Page 14 - (کیهان لندن - سال سى و سوم ـ شماره ۱۶۴ (دوره جديد

‫صفحه ‪ - Page 14 - 14‬شماره ‪164‬‬
‫جمعه ‪ 18‬تا پنجشنبه‪ 24‬خردادماه ‪1397‬خورشیدی‬

‫و چنانچه تمام افراد دولت را پیدا‬ ‫آی ‌تاللهشریعتمداریقلب ًاباحرکاتآی ‌تاللهخمینی‬ ‫چهارشنبه‪ 22 ،‬آذر ‪1357‬‬
‫نکرد‪ ،‬لااقل پست‌های مهم را در‬ ‫موافق نبود ولی فشار طرفداران‪ ،‬او را در وضع‬ ‫(‪ 13‬دسامبر‪)1978‬‬
‫نظر بگیرد تا بعداً تکمیل کند‪ .‬تا‬ ‫بدی قرار داده بود‬
‫ساعت ‪ 11‬صبح با ایشان بودم ‪...‬‬ ‫‪ ...‬ساعت هفت و نیم صبح منزل‬
‫یادداش ‌تهای‬ ‫بخش الحاقی کتاب «بر بال بحران» که ایرج امینی درباره زندگی سیاسی و‬ ‫آقای اردشیر زاهدی رفتم‪ .‬او هم‬
‫جمعه‪ 1 ،‬دی ‪1357‬‬ ‫خصوصی‬ ‫خاطرات پدرش‪ ،‬شادروان دکتر علی امینی نوشته است (بخ ‌شهایی از آن را‬ ‫سحرخیز شده است و فعالیتی‬
‫(‪ 22‬دسامبر ‪)1978‬‬ ‫در چند شماره اخیر کیهان خواندید) به یادداش ‌تهای خصوصی دکتر امینی‬ ‫می‌کند‪ .‬نمی‌دانم چه قسم است‪،‬‬
‫‪ ...‬طبق قرار قبلی ساعت هفت و‬ ‫دکتر امینی از‬ ‫ولی فعال است‪ .‬باز او در اطراف‬
‫نیم صبح به دیدن آقای سید جلال‬ ‫روزهای بحران‬ ‫در ما ‌ههای طوفانی سال ‪ 1357‬اختصاص دارد‪.‬‬ ‫لزوم قبول کردن نخست‌وزیری‬
‫تهرانی که چندی است به تهران‬ ‫در آن زمان‪ ،‬دکتر امینی با هدف آرام کردن اوضاع و رسیدن به توافق سیاسی‬ ‫اصرار داشت که این کار فقط از‬
‫برگشته‌اند رفتم‪ .‬هنوز بیدار نشده‬ ‫(‪)3‬‬ ‫میان شاه و گرو ‌ههای مخالف ـ به ویژه رهبران جبهه ملی ـ فعالانه م ‌یکوشید و با‬ ‫عهدۀ من بر می‌آید‪ ،‬ولی مثل‬
‫بود‪ .‬چند دقیقه‌ای انتظار کشیدم‬ ‫آن که نام خودش در همه حال برای تصدی مقام نخس ‌توزیری بر سر زبا ‌نها بود‪،‬‬ ‫همیشه جواب نیم‌بند دادم‪ .‬چون‬
‫تا ایشان با پوستین آمدند و نیم‬ ‫شخص ًا به تشکیل دولت ائتلاف ملی به ریاست یکی از مل ‌یگرایان عقیده داشت‪.‬‬ ‫میل نداشتم که خشک جواب‬
‫ساعتی صحبت کردیم‪ .‬خبر تاز‌های‬ ‫دکترامینی‪،‬دیدارهاوفعالی ‌تهایخودرادرآنچندماههبهطورروزانهیادداشت‬ ‫داده باشم‪ .‬باز از اظهارات جیمی‬
‫از دنیا نداشت و اطلاعات ایشان‬ ‫کرده است و این یادداش ‌تها مرجع و سند معتبری برای علاقمندان به تحقیق و‬ ‫کارتر در پشتیبانی از شاه گفت‬
‫به مراتب کم‌تر از خود من بود‪ .‬به‬ ‫بررسی وقایع منجر به خروج شاه از کشور و به قدرت رسیدن خمینی محسوب‬ ‫و ظاهراً کارتر قبول نموده است‬
