در شرایطی که محمدجواد ظریف سرگرم گزینش اعضای کابینه برای دولت مسعود پزشکیان است، آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا روز جمعه ۱۹ ژوئیه (۲۹ تیرماه) در نشست «آسپن» گفت که «زمان گریز هسته‌ای» ایران یعنی زمان مورد نیاز برای تولید مواد لازم با درجه تسلیحاتی کافی جهت تولید سلاح هسته‌ای «اکنون احتمالاً یک یا دو هفته است.»
این ارزیابی کوتاه‌ترین زمانی است که مقامات رسمی آمریکا تا کنون به آن اشاره کرده‌اند اما بلینکن همزمان گفته است «آنها هنوز سلاحی تولید نکرده‌اند.»
مقامات جمهوری اسلامی بر اساس فتوای علی خامنه‌ای مبنی بر «حرام بودن» ساخت و تولید بمب اتم ادعا می‌کنند برنامه‌های هسته‌ای رژیم «صلح‌آمیز» است اما رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها تأکید کرده غنی‌سازی اورانیوم تا ۶۰ درصد و حتا بیشتر «هیچ توجیه و کاربرد معتبر غیرنظامی ندارد.»
همچنین مقامات اسرائیلی می‌گویند حکومت ایران در پوشش برنامه‌های تحقیقاتی دانشگاهی در حال کار روی آخرین مراحل ساخت بمب اتم مربوط به انفجار چاشنی‌ها و حمل آن توسط یک کلاهک است.
وزیر خارجه آمریکا با صراحت اعلام کرد «الان در وضعیت خوبی نیستیم» هرچند دلیل این وضعیت را خروج آمریکا از برجام در دوران ریاست جمهوری دونالد تراکپ عنوان کرد.
میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمانهای بین‌المللی، روز شنبه ۳۰ ژوئیه در واکنش به صحبت‌های وزیر خارجه آمریکا در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشته است: «این ادعا در ۲۰ سال گذشته بارها مورد استفاده قرار گرفته.» او افزود: «از این ادعا در سال‌های آینده نیز برای اهداف تبلیغاتی استفاده خواهد شد.»
This assertion ( “ #Iran is one or two weeks away from…”) was used many times over the last 20 years and will be used again in the years to come, as always, for propagandistic purposes. https://t.co/Hx8VHfr2ku
— Mikhail Ulyanov (@Amb_Ulyanov) July 20, 2024
هرچند حکومت ایران در ظاهر بر اساس فتوای خامنه‌ای ساخت بمب اتم را انکار می‌کند اما خود خامنه‌ای یکشنبه ۲۱ خرداد ۱۴۰۲ در جمع مدیران و کارکنان برنامه اتمی جمهوری اسلامی با طرح این پرسش که «چرا غربی‌ها به فعالیت‌های اتمی ایران گیر داده‌اند؟» گفت «ما روی مبنای اسلامی‌مان نمی‌خواهیم طرف سلاح [هسته‌ای] برویم والّا اگر این نبود، جلویش را نمی‌توانستند بگیرند! همچنانکه جلوی پیشرفت‌های هسته‌ای ما را تا الان نتوانستند بگیرند!»
علی خامنه‌ای: اگر می‌خواستیم سلاح هسته‌ای درست کنیم، نمی‌توانستند جلوی ما را بگیرند!
یکشنبه ۲۱ خرداد ۱۴۰۲
رهبر جمهوری اسلامی در جمع مدیران و کارکنان برنامه اتمی جمهوری اسلامی با طرح این پرسش که «چرا غربی‌ها به فعالیت‌های اتمی ایران گیر داده‌اند؟» گفت «ما روی مبنای اسلامی‌مان… pic.twitter.com/pK5L74h5Dq
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) June 11, 2023
اینکه جمهوری اسلامی در حال پیشبرد جنبه‌های کلیدی ساخت بمب هسته‌ای است قابل انکار نیست. شماری از مسئولان نظام در این ارتباط کاملاً آشکار تهدیدات جدی را بیان کرده‌اند. کمال خرازی مشاور علی خامنه‌ای و رئیس شورای راهبردی روابط خارجی، در مصاحبه با شبکه «الجزیره» که چهارشنبه هشتم ماه مه (۱۹ اردیبهشت) منتشر شد تهدید کرد، «در صورت تهدید موجودیت [جمهوری اسلامی] ایران دکترین هسته‌ای خود را تغییر می‌دهیم.»
