یک منبع بلندپایه ناشناس میگوید که جمهوری اسلامی احتمالاً پیش از انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در پنجم نوامبر (۱۵ آبانماه) به اسرائیل حمله میکند. همین منبع مدعی شد که رژیم ایران به حملات اخیر اسرائیل «پاسخی قاطع و دردناک» خواهد داد.
سیانان در یک گزارش که ۳۰ اکتبر (نهم آبانماه) منتشر شد اشاره میکند که رژیم ایران در وهله اول شتابزده تلاش کرد تا تأثیر حملات اسرائیل به نقاطی در کشور را کماهمیت جلوه دهد. این موضوع ظاهراً نشان میداد که برای جلوگیری از یک جنگ گستردهتر به دنبال افزایش سطح درگیری نیست اما پس از مدتی لحن و مواضع مقامات تهران تغییر کرد.
سیاست جمهوری اسلامی و اسرائیل چندین دهه اجتناب از درگیری مستقیم بود و بجای آن تصمیم گرفتند در یک «جنگ سایه» با هم درگیر شوند. در حالی که حکومت ایران به فعال کردن شبهنظامیان نیابتی عرب خود برای حمله به کشور یهودی ادامه میداد، اسرائیل از عملیاتهای مخفی برای ترور شخصیتهای کلیدی جمهوری اسلامی و انجام حملات سایبری به تأسیسات استراتژیک آن استفاده کرد.
اسرائیل در واکنش به دو مرحله حمله موشکی جمهوری اسلامی، با حمله به مراکز نظامی داخل ایران، تابوی ۴۰ ساله را شکست و مسئولیت آن را بر عهده گرفت. این حمله متفاوت بود زیرا اهداف نظامی در ایران مستقیم مورد حمله قرار گرفتند.
دانیل هاگاری سخنگوی ارتش اسرائیل با اشاره به دستاوردهای این حمله گفت: «اسرائیل اکنون آزادی عملیات هوایی گستردهتری در ایران دارد.»
اندکی پس از حمله ۲۶ اکتبر (پنجم آبان)، رسانههای حکومتی در ایران تصاویری را منتشر کردند که نشان میداد زندگی روزمره طبق روال گذشته در شهرهای این کشور ادامه دارد. مدارس به کار خود ادامه دادند و خیابانهای تهران با ترافیک قفل شده است. تحلیلگران حکومت و طرفداران نظام حمله اسرائیل را در تلویزیون و شبکههای اجتماعی مورد تمسخر قرار دادند اما به تدریج وضعیت تغییر کرد.
علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی در اولین واکنش به این حملات، تعیین نحوه پاسخ به اسرائیل را بر عهده مقامات تهران گذاشت. وزارت خارجه جمهوری اسلامی نیز اعلام کرد که تهران حق پاسخ به اسرائیل را برای خود محفوظ میداند.
در مقابل اما هرتزی هالوی رئیس ستاد ارتش اسرائیل هشدار داد که اگر حکومت ایران دوباره با موشکهای بالستیک به سمت اسرائیل شلیک کند، ارتش این کشور با استفاده از تواناییهایی که در حملات اخیر به جمهوری اسلامی از آنها استفاده نکرد، پاسخ خواهد داد.
رهبر جمهوری اسلامی در اولین واکنش به حمله اسرائیل به مراکز نظامی ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به نام «روزهای پاسخ» عنوان کرد: «شرارت دو شب پیش رژیم صهیونیستی نه باید بزرگنمایی شود و نه کوچکانگاری. باید خطای محاسباتی رژیم صهیونیستی بهم بخورد. باید قدرت و اراده و ابتکار ملت ایران و جوانان کشور را به آنان فهماند.»
خامنهای نحوه پاسخ به اسرائیل را به مقامات مسئول واگذار کرد و گفت: «کیفیت فهماندن قدرت و اراده ملت ایران به رژیم صهیونیستی را باید مسئولان تشخیص دهند و آنچه را که صلاح این ملت و کشور است انجام گیرد.»
