Page 14 - (کیهان لندن - سال سى و سوم ـ شماره ۱۸۷ (دوره جديد

‫صفحه ‪ - Page 14 - 14‬شماره ‪1653‬‬
‫جمعه ‪ 25‬آبا ‌نماه تا پنجشنبه‪ 1‬آذ‌رماه ‪1397‬خورشیدی‬

‫مورد انتقادات شدید قرار دادند و جمال‬ ‫دکتر حسین فاطمی و علامت‬
‫سئوال!‬
‫امامی‪ ،‬نامة استخدام شعبان جعفری‬
‫محمد علی م ّوحد در کتاب پُرارج‬
‫در ادارة شهربانی را برای نمایندگاندکتر مح ّمد مص ّدق؛ آسیب شناسی یک شکست‬ ‫خویش‪ ،‬زیر عنوان «فاطمی و علامت‬
‫سئوال»‪ ،‬می‌نویسد‪« :‬مطلب قابل‬
‫مجلس قرائت کرد که بر اساس آن‪،‬‬ ‫تأمل دیگر در «تاریخچة عمل ّیات‬
‫سیا»‪ ،‬زیرنویس‪ ،‬راجع به دکتر‬
‫شعبان جعفری «با ماهی سه هزار‬ ‫حسین فاطمی است‪ .‬ما در شرح‬
‫زمینه سازی‌ها برای کودتا آورده‬
‫ریال حقوق از اعتبار محرمانه»‪ ،‬در‬ ‫بخش (‪)17‬‬ ‫* نگاهی به کارنامة سیاسی دکتر مح ّمد مص ّدق‬ ‫بودیم‪« :‬قرار شد یک نفر از سازمان‬
‫خدمت شهربانی دولت دکتر مص ّدق‬ ‫اطلاعات انگلیس و یکی دیگر از سیا‬
‫به دید ِن خواهر شاه‪ ،‬اشرف ‪ -‬که در‬
‫بوده و در ضرب و شتم مخالفان‬ ‫علی میرفطروس‬ ‫* دکتر جلال متینی * ناشر‪ :‬شرکت کتاب‪ ،‬آمریکا‪1384 ،‬‬ ‫فرانسه بود ‪ -‬ب َر َود و او را به تهران‬
‫مص ّدق‪ ،‬نقشی ف ّعال داشته است‪.‬‬ ‫بفرستند تا برادر [شاه] را از رسم ّیت‬
‫و اعتبار کامل اقدامات [کرمیت]‬
‫شعبان جعفری در آن دوران از‬
‫روزولت مطمئن سازد»‪.‬‬
‫احترام و حمایت بسیاری از سران‬ ‫= ‪ 28‬مرداد ‪32‬؛ کودتا؟ یا خیز ِش خودجو ِش مردم؟‬ ‫«‪ ...‬چنین پیش بینی شده بود که‬
‫جبهة ملّی برخوردار بود بطوریکه در‬ ‫=مقالة تُند و سخنرانی توهین آمیز دکتر حسین فاطمی علیه شاه در روز ‪ 25‬مرداد ‪ 32‬و پخش آن از رادیو تهران‪،‬‬ ‫اسدالله رشیدیان به فرانسه برود و در‬
‫مراسم « ُگلریزان» (افتتا ِح) باشگاه‬ ‫دیداری از اشرف‪ ،‬ترتیب ملاقات او را‬
‫با مأموران بریتانیا و آمریکا بدهد‪ .‬ا ّما‬
‫«شعبان جعفری»‪ ،‬بسیاری از سران و‬ ‫تخریب مج ّسمه های رضا شاه و محمد رضا شاه و شعارهای حزب توده – مبنی بر «برچیده باد سلطنت! پیروز باد‬ ‫گرفتن اجازة خروج از کشور [برای‬
‫رهبران جبهة ملّی نیز حضور داشتند‬ ‫جمهوری دموکراتیک» ‪ -‬باعث ترس و نگرانی شدید َکـ َسبه‪ ،‬پیشه وران و مردم عادی تهران گردید‪ ،‬و اینهمه‪ ،‬فضای‬ ‫رشیدیان] در آن روزها کا ِر آسانی‬