‫هر حال به ایشان گفتم اگر دکتر‬ ‫م ‌یشود‪ .‬یادداش ‌تهای خصوصی دکتر امینی را در چند شماره خواهید خواند‪.‬‬ ‫که بر خلاف انتظار بعضی‌ها که‬
‫صدیقی برای کاری به او مراجعه‬ ‫رژیم را در تاسوعا و عاشورا رفته‬
‫کردند‪ ،‬از قبول دریغ نکنند ‪...‬‬ ‫دکتر مجتهدی (قاضی دادگستری)‬ ‫آقای گرکانی زحمت زیادی برای‬ ‫هم چیزی نگفتند ‪ ...‬صبح زود احمد‬ ‫مسافرت کند و این مطلب را هم با‬ ‫می‌دانستند اتفاقی نیفتاد‪ .‬ولی‬
‫آمدند‪ .‬آقای مجتهدی از قم برگشته‬ ‫تهیه مقدمه و مقابلۀ اصل نسخ‬ ‫جان (احمد امینی) از نیس تلفن‬ ‫اردشیر زاهدی صحبت کرده است‬ ‫نمی‌دانند چه قدر زحمت کشیده‬
‫شنبه ‪ 2‬دی ‪1357‬‬ ‫بود و سلام و عنایت آقای آیت‌الله‬ ‫متعدد دست‌نویس و نسخۀ آقای‬ ‫کرد و نگران بود که در رادیو گفت ‌هاند‬ ‫و او هم قبول کرده است‪ .‬گوشی‬ ‫شد و واقعاً خواست خداوند بود که‬
‫(‪ 23‬دسامبر ‪)1978‬‬ ‫شریعتمداری را به من ابلاغ کرد‪.‬‬ ‫سعید نفیسی کشیده است موجب‬ ‫دکتر امینی مأمور تشکیل دولت‬ ‫را اعلی‌حضرت به من دادند‪ .‬گفتم‬
‫‪ ...‬امروز قرار بود مدارس‬ ‫ایشان در اثر فشار و ناراحتی روحی‬ ‫تشکر و امتنان من است‪ .‬آقای جواد‬ ‫شده است‪ .‬تکذیب کردم‪ .‬بعداً بتول‬ ‫تکذیب کنید؛ چنین چیزی نیست و‬ ‫نقشۀ دیگران خنثی شد ‪...‬‬
‫متوسطه باز شوند‪ ،‬ولی شاگردان‬ ‫که دارد کسل است و بستری است‬ ‫اقبال اوراق را بردند که مشغول‬ ‫جان (همسرم) از پاریس تلفن کرد‪.‬‬ ‫شما چنین موافقتی نداشته‌اید‪ .‬فقط‬ ‫آقای دکتر نظری و خلاج‌زاده‬
‫به تظاهر پرداختند و به شکستن‬ ‫و نمی‌داند چه باید بکند‪ .‬قلباً با‬ ‫چاپ شوند‪ .‬ناهار را با آقای گرکانی‬ ‫او هم نگران شده بود و ایرج (امینی)‬ ‫من مطلب را با شما صحبت کردم و‬ ‫که جزو جبهۀ ملی هستند آمدند‬
‫شیشه‌های مدرسه و غیره‪ ،‬به‬ ‫حرکات آقای آیت‌الله خمینی موافق‬ ‫خوردم و امیدوارم این کار زودتر‬ ‫هم به او از تونس تلفن کرده بود و‬ ‫و از طرف آقایان دکتر سنجابی‬
‫طوری که زد و خورد در چند‬ ‫نیست و از خونریزی جداً ناراحت‬ ‫انجام گردد که نامی از جدم‪ ،‬یعنی‬ ‫اظهار نگرانی کرده بود‪ .‬اطمینان‬ ‫جنبۀ مشورت داشت‪.‬‬ ‫و مهندس بازرگان و طالقانی‬
‫گوشه شهر شروع شده ‪...‬‬ ‫است‪ ،‬ولی فشار طرفداران ایشان‬ ‫جد بزرگم‪ ،‬باقی بماند و نامی هم از‬ ‫دادم که چنین خبری صحت ندارد‬ ‫ساعت شش و ربع کاخ نیاوران را‬ ‫پیشنهادی داشتند که جلسه‌ای‬
