وزیر کار جمهوری اسلامی با ارائه اطلاعاتی درباره معادن ایران گفته از ۱۰۱ معدن کشور، تنها یک معدن مدرن است و افزوده که پس از بررسی ۶۲ معدن زغال سنگ مشخص شده همه آنها فاقد استاندارد و اصول ایمنی مندرج در مقررات هستند.
احمد میدری وزیر کار دولت چهاردهم امروز، اول آذرماه ۱۴۰۳، اعلام کرده که «از اواسط مهر ماه که این کارگروه آغاز بکار کرد، ۶۲ معدن زغال سنگ مورد بررسی قرار گرفتند که متاسفانه همه آنها فاقد استاندارد و اصول ایمنی مندرج در مقررات هستند که از این تعداد وزارت تعاون از دستگاه قضایی درخواست کرد تا ۷ معدن تعطیل شوند.»
وی افزوده که ۱۰۱ معدن کشور در حال بررسی هستند و در این میان تنها یکی از معادن در گروه معادن مدرن قرار می‌گیرد.
معدن زغال‌سنگ «کلات شرق» از جمله هفت معدنی است که به گفته وزیر کار تعطیل شدند تا استانداردهای ایمنی خود را افزایش دهند. این در حالیست که این معدن همچنان در وضعیتی که ادعا شده بود تعطیل است با حادثه روبرو و یک کارگر جان باخت!
حیدر آسیابی رئیس کل دادگستری استان گلستان نیز در گفتگو با خبرگزاری «ایلنا» درباره این حادثه توضیح داده که «کارگران در یکی از تونل‌های این معدن مشغول ایمن سازی برای فعال شدن دوباره معدن بودند که هنگام تعمیرات در فاصله حدود ۱۰۰ متری از تونل در اثر ریزش سقف، دچار حادثه شدند.»
رئیس کل دادگستری استان گلستان با تأکید بر اینکه «چند هفته پیش معدن «کلات شرق» به دلیل مسائل ایمنی بسته شده بود» گفته «بر اساس اعلام مدیر عامل معدن کلات از زمان پلمب این معدن به دستور دادستانی، عملیات استخراج در تونل‌ها متوقف و اقدامات ایمن‌سازی در حال انجام بود.»
در ۱۶ مهرماه نیز یک کارگر در معدن دامغان دچار حادثه شد و جان باخت. آمارها همچنین نشان می‌دهد طی هشت ماه نخست امسال دست‌کم ۱۵ حادثه مرگبار در معادن ایران رخ داده و دست‌کم ۶۸ معدنکار جان باخته‌اند.
یک حادثه مرگبار دیگر در معادن ایران؛ جان باختن یک معدنکار در ریزش معدن «کلات شرق»
بررسی معادن ایران پس از انفجار در معدن زغال سنگ «معدنجو» در طبس در دستور کار وزارت کار قرار گرفت. در انفجار این معدن دست‌کم ۵۳ کارگر کشته و حدود ۱۷ کارگر زخمی شدند.
احمدی میدری در نخستین ساعات پس از انفجار این معدن و در حالیکه فعالان کارگری از رعایت نشدن استاندارد در این معدن خبر می‌دادند، مدعی شد این معدن همه مجوزهای لازم را داشته و یک حادثه اتفاقی سبب بروز انفجار شده است. این سخنان با موجی از انتقادها روبرو شد.
احمد میدری امروز و دو ماه پس از آن حادثه گفته «یک نظر و فرضیه این است که انفجار بر اثر انتشار گاز متان بوده است و فرضیه و احتمال دیگر این این که این معدن در ۱۰ روز پس از بازرسی، دو هزار متر پیشروی داشته و بر اثر فرو ریختن معدن، حوادث بعدی صورت گرفته است.»
این ادعا در حالی مطرح شده که پس از انفجار مرگبار در معدن زغال سنگ «معدنجو» در طبس اطلاعاتی درباره این معدن منتشر شد که نشان می‌داد مدیران آن به رعایت نکات ایمنی کاملا بی‌اعتنا بوده و این معدن ضروری‌ترین ابزار ایمنی از جمله سنسور کنترل گاز و آژیر خطر نیز نداشته است. از سوی دیگر کارگران نیز لباس و کفش ایمنی مناسب نداشته و حتی از ماسک پزشکی به جای ماسک صنعتی استفاده می‌کردند.
بازرپرس این پرونده نیز قصور مالکان و مدیران به دلیل عدم رعایت نکات ایمنی در این معدن را تأیید کرد. همچنین سه کمیسیون صنایع و معادن، اجتماعی و اصل ۹۰ قانون اساسی مجلس شورای اسلامی نیز اول آبان در گزارشی موارد مختلفی از رعایت نشدن نکات ایمنی در این معدن را تأیید و تشریح کردند.