‫و سخنرانی کرده بودند‪ .‬روزنامة باختر‬ ‫نبود‪ .‬این مشکل را دکتر حسین‬
‫فاطمی وزیر امور خارجة دکتر‬
‫امرو ِز (دکتر حسین فاطمی) در این‬ ‫روان ِی جامعه و سربازان را به نفع شاه و بازگشت او‪ ،‬تغییر داد‪.‬‬ ‫مص ّدق حل کرد و خود‪ ،‬اجازة خروج‬
‫و روادی ِد ورود رشیدیان را در اختیار‬
‫باره در شمارة ‪ ،914‬شنبه ‪ 29‬شهریور‬ ‫=شعبانجعفریازحمایتواحترامبسیاریازرهبرانجبهةم ّلیبرخورداربودوتاغروب‪28‬مرداددرزندانبسرم ‌یبُرد!‬ ‫او گذاشت‪ .‬گزارشگر سیا پس از این‬
‫‪ 1331‬گزارش داد‪:‬‬ ‫حکایت‪ ،‬در زیرنویس اضافه م ‌یکند‬
‫که حسین فاطمی در نز ِد سیا به‬
‫« از ساعت هفت تا ده بعد از‬ ‫عنوان عضوی مشکوک شناخته‬
‫م ‌یشد که گاه و بی گاه آمادة تماس‬
‫گونی سند از ارتباط زاهدی با سفارت فرتو ِت دربار را گشود و پرچم فرمانروائی دکتر فاطمی در ش ِب ‪ 25‬مرداد و سپس کوچه و بازار‪ ،‬آن «حلقة مفقود‌های» بود ظهر چهارشنبه‪ ،‬جشن آبرومندی‬ ‫با انگلیس ‌یها بود و دلش م ‌یخواست‬
‫انگلیس و شرکت نفت بدست آمده» م ّلت را بر فرا ِز آن استوار کرد» (روزنامة در دستگیری و اعدام وی پس از ‪ 28‬که در ‪ 28‬مرداد ‪ ،32‬زنجیرة طبقات و در ورزشگاه شعبان جعفری (خیابان‬ ‫در صورت سقوط مص ّدق‪ ،‬جایگاهی‬
‫چون در آن موقع‪ ،‬من رئیس شهربانی شجاعت (بسوی آینده)‪ ،‬شمارة ‪ ،10‬مرداد ‪ ،32‬م ‌یتوانست مؤثر باشند‪ .‬اقشار مختلف را بهم پیوند داد و باعث شاهپور‪ ،‬مقابل کوچة کربلائی‬ ‫در میان مخالفان او و هواخواهان‬
‫عباسعلی‪ ،‬جنب سینما جهان) بر پا‬ ‫بریتانیا داشته باشد‪ .‬زیرنوی ِس سیا‬
‫بودم‪ ،‬ناچار به مراقبت شدید از سرلشکر بتاریخ ‪ 18‬مرداد ‪ ،32‬به نقل از‪ :‬گذشته‪ ،‬پخش نامتعارف و نامعمول مقالة سقوط مص ّدق گردید‪.‬‬ ‫تأکید می‌کند که حسین فاطمی‪،‬‬
‫بود که بیش از چهل نفر از نمایندگان‬ ‫رشیدیان را م ‌یشناخت و م ‌یدانست‬
‫پُردشنام دکتر حسین فاطمی از رادیو افسانة شعبان جعفری‬ ‫زاهدی شدم تا آن که زاهدی نامة چرا ِغ راه آینده است‪ ،‬ص ‪)627‬‬ ‫که او عامل انگلیسی هاست ‪ ...‬این‬
‫تهدید و توهین آمیز به من نوشت‪ .‬و گویا‪ ،‬در شور و التهاب این دشنا ‌مها تهران و تکرار آن در طول روز ‪ 25‬مرداد جنبش های پوپولیستی‪ ،‬نه تنها مجلس شورای م ّلی و عدة زیادی از‬ ‫البته‪ ،‬نکتة درخو ِر تأ ّملی است‪ .‬برادران‬
