مقامات آمریکا و اروپایی رژیم‌های روسیه و چین را متهم می‌کنند که با همکاری جمهوری اسلامی ایران و بلاروس موج پناهجویان را به سمت مرزهای اروپا و همچنین آمریکا سرازیر کرده‌اند. آنها می‌گویند مسکو و پکن از پناهجویان به عنوان ابزاری برای فشار به دولت‌های غربی از جمله افزایش هزینه‌های آنها استفاده می‌کند.
از سوی دیگر شماری از نهادهای اروپایی گزارش داده‌اند که روسیه از «احساسات ضدپناهجویان» در جوامع اروپایی برای تشدید «حس ضد پناهجویی» بین مردم اروپا برای فشار به دولت‌های اروپایی سوء استفاده می‌کند.
در شرایطی که بسیاری از تحلیلگران و مقامات غربی در مورد پیامدهای ناشی از باقی ماندن میلیون‌ها مهاجر جنگ‌زده اوکراینی در اتحادیه اروپا هشدار می‌دهند یا نهادهای امنیتی اروپا ورود غیرقانونی پناهجویان به اروپا را با چراغ سبز روسیه و بلاروس تهدید ارزیابی می‌کنند، نگرانی‌ها در مورد «پناهجوستیزی» یا «مهاجرستیزی» به عنوان بخشی از سیاست روسیه علیه غرب افزایش پیدا کرده است آنهم در حالی که دولت‌های غربی زیر بار پناهندگان به ویژه جنگ‌زدگان اوکراینی در منگنه قرار گرفته‌اند.
در همین ارتباط وبسایت «شورای روابط خارجی اروپا» ۲۲ ژانویه (دوم بهمن‌ماه) گزارش داد دو سال بعد از آغاز تجاوز روسیه به اوکراین در شرایطی که اروپایی‌ها با تورم بی‌سابقه روبرو هستند هزاران پناهجوی اوکراینی در کشورهای اروپایی باعث تحمیل هزینه و «خستگی» دولت‌ها و مردم شده‌اند. این موضوع در نهایت به «احساسات ضدمهاجران» دامن زده است؛ وضعیتی که به نفع ولادیمیر پوتین و روسیه است.
بر اساس گزارش‌ها تا نوامبر ۲۰۲۳ بیش از چهار میلیون نفر که از اوکراین فرار کرده بودند در اتحادیه اروپا باقی مانده‌اند که در مقایسه با تقریباً شش میلیون نفری که در روزهای اولیه جنگ آمده بودند کاهش یافته است. آلمان میزبان بیشترین تعداد پناهندگان از اوکراین (حدود ۱/۲ میلیون نفر) است و پس از آن لهستان میزبان (حدود ۹۵۰ هزار نفر) از اوکراینی‌هاست.
عموم مردم اروپا می‌خواهند که کشورهایشان به پذیرایی از پناهندگان اوکراینی ادامه دهند اما با اشتیاق کمتری از زمان آغاز جنگ. به عنوان مثال ی نظرسنجی از «eupinions» نشان می‌دهد که بین مارس ۲۰۲۲ و سپتامبر ۲۰۲۳ موافقت اتحادیه اروپا برای پذیرش پناهندگان اوکراینی از ۸۶ درصد به ۷۵ درصد کاهش یافته است. حتا در لهستان، کشوری که شاهد بیشترین کاهش حمایت در آن دوره بود، اکثریت (۶۵ درصد) در سپتامبر ۲۰۲۳ موافق پذیرش پناهندگان اوکراینی باقی ماندند. با این حال، نظرسنجی‌های دیگر از بین آنهایی که از پناهجویان حمایت مالی می‌کردند، افزایش بدبینی‌ها را نشان می‌دهد: برای مثال در یک نظرسنجی به تاریخ اکتبر ۲۰۲۳، بیش از نیمی از لهستانی‌ها گفتند که «قطعاً» یا «در بسیاری موارد» به اوکراینی‌ها کمک مالی نمی‌کنند.
علاوه بر این، طبق گزارش World Vision در ماه اوت ۲۰۲۲ پناهندگان اوکراینی در کشورهای همسایه اوکراین مانند مولداوی، رومانی، لهستان و اسلواکی رفتارهای ضدمهاجرتی و تبعیض را تجربه کردند، حتا در زمانی که حمایت اروپا از پناهندگان اوکراینی در حد مناسب بود.
