Page 12 - (کیهان لندن - سال سى و سوم ـ شماره ۱۸۷ (دوره جديد
P. 12
خود بر جای گذاشت که بنا بر شرایط داریوشهمایونروزنام هنگاریبرجسته، صفحه - Page 12 - 12شماره 1653
موجود در خاورمیانه ،بسیاری از آنها نظری هپردازی جستجوگر و نوجو ،و جمعه 25آبا نماه تا پنجشنبه 1آذرماه 1397خورشیدی
همچنان معتبرند و گویی همین امروز سیاستمداری مل یگرا و میه ندوست
نگاشته شدهاند .مقالات قدیم یوی بود که بر نقش موثر ایران در مناسبات دو قرن فراز و نشیب مطبوعات در ایران ()95
در دهههای سی تا پنجاه خورشیدی
همچنین بازتاب مستند موقعیت منطق های و جهانی آگاهی داشت. ( کیهان لندن شماره ) 1276
سیاسی و اجتماعی ایران هستند. وی سالهای طولانی در روزنامههای
داریوش همایون از همین رو ما به بازنشر گلچینی از معتبر ایران قلم زد و از بنیانگذاران احمد احـرار وثو قالدولـه و دو همکار دیگرش این افشـای رشـوهگیری ،یـا ب هبیـان
آثار داریوش همایون میپردازیم که اصلی روزنامهی «آیندگان» بود پـول را دریافت داشـته ولـی دیناری دیگـر «دریافـت حقالعمـل» از
(۵مهر،۱۳۰۷تهران۸-بهمن،۱۳۸۹ژنو) در سالهای تبعید پس از انقلاب ۵۷ که صفح های نوین در تاریخچهی کـه شـایعاتی در موضـع قـرارداد از آن را بـه خزانـۀ کشـور نریخت هاند سـوی وثو قالدولـه و دو وزیـر کابینۀ
با کیهان لندن نیز همکاری نزدیک روزنامهنگاری ایران گشود.همایون وجـود داشـت میگفتند مـا کابینۀ بنابرایـن پرداختی دولـت بریتانیا به وی ،نصرتالدولـه و صارمالدولـه،
داشت .مقالاتی که در این ستون مهارت روزنامهنگاری و تسلط خود وثوقالدولـه را بـرای انعقاد و امضای ایـن اشـخاص بایـد نوعـی پرداخـت احساسـات عمومی ایرانیـان را بیش
م یخوانید ،از آرشیو کیهان لندن بر زبان فارسی را با ایدههای سیاسی ایـن قـرارداد خریدهایـم و انتشـار خصوصـی کـه مربـوط بـه سـفارت از پیـش علیـه قـرارداد برانگیخـت
خویش در هم آمیخت و از دههی ۳۰ اعلامیـۀ سـپهدار بهصورتـی کـه در انگلیـس و خود آنهاسـت و ربطی به و موجـب شـد همـان عـده از
انتخاب شدهاند. خورشیدی به این سو ،نوشت ههایی از نظـر دارد ،صحت شـایعات را رسـماً انتخا بشـدگان برای مجلس چهارم
تأییـد خواهـد کرد و دولـت بریتانیا دولـت ایـران ندارد ،تلقی شـود. نیـز کـه قـول داده بودنـد درصورت
در راه جايگزين هـم ممکـن اسـت در مجلـس عوام مـن نهایـت مخالفـت خـود را افتتـاح مجلـس بـه قـرارداد ایـران و
بـا ایـن پیشـنهاد ابـراز و سـرانجام انگلیـس رأی موافـق دهنـد ،از نظـر
کیهان لندن شماره 27 - 1094بهمن ماه 1384 مـورد اسـتیضاح قـرار گیرد». پـس از مبادلـۀ چنـد پیـام و پاسـخ،
لـرد کـرزن ،بـه تلگـراف نورمـن سـپهدار را راضـی کـردم در اعلامیۀ خـود عـدول کننـد.
