Page 14 - (کیهان لندن - سال سى و سوم ـ شماره ۱۷۵ (دوره جديد

‫صفحه ‪ - Page 14 - 14‬شماره ‪175‬‬
‫جمعه ‪ 2‬تا پنجشنبه‪ 8‬شهریورماه ‪1397‬خورشیدی‬

‫امورخارجة آمریکا (در آرشیو ملّی‬ ‫شعبان جعفری در استخدام‬
‫آمریکا) به روشنی نشان م ‌یدهد که‬ ‫دولت مص ّدق!‬

‫تا ‪ 3‬ماه پیش از ‪ 28‬مرداد ‪ ،32‬هیچدکتر مح ّمد مص ّدق؛ آسیب شناسی یک شکست‬ ‫در رویدادهای مربوط به ‪ 28‬مرداد‬
‫نشانی از همکاری آمریکا با زاهدی ‪ -‬یا‬ ‫‪ ،32‬عموماً از شعبان جعفری ‪-‬‬
‫(معروف به «بی ُمخ») ‪ -‬به عنوان‬
‫برعکس ‪ -‬وجود ندارد بطوریکه در ‪29‬‬ ‫«عامل اصل ِی بسیج اراذل و اوباش‬
‫برای سرنگونی دولت مص ّدق» یاد‬
‫اردیبهشت ‪ ،32‬زاهدی در پیامی به‬ ‫بخش (‪)5‬‬ ‫* نگاهی به کارنامة سیاسی دکتر مح ّمد مص ّدق‬ ‫کرد‌هاند‪ ،‬گذشته از توهین و تخفیفی‬
‫هندرسون (سفیر آمریکا در ایران)‬ ‫که در این باور نسبت به دکتر مص ّدق‬
‫وجود دارد‪ ،‬پرسیدنی است‪ :‬در حالی‬
‫و ارائة برنامة دولت احتمالی خود‪،‬‬ ‫علی میرفطروس‬ ‫* دکتر جلال متینی * ناشر‪ :‬شرکت کتاب‪ ،‬آمریکا‪1384 ،‬‬ ‫که تمام نیروهای نظامی و انتظامی‬
‫تأکید می‌کند که‪« :‬چنانچه دولت‬ ‫– با صدها تانک و توپ و تفنگ‪-‬‬
‫تحت اختیار و فرمان دکتر مص ّدق‬
‫آمریکا در اجرای این برنامة اصلاحات‬ ‫بودند‪ ،‬واقعاً «مشتی اراذل و اوباش»‬
‫چگونه می توانستند یک دولت ملّی‬
‫به وی اعتماد ندارد‪ ،‬حاضر است با‬ ‫را سرنگون سازند؟ اینگونه «دلایل»‬
‫=ما مردمی هستیم دوستدار پیروز ‌یها و کامیاب ‌یهای بزرگ و در عین حال آسان‪ ،‬و آنجا که دچار شکست و ناکامی هر شخص دیگری که بتواند این‬ ‫نمونة دیگری از َفراف َکن ‌یهای م ّلی ما‬
‫اصلاحات را به ثمر برساند‪ ،‬همکاری‬ ‫است برای گریز از قبول کمبودها و‬
‫کند و او را مورد حمایت و پشتیبانی‬ ‫م ‌یشویم‪ ،‬به جای نگریستن به خویش و درک کمبودها و کم کار ‌یهای خود‪ ،‬متو ّسل به «تئوری توطئه»‪« ،‬دست‬ ‫کاست ‌یها و اشتباهات ما ‪ ...‬واقعیت‬
‫این است که شعبان جعفری تا ظهر‬
‫قرار دهد و از کوش ‌شهای خود برای‬ ‫انگلیس ‌یها» و «عوامل خارجی» م ‌یشویم ‪...‬‬ ‫‪28‬مرداد در زندان بود و در واقع‬