‫ساعت ‪ 5‬بعد از ظهر به اتفاق‬ ‫او را در وضع بدی قرار داده است و‬ ‫خود من‪ .‬ای کاش سال‌های قبل به‬ ‫و متأسفانه گرفتار شایعات هستیم‬ ‫ترک کردم‪ .‬در مراجعت تلفن‌های‬ ‫با آقایان تشکیل شود و من هم‬
‫آقای مهندس غروی منزل آقای‬ ‫نمی‌تواند مستقل ًا عمل کند‪ .‬ساعت‬ ‫چنین فکری افتاده بودم و کارهای‬ ‫پی در پی مخبرین خارجی شد و‬ ‫شرکت کنم و آخرین تقاضاهای‬
‫دکتر عادلی‪ ،‬نماینده گیلان‪ ،‬رفتم‪.‬‬ ‫هشت و نیم برق قطع شد و ناچار‬ ‫و هر روز خبری شایع می‌شود ‪...‬‬ ‫تکذیب کردم چنین چیزی گفته‌ام‬ ‫آقایان شنیده شود‪ .‬گفتم فعل ًا تا‬
‫عده‌ای از نمایندگان مجلس بودند‬ ‫و بد تفسیر شده است‪ .‬طوری‬ ‫فردا مقدور نیست و بعد از ملاقات‬
‫و تا ساعت هفت و ربع مشغول‬ ‫به خوابیدن شدم‪.‬‬ ‫سید محمود طالقانی (راست) مهندس مهدی بازرگان رهبران نهضت‬ ‫خسته بودم که واقعاً قدرت حرف‬ ‫با اعلی‌حضرت این کار را ترتیب‬
‫بحث در اطراف چه باید کرد جریان‬ ‫آزادی و از اعضای سرشناس جبهه ملی ایران‬ ‫زدن نداشتم‪ .‬دو نفر مخبر عکاس‬
‫داشت‪ .‬ساعت هفت و سه ربع‬ ‫چهارشنبه‪ 29 ،‬آذر ‪1357‬‬ ‫تلویزیون در انتظارم بودند‪ .‬نم ‌ی‌دانم‬ ‫می‌دهم ‪...‬‬
‫برگشتم‪ .‬آقای فلسفی واعظ تلفن‬ ‫(‪ 20‬دسامبر ‪)1978‬‬ ‫این قبیل که نتیجه‌اش عاید عموم‬ ‫دوشنبه‪ 27 ،‬آذر ‪1357‬‬ ‫انگلیسی هستند یا آمریکایی‪ .‬به‬
‫کرد که در مشهد پیشامدی شده‬ ‫می‌شود‪ ،‬انجام می‌شد‪ .‬افسوس که‬ ‫(‪ 18‬دسامبر ‪)1978‬‬ ‫قدری خسته بودم که گفتم من‬ ‫پنجشنبه‪ 23 ،‬آذر ‪1357‬‬
‫و بدون جهت تیراندازی به طرف‬ ‫‪ ...‬آقای دکتر صدیقی مشغول‬ ‫مطلبی ندارم بگویم‪ .‬گفتند شرفیاب‬ ‫(‪ 14‬دسامبر‪)1978‬‬
‫مردم شده و عده‌ای کشته‪ ،‬عده‌ای‬ ‫مشورت برای تشکیل دولت است‪.‬‬ ‫گذشته گذشت ‪...‬‬ ‫‪ ...‬خبر پیدا کردم که آقای دکتر‬ ‫بودید‪ .‬گفتم بله‪ ،‬صحبت از کلیات‬
‫مجروح شده‌اند‪ .‬آقای مرعشی از‬ ‫هنوز ایشان را ندیده‌ام و امیدوارم‬ ‫ساعت سه و ربع کم بعد از‬ ‫صدیقی یکشنبه حضور اعلی‌حضرت‬ ‫امور کشور بود‪ .‬چندین عکس پشت‬ ‫‪ ...‬نمایندگان دیلی تلگراف و دیلی‬
‫قم تلفن کرده و فو ‌قالعاده عصبانی‬ ‫بتواند هر چه زودتر دولت تشکیل‬ ‫ظهر منزل آقای عبدالله انتظام‬ ‫رسیده و صحبت مفصلی داشته‌اند‪،‬‬ ‫سر هم برداشتند و چند کلمه‌ای در‬ ‫اکسپرس و یک نفر دیگر آمدند‬
‫است‪ .‬به آقای ارتشبد اویسی تلفن‬ ‫دهد و موفق شود‪ .‬ناهار منزل آقای‬ ‫رفتم‪ .‬کار ریاست شرکت نفت‬ ‫و ظاهراً مأمور شده است مطالعاتی‬ ‫تلویزیون گفتم و رفتند‪ .‬سماجت‬ ‫و در خصوص مسائل مختلف که‬