م یزننـد .نيروهـای آزادی و حقـوق اســامیرا بــه زانــو در آورد. در محافــل ايرانــی ،و در امريــکا خـود فقـط به ایـن نکته اشـاره کند وزیـر مختار انگلیـس در تهران به
بشــر ،گروههــای اجتماعــی در مجاهديــن خلــق بــا صــرف پــول از همــه جــا بيشــتر ،ايــن روزهــا چنیـن پاسـخ داد: کـه کابینـۀ وی هیـچ گونـه اطلاعی
نبـرد سياسـی بـا رژيـم اسـامیدر و فشـار آوردن بـر کنگـره امريـکا سـخن از ضـرورت يـک جايگزيـن «چنـان کـه خودتـان مسـبوقید از اصـل موضـوع کـه مربـوط بـه لنـدن گزارش داد:
درون ،و آنهــا کــه میکوشــند نخســت درپــی درآوردن خــود از بــرای جمهــوری اسلامیبســيار مـن از روز اول بـا ایـن عمل مخالف دوران حکومـت وثو قالدولـه اسـت «دیروز از سـردار معظم خراسانی،
پلــی ميــان پيــکار سراســر خطــر فهرســت ســازما نهای تروريســت بــه گــوش م یرســد .امريکائيــان بـودم و فقـط موقعـی کـه سـلف نـدارد و مشـغول تحقیـق در اطراف یکـی از بهتریـن دوسـتانمان در
در درون و آزادی عمــل در بيــرون هســتند تــا بعــد بتواننــد پيشــرو بهتريـن راه برطـرف کردن مشـکل شـما در تهران (سـر پرسـ یکاکس) قضیـه اسـت که نتیجـۀ آن را ضمن مجلـس آینـده ،شـنیدم تمـام آن
بزننـد ،چـه در چشـم مـردم ايـران لشــکر آمريــکا شــوند و تجربــه اتم یحکومـت اسـامیرا در تغييـر ب هتواتـر و بـا تأکیـد بـه مـن نوشـت اعلامیـۀ دیگـری بهاطالع عمـوم نمایندگانـی که تا کنون روی عقیدۀ
و چــه در چشــم قدرتهــای هـژده سـال پيـش را بـا نيروهـای رژيــم م یداننــد و بــرای ايرانيــان کـه بـدون پرداخت پول ایـن قرارداد خواهـد رسـاند ...رئی سالـوزرا از این قلبـی با قـرارداد موافق بودند ،پس از
خارجـی اعتبـار بيشـتر دارنـد .در متجـاوز عراقـی ايـن بار بهتـر تکرار بيشــمار نيــز چنــان گزينــه ای امضاشـدنی نیسـت ب هناچـار تسـلیم کـه وزرای سـ هگانه چنین رشـوهای جریانات اخیر و افشـا شـدن موضوع
ايـران مـا هـم اکنـون يـک نيـروی کننــد .هــردو دســته پشــتيبانانی بـر تحريـم يـا از آن بدتـر جنـگ نظـر او شـدم و پرداخـت ایـن پولهـا گرفت هانـد فو قالعـاده عصبانی اسـت رشـوهگیری وزرای سـابق ،ب ینهایت
مخالــف جمهــوری اســام یداريم در محافــل حکومتــی يــا نزديــک برتــری دارد .سياســتگذاران بيــن و پیشـنهاد م یکند که تـا دینار آخر از وضع خود مأیوس و پریشـا نخاطر
کـه پيوسـته قـوی تـر و دمکـرات بــه حکومــت دســت و پــا کــرده المللـی و رسـانههای مهـم خارجی را اجـازه دادم. ایـن پولهـا باید از دریافـت کنندگان شـدهاند زیـرا تاکنون هرآنچـه را که
منشتــر میشــود .مبــارزه ای انــد .از آنهــا گذشــته ســلطنت میگوينــد و مینويســند کــه نخسـ توزیر کنونی (سپهدار) هم مسـترد شـود و حتی قصد دارد برای در ایـن بـاره شـنیده بودنـد جـزو
کــه اکنــون درگرفتــه اســت بــر طلبـان انـد کـه دسترسـی کمتـر اگرچـه روی کار آمـدن رژيمیديگر خـودش در همان کابینـ های که این انجـام ایـن منظـور ،در صـورت لزوم شـایعات تلقی م یکردنـد ولی از این