‫رسیدن به نخست وزیری به نفع آن‬ ‫پس از سقوط مص ّدق از زندان آزاد‬
‫=بررسی روند مذاکرات نفت نشان م ‌یدهد که مص ّدق در چنبرة احساسات حاکم بر جامعه و در اسارت «حفظ وجاهت شخص‪ ،‬منصرف گردد»‪( .‬آرشیو ملّی‬ ‫شد‪ .‬از این گذشته‪ ،‬اسناد تاریخی‬
‫آمریکا‪ ،‬شمارة پیام‪ ،982 :‬تلگراف‬ ‫نشان م ‌یدهد که شعبان جعفری در‬
‫‪ .2053-5/788.00‬تاریخ گزارش‬ ‫م ّل ِی» خود‪ ،‬با نوعی عصب ّیت‪ ،‬عدم انعطاف و خصوص ًا عدم درک تعادل نیروهایش‪ ،‬نتوانست سیاست را به عنوان «هن ِر‬ ‫سال ‪ 1330‬به استخدام دولت مص ّدق‬
‫درآمده بود و در آن دوره‪ ،‬در سرکوب‬
‫‪ 20‬ماه مه ‪ 30 = 1953‬اردیبهشت‬ ‫تح ّققممکنات»عرضهنماید‬ ‫و قلع و قمع مخالفان مص ّدق‪ ،‬نقش‬
‫‪.)1332‬‬ ‫اساسی داشته است بطوری که در‬
‫=در بیشتر تحقیقات موجود دربارة سقوط دولت دکتر مص ّدق‪ ،‬نام واقعی عملیات سازمان سیا‪ ،‬ب ‌هطور ناقص ‪AJAX‬‬ ‫واقعة ‪ 14‬آذر ‪( 1330‬که طی آن‪،‬‬
‫پس از ‪ 28‬مرداد و پس از اینکه‬ ‫عد‌های کشته و مجروح شده بودند)‬
‫مص ّدق و یارانش‪ ،‬خود را به فرمانداری‬ ‫ذکر شده و هدف اساسی این طرح را مخدوش ساخت ‌هاند‪ .‬در حالی که نام واقعی و کامل این طرح‪ TPAJAX ،‬م ‌یباشد‪.‬‬ ‫و حملة شعبان جعفری و ایادی او‬
‫به ادارات روزنام ‌ههای غیر تود‌های از‬
‫نظامی تهران مع ّرفی یا تسلیم کردند‬ ‫پیشوند «‪ »TP‬اشارة اختصاری به حزب توده (‪ ) Tudeh Party‬و ‪ AJAX‬نیز نام رایج یک مادة پاک کنندة خانگی بود‪.‬‬ ‫جمله روزنامه های فرمان‪ ،‬داد‪ ،‬آتش‪،‬‬
‫(در ‪ 29‬مرداد ‪ )32‬برخورد سرلشکر‬ ‫سیاسی و طلوع (که به مخالفت با‬
‫دکتر مص ّدق شهرت داشتند) و بازتاب‬
‫زاهدی با دکتر مص ّدق و یارانش‪،‬‬ ‫بدین ترتیب‪ ،‬هدف اساسی طرح‪« :‬پاکسازی ایران از حزب توده» بود!‬ ‫گستردة این واقعه در مجلس‪ ،‬جمال‬
‫امامی در جلسة ‪ 19‬آذ ِر مجلس‪ ،‬متن‬
‫نمون ‌های از اخلاق و ادب سیاسی بود‬ ‫ابلاغ استخدام شعبان جعفری را که‬
‫بر طبق دستور ریاست شهربانی کل‬
‫شناسنامه برای کلمات و رویدادهائی و نیز ‪ -‬خصوصاً‪ -‬دربارة معنا و مفهوم و دیگران‪ ،‬م ‌یتوان گفت که اختلاف سال در آنجا زندانی بود‪ .‬وی پس از بطوریکه به قول دکتر غلامحسین‬ ‫کشور (تیمسار م ّزینی‪ ،‬منصوب و‬