واکنش علی خامنهای به حمله اسرائیل؛
باید «خطای محاسباتی صهیونستها» بهم بخورد!-رهبر جمهوری اسلامی در اولین واکنش به حمله اسرائیل به مراکز نظامی ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی موسوم به «روزهای پاسخ» عنوان کرد: «شرارت دو شب پیش رژیم صهیونیستی نه باید بزرگنمایی شود و نه کوچک… pic.twitter.com/RCIVtLqQeY
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) October 27, 2024
اما موج اولیه به واکنشها که شامل کم اهمیت جلوه دادن حملات اسرائیل بود از بین رفت و صحبت از انتقام و تلافی این حملات و همچنین انجام عملیات «وعده صادق ۳» شد.
تریتا پارسی، معاون اجرایی «موسسه کوئینسی» که سالهاست مخالفان جمهوری اسلامی وی را متهم به لابیگری برای جمهوری اسلامی میکنند به سیانان میگوید، «احساس [مقامهای جمهوری اسلامی] این است که اگر آنها پاسخ ندهند، این ایده را عادی میکنند که اسرائیل میتواند بدون دریافت پاسخ به تهران حمله کند… آنها میترسند که اگر اکنون کاری انجام ندهند، اسرائیل با ایران مانند سوریه رفتار کند، یعنی هرچند وقت یکبار ضربه بزنند.»
بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل میگوید، سیستمهای دفاعی جمهوری اسلامی و توانایی آن برای صادرات موشک به شدت آسیب دیده است. سیانان تأکید کرده نمیتواند به طور مستقل این ادعاها را تأیید کند.
مقامات ایرانی میگویند که برخی از سایتهای نظامی «خسارت جزئی» دیدهاند که «به سرعت تعمیر شدهاند یا در حال تعمیر هستند.» با اینهمه پنج نفر از جمله چهار ارتشی در این حملات کشته شدند.
کارشناسان اما میگویند که خسارات وارده بیشتر از آن چیزی است که تهران اعتراف کرده است.
نیکول گراژوسکی عضو برنامه سیاست هستهای در بنیاد کارنگی برای صلح بینالمللی میگوید: «این [حمله] بسیار آسیبرسانتر از آن چیزی بود که مقامات جمهوری اسلامی میگویند… پدافند هوایی ایران و برخی از رادارهایی که برای شناسایی موشکهای وارده حیاتی هستند، به نظر میرسد منهدم شدند.»
ترتیا پارسی در گفتگو با سیانان به برجسته ساختن مواضع جریانی میپردازد که موافق دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح اتمی هستند. او میگوید: «با ادامه ضربه زدن به توان بازدارندگی [رژیم] ایران توسط اسرائیل، صدای آن گروه اقلیت در جمهوری اسلامی طرفدار تسلیحاتی شدن برنامه هستهای هستند قویتر میشود. مسیر و حرکت با کسانی خواهد بود که میگویند اگر [رژیم] ایران واقعاً بازدارنده هستهای میداشت، این اتفاق نمیافتاد.»
وی همچنین گفته «اگر اسرائیلیها به تأسیسات هستهای ایران ضربه بزنند، صرف نظر از اینکه جمهوری اسلامی میتواند به سرعت به بمب برسد یا نه، تهران به دنبال ساخت سلاح هستهای خواهد بود.»
پارسی در ادامه عنوان میکند، «حتی رؤسای جمهور تندروتر آمریکا نیز از حمله نظامی حمایت نکردهاند، زیرا محتملترین نتیجه این است که در مقطعی ایران را هستهای خواهد کرد.»
گراژوسکی نیز عنوان میکند که گزینه حرکت به سمت سلاح هستهای «اکنون بسیار علنیتر» است و «در گفتگوها عادی شده است»، اما اسرائیل در گذشته توانسته برنامه هستهای ایران را از مسیر خارج کند و احتمال دارد باز هم این کار را انجام دهد.