زمين ههـای اسـتوار زندگـی روزانـه و پراکندگــی بيشــتر دارنــد .تــا بـرای همـه و بويـژه ايرانيـان بهتـر پولهـا را گرفـت عضویت داشـت و تا امالک و مسـتغلات آنـان را ضبط و ب هبعـد کـه اصـل قضیـه تأیید شـده
قــرار دارد .گروههــای اجتماعــی آنجـا کـه بتـوان ديـد هيـچ کـدام اسـت ،جايگزينـی (آلترناتيـو) برای هشـت مـاه پـس از امضـای قـرارداد رفـع توقیـف را موکـول به اسـترداد اسـت هـر نمایندهای کـه در مجلس
در سـمتش باقـی بـود .بنابرایـن من آتـی ب هنفـع قـرارداد رأی دهـد ،ولـو
او را نیـز شـریک مسـؤولیت دولـت
حسن وثوق (وثوق الدوله ) رئيس الوزرا به اتفاق جمعي از مقامات و رجال دوره احمدشاه ،
به هنگام بازديد از يك بيمارستان دولتي
مصمم یبـرای بهبـود شـرايط خـود از نظرسياســتگذاران خارجــی ايــن رژيــم نمیتــوان يافــت. وثو قالدولـه م یدانـم و بـه هیچ وجه الفرد هارمزورث ایـن که دیناری رشـوه نگرفته باشـد
و رفــع ســتم یکه ماننــد هــوای باورپذيــر نيســتند .تجزيــه ايــران از اين بديهی تر حقيقتی نيسـت حـق نـدارد شـانه از زیـر تعهدی که در نظـر مـردم مظنون به اخذ رشـوه
آلــوده تهــران تنفــس را دشــوار کابــوس امريــکا نيــز هســت کــه کـه اگـر جايگزيـن باورپذيـری در آن کابینه قبول کرده اسـت خالی مبالـغ اخذشـده کند».
میســازد مبــارزه م یکننــد .در هميـن يـک انفجـار بـزرگ تـر را credibleبـرای رژيـم باشـد هم کنـد .در ایـن باره خیلی جـ ّدی با او نورمـن ،در ادامۀ تلگـراف ،نگرانی خواهد شـد.
هـر گوشـه رهبرانـی پديـدار شـده در همسـايگی عـراق کـم دارد؛ و در مبارزه شـدت و تاثير بيشتر خواهد خـود را از اوضاعـی کـه پیـش آمده سـردار معظـم از مـن سـؤال کرد
انـد کـه تـا بـازی کـردن بـا جـان ايــن عصــر دمکراســی بــه عنــوان يافـت و هـم پشـتيبانی از آن در صحبـت کنید». آیـا امـکان نـدارد سـفارت بریتانیـا
پادزهــر تروريســم ،از مجاهديــن هر جـا خواهـد جوشـيد .جايگزين اعلامیـۀ دولـت ،سـرانجام بـه این اسـت منعکـس م یکند: اعلامیـ های بـه ایـن مضمـون صـادر
خــود م یرونــد. خلــق جايگزيــن نامناســب تــری باورپذيـر نيز جـز گروهی از بهترين شـرح در مطبوعـات تهـران انتشـار «حـال که قضایا به اینجا کشـیده کنـد کـه بیانیـه مسـتر هامـز ُورث
جا يگز يــن جمهــو ر ی بــرای جمهــوری اســام ینمیتوان نماينـدگان طيف مخالفان دمکرات اسـت میخواستم از آنجناب سؤال (وزیـر خزانـ هداری) ناشـی از سـوء
اســامینيروهائی هســتند کــه و آزاد انديـش حکومت اسالمیکه یا فت : کنـم آیـا کابینـۀ بریتانیـا دربـارۀ تفاهـم بـوده و از اصـل مبلـغ وام
لشــکر کشــی آمريــکا را بــرای يافــت. بـر اصولی به توافق رسـيده باشـند چگونگـی تنظیـم اعلامیـۀ دولـت چیزی به کسـی داده نشـده اسـت؟
رهانيـدن خـود از فسـاد و جنايـت سـازمانهای قومیتجزيـه طلـب توضیح ایـران ،که قرار اسـت بـه مطبوعات وی و سـایر همفکرانـش کـه بـا
آخونــد و ســردار و بســيجی لازم بـا مشـکل نداشـتن زمينـه حتـا در نمیتوانـد بود. داده شـود ،پیشـنهاد خاصـی دارند انعقـاد قـرارداد موافقنـد همگـی
ندارنــد .بــه آنهــا هــر کمکــی را ميـان «مل ت»هاشـان روبروينـد که ماننـد همـه حقيق تهـای بديهـی چـون جرایـد پایتخـت ب هاسـتناد یـا خیـر .چـون هر سـه ایـن وزرای عقیـده دارنـد تنهـا با صـدور چنین