بازداشت ۱۱ ایرانی در مرز روسیه و فنلاند؛
مقامات امنیتی فنلاند: «روس‌ها به آنها کمک کردند تا به مرز برسند!»-مقامات مرزی در جنوب شرقی فنلاند روز پنجشنبه ۱۱ ژانویه (۲۱ دی‌ماه) این افراد را در مناطق صعب‌العبور جنگلی در سرمای شدید نزدیکی شهر «لاپینرانتا» شناسایی کردند. همه بازداشت… pic.twitter.com/y1t0SMRccB
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) January 14, 2024
بالاترین میزان رفتارهای ضدمهاجر در اسلواکی گزارش شده است. جایی که در سال ۲۰۲۳ وقتی نخست وزیر رابرت فیکو تا حدی به دلیل احساسات طرفدار روسیه انتخاب شد، سازمان بین‌المللی مهاجرت دریافت که ۱۲ درصد از اوکراینی‌ها پس از آوارگی در این کشور با تبعیض مواجه شدند. این امر از طریق موانع زبانی هنگام مراوده با همسایگان، در محیط‌های آموزشی یا خدمات عمومی، و خصومت از سوی عموم آشکار شد.
برخی از پاسخ‌دهندگان همچنین اشاره کردند که در محل کار خود مورد تبعیض قرار گرفته‌اند یا فرزندانشان قربانی قلدری در مدرسه شده‌اند. علاوه بر این، تعداد زیادی از کارگران خانگی اوکراینی در لهستان با شرایط کاری بد یا غیرقانونی مواجه هستند، پدیده‌ای که پیش از فوریه ۲۰۲۲ نیز رایج بود.
در این گزارش تأکید شده «خسته شدن از دست پناهندگان انتظار پوتین است. این همچنین یک تاکتیک تبلیغاتی است که از طریق آن کرملین بر اساس روایت‌ها و نگرانی‌های اروپا در مورد مهاجرت بطور گسترده‌تر برای ایجاد مقاومت در برابر پناهندگان اوکراینی ایستادگی کند.»
همچنین هشدار داده شده که اگر احزاب دست راستی در اروپا بیشتر قدرت بگیرند نگرانی در مورد وضعیت پناهجویان و پناهندگان افزایش خواهد یافت.
وبسایت شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا هشدار داده روسیه از ابزارهای مختلف برای افزایش احساسات ضدپناهجویی در اروپا استفاده می‌کند. به عنوان مثال، لهستان در معرض «کمپین‌های اطلاعات غلط روسیه» قرار گرفته است که هم از نگرانی‌های اقتصادی و هم از روایت‌های قدیمی اروپاییان درباره مهاجران به عنوان یک تهدید امنیتی بهره‌برداری می‌کند. اینها شامل گزارش‌های نادرست در رسانه‌های اجتماعی در مورد دزدی، تجاوز در نزدیکی مرز لهستان و اوکراین توسط پناهنده‌هاست.
در آمریکا شماری از مقامات به ویژه در بین جمهوریخواهان نسبت به سیاست‌های روسیه و چین برای سرازیر کردن موج پناهجویان به ایالات متحده هشدار می‌دهند.
جیم جردن نماینده جمهوریخواه اوهایو و رئیس کمیته قضایی مجلس نمایندگان آمریکا روز ۱۸ ژانویه (۲۸ دی‌ماه) با انتشار آماری از میزان ورود پناهجویان به آمریکا نسبت به خطرات ورود موجی از پناهجویان چینی، روسی، یمنی و حتا ایرانی به آمریکا هشدار داد.
وی گفته بود از وقتی بایدن رئیس جمهور آمریکا شده است میلیون‌ها خارجی به صورت غیرقانونی وارد این کشور شده‌اند.
طبق آماری که جردن منتشر کرده بیش از ۲۴ هزار چینی به صورت غیرقانونی طی سه سال گذشته وارد ایالات متحده شدند.
Millions of illegal aliens have crossed the southern border since Joe Biden took office.
Where are they coming from?
-China
-Russia
-Iran
-Yemen pic.twitter.com/NVSV2zueyN— Rep. Jim Jordan (@Jim_Jordan) January 18, 2024
رسانه‌های فنلاندی اواخر دی‌ماه ۱۴۰۲ گزارش دادند ۱۱ ایرانی که تلاش می‌کردند از روسیه به صورت غیرقانونی وارد خاک فنلاند شوند توسط نیروهای مرزی این کشور بازداشت شدند.
مقامات فنلاند اعلام کردند که مطمئن هستند جریان مهاجران توسط مسکو به عنوان بخشی از تلاش برای بی‌ثبات کردن اوضاع در کشور همسایه سازماندهی شده است. روزنامه «دیلی میل» در ۱۸ نوامبر به نقل از مقامات فنلاند نوشته بود که روسیه عمدا پناهجویان را روانه فنلاند می‌کند چون این کشور به «پیمان آتلانتیک شمالی» (ناتو) پیوسته است.
