وضعیت بهداشتی و شرایط نگهداری زندانیان در بند ۸ زندان اوین نگران‌‌کننده است. بطوری که ازدحام جمعیت و شیوع حشرات موذی همچون ساس، بهداشت و سلامت زندانیان را به خطر انداخته است. این موضوع با وجود درخواستهای متعدد زندانیان تا کنون با بی‌توجهی مسئولان زندان مواجه بوده است.
روز شنبه ۵ اسفند، خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، شرایط بند ۸ زندان اوین را از لحاظ بهداشتی و ازدحام جمعیت زندانیان نگران کننده دانست و نوشت: «هم‌اکنون حدود ۶۰۰ زندانی در شرایط غیربهداشتی در این بند نگهداری می‌شوند. بطوری که ۱۷۰ زندانی تنها در سالن ۸ بند ۸ که دارای ۷۰ تخت است، بسر می‌برند. این ازدحام جمعیت کم‌سابقه که بیش از دو برابر ظرفیت معمول است، علاوه بر افزایش خطر ابتلای زندانیان به بیماری‌‌های مختلف، موجب شیوع گسترده حشره ساس در محیط زندان شده است.»
تعدادی از خانواده‌های زندانیان در تماس با هرانا گفته‌اند که با وجود درخواستهای مکرر زندانیان برای سمپاشی و رسیدگی به این وضعیت، تا کنون اقدام موثری ازسوی مسئولین زندان صورت نگرفته است.
بر اساس این گزارش، شمار قابل توجهی از زندانیان در بخش‌های مختلف این بند از جمله اتاق‌ها و حسینیه زندان، کف‌خواب هستند. بیشتر این زندانیان با اتهامات مرتبط با جرائم مالی، در شرایطی دشوار و فراتر از ظرفیت مشخص شده، مجبور به تحمل این وضعیت هستند.
از سوی دیگر، اوج فعالیت و جولان ساس در روزهای گرم سال است و با توجه به افزایش غیرمعمول جمعیت در این بند، شرایط برای گسترش بیشتر این آفت مهیا شده است. نگرانی‌ها در مورد تاثیرات منفی این وضعیت بر سلامت جسمی و روانی زندانیان روز به روز افزایش می‌یابد.
پیش از این، در پی شیوع ساس در این زندان و درخواستهای متعدد زندانیان برای اتخاذ تدابیر لازمه، اقدام به تخلیه بند و سمپاشی بند انجام و تا حد زیادی موجب کاهش این آفت شده بود. این اقدامات موقتی اما تنها زندانیان را از شرایط سختی که در آن قرار داشتند تا حدودی رهایی بخشید.
«رجایی‌شهر» تعطیل شد اما…
سعید رضوی فقیه فعال سیاسی اصلاح‌طلب و روزنامه‌نگار سابق که بین سال‌های ۹۲ تا ۹۴ در زندان «رجایی‌شهر» محبوس بود، ۲۲ امرداد در گفتگو با «انصاف نیوز» ضمن اشاره به تعطیل شدن این زندان ناگفته‌هایی از دوران حبس خود را در این زندان روایت کرد.
وی با اشاره به اینکه با زندانیان عادی به دلیل آنکه گمنام هستند و دسترسی به رسانه‌ها ندارند خیلی بد برخورد می‌شد گفته بود: «وضعیت‌شان در زندان از ما خیلی بدتر بود.»
رضوی فقیه با بیان اینکه زندانیان سیاسی در سالن ۱۲ بند ۴ زندان «رجایی‌شهر» بودند گفته بود: «این بخش زندان به نسبت سایر بخش‌های آن جای قابل تحمل‌تری بود اما به هر حال آن زندان وضعیت بسیار بدی داشت.»
او با اشاره به وضعیت بهداشت در زندان «رجایی شهر» توضیح داده بود: «یک نمونه کوچک در این مسئله ماجراهایی بود که سر لباس زندان پیش می‌آمد. این لباس مخصوص را باید هنگام اعزام به دادگاه و جاهای دیگر می‌پوشیدیم اما مسئله اینجا بود که کوهی از لباس آلوده که معلوم نبود هر کدام برای چه کسی است وجود داشت و زندانی‌ها مجبور بودند که یکی از همان لباس‌های آلوده را بپوشند.»
