Page 5 - (کیهان لندن - سال سى و سوم ـ شماره ۱۷۵ (دوره جديد
P. 5
صفحه 5ـ Page 5ـ شماره 175
جمعه 24تا پنجشنبه 30اوت 2018
یک فیلمساز جوان خطاب به فرهادی و دول تآبادی و علیزاده: اخراج عز تالله انتظامی از حزب توده*
چرا سکوت کرد هاید؟ = عز تالله انتظامی همیشه
برای رفتن در قالب کاراکترها
=«مگرم یشودیکهنرمند زحمت میکشید .شاید به
و روشنفکر عقیده و نظر همین دلیل بود که مد تها
سیاسی یا اجتماعی نداشته حدود شش ماه یا بیشتر
باشد؟ پس چرا این آرا و روبروی سینی گردوفروش
سر پامنار نشست تا بتواند
نظرات ابراز نم یشوند؟» حرکات و گفتار او را عینا در
=«این روشنفکران سکوت
کردند و توجه ندارند که صحنه تئاتر پیاده کند.
تاریخ این گوشهنشینی و
عافیتطلبی را فراموش پرویز خطیبی -درسال
۱۳۲۳وقتی عبدالحسین نوشین
نخواهد کرد». و همکارانش ،خیرخواه و خاشع به
همراه لرتا ،ایرن وتوران مهرزاد در
صالحی ،فرهادی ،دولت آبادی ،علیزاده یک کارگردان جوان سینما نفر وسط با کت و شلوار راه راه پرویز خطیبی است و نفر اول از سمت تئاتر فرهنگ ،نمایشنامه معروف
در یادداشتی از هنرمندان و چپ عز تالله انتظامی «ولپن» نوشته بن جانسون را به روی
عرصه موسیقی نیز از حسین علیزاده او پرسیده« :مگر م یشود یک هنرمند نویسندگانی چون اصغر فرهادی، صحنه بردند گروهی از افراد جوان و
موزیسین شناخته شده طرح پرسش و روشنفکر عقیده و نظر سیاسی یا محمود دول تآبادی ،حسین علیزاده خیابان لال هزار جنب گراندهتل که از قضا اولین پی شپرده کمدی- مستعد به کار بازیگر علاقمند شدند
کرده« :اصلا چرا نباید بدانیم آهنگساز اجتماعی نداشته باشد؟ پس چرا این و سیدعلی صالحی پرسیده که چرا پاتوق هنرمندان بود .خطیبی همانجا انتقادی من «مصدر سرهنگ» که یکی از آنها محمدعلی جعفری،
خلاق و پیشرویی چون حسین علیزاده نسبت به مسائل سیاسی ،اجتماعی برای نمای شهای رادیوی یاش بازیگر چنان شهرتی به دست آورد که شاگرد دوره دوم هنرستان هنرپیشگی
که چند سال پیش طی متن شیوایی آرا و نظرات ابراز نم یشوند؟» مهم و چالش برانگیز ک متوجه و عموما انتخاب م یکرد .حتی یک بار هم یکی تئاتر پارس اجرای پی شپرده را هم و دیگری عز تالله انتظامی شاگرد
از دریافت نشان افتخاری شوالیه دولت اصغر نعیمی دستیار کارگردانانی بدون واکنش هستند.اصغر نعیمی از تصنی فهای خطیبی را در رادیو جزو برنام ههای همیشگی خود قرار
فرانسه امتناع کرد ،چه نظری درباره چون کیانوش عیاری و فریدون جیرانی کارگردان جوان سینما در یادداشتی به صورت زنده همراه با ارکستر اجرا داد .درحوادث آذربایجان که دولت دوره سوم بود.
