کامیار بهرنگ (+ویدیو) خسرو سلجوقی، عضو هیات عامل سازمان فناوری اطلاعات از وجود نزدیک به ۴۰ میلیون تلفن هوشمند در دست ایرانیان خبر داده است. او این آمار را در حالی بیان می‌کند که در سال ۹۲ تنها ۲ میلیون گوشی هوشمند در بازار ایران موجود بوده است و در مدت یک سال این عدد به ۲۰ میلیون و امسال به ۴۰ میلیون عدد رسیده است.
او همچنین تاکید کرده است که «امروز در ایران از هر دو نفر حداقل یک نفر گوشی هوشمند در اختیار دارد». این گستردگی فرصتی مناسب برای سرمایه‌گذاری در حوزه آنلاین فراهم کرده است اما ماجرا تنها بر سر سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی نیست و گروه‌های مدافع حقوق بشر نیز از این فرصت استفاده می‌کنند. پیش از این چندین برنامه، بازی و وبسایت همچون «جنسیت» و «ارکان قانون» را به شما معرفی کردیم. به تازگی «اتحاد برای ایران» یکی از سازمان‌های فعال ایرانی در حوزه حقوق بشر، ایده‌ی جدیدی را ارائه کرده است.
«ایران کوباتور» در واقع مسابقه‌ای است که می‌خواهد چه برنامه‌نویسان با تجربه و چه اشخاص با ایده‌های خوب را حمایت کند. در تعریف این مسابقه آمده است: «هیأت داوران این رقابت تا ۲۰ اپلیکیشن برای طراحی در سال‌های ۱۳۹۵ و ابتدای ۱۳۹۶ انتخاب خواهد کرد. گروه‌های برنده جوایز مالی و پشتیبانی سازمانی برای سرانجام رساندن ایده‌شان دریافت خواهند کرد».
برای شناخت بیشتر از سازمان «اتحاد برای ایران» و همچنین پروژه «ایران کوباتور» با رضا قاضی‌نوری، مدیر طرح و برنامه این سازمان گفتگویی داشتیم.
– پیش از آنکه به سراغ آخرین پروژه شما برویم اگر امکان دارد کمی در مورد «اتحاد برای ایران» توضیح دهید.
– اتحاد برای ایران پیش از اینکه یک سازمان باشد، توسط یک سری از فعالان حقوق بشری از جمله خانم فیروزه محمودی که امروز هم مدیر سازمان هستند بعد از کودتای انتخاباتی سال ۸۸ در ایران حول یک برنامه جهانی در حمایت از حرکت مردم ایران شکل گرفت. در یک روز مشخص نزدیک به ۱۱۰ شهر جهان در حمایت از جنبش سبز مردم ایران به خیابان‌ها آمدند و پوشش خبری زیادی گرفتند. با فاصله گرفتن جنبش داخل کشور از کنش خیابانی آن حرکت تبدیل به یک سازمان شد و بیشتر به روی استفاده از فن‌آوری‌‌های نوین به منظور بهبود وضعیت حقوق بشر و جامعه مدنی در ایران تمرکز پیدا کرد.
از جمله مهمترین برنامه‌های ما، می‌توانم به اطلس زندان‌های ایران اشاره کنم که سال‌هاست در دسترس همگان قرار دارد. اطلسی است که در آن تمام زندان‌های ایران، قضاتی که احکام علیه زندانیان سیاسی و پروفایل بیش از ۲۰۰۰ زندانی سیاسی چه آنهایی که هنوز زندان هستند و برخی از آنهایی که آزاد شدند را گرد آورده‌ایم. در این اطلس تلاش کردیم به بهترین و کامل‌ترین شکل تصویری ممکن که شاید بتوان گفت در کمتر پروژه ایرانی موجود است اطلاعات موجود را ارائه کنیم.
پروژه‌ی دیگری هم که بسیار مورد استقبال قرار گرفت پروژه‌ای به نام فعالیت امن بود. ما در این پروژه با ۳۰ زندانی سابق سیاسی مصاحبه کردیم تا با بررسی مراحل مختلف بازداشت افراد بتوانیم توصیه‌هایی استخراج کنیم که چگونه بازداشت نشوید یا اگر بازداشت شدید، استراتژی‌های بازجویی پس دادن چگونه است و همچنین در طول مدت زندان و حتی پس از آزادی چگونه می‌توانید با این موضوع روبرو شوید.
– و ایران کوباتور چگونه پروژه‌ای است؟
– ما می‌خواهیم مجموعه‌ی فعالیت‌هایی را که به منظور استفاده از تکنولوژی برای بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران برداشته‌ایم ارتقاء دهیم؛ ایران کوباتور در واقع این امکان را به ما خواهد داد. امروز بیشتر مردم از تلفن‌های هوشمند استفاده می‌کنند اما از این تلفن‌ها استفاده‌ی مشخصی در زمینه حقوق بشر و جامعه مدنی نمی‌شود. ما خواستیم که با راه‌اندازی این مسابقه، گروه‌های مختلفی را که ایده‌ای برای طراحی و توسعه اپلیکیشن‌های موبایل دارند گرد هم آوریم. گروه‌هایی که هم‌اکنون در ایران و یا خارج از ایران فعال هستند اما برای آنکه بتوانند فعالیت‌های خود را توسعه دهند نیاز به پشتیبانی دارند. این فرصتی خواهد بود که از گسترش اینترنت و تلفن‌های هوشمند به بهترین شکل ممکن برای توسعه حقوق بشر و جامعه مدنی استفاده شود.