‫از این جهت‪ ،‬من برای اینکه جوابی بود که به دستور دکتر مص ّدق (با وجود و سپس‪ ،‬فضای َع َصبی و اعتراضی برای توده ها و روشنفکران‪ ،‬بلکه برای رجال و محترمین و روزنامه نگاران در‬ ‫رشیدیان به اتفاق سرلشکر حجازی در‬
‫به سرلشکر زاهدی بدهم‪ ،‬از دکتر مخالفت های کریم سنجابی و خلیل هواداران مص ّدق و خصوصاً نیروهای «اراذل و اوباش» نیز جاذبة بسیاردارند‪ ،‬این جلسه حضور داشتند‪.‬‬ ‫مهرماه ‪ 1331‬به اتهام توطئة کودتا‬
‫فاطمی در مورد مدارک کشف شده ملکی و دیگران) مج ّسمه های شاه را حزب توده در تخریب مج ّسمه‌های هم از این روست که در اینگونه کاشان ‌یزاده به نمایندگی از آی ‌تالله‬ ‫دستگیر شدند و درست در همان‬
‫کاشانی در این مراسم حضور داشت‪.‬‬ ‫ایّام بود که دکتر حسین فاطمی از‬
‫سفری که برای معالجه در اروپا داشت‬
‫سپهبد جهانبانی و صدری ‪ -‬رئیس‬ ‫به ایران بازگشته و به وزارت خارجه‬
‫منصوب شده بود» (مو ّحد‪ ،‬ج ‪ ،2‬صص‬
‫تربیت بدنی‪ -‬و مدیران باشگاه های‬
‫‪.)968-967‬‬
‫ورزشی پایتخت نیز حضور داشتند‪.‬‬ ‫به گزارش هندرسون‪:‬‬
‫«در تاریخ ‪ 30‬فروردین و ‪4‬‬
‫ضمن سخنرانی‪ ،‬از دکتر مص ّدق و‬ ‫اردیبهشت ‪ 32‬دکتر حسین فاطمی‬
‫دو بار با شاه ملاقات کرد و سپس‬
‫آی ‌تالل‌هکاشانی از طرف ورزشکاران‬ ‫مضمون گفتگوهایش را در ‪26‬‬
‫آوریل ‪ 6 =( 1953‬اردیبهشت ‪ )32‬با‬
‫و ُح ّضار‪ ،‬تجلیل خاصی بعمل آمد و‬ ‫هندرسون در میان گذاشت‪ .‬فاطمی‬
‫در ملاقات نخست‪ ،‬به شاه گفته بود‬
‫کودک ‪ 7‬سال ‌های سخنرانی کوتاهی‬ ‫که او در طول ‪ 12‬سال سلطنت‪،‬‬
‫با دخال ِت خود‪ ،‬مان ِع کا ِر دولت‌ها‬
‫ایراد و او نیز با فریا ِد «زنده باد‬ ‫بوده است و اینک باید روش خود را‬
‫تغییر دهد و از دخالت در امور دولت‬
‫مص ّدق» به سخنرانی خود خاتمه داد‪.‬‬ ‫دست بردارد‪ .‬اگر شاه بخواهد با‬
‫مص ّدق درافتد‪ ،‬عاقب ِت ناگواری در‬
‫سپس مراسم ورزش ِی بی سابقه شروع‬ ‫انتظارش خواهد بود‪ .‬اگر کودتائی‬
‫رخ دهد به پیروزی نهضت م ّلی‬
‫شد و بعد‪ ،‬مهندس حسیبی سخنرانی‬ ‫خواهد انجامید و شاه – یک باره‬
‫– از صحنه بیرون رانده خواهد‬