شرایط این روزهای مردم ایران دارد». به واکنش اصغر فرهادی به گورخوا بها به موضوع سکوت برخی از هنرمندان مرکزی ،پیش هوری و غلام یحیی را به انتظامی که در هنرستان صنعتی
اصغر نعیمی همچنین از سکوت اشاره کرده و نوشته« :مثلا خود من و نویسندگان نسبت به شرایط موجود کردم». تهران دعوت کرد ،حزب توده با حزب درس م یخواند و تصمیم داشت پس
سیدعلی صالحی شاعر در قبال شرایط خیلی کنجکاوم درباره درستی یا ایران پرداخته و نوشته است« :راستی فیلم «گاو» ساخته داریوش دمکرات آذربایجان ائتلاف کرد و در از دریافت دیپلم به آلمان برود و دوره
کنونی ابراز تعجب کرده که به عنوان نادرستی مذاکره با آمریکا ،نظر آقای چرا روشنفکران و هنرمندان تراز اول مهرجویی در حقیقت آغاز جهش واقع بر قدرت و اهمیت تشکیلاتش عالی قابسازی را بگذراند در آن زمان با
شاعری که همواره کنشگر بوده ،چرا اصغر فرهادی که پیش از دریافت ما نسبت به مسائل سیاسی ،اجتماعی بلندی بود که انتظامی را به اوج افزود .اما بعد که ارتش ایران به سمت جثه ضعیف و سن و سال کم نتوانسته
اسکار در مسئله «گور خوا بها» به مهم و چال شبرانگیز ک متوجه و عموما شهرت و معروفیت رساند .اگرچه آذربایجان حرکت کرد و سران فرقه بود توجه کارگردا نها را جلب کند
در این زمان سکوت کرده است. رئی سجمهور نامه نوشت و به دلیل داستان گاو اثر غلامحسین ساعدی دمکرات به داخل خاک شوروی و حتی عضویت او در حزب توده و
این کارگردان سینما ،نوشته که اقدامات ترامپ هم نتوانست در مراسم بدون واکنش هستند؟» و پرداخت سینمایی آن جالب بود عق بنشینی کردند ،حزب توده رابطه توصیه گاه و بیگاه همفکرانش به
«سیاهه این افراد م یتوانند به تعداد وی این پرسش را مطرح کرده که ولی تماشاگران اغلب مجذوب بازی مستقیم خود را با پیش هوری و حزب نوشین که جزو سران حزب محسوب
تمام روشنفکران و هنرمندان ایرانی که اسکار حاضر شود ،را بدانم». «چرا در فقره اخیر نوسانات اقتصادی انتظامی شدند .م یگویند خمینی پس دمکرات انکار کرد و روزنامه «رهبر»، م یشد موثر واقع نشده بود .انتظامی
به هر دلیل خاموش ماندهاند و مایل اصغر نعیمی همچنین نسبت به نظر که موجب بروز تن شهای جدی و از تماشای فیلم «گاو» آن را ستایش ارگان مرکزی حزب توده ،جایش را سعی داشت به طریقی استعداد ذاتی
نیستند از اعتبارشان برای تاثیر بر محمود دول تآبادی نویسنده معاصر بحران در عرصه اجتماعی شده یا کرده و گفته بود که بهتر است بجای به «مردم» داد و همن مسئله سبب خودش را بروز بدهد ولی میدانی
اوضاع امروز ایران و کمک به ه موطنان ابراز کنجکاوی کرده« :کنجکاوم بدانم مثلا مورد مهم و بح ثبرانگیز مذاکره فیل مهای مبتذل آمریکایی ،سینماهای شد تا گروهی از اعضای جوان و فعال وجود نداشت تا سرانجام ،در یک
خویش استفاده کنند ،ادامه پیدا کند». آقای محمود دولت آبادی که به رغم یا عدم مذاکره با امریکا سکوت کردهاند توده نسبت به اعمال سران مشکوک تئاتر تابستانی به نام «کشور» نقش
اصغر نعیمی نوشته که «این انتقادات گسترده در صف اول مراسم و جامعه و حتا حاکمیت را از نظرات ایران «گاو» را نشان بدهند. شوند و از سازمان کنارهگیری کنند. کوچکی به او واگذار کردند و من که
روشنفکران سکوت کردند و توجه افطار رییس جمهور حاضر شد ،نظرش خود -که با توجه به اعتبارشان بسیار در فیلم «آقایهالو» ،انتظامی نقش هرچند انتظامی همراه با انشعابیون از ش بها به این تئاتر م یرفتم یک روز
ندارند که تاریخ این گوش هنشینی و درباره عملکرد دولت در زمینه اقتصادی هم م یتواند تاثیرگذار باشد -مطلع و صاحب کافه سربند را برعهده داشت. حزب خارج نشده بود ولی از اینکه می
عافی تطلبی را فراموش نخواهد کرد». و تاثیر سیاس تهایش بر معیشت بازی طبیعی و گیرای او که سعی دید کمیته مرکزی برای فریب اعضا، پای درد دلش نشستم.