‫منتخب دکتر مص ّدق) از تاریخ ‪15‬‬
‫پرداخته‌اند که با تعریف دقیق این «کودتا» و تحمیل آن بر وقایع ‪ 28‬اساس ِی حسین م ّکی‪ ،‬بقائی‪ ،‬حائری خروج نیروهای م ّتفقین از ایران‪ ،‬در صدیقی (وزیر کشور دکتر مص ّدق و‬ ‫آبان ‪ 1330‬با حقوق ماهی سه هزار‬
‫ریال به استخدام شهربانی درآمده بود‪،‬‬
‫زاده و دیگران با مص ّدق در واقع اختلاف کنار مص ّدق به مبارزات خویش ادامه یا ِر صدیق او تا آخرین لحظه)‪:‬‬ ‫کلمات در فرهنگ غرب پیوندی ندارد‪ ،‬مرداد ‪ ،32‬به چشم می خورد‪.‬‬
‫به این شرح قرائت کرد‪:‬‬
‫چرا که این واژگان‪ ،‬برخاسته از تکامل نکتة دیگر در بررسی حوادث و در تل ّقی آنان از «منافع ملّی»‪ ،‬برخورد داد بطوریکه در کابینة نخست دکتر در فرمانداری نظامی‪ ،‬سرلشکر‬ ‫«اداره‪ ،‬دائره‪ ،‬شعبه‪ ،‬رونوشت‪،‬‬
‫گزارش مورخ ‪ ،30/8/20‬وزارت کشور‪،‬‬
‫اجتماعی و ناشی از ساختار سیاسی رویدادهای منجر به ‪ 28‬مرداد ‪ 32‬با حزب توده و تح ّقق «ممکنات» در مص ّدق‪ ،‬وزیر کشور گردید‪ .‬او در َس َم ِت زاهدی «پیش آمد و به آقای دکتر‬
‫شهربانی کل کشور‬
‫ریاست ک ّل شهربانی‪ ،‬در بازگرداندن مص ّدق سلام کرد و دست داد و‬ ‫خا ّصی است که در تاریخ معاصر ما‪ ،‬اینکه در تحلیل مواضع شخص ّیت های مذاکرات مربوط به نفت بود‪.‬‬ ‫محترماً به عرض عالی م ‌یرساند‪،‬‬
‫تیمسار سرتیپ نخعی‪ ،‬ریاست ادارة‬
‫منشاء و معنائی نداشته و ندارد‪ ،‬مانند‪ :‬سیاسی این دوران ‪-‬که عموماً از یاران همچنین در بیشتر تحقیقات موجود آیت الله کاشانی از تبعید کوشید و گفت‪ « :‬من خیلی متأسفم که شما‬ ‫انتظامی و سرکلانتری اظهار م ‌ینماید‬
‫که تیمسار معظم ریاست شهربانی کل‬
‫را در اینجا م ‌یبینم‪ ،‬حالا بفرمائید در‬ ‫کشور‪ ،‬مق ّرر فرمودند از تاریخ ‪ 15‬آبان‬
‫ماه‪ 1330‬شعبان جعفری با ماهی سه‬
‫اطاقی که حاضر شده است‪ ،‬استراحت‬ ‫هزار ریال حقوق از اعتبار محرمانه‬
‫استخدام گردد‪ .‬برای استحضار خاطر‬
‫بفرمائید» ‪ ...‬سپس (زاهدی) رو به ما‬ ‫مبارک‪ ،‬گزارش عرض تا هر نوع امر‬