– پیش از این هم ما شاهد معرفی چندین پروژه آنلاین در زمینه‌های گوناگون حقوق بشر بودیم. چه ویژگی‌هایی این پروژه‌ی شما را از دیگر پروژه‌ها متمایز می‌کند؟
– بسیار جای خوشحالی است که گروه‌های مختلف به این نتیجه رسیدند که باید به سمت استفاده از این فرصت رفت. مدتی برای وفق با شرایط جدید وقت لازم است. ایران‌کوباتور ایده‌ی ما برای دیگران نیست بلکه این ایده‌های دیگران است که حالا فرصتی پیدا می‌کنند تا محقق شوند. شما هرچقدر هم سعی کنید که سازمانی هوشمند را تعریف کنید اما دیدن همه جنبه‌های مشکلات اجتماعی و یا بررسی تمام فرصت‌های قابل استفاده، ناممکن است. ما تصمیم گرفتیم سکویی آماده کنیم تا ایده‌های تمام فعالین را در سراسر کشور و یا حتی خارج از کشور جمع‌آوری کنیم و در یک فرآیند کاملا حرفه‌ای آنها را به واقعیت بدل کنیم. بخش ابتدایی این پروژه در واقع فاز شناخت‌های جامعه بود که ما با چند صد نفر از رهبران و فعالان جامعه مدنی مصاحبه کردیم و یا از طریق پرسشنامه با آنها تماس گرفتیم و نظرات آنها را دریافت نمودیم. بعد از این بود که یک هیات داوران بسیار حرفه‌ای تشکیل دادیم، شما در نظر داشته باشید که افرادی همچون آقای کریستفر آلن که به همراه آقای فیل زیمرمن پروتکل SSL را طراحی کرده بودند به عنوان یکی از اعضای هیات داوران با ما همکاری می‌کنند. افرادی دیگری هم که در حوزه‌های گوناگون فعالیت‌های جهانی داشته‌اند مانند خانم صبرینا عیسی هم همراه ما هستند. از میان ایرانیان هم سعی کردیم که شناخته شده‌ترین افراد حوزه حقوق‌بشر و فن‌آوری را از آقای محمود عنایت، مدیر موسسه رسانه خرد (Small Media) و آقای علی بانگی و فریدون بشار که از مدیران اصل ۱۹ هستند را با عنوان داور همراه خود کنیم. یا وحیدآنلاین که شناخته شده‌ترین شهروند- خبرنگار ایرانی است. خوانندگان شما البته می‌توانند از طریق وبسایت ما اطلاعات کامل‌تری در این مورد به دست آورند.
چنین جمعی به باور ما می‌تواند بهترین پروژه‌ها را برای ایجاد تغییر در مسیر تحقق دموکراسی در ایران بررسی و معرفی کند.
– آینده این پروژه را چگونه می‌بینید؟
– ماهیت شتاب‌دهنده‌ها و انکوباتورها به این گونه‌است که با گروه‌های مختلف و روی ایده‌های متعددی کار می‌کنند و از ابتدا نیز مشخص است که همه‌این ایده‌ها موفق نمی‌شوند ولی ایده‌های بسیار موفق جور ایده‌های کمتر موفق را هم می‌کشند و این در مجموع موفقیتی برای همه خواهد بود. من فکر می‌کنم ما حداقل ۱۰ برنده خواهیم داشت که از این برندگان حمایت‌های لازم مادی و سازمانی خواهد شد تا ایده‌ی آنها به سرانجام برسد. همین الان هم تعداد قابل توجهی اپلیکیشن دریافت کردیم که شاید نتوانیم به همه‌ی آنها رسیدگی کنیم اما برخی از آنها سابقه بسیار خوبی در زمینه فعالیت حقوق بشری و مدنی برای ایران دارند. اساسا ما این وظیفه را برای خودمان قائل هستیم که از کار گروه‌هایی که امروز در حوزه ایران فعال هستند و نشان دادند که واقعا پیگیر مساله حقوق بشر و جامعه مدنی در ایران هستند حمایت کنیم و اگر این گروه‌ها ایده‌ای پیش ما آورده و مطرح می‌کنند که شاید نیازمند تغییرات کوچکی باشند تا نتیجه مطلوب‌تری دریافت کنند ما در هماهنگی و مشارکت با خود این گروه‌ها و مشاوران پروژه این تغییرات را صورت می‌دهیم. شخصا به آینده این پروژه بسیار خوشبین هستم و مطمئن هستم نتایج قابل توجهی در زمینه کاربست فناوری در حوزه‌های مدنی حاصل خواهد شد.
– مخاطبان شما در این پروژه چه گروه‌هایی هستند؟
– ما از ۴ دسته دعوت می‌کنیم که در این پروژه با ما مشارکت کنند. اول آنهایی که ایده‌ای در سر دارند اما به دلایل امنیتی و یا هر دلیل دیگری نمی‌خواهند در پروژه مشارکت داشته باشند. این افراد می‌توانند در فرمی ایده‌ی خود را مطرح کنند و اگر ایده پذیرفته شد آن طرح پیگیری خواهد شد. دسته‌ی دوم کسانی هستند که هم توانایی اجتماعی و هم فنی دارند که در واقع مطلوب‌ترین حالت ممکن برای ماست. دسته سوم کسانی هستند که به طراحی و توسعه برنامه‌ها مشغول هستند و می‌خواهند در مسائل اجتماعی شرکت و به ایجاد تغییر کمک کنند اما ایده خاصی در ذهن ندارند. که ما اتفاقا از آنها به طور جدی درخواست می‌کنیم که فرم‌های مربوط را پر کنند تا ما آنها را به دسته چهارم مخاطبان یعنی فعالین اجتماعی که ایده‌ای در ذهن دارند اما امکانات اجرایی ندارند، متصل کنیم.