مردم ایران چیست».این فیلمساز در آگاهنم یکنند؟» داشت شخصیت مردمدار و سودجوی متوسل به دروغگویی شده است سخت دلش م یخواست حالا که روی
صاحب کافه را نشان بدهد تماشاگران عصبانی و ناراحت به نظر م یرسید .از صحنه جایی ندارد کارش را از
حمایت ۱۰میلیون دلاری برای فعالیت «مرکز را مسحور کرده بود .او همیشه برای طرف دیگر من که عضو نبودم اما پی شپردهخوانی شروع کند .مثل
احسان یارشاطر» در دانشگاه کلمبیا رفتن در قالب کاراکترها زحمت نسبت به حزب سمپاتی داشتم و مجید محسنی ،جمشید شیبانی
م یکشید .شاید به همین دلیل بود اکثر دوستانم مثل حسین خیرخواه و حمید قنبری که در این رشته
پروفسور احسان یارشاطر احترامی به فعالی تهای بسیار مهم =این حمایت مالی ،مرکز که مد تها حدود شش ماه یا بیشتر و حسن خاشع ،مشکین ،اسکویی، پیشرفت شایانی کرده و شهرت
وی است و از آثار و مقالاتی که برای احسان یارشاطر را قادر روبروی سینی گردوفروش سر پامنار تقی فداکار و مهندس محمدی عضو فراوانی به دست آورده بودند و مثل
پروژههای آتی ،یک خانه امن در مرکز آینده این مطالعات پرتحرک ضروری خواهد ساخت تا از آن بطور نشست تا بتواند حرکات و گفتار او را حزب توده بودند قابل قبول نبود که دوستش مرتضی احمدی که تازه
یارشاطر پیدا خواهند کرد». قابل ملاحظ های برای انتشار سران فرقه با پشتیبانی رو سها شبانه دست به این کار زده بود ،قصد داشت
هستند ،حمایت خواهد کرد». مطالعات علمی و پژوهشی، عینا در صحنه تئاتر پیاده کند. از آذربایجان فرار کنند و کسانی مثل هنرش را به هر قیمتی که شده عرضه
پروفسور احسان یارشاطر در سال پروفسور احسان یارشاطر بنیانگذار از جمله دانشنامه ایرانیکا، انتظامی که به علت خواندن پیش فریدون ابراهیمی دادستان کل فرقه کند .او به قدری در گفتارش صداقت
)۱۹۲۰( ۱۲۹۹در شهر همدان متولد مرکز مطالعات ایرا نشناسی و استاد مجمو عه تا ر یخ ا د بیا ت پرده«مصدر سرهنگ» یک شب روی دمکرات را که جوانی تحصی لکرده و داشت و آنقدر در اشتیاق بازیگری
شد .دکترای زبان و ادبیات فارسی را بازنشسته مطالعات ایرا نشناسی در فارسی ،مجموعه هنر ایران و صحنه تئاتر پارس بازداشت شد و به وط نپرست بود تنها بگذارند و دولت م یسوخت که بالاخره تصمیم گرفتم
از دانشگاه تهران در سال ()۱۹۴۷ دانشگاه کلمبیا نیویورک است که مجموعه متون ایران استفاده زندان رفت ،سه روز بعد که آزاد شد مرکزی آنها را اعدام کند .روی این او را برای خواندن یک ترانه فکاهی به
دریافت کرد و در مدرسه مطالعات بیش از ۴۰سال در هیئت علمی این از رفتار مسئول اداره آگاهی ،سروان اصل و با خاطره تلخی که از ماجرای رادیو ببرم .متاسفانه ارکستری که با ما
مشرق زمین و آفریقای دانشگاه لندن کند. «کافتارادزه» و تقاضای امتیاز نفت همکاری می کرد فرصت زیادی برای
مدرک کارشناسی ارشد خود را در دانشگاه عضویت دارد. شقاقی ،داستا نها گفت. شمال از جانب رو سها داشتم دو تمرین نداشت .شعریکی دو ساعت
رشته زبا نهای باستانی ایران در سال او به عنوان اولین استاد تما موقت بنیاد میراث ایران مبلغ ۱۰میلیون انتظامی با مرتضی احمد دوستی تصنیف کمدی به نام «پیش هوری» قبل از اجرا ساخته م یشد و ارکستر و