‫کردم‪ .‬جوانی را آقای سپهبد مقدم‬ ‫مهدوی دورۀ چهارشنبه بود‪ .‬انتظام‬ ‫ایشان تمام شده و فردا حضور‬ ‫در اطراف تشکیل دولت به عمل‬ ‫روزنامه‌نویسان خارجی فوق‌العاده‬ ‫مورد علاقۀ آن‌ها بود‪ ،‬به خصوص‬
‫فرستاده بود که گزارشی راجع‬ ‫(عبدالله) برای این که قرار است ‪ 3‬بعد‬ ‫اعلی‌حضرت معرفی خواهد شد‪.‬‬ ‫آورد‪ .‬خدا کند موفق شود‪ ،‬ولی‬ ‫است ‪ ...‬اخبار بی‌بی‌سی را شنیدم‪.‬‬ ‫تظاهرات تاسوعا و عاشورا و ارزیابی‬
‫به وضع کشور به من بدهد‪ .‬در‬ ‫از ظهر به عنوان رئیس شرکت نفت‬ ‫با وجود خستگی و کسالت قبول‬ ‫در این ضمن اخبار شهرستان‌ها‬ ‫واقعۀ تیراندازی و کشته شدن‬ ‫اثرات آن بحث بود‪ .‬من در مقابل‬
‫جریان صحبت برق خاموش شد‪.‬‬ ‫معرفی شود‪ ،‬نیامده بود ‪ ...‬ساعت ‪3‬‬ ‫این مسؤولیت از طرف او فداکاری‬ ‫و ناآرامی‌ و گرانی فوق‌العاده زیاد‬ ‫چندین افسر گارد شاهنشاهی را‬ ‫این که معتقد بودند با این تظاهرات‬
‫آقای ارتشبد اویسی تلفن کرد که‬ ‫بعد از ظهر خسته و نخوابیده منزل‬ ‫است‪ .‬خداوند او را توفیق دهد‪ .‬در‬ ‫است و توفیق در این زمان آسان‬ ‫با آب و تاب و غرض نقل کرد که‬ ‫شاه چطور می‌تواند بماند‪ ،‬جواب‬
‫با مشهد تماس گرفته و قرار شد‬ ‫آقای صراف‌زاده رفتم و شخصی را‬ ‫حدود ساعت سه و سه‌ربع آقایان‬ ‫نیست ‪ ...‬تصمیمات که منشأ آن‬ ‫نمی‌دانستم‪ .‬رفتن دکتر سنجابی‬ ‫دادم که رفتن ایشان صلاح نیست‬
‫فرمانده لشکر آ ‌نجا تغییر پیدا کند‬ ‫ملاقات کردم که در اطراف انحلال‬ ‫مهندس بازرگان‪ ،‬دکتر سحابی‪،‬‬ ‫اعلی‌حضرت است در اثر تردید‬ ‫را پیش اعلی‌حضرت و همچنین‬ ‫و شاید بشود وجه مشترکی بین‬
‫و افسر خاطی هم مجازات شود‪.‬‬ ‫سازمان امنیت اطلاعاتی داد که البته‬ ‫دکتر عابدی‪ ،‬مهندس قبادظفر و‬ ‫ایشان درست گرفته نمی‌شود‪ .‬اگر‬ ‫رفتن من را گفت‪ .‬سرمقالۀ دیلی‬ ‫نظرات آقایان و دیگران پیدا کرد‬
‫جریان را به آقای فلسفی تلفن‬ ‫قابل توجه بود‪ .‬در مراجعت به منزل‬ ‫مهندس جفرودی آمدند و در اطراف‬ ‫دکتر صدیقی موفق شود که زودتر‬ ‫تلگراف را نیز نقل کرد که شاه بر‬ ‫و آن مادۀ ‪ 42‬متمم قانون اساسی‬
‫کردم‪ .‬آقای اویسی خود ایشان را‬ ‫ساعت چهار و نیم به قدری خسته‬ ‫مسائل روز و این که همه دست به‬ ‫دولتی تشکیل دهد‪ ،‬خود این اثر‬ ‫فرض بر تخت سلطنت بماند‪ ،‬قدرت‬ ‫است‪ .‬با انگلیسی دست و پاشکستۀ‬