در موردی دیگر محمودرضا آقامیری، رئیس دانشگاه «بهشتی» (از متخصصان فیزیک اتمی) فروردین ۱۴۰۳ روی آنتن زنده تلویزیون گفت، «طبق فتوای رهبر انقلاب ساخت بمب اتم حرام شرعی است، اما اگر نظر و فتوای ایشان تغییر کند ما توانایی ساخت بمب اتم هم داریم. با توانایی‌ای که درحوزه هسته‌ای داریم، ساخت بمب اتم برای ما خیلی راحت‌تر از نساختن بمب اتم است.»
در دولت رئیسی پس از آنکه حکومت مطمئن شد مذاکره با دولت بایدن بی‌فایده است، محمد مرندی پسر پزشک مخصوص علی خامنه‌ای و مشاور تیم مذاکره کننده اتمی، تهدید به اجرای «طرح B» و توسعه برنامه‌های اتمی کرد. پس از روی کار آوردن پزشکیان نیز مرندی در گفتگو با «راشا تودی» با صراحت گفت، «پزشکیان خیلی فرقی با رئیسی نمی‌کند» و هر دو را «میانه‌رو» دانست؛ آنکه کشته شد «اصولگرای میانه‌رو» بود و اینکه روی کار آورده شد «اصلاح‌طلب میانه‌رو» است!
پسر پزشک مخصوص خامنه‌ای: در صورت شکست مذاکرات، «طرح B» توسعه برنامه‌های اتمی است!
🔹 جلال میرزایی نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی: قطعاً حرف‌های امثال مرندی شعار و توهم است و جمهوری اسلامی «طرح B» ندارد.https://t.co/O1yAvvMrNX pic.twitter.com/DXaIoh2z3Y
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) December 4, 2021
برخی معتقدند علی خامنه‌ای به خیال خود با «مهندسی انتخابات» زمینه را برای روی کار آوردن مسعود پزشکیان فراهم کرد تا شاید با تلاش‌های پیدا و پنهان مهره‌هایی مثل محمدجواد ظریف روزنه‌ای برای مذاکره با غربی‌ها بر سر توافقی شبیه برجام باز شود. در مقابل اما برخی دیگر بر این باورند که تنها گزینه نظام برای مقابله با بحران امنیتی که با آن روبروست و موجودیت حکومت را تهدید می‌کند دستیابی به بمب اتم است و روی کار آوردن پزشکیان و میدانداری ظریف پس از مرگ رئیسی، درواقع «مهندسی زمان» است تا جمهوری اسلامی فرصت کافی برای رسیدن به بمب داشته باشد.
جان کربی سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید ۱۸ تیرماه اعلام کرد واشنگتن انتظار هیچ تغییری در رفتار جمهوری اسلامی پس از انتخاب مسعود پزشکیان به عنوان رئیس جمهور ندارد و ایالات متحده آماده‌ی از سر گرفتن مذاکرات هسته‌ای با رژیم ایران با روی کار آمدن دولت جدید به ریاست پزشکیان نیست. فرای اینها با فضای انتخاباتی حاکم بر آمریکا و درگیری دموکرات‌ها با ضعف‌های شخصی دولت بایدن بعید است در کاخ سفید اولویتی برای مذاکره اتمی با جمهوری اسلامی وجود داشته باشد.
اینهمه در شرایطی است که جمهوری اسلامی با فهرستی از نگرانی‌های عمده روبروست که بحران اقتصادی و تلاطم‌های اجتماعی آن را تشدید می‌کند: احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌ها و احتمال قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست سازمانهای تروریستی اتحادیه اروپا از عمده مسائلی هستند که دولت پزشکیان با آن روبروست؛ بازگشت احتمالی ترامپ به قدرت می‌تواند فشارها بر جمهوری اسلامی را به اوج خود بازگرداند. باید یادآوری کرد که کارزار مخالفان دموکراسی‌خواه جمهوری اسلامی برای فشار به دولت‌های غربی جهت فشار بیشتر و سختگیری جدی‌تر علیه حکومت و توقف مماشات با رژیم ملایان در تغییر معادلات تأثیر قابل توجهی داشته است.