مطالعات ایرا نشناسی در دانشگاه دلار در اختیار دانشگاه کلمبیا نیویورک دیرینه دارد .در سا لهای ۱۳۲۵و و «غلام یحیی قصاب آذربایجان» خواننده فقط م یتوانستند یکی دو بار
( )۱۹۴۰اخذ نمود. آمریکا پس از جنگ جهانی دوم، قرار داد تا آن را به مرکز احسان ۱۳۲۶ما سه نفر ،انتظامی ،احمدی ساختم که اولی را انتظامی و دومی آن را مرور کنند .در چنین شرایطی
وی در سال ۱۹۵۸به دانشگاه کلمبیا استانداردهای تحقیق را به نس لهای یارشاطر (مرکز مطالعات ایرا نشناسی) و من با هم محشور بودیم .انتظامی را مرتضی احمدی اجرا کردند .این همه پی شبینی م یکردند که این
رفت و مرکز مطالعات ایران را در سال اهدا کند .احسان یارشاطر بنیانگذار به شوخی احمدی را احمد قصاب دو پی شپرده سبب شد تا حزب توده، جوان ب یتجربه یعنی انتظامی در برنامه
بعدی پژوهشگران منتقل کرد. مرکز مطالعات ایرا نشناسی و عضو خطاب م یکرد .احمد قصاب هم لقبی قطعات فکاهی آن روز دسته گلی به
۱۹۶۸تأسیس کرد. احسان یارشاطر همچنین به هیئت علمی دانشگاه کلمبیا نیویورک بود که مردم ایران به سپهبد احمدی انتظامی را اخراج کند. آب خواهد داد ولی خوشبختانه اینطور
پروفسوریارشاطرکتا بهایمتعددی عنوان دبیر ارشد ،ترجمه ۴۰ساله در جن گهای کردستان و لرستان انتظامی که حالا به اوج رسیده بود، نشد و انتظامی با تمام قوا سعی کرد
از جمله شعر فارسی در عهد شاهرخ تاریخ طبری و همچنین بنیانگذار و است. داده بودند .وقتی صادقپور سینماتئاتر مد تها با گروه خیرخواه به همراه گلیم خودش را از آب بیرون بکشد.
نیمه اول قرن نهم ( )۱۹۵۳و دستور سرویراستار دانشنامه ایرانیکا فعالیت بنیاد غیرانتفاعی میراث ایران ،مبلغ «گیتی» را اول لال هزار افتتاح کرد، مهرزاد ،مهین دیهیم ،اکبرمشکین، درهمین گیر و دار که انتظامی
زبان گوی شهای تاتی جنوبی ()۱۹۷۰ ۱۰میلیون دلار حمایت مالی در سوژهای به دست من و انتظامی افتاد نصرت کریمی و عدهای دیگر به م یرفت تا به شهرت برسد،
کرده است. اختیار دانشگاه کلمبیا نیویورک ،قرار تا درباره او که شغل قبل یاش کفاشی شهرستا نهای مختلف ایران مسافرت تئاترفرهنگ به علت عدم سازش با
را تهیه کرده است. دانشنامه ایرانیکا یک مجموع هی داد تا آن را به مرکز احسان یارشاطر بود جو کهای زیادی بسازیم .یکی کرد و در این سفرها با اجرای نق شهای صاحب ملک و کارشکن یهای دولت
مرکز احسان یارشاطر به چش مانداز تحقیقاتی علمی ،پیشگام و جامع است (مرکز مطالعات ایرا نشناسی) اهدا از جو کها این بود که صادقپور به وقت تعطیل شد و محمدعلی جعفری
وسیع و جامع برای مطالعات ایران با که توسط صدها محقق تهیه شده است. کند .این مرکز پیشتر به نام مرکز جوانی که داوطلب هنرپیشگی است کوچک و بزرگ تقریبا آبدیده شد. به اتفاق حبیبی که از نزدیکان مالک
پشتیبانی مستمر بنیاد میراث ایران این دانشنامه بطور گسترده و جامع به «مطالعات ایرا نشناسی» شناخته م یگوید :هفت های سی تومان دستمزد درسال ۱۳۲۷که حزب توده منحله بود تئاتر پارس را پای هگذاری کردند.
