فیروزه اکبریان – جامعه بهایی ایران یکی از بزرگترین اقلیت غیر مسلمان ایران است؛ با این حال این اقلیت بزرگ نه حق برگزاری مراسم مذهبی خود را دارند٬ نه فرزندان آنها می‌توانند همانند هر شهروند عادی در دانشگاه‌های ایران درس بخوانند٬ نه امکان استخدام در دستگاه‌های دولتی برای آنها وجود دارد و نه حتی در مغازه‌های کوچک و کسب و کار خود امنیت دارند.
نه‌های بزرگ بر سر راه زندگی بهاییان ایران زیاد است. نه‌هایی که بهای تخطی از برخی از آنها شکنجه٬ زندان و اعدام است و در این میان٬ این خطرها برای کسانی که مدیریت جامعه بهایی را بر عهده می‌گیرند دوچندان می‌شود.
یکی از آخرین نمونه‌ها از برخورد با مدیران جامعه بهایی به بازداشت و زندانی کردن رهبران این اقلیت دینی به نام گروه «یاران» برمی‌گردد؛ کسانی که اردیبهشت ماه امسال هشت سال از زندانی شدن آنها گذشت.
آنها هفت نفر هستند؛ فریبا کمال‌آبادی٬ بهروز توکلی٬ جمال‌الدین خانجانی٬ مهوش ثابت٬ عفیف نعیمی٬ سعید رضایی و وحید تیزفهم.
شش نفر از آنها اواخر اردیبهشت ماه ۱۳۸۷ و به دنبال یورش همزمان نیروهای امنیتی به خانه‌های آنها در تهران دستگیر شدند و مهوش ثابت پیش از آن و در اواسط اسفند ماه ۸۶ در مشهد بازداشت شده بود.
آنها به جرم جاسوسی٬ اقدام علیه امنیت ملی و محاربه در ابتدا به ۲۰ سال زندان محکوم شدند و بر اساس گزارش‌ها٬ این حکم در دادگاه تجدید نظر به ۱۰ سال حبش کاهش پیدا کرد.
در سال ۱۳۶۲ و بر اثر فشارهای حکومت٬ جامعه بهایی ایران برای اثبات حسن نیت و رفع سوء تفاهم‌های موجود در یک نامه سرگشاده اعلام کرد که تشکیلات اداره کننده جامعه بهایی تا اطلاع ثانوی تعطیل است.
پس از تعطیل شدن محافل روحانی بهایی، برای رسیدگی به امور بهاییان همچون ثبت تولد٬ ازدواج و طلاق٬ گروهی ۷ نفره تشکیل شد؛ گروهی که حالا ۸ سال از زندانی شدن آنها می‌گذرد.
جامعه بهایی امسال در حالی کمپین هشتمین سالگرد بازداشت ۷ نفر از رهبران خود را برگزار کرد که دیدار فائزه هاشمی فعال سیاسی و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی با یکی از مدیران جامعه بهائی وضعیت این اقلیت دینی را یک بار دیگر در مرکز توجه‌ها قرار داده است. واکنش‌های تند به این دیدار از سوی مسوولان سیاسی و مراجع مذهبی ایران تا جایی پیش رفت که ناصر مکارم شیرازی، یکی از مراجع تقلید، این دیدار را «جرم و از نظر شرعی قابل تعقیب» دانست.
اما در ۸ سال گذشته به جز یک بار که وحید تیزفهم برای چند روز به مرخصی فرستاده شد این ۷ زندانی از حق مرخصی محروم بودند٬ حتی زمانی که همسر جمال خانجانی زندانی ۸۳ ساله فوت کرد٬ او حق شرکت در مراسم خاکسپاری همسرش را پیدا نکرد.
امسال اما فریبا کمال‌آبادی به مرخصی فرستاده شد؛ کسی که دیدار فائزه هاشمی با او انتقاد گروه‌‌های مختلفی را در کشور برانگیخت. اما آیا می‌توان برخورداری یکی از مدیران هیات «یاران» از مرخصی چند روزه را به فال نیک گرفت و آن را نشانه‌ی مثبتی در رسیدگی به وضعیت این ۷ زندانی ارزیابی کرد؟
پدیده ثابتی سخنگوی جامعه بهاییان در لندن در این زمینه به کیهان لندن می‌گوید: «ممکن است که مرخصی چند روزه خانم کمال‌آبادی در نگاه اول مثبت به نظر برسد اما باید یادآوری کرد که او و دیگر مدیران بهایی ۸ سال را در زندان سپری کرده‌اند بدون اینکه حتی یک روز مرخصی داشته باشند».
پدیده ثابتی اضافه می‌کند: «نکته دیگر این است که با توجه به کاهش حکم آنها به ده سال و با توجه به تغییر در ماده ۵۴ قانون کیفری در سال ۲۰۱۳ این ۷ نفر باید تاکنون آزاد می‌شدند چرا که بر اساس این ماده قانونی کسانی که بیش از نیمی از دوران محکومیت خود را سپری کرده باشند باید آزاد شوند».
سخنگوی جامعه بهاییان در لندن اضافه می‌کند مهمترین نکته هم این است که هیچ‌کدام از اصول کیفری و قضایی در مورد این ۷ زندانی رعایت نشده است و آنها اصلا نباید در زندان باشند.