‫کرد و گفت‪ « :‬آقایان هم فعل ًا بفرمائید‬ ‫و مقرر فرمائید اطاعت گردد‪.‬‬
‫رئیس ادارة حسابداری محرمانه‪،‬‬
‫یک چائی میل کنید تا بعداً» ‪ ...‬و با‬
‫خدائی»‬
‫ما دست داد و ما به راه افتادیم ‪ ...‬از‬
‫جمال امامی (پیشنهاد کنندة‬
‫پلکان پائین آمدیم‪ ،‬سرلشکر نادر‬ ‫اصلی نخست وزیری دکتر مص ّدق در‬
‫‌‌‪8‬اردیبهشت ‪ )1330‬در این باره افزود‪:‬‬
‫باتمانقلیچ [که در ‪ 25‬مرداد توسط‬ ‫‪ « -‬این‪ ،‬تیمسار سرتیپ شعبان‬
‫بی مخ است که خانة مردم را غارت‬
‫مص ّدق دستگیر و زندانی شده بود]‬ ‫م ‌یکرده است و در مقابل این خدمات‬
‫با ماهی ‪ 3000‬ریال در شهربانی‬
‫بازوی آقای دکتر مص ّدق را گرفته بود‪،‬‬ ‫استخدام شده است ‪ ...‬روزنام ‌ههای‬
‫طلوع‪ ،‬داد‪ ،‬سیاسی‪ ،‬فرمان‪ ،‬جانسپاران‬
‫هنگامی که خواستیم سوار ماشین‬ ‫و آتش که تود‌های نیستند و با حزب‬
‫توده مبارزه م ‌یکردند‪ ،‬آنها هم غارت‬
‫شویم‪ ،‬شخصی با صدای بلند‪ ،‬بر ضد‬ ‫شده اند ‪ ...‬پس بگوئید هر کس‬
‫با دولت ما مخالف است یا موافق‬
‫ما شروع به سخنگوئی و شعاردهی‬ ‫نیست یا تنقید م ‌ی کند با او مبارزه‬
‫م ‌یکنیم و او را غارت م ‌یکنیم ‪....‬‬
‫کرد‪ .‬سرلشکر باتمانقلیچ با اخم و‬ ‫(م ّکی‪ ،‬کتاب سیاه‪ ،‬ج ‪ ،4‬صص ‪306‬‬
‫و ‪ 356‬و نیز صفحات ‪،301 ،297‬‬
‫تَ َشر (خطاب به شعار دهنده) گفت‪:‬‬ ‫‪336 ،309 ،302‬به نقل از مذاکرات‬
‫مجلس‪ 19 ،‬آذرماه ‪1330‬؛ متینی‪،‬‬
‫خفه شو! پدر سوخته! ‪ ...‬سرلشکر‬
‫صص ‪.)277-276‬‬
‫باتمانقلیچ که آقای دکتر (مص ّدق)‬ ‫مص ّدق‪ ،‬ضمن تأئید اقدام نیروهای‬
‫انتظامی در سرکوب تظاهرات ‪ 14‬آذر‬
‫را به اطاق رسانید‪ ،‬برگشت و به ما‬ ‫و ابراز تأسف از مجروح شدن افراد‪،‬‬
‫هیچ پاسخی به انتقادات نمایندگان‬
‫گفت‪« :‬وسایل راحت آقایان فراهم‬ ‫مجلس دربارة استخدام شعبان‬
‫جعفری در شهربانی تهران نداد‪ .‬پس‬
‫خواهد شد‪ .‬هر کدام از آقایان هر‬ ‫از این حادثه‪ ،‬مدیران ‪ 21‬روزنامة‬
‫غیرتوده‌ای با صدور اعلام ّیه‌هائی‬
‫چه م ‌یخواهید بفرمائید بیاورند» و‬ ‫به دلیل «عدم امن ّیت شغلی» بطور‬
‫دسته جمعی‪ ،‬در مجلس شورای‬
‫بعد رو به من کرد و گفت‪ :‬با آقای‬ ‫م ّلی و سپس در مجلس سنا متح ّصن‬