‫هم در جریان گذاشته بود‪ .‬مذاکرات‬ ‫و فرسوده بودم که مجال پذیرائی‬ ‫دست هم بدهند و برای رفع بحران‬ ‫تسکینی برای یکی دو ماه شاید به‬ ‫سابق را نخواهد داشت و حمله به‬ ‫من و اشکال تفهیم مطلب به آن‌ها‬
‫با جوانی که آمده بود تا ساعت ده‬ ‫تلویزیون مستقل انگلستان را نداشتم‪،‬‬ ‫بیندیشند‪ ،‬مذاکرات مفصلی شد‪،‬‬ ‫آمریکا‪ ،‬انگلستان و آلمان غربی‬ ‫و این که ممکن است احیاناً چنین‬
‫ولی آقایان محلوجی‪ ،‬عباس نراقی و‬ ‫ولی چون موضع آقایان بازرگان و‬ ‫وجود آورد ‪...‬‬ ‫کرده بود که آن‌ها مسؤول هستند‬ ‫پیشنهادی را به نظر اعلی‌حضرت‬
‫بود ‪...‬‬ ‫احسان نراقی منتظرم بودند و گویا‬ ‫رفقایش مشخص است‪ ،‬به نظر آن‌ها‬ ‫سه‌شنبه‪ 28 ،‬آذر ‪1357‬‬ ‫که در موقع تقاضای شاه برای خرید‬ ‫برسانم رفتند‪ .‬آقایان دکتر نراقی و‬
‫سوء تفاهمی در مورد تعیین وقت‬ ‫باید از طرف اعلی‌حضرت قدمی به‬ ‫اسلحه و احتیاجات دیگر که مسلم‬ ‫دکتر منتصری هم که باید ساعت ده‬
‫یکشنبه‪ 3 ،‬دی ‪1357‬‬ ‫شده بود‪ .‬به هر صورت تا ساعت ‪6‬‬ ‫جلو گذاشته شود و تا به حال به‬ ‫(‪ 19‬دسامبر ‪)1978‬‬ ‫بود ایران را به وضع امروز خواهد‬ ‫حضور اعلی‌حضرت می‌رفتند آمده‬
‫(‪ 24‬دسامبر ‪)1978‬‬ ‫بعد از ظهر با آقایان صحبت شد و‬ ‫زعم آقایان جز کشت و کشتار کار‬ ‫‪ ...‬ساعت ده و نیم آقای فضل‌الله‬ ‫انداخت‪ ،‬شاه را متوجه نکردند‪.‬‬ ‫بودند و مسائل را در میان گذاشتیم‬
‫بحث در اطراف اعتماد و عدم اعتماد‬ ‫گرکانی و جواد اقبال آمدند و در‬ ‫بنابراین تنها شاه مسؤول نیست‪ .‬این‬ ‫که در صورت اقتضا با اعلی‌حضرت‬
‫‪ ...‬ساعت ‪ 4‬بعد از ظهر خانم‬ ‫به شاه دور می‌زد و آقای عباس نراقی‬ ‫دیگری نشده است ‪...‬‬ ‫مورد چاپ کتاب رسالۀ مجدیه که‬ ‫کشورها هم مسؤولیت دارند و این‬ ‫مذاکره کنند‪ .‬فوق‌العاده احساس‬
‫«مینو» مفتاح‪ ،‬منشی مخصوص‬ ‫تجربیات خودش را در گذشته و‬ ‫آقایان محمدحسین احمدی و‬ ‫باید درس عبرتی برای غرب باشد‪.‬‬ ‫خستگی می‌کنم‪ .‬ناهاری خوردم‪،‬‬
‫وزیر امور خارجه‪ ،‬به اتفاق آقای‬ ‫جریانات مختلف م ‌یگفت و ناباوری‬ ‫دکتر سنجابی هم اعلامیه‌ای داده‬ ‫ولی خواب مقدور نشد‪ .‬ساعت سه‬
‫فیروز شریفی جوانی تحصیل‬ ‫مردم را در صداقت شاه که می‌خواهد‬ ‫است که آقای سپهبد مقدم پیش‬ ‫و نیم در کاخ نیاوران به اتفاق عبدالله‬
‫کرده آمریکا آمدند و قصد دارند‬ ‫شاه مشروطه شود توضیح م ‌یداد ‪...‬‬ ‫ایشان رفته و او را به کاخ حضور‬ ‫انتظام حضور شاه رفتیم‪ .‬تظاهراتی‬