‫ُمه ّیجی دربارة ورزش و تندرستی و‬ ‫شد‪ .‬شاه باید از اصرا ِر خود در کنترل‬
‫نیروهای مسلّح‪ ،‬دست بردارد و از نظ ِر‬
‫تشویق ورزشکاران بعمل آورد و مقارن‬ ‫درآمد نیز باید به بودج ‌های که دولت‬
‫برای وی تعیین م ‌یکند قناعت کند‬
‫ساعت ‪ ،10‬این جشن ورزشی که در‬ ‫و نیز باید به نشا ِن همکاری و ُحسن‬
‫ن ّیت با دولت‪ ،‬علاء را (از وزارت دربار)‬
‫نوع خود جالب تو ّجه بود‪ ،‬پایان یافت‬ ‫برکنار سازد‪ .‬در غیر این صورت‪،‬‬
‫[شاه] نه از فاطمی و نه از دیگ ِر‬
‫و نمایندگان جبهة ملّی ــ بخصوص‬ ‫اعضاء نهضت م ّلی انتظاری جهت‬
‫وفاداری به او نباید داشته باشد ‪»...‬‬
‫دکتر شایگان‪ ،‬حائری زاده‪ُ ،‬مشار‪،‬‬ ‫ما به «دشمن ِی دیرینة سرلشکر‬
‫زاهدی و دکتر حسین فاطمی»‬
‫دکتر ُمع ّظمی و مهندس حسیبی‪ -‬از‬ ‫اشاره کردیم و اینک اضافه م ‌یکنیم‬
‫که در اوایل سال ‪ ،1330‬پس از‬
‫این پیشرف ِت باشگاه شعبان جعفری‪،‬‬ ‫حمله و اشغال خانة «ریچارد سدان»‬
‫(‪ - )Richard Seddan‬نمایندة‬
‫اظهار قدردانی نموده و امیدوار بودند‬ ‫شرکت نفت انگلیس و ایران ‪ -‬که‬
‫گویا دارای مصون ّیت سیاسی بود‪ -‬و‬
‫که بزودی‪ ،‬باشگاه آبرومندی به‬ ‫کش ِف اسناد و مدارک شرکت نف ِت‬
‫انگلیس که به «اسناد خانة سدان»‬
‫کمک ورزش دوستان تشکیل که‬ ‫معروف شد‪ ،‬روزنامة «باختر امرو ِز»‬
‫دکتر فاطمی‪ُ ،‬م ّدعی شد‪« :‬در اسناد‬
‫خدمات ورزش ِی این باشگاه توسعه‬ ‫«خانة سدان»‪ ،‬رابطة پاره ای از‬
‫اشخاص سرشناس و بعضی جراید‬
‫بر علیه زاهدی سئوال کردم [دکتر پائین کشیدند‪ ،‬کاخ های سلطنتی را رضا شاه و محمد رضا شاه و پائین جنب ‌شها‪« ،‬اراذل و اوباش» با «حضو ِر یابد‪( ».‬برای عکس و کلیشة روزنامة‬ ‫(مخالف مص ّدق) با شرکت نفت به‬
‫فاطمی] در جواب فرمودند‪« :‬حرف‪ ،‬با حضور فاطمی‪ُ ،‬مهر و موم کردند و کشیدن عکس های شاه و افراد خاندان همیشه در صحنه» زمینه سازا ِن قدرت باختر امروز‪ ،‬نگاه کنید به‪ :‬شعبان‬ ‫ثبوت رسیده است که بزودی اسامی‬
‫جعفری‪ ،‬در گفتگو با هما سرشار‪،‬‬ ‫آنان اعلام خواهد شد» رادیو تهران‬
‫با ِد هواست! مدرک نم ‌یخواهد!‪ »...‬نام شاه را از سرود شاهنشاهی و نیز از سلطنتی از ادارات و مغاز‌هها و ح ّتی حکومت م ‌یشوند‪.‬‬ ‫نیز با پخش مطالب تحریک آمیزی‬