‫دکتر (صدیقی) هم که قوم و خویش‬ ‫گردیدند‪.‬‬

‫هستیم!» ‪ ...‬سرتیپ فولادوند به من‬ ‫تأ ّملی در برخی واژگان و‬
‫مفاهیم‬
‫(صدیقی) گفت‪ :‬شما چه می خواهید؟‬
‫یکی از ضعف‌های اساسی فرهنگ‬
‫گفتم‪ :‬وسایل مختصر شست و شو که‬ ‫سیاسی ما‪ ،‬عدم د ّقت در کاربُر ِد‬
‫واژگان سیاسی است‪ .‬از این رو‪،‬‬
‫باید از خانه بیاورند و یکی دو کتاب‪.‬‬ ‫احزاب و سازمان‌های سیاسی ما‬
‫‪ -‬خودسرانه ‪ -‬به جع ِل تعریف یا‬
‫سرتیپ نصیری [که در شب‪ 25‬مرداد‬

‫بخاطر ابلاغ فرما ِن شاه در عزل دکتر‬

‫مص ّدق‪ ،‬دستگیر و زندانی شده بود]‬ ‫دکتر مصدق در میان هوادارانش‬

‫گفت‪ :‬هر چه بخواهید‪ ،‬خودم برای‬ ‫انتخابات دورة شانزدهم مجلس ‪ -‬که‬ ‫دربارة سقوط دولت مص ّدق‪ ،‬نام واقعی‬ ‫نزدیک مص ّدق بودند ‪ -‬باید بین‬ ‫محافظه کار (‪،)Conservateur‬‬
‫جنابعالی فراهم م ‌یکنم هر چند با‬ ‫به نفع یاران مص ّدق تمام شد ‪ -‬زیر‬ ‫عملیات سازمان سیا ‪ -‬به عمد یا‬ ‫«مصالح م ّلی» و «منافع شخصی» فرق‬ ‫لیبرال (‪ ،)Libéral‬لیبرال ‪ -‬دموکرات‬
‫وجود سابقة قدیم‪ ،‬شما م ‌یخواستید‬ ‫نظر و با کمک فراوان زاهدی انجام شد‪.‬‬ ‫غیرعمد ‪ -‬بطور ناقص‪ AJAX،‬ذکر شده‬ ‫گذاشت چرا که ‪ -‬برخلاف داور ‌یهای‬
‫(‪ )Libéral-Démocrate‬و ‪...‬‬
‫مرا بکشید! ‪)7( .»...‬‬

‫این جعل و تعری ِف خودسرانه‪ ،‬سهل انگارانه و غالباً ُمغرضانة رایج ‪ -‬با و هدف اساسی این طرح را مخدوش دکتر مص ّدق در جلسة مجلس باقر عاملی‪ ،‬در ضمن رویدادهای‬

‫آشفتگ ‌یها و زیا ‌نهای جبران ناپذیری هیچ «منافع شخصی» نمی توان ساخت ‌هاند‪ ،‬در حالی که نام واقعی و شورای ملّی (در ‪ 4‬خرداد ‪ 29 )1329‬مرداد ‪ 32‬در این باره نوشته است‪:‬‬

‫در بررسی تاریخ و درک فلسفة سیاسی مواضع سیاسی و مخالف ‌تهای بعدی کامل این طرح ‪ -‬چنانکه در اسناد نسبت به برکناری زاهدی از ریاست «سرلشکر زاهدی هنگام ورود‬
‫در ایران معاصر وارد آورده است‪ ،‬و هم شخص ّیت‌هائی مانند حسین م ّکی‪ ،‬سازمان سیا آمده ‪ TPAJAX -‬م ‌یباشد‪ .‬شهربانی‪ ،‬به دولت وقت اعتراض مص ّدق به باشگاه (افسران) از او‬
‫از این روست که پس از گذشت نیم دکتر مظفر بقائی‪ ،‬حائری زاده و ‪ ...‬پیشوند «‪ »TP‬اشارة اختصاری به نمود و زاهدی را به وظیفه شناسی و استقبال به عمل آورد و مص ّدق هم‬
‫قرن از سقوط دولت دکتر مص ّدق‪ ،‬را «توضیح» داد زیرا که بیشتر این حزب توده (‪ )Tudeh Party‬و ‪ AJAX‬افسری که «از جنبة بی طرفی خارج به او تبریک گفت‪( ».‬همان‪ ،‬ص ‪487‬‬
‫هنوز نیز رهبران سیاسی و روشنفکران رهبران و شخص ّیت‌ها پس از ‪ 28‬نیز نام رایج یک مادة پاک کنندة نشدند و به افکار عمومی نهایت احترام به نقل از‪ :‬عاملی‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪.)9‬‬