مطالعه و بررسی ،تاریخ و تمدن ایران شده ،ولی قرار است به نام پروفسور برایت مقرر کردهام .و چون استنکاف اعلام شد و خیرخواه و خاشع به خارج درتئاتر پارس هنرمندانی چون
اختصاص داده شده است. در خاورمیانه ،قفقاز ،آسیای مرکزی احسان یارشاطر بنیانگذار آن ،تغییر جوان را م یبیند اضافه م یکند که: از مملکت گریختند من برای اولین بار فض لالله بایگان ،تفکری ،رقیه چهره
این مرکز در بخش هنر و علوم در و شبه قاره هند و تاریخ ادبیات ایران بسیار خوب ،ماهی یک نیم تخت هم انتظامی را در فیلم «واریته بهاری» آزاد ،مهین دیهیم و توران مهرزاد
دانشگاه کلمبیا قرار خواهد داشت و اختصاص دارد و تاریخچه دقیق آنها را نام دهد. محصول پارس فیلم که خودم نوشته و فعالیت داشتند و کارگردانی به نام
مدیر آن به معاون اجرایی بخش هنر این حمایت مالی ،مرکز احسان مجانا به کف کفشت م یزنم. کارگردانی م یکردم شرکت دادم .خود استپانیان نمایشنام ههایی را که از
و علوم این دانشگاه گزار شهای خود ارائه م یدهد. یارشاطر را قادر خواهد ساخت تا از یا اینکه :صادقپور را برای پرداخت انتظامی در رابطه با این موضوع اخیرا فرانسه به فارسی برگردانده بود روی
پروفسور یارشاطر در ای نباره گفته آن بطور قابل ملاحظ های برای انتشار مالیات بر درآمد به وزارت دارایی ضمن مصاحب های با یکی از خبرنگاران صحنه م یبرد .با گل کردن تفکری
را ارائه م یدهد. است« :عمیقا خوشحال و مفتخرم مطالعات علمی و پژوهشی ،از جمله احضار م یکنند و او که بارها روی در تهران گفته است« :پرویز خطیبی در نمایش «دختر شوکلات فروش»،
که شاهد ایجاد مرکز احسان یارشاطر دانشنامه ایرانیکا ،مجموعه تاریخ صحنه نقش نادرشاه افشار را بازی سازنده این فیلم در آن زمان شعر اولین نمایشنامه کمدی ایرانی به نام
برای مطالعات ایرا نشناسی هستم .من ادبیات فارسی ،مجموعه هنر ایران و کرده بود لباس مخصوص نادر را به پی شپردهها را برای ما م ینوشت .یک «اولتیماتوم» که نوشته من بود به
تمام زندگ یام را برای حفظ و پیشرفت تن م یکند و تبرزین بر م یدارد و به روز مرا به باغ بزرگی دعوت کرد که معرض تماشا گذاشته شد و تفکری و
فرهنگ ایران اختصاص دادم و بسیار مجموعه متون ایران استفاده کند. وزارت دارایی م یرود و با صدای دو در آنجا فیلمبرداری داشتند و نقش تهرانچی و خانم پرخیده در این نمایش
سپاسگزارم که از طریق تأسیس این جان هنری کوو تورس رئیس رگه فریاد م یکشد و تبرزین را بر به راستی درخشیدند .صاحبان تئاتر
مرکز ،از زندگی کاری من فروکاسته دانشگاه کلمبیا م یگوید« :احسان روی میز رئیس اداره مالیات بر درآمد کوچکی هم به من دادند». حالا دیگر به من اطمینان داشتند و
یارشاطر با اجرای پروژهای که ۷دهه م یکوبد که :مرد حسابی! من همانم عز تالله انتظامی در مورد شروع م یخواستند که آثار دیگر خود را هم
نخواهد شد». به طول انجامیده ،خود را به عنوان که از هندوستان باج و خراج گرفتم همکار یاش با رادیو به خبرنگار چنین در اختیارشان بگذارم و من با استفاده
وی ادامه داد« :این مایه تسل ی خاطر یک دانشمند پیشگام و تابناک در آنوقت تو م یخواهی از من مالیات م یگوید« :قدی مها فرستنده رادیو در از فرصت آنها را قانع کردم که انتظامی
است که با حمایت بنیاد میراث ایران عرصه فرهنگ ،تاریخ و ادبیات فارسی بگیری؟» و بالاخره صدای دو رگه جاده قدیم شمیران واقع شده بود. م یتواند با خواندن پی شپردههای من
و همکاری دانشگاه کلمبیا ،چنین شناسانده است .این هدیه ،ادای صادقپور به این دلیل دو رگه است که ازطریق پرویز خطیبی به رادیو راه پیدا
پروژههای تحسی نبرانگیز بی نالمللی سابقا قرهنی م یزده و یک روز اشتباها کردم .جایی بود به نام کافه لال هزار در بر تعداد مشتریان تئاتر بیفزاید.
مثل دانشنامه ایرانیکا ،مجموعه تاریخ
ادبیات ایران و همچنین بسیاری از سر قرهنی را قورت داده است!
ادامه در صفحه 17
وبسایت کیهان لندن به زبان انگلیسی