‫معلوم شد که اصل ًا مدرکی [علیه دعای شامگاه و صبحگاه سربازخان ‌هها کوشش در تعویض نام خیابان ها‪ ،‬پدیدة «لوطی» و «مشتی» محصول صص ‪.)119 - 118‬‬ ‫در این باره‪ ،‬فضائی از تهدید و ارعاب‬
‫سرلشکر زاهدی] نبوده‪( »...‬خاطرات حذف نمودند‪ .‬دکتر فاطمی به سفراء‪ ،‬همراه با شعارهای حزب توده مبنی جوامع عقب ماندة ُس ّنتی است‪ .‬این با چنان جایگاهی‪ ،‬شعبان جعفری‬ ‫علیه شخص ّی ‌تها و نمایندگان مخالف‬
‫سپهبد کمال‪ ،‬چاپ تهران‪ 1361 ،‬به وزرای مختار و کارداران ایران در خارج‪ ،‬بر «برچیده باد سلطنت! پیروزباد افراد‪ ،‬محصول فقر فرهنگی‪ ،‬بی به هنگام مبارزات م ّلی کردن صنعت‬ ‫مص ّدق‪ ،‬ایجاد کرده بود‪)1( .‬‬
‫نقل از‪ :‬خاطرات اردشیر زاهدی‪ ،‬صص اعلام کرد که «شاه از سلطنت‪ ،‬مخلوع جمهوری دموکراتیک» (‪ )2‬باعث ثباتی‌های سیاسی و فقدا ِن امن ّیت نفت‪ ،‬در تظاهرات جبهة ملّی حضور‬ ‫به روایت سپهبد کمال (رئیس‬
‫است و نباید مورد استقبال قرار گیرد»‪ .‬ترس و نگرانی شدید َک َسبه‪ ،‬پیشه وران اجتماعی در جوامع ُس ّنتی و پدرسالار ف ّعال داشته و عکس هائی از مص ّدق و‬
‫کاشانی را حمل م ‌یکرده است‪.‬‬ ‫‪.)163 - 162‬‬ ‫شهربانی مص ّدق)‪:‬‬
‫‪ « -‬شبی در رادیو‪ ،‬وزیر امورخارجه‬
‫و مردم عادی تهران گردید و در ذهن م ‌یباشند‪.‬‬ ‫دکتر فاطمی‪ ،‬وزیر خارجه و (عاملی‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪.)350‬‬ ‫‪ -‬دکتر حسین فاطمی‪ -‬گفت‪« :‬یک‬
‫سخنگوی دولت مص ّدق‪ ،‬در سرمقالة ‪ -‬آیا دکتر فاطمی سر و س ّری با بسیاری از مردم‪ ،‬حضور نیروهای ارتش قدرت بدن ِی چشمگیر و در عین شعبان جعفری در آغاز جوانی به‬
‫سرخ (در سال های ‪ 1320‬تا ‪ )1324‬حال‪ ،‬حمایت از مظلومان‪ ،‬بیوه زنان فدائیان اسلا ِم نواب صفوی نزدیک‬
‫و بینوایان‪ ،‬وجود نوعی «سخاوت»‪ ،‬بود و در سا ‌لهای ‪ 32 30-‬از مریدان‬ ‫«باختر امروز» (در ‪ 25‬مرداد ‪ )32‬به رهبران حزب توده داشت؟‬

‫ش ّدت به شاه حمله کرد و محمد رضا ‪ -‬پس از سقوط مص ّدق و رویداد ‪ 28‬را زنده کرد‪.‬‬
‫شاه را «قبله گا ِه هر چه دزد‪ ،‬هر چه مرداد‪ ،‬چرا دکتر حسین فاطمی توسط از طرف دیگر‪ ،‬بافت ُس ّنتی ارتش‪« ،‬صفا» و «مردانگی» و اعتقاد به آیت‌الله کاشانی به شمار می‌رفت‪،‬‬
