان را نیز ارائه کرده کرده که بر این اساس در استرالیا رتبه ۱، در مجارستان رتبه ۲، در بریتانیا رتبه ۳، در ترکیه رتبه ۴، در لتونی رتبه ۴، در کانادا رتبه ۵، در دانمارک رتبه ۵، در آلمان رتبه ۶، در لوکزامبورگ رتبه ۶، در فنلاند رتبه ۸، در نروژ رتبه ۹، در سوئیس رتبه ۹، در سوئد رتبه ۱۰، در لهستان رتبه ۱۰، در ایسلند رتبه ۱۰، در لیتوانی رتبه ۱۱، در هلند رتبه ۱۱، در اسلونی رتبه ۱۱، در ژاپن رتبه ۱۲، در اتریش رتبه ۱۳، بلژیک رتبه ۱۴ را دارند.
مهاجرت از ایران به شکل فزاینده‌ای ادامه دارد و شهروندان با تحصیلات و مشاغل مختلف در تلاش برای انواع مهاجرت کاری، تحصیلی، سرمایه‌گذاری و یا پناهندگی به دیگر کشورها هستند. بی‌ثباتی اقتصادی و سیاسی، و فضای اجتماعی حاکم از سوی جمهوری اسلامی مهمترین عوامل موثر در افزایش مهاجرت ایرانیان هستند.
افزایش دو برابری نرخ خروج نخبگان؛ هشدار درباره از دست رفتن سالانه ۱۰ درصد از نیروهای انسانی کشور
جمهوری اسلامی در حالی سال‌هاست به هشدارهای کارشناسان درباره خالی شدن کشور از منابع انسانی بی‌اعتنا است که در ماه‌های گذشته اقداماتی محدودکننده یا هزینه‌زا در رابطه با متقاضیان مهاجرت انجام داده است.
مهرماه امسال و برای دومین بار طی سال گذشته، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری جمهوری اسلامی هزینه آزادسازی مدرک دانشگاهی فارغ‌التحصیلان را افزایش داد.
بر اساس نرخ جدید آزادسازی مدارک دانشگاهی، فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی برای آزادسازی مدرکشان باید به ازای هر سال ۴۰ میلیون تومان پرداخت کنند. این رقم برای فارغ‌التحصیلان کارشناسی ارشد به ازای هر سال ۵۰ میلیون تومان است. آزادسازی مدارک برای رشته‌های پزشکی و داروسازی هم به ازای هر سال ۱۱۰ میلیون تومان و برای رشته دندانپزشکی به ازای هر سال ۱۲۰ میلیون تومان تمام می‌شود؛ به عبارت دیگر، یک دانشجوی رشته پزشکی برای آزادسازی مدرکش دست‌کم باید ۵۰۰ میلیون تومان به دولت پول بدهد.
سال گذشته هزینه آزادسازی مدارک دانشگاهی با افزایش شش برابری روبرو شده بود. آمارها نشان می‌دهد افزایش قیمت آزادسازی مدارک اگر چه نتوانسته روند مهاجرت نیروی متخصص و تحصیلکرده از کشور را کاهشی کند اما توانسته برای دولت منبع درآمد جدیدی ایجاد کند!
از سوی دیگر، تابستان گذشته نیز سازمان سنجش آموزش کشور که برگزار کننده رسمی آزمون آیلتس است، این آزمون را به بهانه «لو رفتن سوالات» لغو کرد. بسیاری از متقاضیان تحصیل در خارج از کشور از دانشگاه‌های مقصد پذیرش تحصیلی گرفته یا در حال آماده کردن مدارک برای ثبت درخواست بودند، با لغو آزمون آیلتس دچار بحران شدند.
پیشتر نیز بارها برگزاری آزمون آیلتس در ایران لغو شده بود برای نمونه در دی ۱۴۰۱ به داوطلبان اعلام شد که «از اسفندماه تا اطلاع ثانوی» تمام آزمون‌های آیلتس در ایران لغو شده‌اند.
این در حالیست که به گفته کارشناسان کاهش آمار مهاجرت از کشور نیازمند اقداماتی زیربنایی مانند افزایش سطح رفاه و رونق اقتصادی و همچنین باز شدن فضای اجتماعی و افزایش امیدواری به آینده است؛ اقداماتی که جمهوری اسلامی در مسیر عکس آنها در حال حرکت است و به نظر می‌رسد از افزایش مهاجرت شهروندان از کشور خشنود است.
مهاجرت سالانه ده‌ها هزار نفر از کشور زیان گسترده‌ای به اقتصاد و تولید و توسعه ایران وارد خواهد کرد. آمارها از خروج ۴۵ میلیارد دلار سرمایه انسانی با مهاجرت نخبگان در چهار سال گذشته حکایت می‌کنند. برآوردها همچنین نشان می‌دهد سرمایه خارج کشور رقمی برابر با فروش یک دهه نفت است.
خروج منابع انسانی از کشور زیانی هنگفت به ساختار اقتصادی وارد کرده و هشدار جدی درباره خالی شدن اقتصاد از نیروی کار حرفه‌ای در آینده نزدیک را به همراه دارد.
کارشناسان اقتصادی معتقدند با مهاجرت نیروی کار حرفه‌ای و تحصیلکرده، سهم نیروی کار با کیفیت در بازار کار کاسته شده و بازار کار با کمبود نیروی کار و یا اشتغال افراد نابلد و غیرمتخصص مواجه می‌شود که این مسئله خود تبعات منفی بیشماری را به دنبال خواهد داشت.
همچنین سرمایه انسانی یکی از عوامل تأثیرگذار بر رشد اقتصادی بوده بنابراین، خروج به یک‌باره سرمایه انسانی باعث کاهش رشد اقتصادی در میان‌مدت و بلندمدت خواهد شد.
از سوی دیگر برای تربیت و آموزش هر نیروی کار حرفه‌ای و تحصیلکرده، بخشی از منابع عمومی کشور هزینه می‌شود که با مهاجرت این نیروها، سرمایه‌گذاری صورت گرفته برای آنها در عمل دود شده و به سود کشور مقصد مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت.