وی ادامه داده بود: «حتی جایی هم برای تعویض لباس وجود نداشت و افراد مجبور بودند که در فضای عمومی برهنه شوند و آن لباس را بپوشند»
در خردادماه سال گذشته ابتلای دست‌کم ۴ نفر از زندانیان زندان قرچک به بیماری سل، موجب افزایش نگرانی خانواده‌های زندانیان شده بود و هشدار فعالان مدنی را به دنبال داشت.
آنگونه که آتنا دائمی فعال حقوق کودکان و زندانی سیاسی سابق در حساب توئیتری خود نوشته بود، شمار مبتلایان به سل در بند ۶ زنان زندان قرچک به «حدود ۴۰ نفر» رسیده است.
به گفته‌ی این زندانی سیاسی سابق، در این بند حدود ۱۰۰ زندانی نگهداری می‌شوند و از زندانیان مشکوک به ابتلا به سل تست گرفته شد.
دائمی پیشتر گفته بود، ابتلای یکی از زنان زندانی به سل با بی‌توجهی مسئولان روبرو شد و با اعتراض زندانیان، این زندانی مدت کوتاهی قرنطینه و سپس به بند بازگردانده شد ولی با رسیدگی نکردن به وضعیت وی، سه نفر دیگر نیز مبتلا شدند.
در جریان خیزش سراسری شهریور ۱۴۰۱ هزاران تن از شهروندان در شهرهای مختلف کشور بازداشت و به زندان منتقل شدند.
احمد علیرضا‌بیگی نماینده مجلس شورای اسلامی ۲۷ مهرماه سال گذشته در همین ارتباط به وبسایت «عصر ایران» گفته بود: «سه هزار نفر از افرادی که در اتفاقات اخیر در استان تهران دستگیر شدند به زندان فشافویه انتقال یافته بودند و از این تعداد بجز ۸۳۵ نفر بقیه از زندان آزاد شده‌اند.»
به گفته وی با وجود همه تلاش‌هایی که سازمان زندان‌ها برای رعایت استانداردها در نگهداری زندانیان انجام می‌دهد اما اینهمه زندانی سبب شده آنگونه که باید و شاید نتوانند از عهده این کار برآیند و کاستی‌هایی در بحث بهداشت، تغذیه و دسترسی به تلفن برای زندانیان وجود دارد و چون زندانیان تحت تاثیر فشار روانی قرار می‌گیرند این مشکلات خودش را چند برابر نشان می‌دهد.
وی اضافه کرده بود: «حدود ۲۰۰ نفر از دانش‌آموزان در بین دستگیرشدگان بوده‌اند که در اولین فرصت آزاد شدند. ما الان زندانی دانش‌آموز در زندان فشافویه و زندان‌های دیگر نداریم.»
بیگی. ادامه داده بود: «۲۰۰ دانشجو نیز بین دستگیرشدگان بودند که بخش عمده‌ای از آنها دانشجویان دانشگاه‌های آزاد بودند که تعداد قابل توجهی از آنها آزاد شدند و قطعا برای این دانشجویان سابقه سیاسی و امنیتی ایجاد می‌شود.»
وی به ۳۶۰ نفر از دستگیرشدگان زن نیز اشاره کرده و گفته بود: «تعداد آنهایی که در حال حاضر در زندان بودند قابل توجه نبود چراکه بخش عمده آنها با وثیقه آزاد شده‌اند.»
زندان‌های جمهوری اسلامی از کمترین امکانات بی‌بهره هستند و زندانیان از ضروری‌ترین امکانات و حقوق انسانی مانند حق درمان، غذای کافی و با کیفیت مناسب محروم هستند. همچنین زندانیان سیاسی و عقیدتی همواره از فشارهای مضاعف روحی و روانی به دلیل پافشاری بر حقوق خود رنج می‌برند.
سطح بهداشت غیراستاندارد زندان‌ها و همچنین نبود نهادهای مستقل نظارتی برای رسیدگی به شکایات زندانیان، تراکم جمعیت بیش از حد و عدم اجرای اصل تفکیک جرائم از جمله موارد دیگر مورد انتقاد فعالان حقوق‌بشر درباره وضعیت زندان‌ها به شمار می‌روند.