‫بی ناموس‪ ،‬هر چه واخوردة اجتماع حزب توده‪ ،‬ابتداء در مخفیگا ِه شخ ِص مبتنی بر ح ّس شاهدوستی بود و «شا ِه مردان‪ ،‬علی»‪ ،‬به «لوطی ‌»ها و ا ّما با اختلافات جبهة ملّی و جدا‬
‫و تنها تکیه گا ِه خارجیان و نقطة کیانوری و سپس در خانة یکی از افسران شعا ِر«خدا‪،‬شاه‪،‬میهن»درساختار «مشتی ‌»ها چنان «وقار»ی م ‌یبخشد شدن کاشانی ازدکتر مص ّدق‪ ،‬شعبان‬
‫اتّکای سفارت انگلیس» خواند ‪ ...‬در وابسته به حزب توده‪ ،‬مخفی گردید؟ عاطف ِی سربازان‪ ،‬درجه داران و که باعث حرمت آنان در میان طبقات جعفری نیز به ص ِف مخالفان مص ّدق‬
‫عصر روز ‪ 25‬مرداد ‪ 32‬نیز در میتینگ ‪ -‬آیا جبهة ملّی‪ ،‬آنقدر بی پناهگاه و نیروهای انتظامی‪ ،‬جایگاه م ّهمی فرودست جامعه می‌شود‪ ،‬همین پیوست‪ .‬او در تظاهرات ‪ 9‬اسفند‬
‫جبهة م ّلی و احزاب و اتحادیه های بی پایگاه بود که در آن شرایط ح ّساس‪ ،‬داشت‪ .‬در ذهن بسیاری از سربازان و خصلت ها و خصوص ّیات است که ‪ 1331‬به ُجرم حمله به خانة دکتر‬
‫هوادار مص ّدق در بهارستان‪ ،‬فاطمی «از نمی‌توانست مهم ترین چهرة دولت درجه دارانی که از روستاها و شهرهای لوط ‌یها و مشتی ها را از لُمپن ها و مص ّدق‪ ،‬دستگیر و تا عصر ‪ 28‬مرداد‬
‫‪ 32‬بازداشت و زندانی بوده است‪ ،‬بر‬
‫دور آمده بودند‪ ،‬شاه مظهر اتحاد و لُمپنیسم جدا م ‌یسازد (‪)1‬‬ ‫جنایات دربار پهلوی» و «فرزن ِد عام ِل دکتر مص ّدق را پنهان کند؟‬
‫قراردا ِد (نفت)» یاد کرد و در «باختر ‪ -‬همچنانکه در اسناد سازمان سیا یکپارچگی کشور به شمار م ‌یرفت و از در آشوب ها و آشفتگی های سیاسی اساس سند سازمان سیا‪:‬‬
‫امروز» (روز ‪ 26‬مرداد) نیز خطاب به و وزارت امورخارجة آمریکا آمده‪ ،‬آیا احترام و تق ّدس معنوی برخوردار بود و ‪ -‬اجتماعی‪« ،‬لوطی» ها و «مشتی»ها در حوالی عصر‪ ،‬ایستگاه رادیو‬
‫فاطمی در َص َدد اتّحاد بین نیروهای لذا‪ ،‬حذف نا ِم شاه در دعای صبحگاهی – با شبک ‌های از «نوچه» ها ‪ -‬میدان تهران به دست سلطنت طلبان افتاد‬
‫شاه نوشت‪:‬‬
‫‪ « -‬برو! ای خائن! ‪ ...‬برو! ای اسی ِر ارادة مص ّدقی و حزب توده برای مقابله با و حذف سرود شاهنشاهی در مراسم داران عرصة اجتماع می‌شوند و به و کارمندان سفارت [آمریکا] با این‬
‫پادگا ‌نها‪ ،‬عاطفه و احساسات ُس ّنت ِی ارعاب و تهدید و ضرب و شتم مخالفان خبر‪ ،‬دچار شادی و شعف گردیدند‪.‬‬