در این گزارش فقدان نظارت بر نقشه‌های تهویه معدن معدنجو، عدم انجام عملیات گاززدایی پیش از استخراج معدنجو، عدم نظارت موثر و اتخاذ سازوکار رفع قطعی ایرادات توسط بازرسان کار و کارشناسان بهداشت حرفه‌ای، عدم توجه به هشدار کارگران، ضعف نظام نظارتی وزارت صنعت، معدن و تجارت در حوزه معادن و صنایع معدنی و عدم ارائه آموزش‌های ایمنی لازم به کارگران معدن نیز به عنوان موارد تخلف، سوء مدیریت و عدم اجرای وظایف قانونی محوله در حادثه انفجارمعدن معدنجوی طبس مورد تأکید قرار گرفته بود.
در بخشی از این گزارش آمده که «مطابق با آیین‌نامه ایمنی معادن، زهکشی گاز بایستی مستمراً در معادن انجام گردد که این امر نیز در معدن معدنجو انجام نشده است.»
همچنین تأکید شده که پس از انفجار، ایجاد و انتشار قابل توجه گاز مونوکسیدکربن (CO) حاصل شده از انفجار گاز متان و اشتعال ناقص گرد زغال سنگ در بلوک C و انتقال به وسیله سیستم تهویه (فن مکشی) که بدون رعایت الزامات فنی مقتضی تعبیه شده بوده به کارگاه B منتقل شده است.
در ادامه این گزارش آمده پس از افنجار و پخش شدنن گاز مونوکسید کربن، جهات مکش و دهش در سیستم تهویه تغییر نکرده و حتی فن‌های نصب شده بین دو بلوک B و C هم متوقف نشده‌اند و در نهایت ۲۹ نفر از کارگران مشغول به کار در بلوک B به دلیل افزایش بیش از حد گاز CO و عدم استفاده از کپسول خودنجات به دلیل نبود سیستم اطلاع‌رسانی و تجهیزات گازسنجی و هشدار (آلارم) خودکار، دچار مرگ خاموش شده اند.
از سر گرفته شدن فعالیت در «معدنجو»؛ مدیران و مالکان آزاد هستند و ایمن‌سازی هم صورت نگرفت!
یکی از نکات مهم که در این گزارش مطرح شده اینست که کمیته HSE انجمن زغال سنگ و کمیته HSE استان خراسان جنوبی در اردیبهشت امسال عدم رعایت استانداردهای ایمنی در این معدن را مورد تأکید قرار داده بودند.
این کمیته‌ها اعلام کردند که برخی نکات بسیار ابتدایی و در عین حال مهم و تاثیرگذار همچون استفاده کارگران از ماسک و لباس کار و سلامت دستگاه گازسنج دستی، دارای اشکال بوده است. همچنین در این گزارش به نصب و تعبیه علائم اخباری در سطح زیرزمین نیز اشاره شده است.
از سوی دیگر ایران در ردیف‌های بالای رتبه‌بندی مرگ کارگران در محل کار قرار دارد. احمدی میری وزیر کار در سخنان امروز خود درباره حوادث در محل کار گفته «در سال نزدیک به حداقل به طور رسمی ۱۲۰۰ نفر در حوادث ناشی از کار جان خود را از دست می‌دهند که خطر از دست دادن جان و حادثه در معادن زغال سنگ از همه کارگاه‌های اقتصادی بیشتر است»
وزیر کار گفته «عدم یکپارچگی نظام بازرسی و ایمنی مسئله اصلی این حادثه و سایر حوادث ناشی از کار است. درباره معادن و سایر کارگاه‌ها وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی بخشی از مسائل ایمنی را بررسی می‌کند و بخشی از وظایف به عهده سازمان استاندارد است و بخش دیگر از وظایف به عهده وزارت صمت و سازمان نظام مهندسی معدن است.»
او افزوده «نکته مهم این است که هیچ کدام از این‌ها در یک واحد عملیاتی تجمیع نمی‌شوند. کلیه تجهیزات معادن کشور که وارد می‌شود به ایران فاقد استانداردها است و هنوز متأسفانه استاندارد تجهیزات و ماشین آلات معادن زغال سنگ و سایر معادن را تعریف نکرده‌ایم و یکی از عوامل ایجاد حادثه می‌تواند لوکوموتیو، دستگاه نجات بخش، سنسورهای غیر استاندارد و غیره باشد.»