‫نهضتی به وجود آورند که به‬ ‫خبر رسید که آقای ازهاری‪،‬‬ ‫اعلی احضرت برده است‪ .‬به نظر‬ ‫که در ظرف این دو روز در تهران‬
‫طرفدارای از قانون اساسی و مبارزه‬ ‫نخست‌وزیر‪ ،‬سینه پهلو کرده و در‬ ‫می‌رسید که خواسته است بگوید‬ ‫و بعضی نقاط دیگر به نفع ایشان‬
‫با جناح‌های ضد آن وارد میدان‬ ‫همان کاخ نخست‌وزیری به معالجۀ او‬ ‫من به زور رفتم و حال آن که آقای‬ ‫انجام شده بود‪ ،‬آثاری در روحیه او‬
‫شوند‪ .‬تشویقشان کردم‪ ،‬به شرط‬ ‫پرداختند‪ .‬بنابراین دولت فعلی بدون‬ ‫احسان نراقی گفت به میل خودش‬ ‫گذاشته بود ‪ ...‬موضوع مادۀ ‪ 42‬را‬
‫این که جانب مذهب را نگاه دارند‬ ‫سر شده و این خود موجب م ‌یشود که‬ ‫بوده است و این طور وانمود کرده‬
‫و طوری نکنند که نتیجۀ عکس‬ ‫دولت کشوری هر چه زودتر تشکیل‬ ‫است که آیت‌الله خمینی نگوید که‬ ‫در میان گذاشتم‪.‬‬
‫گردد‪ .‬عقیدۀ اکثریت این است که جز‬ ‫چون پیش شاه رفته طرد شده است‪.‬‬ ‫البته خیلی حسن قبول نداشت‬
‫بدهد ‪...‬‬ ‫من کسی در وضع فعلی قادر به حل‬ ‫البته گفته است که در هیچ ترکیبی‬ ‫ولی گوش کرد و آن را یک راه‬
‫مشکلات کشور نیست و در این زمینه‬ ‫از دولت‌ها که احتمالاً تشکیل شود‬ ‫حلی می‌دانست‪ ،‬ولی از این که‬
‫دوشنبه‪ 4 ،‬دی ‪1357‬‬ ‫عد‌های به من فشار م ‌یآورند‪ ،‬ولی هیچ‬ ‫جبهۀ ملی شرکت نخواهد کرد و‬ ‫کشور به هم خواهد خورد و بعد‬
‫(‪ 25‬دسامبر ‪)1978‬‬ ‫گونه آمادۀ قبول چنین مسؤولیتی‬ ‫سه مادۀ اعلامیه خودش را دوباره‬ ‫هم این که ماده ناظر به مسافرت‬
‫نیستم‪ .‬آقای دکتر اردلان هم در موقع‬ ‫منتشر کرده است‪ .‬عمل فوق‌العاده‬ ‫ایشان است گفتم در داخله و نه‬
‫هو ا چند ا ن سر د نیست ‪.‬‬ ‫ناهار چهارشنبه باز اصرار داشت قبول‬ ‫بچگانه‌ای به نظرم رسید و معلوم‬ ‫در خارج‪ .‬در این قسمت کمی‬
‫خوشبختانه‪ ،‬برای این که وضع‬ ‫کن‪ ،‬موفق می‌شوی! آرزویم این است‬ ‫می‌شود مرد مردد و غیرمنظمی‬ ‫نرم‌تر شد‪ ،‬ولی در حال حاضر راه‬
‫سوخت رو به وخامت گذارده‬ ‫که به هر صورت بحران فعلی کشور‬ ‫حل مطلوبی نبود و خود من هم‬
‫و اگر فکر اساسی برای جریان‬ ‫سر و سامانی بگیرد و از این بن‌بست‬ ‫است‪.‬‬ ‫تصدیق داشتم که ناراحت‌کننده‬
‫نفت از جنوب به تهران و شمال‬ ‫است‪ .‬ولی وضع موجود هم بدتر‬
‫نشود به قول متصدیان فاجعه‌ای‬ ‫خارج شویم‪.‬‬ ‫جمعه‪ 24 ،‬آذر ‪1357‬‬ ‫است و خستگی ایشان روزافزون‬
‫به وجود خواهد آمد‪ .‬به هر حال‬ ‫(‪ 15‬دسامبر ‪)1978‬‬ ‫می‌شود‪ .‬نگرانی خودم را از آتیۀ‬