‫ما نتوانسته اند به تفاهمی ‪ -‬ح ّتی مرداد ‪ 32‬دچار مضایق مالی و رنج و خانگی بود‪( .‬گازیوروسکی‪ ،‬مص ّدق را گذاشتند» توصیف کرد‪( .‬م ّکی‪ ،‬حسام‌الدین دولت آبادی در‬

‫خاطراتش م ‌ینویسد‪:‬‬ ‫و کودتا‪ ،‬ص ‪ .)370‬بدین ترتیب‪ :‬با خاطرات سیاسی‪ ،‬ص ‪.)214‬‬ ‫نسبی ‪ -‬دربارة کم و کیف این رویداد شکنج های فراوان گردیدند‪.‬‬
‫م ّهم نائل آیند‪ .‬سلطة رسوبات حزبی از این گذشته‪ :‬دکتر مص ّدق ‪ -‬توجه به فضای جنگ سرد‪ ،‬هدف در سفر هریمن (‪« -)Harriman‬دکتر مص ّدق به سرلشکر زاهدی‬
‫‪ -‬ایدئولوژیک و وجود خصلت‌های خود ‪ -‬تا آخرین دقایق‪ ،‬دلبسته و در اساسی طرح سازمان سیا (‪ )TPAJAX‬فرستادة دولت آمریکا‪ -‬به ایران در گفت‪ :‬من اینجا اسیر هستم و شما‬
‫بجامانده از یک تاریخ ایلی ‪ -‬قبیل ‌های انتظار کم ‌کهای دول ِت آمریکا بود و «پاکسازی ایران از حزب توده» بود! ‪ 23‬تیرماه ‪ 1330‬و تظاهرات خونین امیر‪ .‬زاهدی جواب داد‪ :‬شما اینجا‬

‫سازمان‌های حزب توده علیه وی‪ ،‬میهمان هستید» (اردشیر زاهدی‪،‬‬ ‫نیز بر این عدم تفاهم نسبی یا توافق تا شامگا ِه ‪ 27‬مرداد ‪ 32‬با هندرسون‬
‫(سفیر آمریکا) مذاکرات محرمانه و سرلشکر زاهدی و دکتر عده‌ای کشته و مجروح شدند و ص ‪)229‬‬
‫ملّی دامن زده است‪.‬‬
‫واقعاً! تأکید بر اهم ّیت قانون و نظم روابط دوستانه و صمیمانه داشت‪ ،‬هم مص ّدق‬
‫مص ّدق‪ ،‬ضمن اعلام حکومت نظامی در ملاحظه می‌کنیم که برخلاف‬

‫و آزاد ‌یهای فردی و پرهیز از کاربُرد از این روست که دکتر مص ّدق هیچگاه سرلشکر زاهدی‪ ،‬افسری بود که تهران‪ ،‬رئیس شهربانی وقت (سرلشکر همة کودتاهای واقعی (مانند کودتای‬

‫زور و خشونت در اعتقاد محافظه کاران از « کودتای آمریکا علیه خود» سخنی درجات عال ِی ارتشی را با ایراندوستی بقائی) را بدون موافقت وزیر کشورش شیلی‪ ،‬آرژانتین‪ ،‬اندونزی‪ ،‬اوروگوئه‬

‫و احساسات م ّلی‪ ،‬در کوران های (زاهدی) برکنار کرد‪ .‬زاهدی در و ‪ )...‬طبق گزارش دقیق و صدیق‬ ‫غربی و یا اعتقاد به آزادی عقاید و نگفته است!‬

‫سودمندی آن برای جامعه و ضرورت بنابراین م ‌یتوان گفت که با توجه خطرناک نظامی کسب کرده بود‪ .‬او اعتراض به این تصمیم خودسرانه‪ ،‬دکتر صدیقی‪ ،‬هیچ رفتار تُند یا‬