‫اجنبی که تاری ِخ جنایت آمی ِز دودمان غرب بود؟»‬
‫سی سالة پهلوی را تکمیل کردی ‪ ...‬حسین م ّکی ضمن شرح روابط سربازان و درجه داران و بسیاری دیگر م ‌یپردازند ا ّما با استقرار ثبات و آرامش قرار شد که در ساعت ‪ 4/5‬بعد از ظهر‬
‫من همیشه گفته ام که حق این بود دوستانه‌اش با دکتر فاطمی و علل از نیروهای ارتشی و انتظامی را جریحه نسبی‪ ،‬سرانجام‪ ،‬مقهور یا مجذوب سرلشکر زاهدی از پناهگاه خویش‬
‫که پیش از بستن کنسولگری های اختلافش با وی‪ ،‬تأکید می‌کند‪ :‬در دار ساخت و این‪ ،‬مسئل ‌های بود که در قدر ِت حاکمه می‌گردند و با کسب خارج شود و در نبش خیابانی خا ّص‬
‫[انگلیس] و سفارت فخیمه در تهران‪ ،‬ساعت ‪ 10‬صبح ‪ 28‬مرداد ‪ -‬در اطاق آن شرایط ح ّساس‪ ،‬هم مص ّدق و هم اقتدار یا اختیاراتی در محلات خویش‪ ،‬از با سرلشکر گیلانشاه‪ ،‬ملاقات کند و‬
‫آن مرک ِز ننگ و رسوائی [دربا ِر شاه] مص ّدق‪ -‬دکتر فاطمی پیشنهاد م ‌یکند یاران پرشور و جوان وی (خصوصاً دکتر مزایای حکومتی نیز برخوردار م ‌یشوند‪ .‬از آنجا به سوی ایستگاه رادیو تهران‬
‫کوبیده شود و د ِر خانة ُمجر ِی ارادة که به ستاد ارتش دستور داده شود تا حسین فاطمی) از درک آن غافل بودند‪ .‬بطوریکه در بخش پنجم گفت ‌هایم‪ :‬روانه شوند تا سرلشکر زاهدی پیام‬
‫اجنبی ها را ِگل بگیرند» (برای آگاهی اسلحه در اختیار تود‌ها ‌یها بگذارند ‪ ...‬چنان شعارها و اقدامات تُندی‪ ،‬مردم به دنبال واقعة ‪ 14‬آذر ‪ 1330‬و خود به م ّلت ایران را ایراد نماید ‪...‬‬
‫از سرمقاله های تُن ِد باختر امروز‪ ،‬نگاه پس از کشف شبکة حزب توده‪ ،‬معلوم عادی را متقاعد کرده بود که هدف مضروب و مجروح شدن بسیاری تو ّسط در ساعت ‪ 5/25‬دقیقه بعد از ظهر‪،‬‬
‫کنید به‪ :‬زندگینامه و مبارزات سیاسی شد که دکتر فاطمی با توده‌ای‌ها دکتر مص ّدق‪ ،‬نابود کردن سلطنت است عوامل شعبان جعفری و حملة آنان به زاهدی از رادیو تهران سخن گفت‪».‬‬
‫دکتر حسین فاطمی‪ ،‬نصرالله شیفته‪ ،‬همکاری داشته است‪ .‬این امر‪ ،‬و اختفای نه پیکار با دولت انگلیس برای ح ّل روزنام ‌ههای مخال ِف مص ّدق‪ ،‬در جلسة (تاریخچة سیا‪ ،‬بخش ‪ ،8‬صص ‪-72‬‬
‫فاطمی در مخفیگا ِه حزب توده‪ ،‬عامل مسالة نفت‪ .‬چنان شعارها و اقدامات یکشنبه‪ 17‬آذرما ِه مجلس شورای ملّی‪ ،73 ،‬متن انگلیسی)‪.‬‬