حکومت ایران تاکنون در مقاطع مختلف فشار و حمله به مدیران محافل بهایی را تشدید کرده است. در ۲۱ آگوست سال ۱۹۸۰ نه نفر از مدیران بهایی در ایران ربوده شدند و هنوز اثری از آنها نیست؛ این تصور قوی وجود دارند که آنها به قتل رسیده باشند.
در ۲۹ دسامبر ۱۹۸۱ هشت نفر از اعضای مدیران جامعه بهایی و در سال ۱۹۸۴ چهار عضو دیگر آنها که تازه به عنوان مدیران بهاییان انتخاب شده بودند اعدام شدند. در نهایت نیز مدیران گروه «یاران» در سال ۲۰۰۸ بازداشت٬ به صورت غیرعلنی محاکمه و به زندان‌‌های بلندمدت محکوم شدند.
پدیده ثابتی می‌گوید: «این ۷ نفر در حالی بازداشت شدند که جامعه بهایی برای نشان دادن حسن نیت خود همه تشکیلاتش را تعطیل کرده بود و این افراد به وضعیت جامعه بهایی رسیدگی می‌کردند».
او اضافه می‌کند: «فعالیت گروه یاران کاملا با اطلاع مقامات بود و در دوران ریاست‌جمهوری محمد خاتمی٬ دولت اگر می‌خواست پیامی به جامعه بهایی بدهد آن را از طریق این گروه منتقل می‌کرد اما همین افراد در دوران محمود احمدی‌نژاد دستگیر شدند».
درخواست‌های بین‌المللی برای آزادی رهبران بهایی
دستگیری و حبس مدیران جامعه بهایی بارها از سوی سازمان ملل٬ آمریکا٬ اتحادیه اروپا و نهادهای حقوق بشری محکوم شده است.
در سال جاری و در هشتمین سالگرد حبس مدیران گروه «یاران» نیز کشورها و نهادهای مختلف حقوق بشری خواستار آزادی فوری آنها شدند٬ از جمله وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای از ایران خواست تا زندانیان عقیدتی از جمله رهبران زندانی بهایی را آزاد کند و به تعهدات بین‌المللی خود در زمینه آزادی بیان٬ دین٬ عقیده و تجمع برای همه شهروندان پای‌بند باشد.
مارک دورکان و جیم شانون دو نفر از نمایندگان پارلمان بریتانیا نیز در نشستی که به مناسبت هشتمین سالگرد بازداشت رهبران بهایی در مجلس این کشور در لندن برگزار شد خواستار آزادی فوری این ۷ نفر شدند.
مارک دورکان که میزبان این نشست بود٬ گفت: «حبس این ۷ نفر در ایران ناقض حقوق اساسی بشر است و این پذیرفته نیست که این ۷ نفر بی‌گناه به دلیل اعتقاداتشان در زندان باشند».
امید جلیلی بازیگر و کمدین ایرانی- بریتانیایی نیز در این نشست گفت که کمپین هشتمین سالگرد حبس رهبران بهایی در حالی برگزار می‌شود که آگاهی تازه‌ای در جهان نسبت به وضعیت حقوق بشر ایجاد شده است.
او خطاب به مقامات جمهوری اسلامی ایران گفت: «دیگر بس است و این ۷ نفر را آزاد کنید».
جامعه جهانی نه تنها در خصوص بهاییان بلکه در زمینه نقض حقوق بشر٬ بارها حکومت ایران را در موارد متعدد محکوم کرده و خواستار توجه به وضعیت حقوق بشر در این کشور شده است. سوال این است که نهادها و سازمان‌های بین‌المللی چه کاری فراتر از اقداماتی که تا کنون انجام داده‌اند می‌توانند انجام دهند و چه انتظار دیگری می‌توان از آنها داشت؟
سخنگوی جامعه بهاییان لندن می‌گوید: «جامعه بهایی صلح‌طلب است و تنها راه ما برای رسیدگی به حق و حقوقمان از طریق سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی است و ما معتقدیم اگر فشارهای نهادهای بین‌المللی نبود شاید ۷ رهبر جامعه بهایی تاکنون اعدام شده بودند».
در جریان محاکمه غیرعلنی رهبران گروه «یاران» سه وکیل در دادگاه حضور داشتند: عبدالفتاح سلطانی٬ هادی اسماعیل‌زاده و مهناز پراکند.
مهناز پراکند هم‌اکنون در نروژ به سر می‌برد و بنا بر آنچه پیشتر اعلام کرده از بیم دستگیری٬ ایران را ترک کرده است. هادی اسماعیل‌زاده که خود نیز به حبس و محرومیت از وکالت محکوم شده بود٬ سال گذشته بر اثر ناراحتی قلبی درگذشت. عبدالفتاح سلطانی نیز که به ده سال زندان و دو سال محرومیت از وکالت محکوم شده است٬ همچنان دوران حبس خود را می‌گذراند.
در حال حاضر چه کسی وکالت مدیران زندانی جامعه بهایی را به عهده دارد؟
پدیده ثابتی می‌گوید: «من اطلاعی ندارم که در حال حاضر وکیل آنها کیست اما به طور مسلم وضعیت به گونه‌ای است که هر کسی بخواهد این مسوولیت را بپذیرد با دردسرهایی روبرو می‌شود».
با وجود این دشواری‌ها سخنگوی جامعه بهاییان می‌گوید: «ما امیداور هستیم که با قانون جدید این ۷ نفر آزاد شوند».
او اضافه می‌کند: «هنوز جای امیدواری هست».