‫مدارای دینی و بیزاری از قدرت به شکست مذاکرات نفت‪ ،‬بیماری‪ ،‬در کنار رضاشاه‪ ،‬فاتح یا آزادکنندة از مقام خود در کابینة دکتر مص ّدق گفتار خشنی از سوی به اصطلاح‬

‫خودسرانه و استبدادی در تف ّکر لیبرال ضعف و پیری دکتر مص ّدق و خصوصاً با خوزستا ِن نفت خیز از چنگ شیخ استعفاء داد و از این هنگام تا سقوط «کودتاچیان» نسبت به مص ّدق و‬

‫غربی چه شباهت یا نسبتی با اندیش ‌هها قدرت نمائ ِی روزافزون حزب توده و در خزعل (دست نشاندة انگلیس) بود و دکتر مص ّدق‪ ،‬رهبری مخالفان وی یاران وی ابراز نشده است‪ .‬بنابراین‪:‬‬

‫و عملکردهای خودسرانه‪ ،‬استبدادی نتیجه‪ ،‬ترس دولت آمریکا از «وحشت لذا اگر رضاشاه یا سرلشکر زاهدی نبود‪ ،‬را عهده دار شد‪ .‬او خود را از پایه آنچه که در ‪ 28‬مرداد اتّفاق افتاد‪،‬‬

‫و قانون شکنانة «محافظه کاران» و سرخ» و سلطة کمونیس ‌تهای وابسته چیزی نبود تا بعدها دکتر مص ّدق بتواند گذاران «نهضت ملّی استیفای حقوق با معنای «کودتا» یعنی‪( :‬انتقال‬

‫ملّت ایران» م ‌یدانست (برای آگاهی از ناگهانی و قهرآمیز قدرت توسط‬ ‫به شوروی‪ ،‬در یک تغییر جهت اساسی‪ ،‬آنرا م ّلی کند‪.‬‬ ‫«لیبرال ‌»های ما داشته و دارد؟‬

‫در پیوند با جریانات منجر به رویداد کم ‌کهای دولت آمریکا به جای ارائه به سرلشکر زاهدی پس از حملة روابط زاهدی و جبهة ملّی‪ ،‬نگاه کنید ارتش) همخوانی ندارد‪( .‬در این باره‪،‬‬

‫بیشتر سخن خواهیم گفت)‪.‬‬ ‫‪ 28‬مرداد ‪ 32‬و سقوط دولت مص ّدق نیز دولت مص ّدق‪ ،‬صرف کمک به مخالفان م ّتفقین به ایران (سوم شهریور ‪ )1320‬به‪ :‬م ّکی‪ ،‬صص ‪.)213-206‬‬

‫«ادامه دارد»‬ ‫به عنوان فرماندة لشکر اصفهان و بررسی اسناد سازمان سیا و وزارت‬ ‫همین جعل و ابهام و آشفتگ ِی مفاهیم مص ّدق گردید و ‪...‬‬

‫حاکم است‪ .‬این امر‪ ،‬از جمله دربارة از طرف دیگر با تو ّجه به اهم ّیت به خاطر مقاومت در برابر نیروهای‬

‫فلسفة سیاسی دکتر مح ّمد مص ّدق آمریکا «به عنوان بهترین دوست انگلیس‪ ،‬بازداشت و با هواپیما به ‪ -7‬کلمات داخل [ ] از نویسندة این مقاله است‪ .‬برای متن کامل گزارش دکتر غلامحسین‬
‫صدیقی‪ ،‬نگاه کنید به‪ :‬یادنامة استاد دکتر غلامحسین صدیقی‪ ،‬صص ‪132-124‬؛ متینی‪،‬‬
‫پیوست شمارة ‪ ،4‬صص ‪.488-469‬‬ ‫(به عنوان یک «لیبرال ‪ -‬دموکرات»!) ایران» در دیدگاه مص ّدق‪ ،‬بقائی‪ ،‬م ّکی فلسطین منتقل گردید و حدود سه‬