‫صص ‪.)327-321‬‬

‫«ادامه دارد»‬ ‫جالب است که در هیچیک از مقالات تشدید کنندة اعدام وی بود‪( .‬نگاه کنید تندی‪ ،‬در واقع‪ ،‬تیرهایی بود که تعدادی از نمایندگان‪ ،‬دولت مص ّدق را‬

‫بقول ماتیسون (کاردار سفارت‬ ‫و سخنران ‌یهای دکتر حسین فاطمی به‪ :‬م ّکی‪ ،‬صص ‪.)421 - 411‬‬

‫و دیگر سران نهضت ملّی از ‪ 25‬تا به گزارش سازمان سیا‪ :‬در وقایع ‪ 25‬آمریکا در ایران) می‌توانست به زیرنویس‪:‬‬
‫‪ 28‬مرداد‪ ،‬هیچ سخنی از توطئه یا مرداد و فرار شاه به بغداد‪ ،‬دکتر فاطمی سوی خو ِد دکتر مص ّدق‪ ،‬کمانه ‪ -1‬برای آگاهی از این ماجرا ‪ -‬که یادآو ِر واقعة «حمله به سفارت آمریکا در‬
‫در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد کند‪ ،‬هم از این روست که از شامگاه تهران» و «تسخیر لانة جاسوسی» است‪ ،‬نگاه کنید به‪ :‬اسرار خانة سدان‪،‬‬ ‫کودتای دولت آمریکا نبود!‬

‫این شعارها دشنام ها‪ ،‬یادآو ِر دشنام که‪« :‬شورش های ج ّدی علیه شاه‪ ،‬در ‪ 27‬مرداد‪ ،‬فضای روانی جامعه‪ ،‬به نفع اسماعیل رائین‪ .‬همچنین نگاه کنید به‪ :‬مو ّحد‪ ،‬ج ‪ ،1‬صص ‪177-176‬؛ مص ّدق؛‬

‫سا ‌لهای مبارزه و قدرت‪ ،‬غلامرضا نجاتی‪ ،‬ج ‪ ،1‬صص ‪.322-318‬‬ ‫های حزب توده در آن زمان بود‪ .‬در بغداد بوقوع پیوسته است» ‪« ...‬خبری شاه و بازگشت او‪ ،‬تغییر یافت‪...‬‬

‫‪ 18‬مرداد ماه ‪ -‬پس از انجام رفراندوم که کامل ًا دروغ بود» (تاریخچة ‪ ،.....‬با تو ّجه به تفرقه و پراکندگ ِی ‪ -2‬نگاه کنید به‪ :‬روزنامة شجاعت (بسوی آینده)‪ ،‬شمارة ‪ 27 ،18‬مرداد ‪ ،32‬به‬
‫نیروهای جبهة ملّی ‪ -‬که در آن هنگام‪ ،‬نقل از‪ :‬گذشته‪ ،‬چرا ِغ راه آینده است‪ ،‬ص ‪.659‬‬
‫‪ -‬رهبری حزب توده در اعلامیه ای‪ ،‬به بخش ‪ ،7‬ص ‪.)62‬‬
‫ب ‌یتردید اینگونه دشنا ‌مها‪ ،‬پرونده عموماً به ص ِف مخالفان مص ّدق پیوسته ‪ -3‬برای بحثی دربارة «لوطی»ها و نقش آنها در دوران قاجار نگاه کنید به‬
‫دکتر مص ّدق توصیه کرده بود‪:‬‬
‫« باید با یک حملة مردانه‪ ،‬قلعة سازی ها و دروغپردازی‪ ،‬در بازداشت بودند ‪ -‬ح ّس ِ نهفتة شاهدوست ِی مرد ِم مقالة درخشان و ‪ .‬م‪ .‬فلور‪ :‬تاریخ و ُگسترة ادبیات‪ ،‬شمارة ‪ ،1362 ،1‬صص ‪.28-7‬‬