‫وضع سوخت فوق‌العاده وخیم‬ ‫پنجشنبه‪ 30 ،‬آذر ‪1357‬‬ ‫بد اقتصادی اظهار کردم و تأکید‬
‫است‪ .‬امروز عصر ساعت سه و نیم‬ ‫(‪ 21‬دسامبر ‪)1978‬‬ ‫با وجود این که جمعه است‪ ،‬ولی‬ ‫کردم که راه حل حکومت با دولت‬
‫بعد از ظهر به اتفاق آقایان انتظام‬ ‫دیگر تعطیل برای من مفهومی‬ ‫غیر نظامی باید هر چه زودتر پیدا‬
‫و دکتر صدیقی حضور اعل ‌یحضرت‬ ‫‪ ...‬چون با آقای دکتر صدیقی قرار‬ ‫ندارد ‪ ...‬آقایان دکتر میناچی و‬ ‫شود؛ چون اعتصابات را نمی‌توان‬
‫بودیم‪ .‬وخامت وضع را انتظام به‬ ‫ملاقات ساعت ‪ 9‬داشتم زود از منزل‬ ‫مهدیان آمدند و ساعتی بودند‪.‬‬ ‫با زور حل کرد و روحیۀ مردم‬
‫اطلاع رسانید و قرار است فردا‬ ‫حرکت کردم و سر ساعت پیش‬ ‫صحبت از ملاقات دکتر سنجابی با‬ ‫خوب نیست‪ .‬یک حالت انفعالی‬
‫انتظام بعد از مذاکرات با متصدیان‬ ‫ایشان بودم‪ .‬چند دقیقه بعد آقای‬ ‫شاه و اعلامیه او بود که آقای دکتر‬ ‫پیش خواهد آمد که به نفع رژیم‬
‫وضع را تا حدی روشن کند و‬ ‫عبدالله انتظام هم آمد و در اطراف‬ ‫میناچی هم با من موافق بود که‬ ‫و کشور نخواهد بود‪ .‬اشاره به‬
‫اقدامات ضروری به عمل آید‪ .‬و‬ ‫تشکیل دولت ایشان بحث کردیم‪.‬‬ ‫عمل خوبی نکرده است‪ .‬مهدیان‬ ‫امکان نخست‌وزیری من کردند‬
‫اگر توفیقی در این امر حاصل نشود‬ ‫کمی مأیوس به نظر آمد‪ .‬اسامی‌ای‬ ‫مطالب او را که خودش نقل کرد‪،‬‬ ‫که جواب دادم برای من مقدور‬
‫معلوم نیست چه پیش خواهد آمد‪.‬‬ ‫به ایشان دادم و تشویق کردمش که‬ ‫مفید می‌دانست! گفتم من از بیانات‬ ‫نیست‪ .‬انتظام راجع به شرکت‬
‫تظاهرات جوانان امروز هم ادامه‬ ‫زودتر دست به کار شود و شاید تا‬ ‫ایشان اطلاعی ندارم و اعلی‌حضرت‬ ‫نفت‪ ،‬به علت فشاری که روی او‬
‫دارد‪ .‬عده‌ای از استادان در دانشگاه‬ ‫دوشنبه بتواند دولتی تشکیل دهد؛‬ ‫می‌آورند که قبول کند باز موضوع‬
‫و وزارت علوم بست نشسته‌اند‪ .‬بعد‬ ‫وضع مزاجش را پیش کشید‪ ،‬ولی‬
‫از مذاکرات حضور اعلی‌حضرت‬ ‫قبول کرده که چند روزی به او‬
‫قرار شد آن‌ها را به حال خود‬ ‫مجال بدهند که مطالعۀ بیشتری‬
‫بگذارند و اقدام برخورنده‌ای نشود‬ ‫بکند و شاید بتواند این مسؤولیت‬
‫و حت ‌یالمقدور در این مورد و موارد‬
‫دیگر اقدامات تحریک‌آمیز صورت‬ ‫را قبول نماید‪.‬‬
‫آقای اردشیر زاهدی تلفن کرد‬
‫نگیرد ‪...‬‬ ‫و معلوم شد حضرات مخبرین‬
‫«دنباله دارد»‬ ‫تلگراف کرده‌اند که دکتر امینی‬
‫پیشنهاد به شاه داده است که‬