کــه بتــوان میبايــد رســانيد و خـود را ايرانـی و پايبنـد يکپارچگی در اجتمـاع و سياسـت ،بـه عمـل خبـری که رویتـر از لندن فرسـتاده ایرانـی کـه پایشـان در قضیـۀ اخـذ اعلامیـهای میتـوان احساسـات
اينجاســت کــه نقــش مبــارزان ملـت و سـرزمين ايـران م یدانند؛ و درآمـدن ايـن يـک نيـز بـه هيـچ مطالبی منتشـر کردهانـد دایر بر این پـول وارد اسـت ممکـن اسـت در عمومی را تسـکین داد وگرنه شانس
بيــرون م یتوانــد برجســته شــود. مجاهديـن يـا به قول يک نويسـنده روی آسـان نيسـت و در ميان مردم کـه از قرضـۀ دو میلیون لیـره که در آتیـه بـاز بـه دردمـان بخورنـد در تصویـب قـرارداد در مجلـس آتـی
مـا بـا ادعـای رهبـری دانشـجو و محافظـه کار امريکائـی «هيولاهای مـا از بسـياری جاهـا دشـوار تـر متن قـرارداد ایران و انگلیس تصریح حالـی کـه اگـر پـول گرفتـن آنهـا بکلـی منتفـی خواهـد بـود .جـواب
کارگـر و معلـم ايرانـی ،و نيروهـای کوچـک» بـا سـوابق تروريسـتی و اسـت .بـه محـض بيـرون رفتـن از شـده فقط «قسـمت مختصـری» از رسـماً تأیید شـود علیرغـم این که دادم تنهـا درصورتـی کـه دولـت
اجتماعی-سياســی شــگرفی کــه مـزدوری صـدام حسـين و روحيـه کليـات ،رسـيدن بـه هـر نتيجه ای آن بـه دولـت ایـران پرداخـت شـده در دوایـر دولتی ایران رشـوه گرفتن متبـوع من سـرانجام تصمیـم بگیرد
در حــال شــکل گرفتــن هســتند و برنامه سياسـی و سـازمان بنــدی در پيچيدگـی ملاحظـات گوناگـون اسـت ،دولـت فعلـی لازم م یدانـد مقامـات عالیرتبـه رسـم رایـج جـای ایـن مبلـغ را از محـل دیگری
چيـزی بـر ايـن مبـارزه نخواهيـم توتاليتـر خود درسـت همان چيزی و گاه نـا مربـوط میافتـد و پافشـار ب هاسـتحضار عمـوم برسـاند کـه از اسـت ،میترسـم این سـه سیاستگر پرکنـد م یتـوان چنیـن اعلامیـ های
هسـتند که طرح خـاور ميانه بزرگ تريـن کسـان را منصـرف م یسـازد. بابـت دو میلیـون لیـرۀ مزبـور هیـچ ایرانـی چنـان در نظـر مـردم منفور
افــزود. بوش با آن در جنگ اسـت( .به قول بارهـا بـرای رسـيدن بـه چنـان مبلغـی تاکنـون دریافـت نکـرده و و مفتضـح گردنـد کـه دیگـر نتـوان صـادر کـرد».
هـر شـخص يـا گروهـی میتواند معـروف دربـاره حـزب کمونيسـت تفاهمیکوشـيده انـد و سـودی اصال در ایـن صـدد نبوده اسـت که از وجودشـان اسـتفاده کـرد .از این رئیسالـوزرا نیـز بهنوبـۀ خـود
بـا پيـش انداختـن خـود در ميدان شـوروی ،هيـچ چيـز پيشبينـی نداشـته اسـت .ايـن بـار فوريتـی به به مبلغ مزبور دسـت بزنـد .ب هعلاوه، گذشـته ،افشـای حقیقـت ب هاعتبـار خواسـتار تکذیـب گـزارش تلگرافی
غوغـا چنـد گاهی سـر و صدائی برپا ناپذيرتـر از گذشـته مجاهدين خلق موضـوع داده شـده اسـت و فوريـت طبـق تحقیقاتـی کـه ب هعمـل آمده و حیثیـت دولـت بریتانیـا در ایـران رویتـر بـود ،ولـی نورمـن چنیـن
کنـد ولـی با ادعـای بـی امکانات نه نيسـت ).در عـراق بـه انـدازه کافی بـا خـود گونـه ای اجبـار مـ یآورد. در دفاتـر وزارت مالیـه نیز هی چگونه لطمـه خواهـد زد زیـرا تاکنـون کاری را غیـر ممکـن م یدانسـت .او
آمريـکا و غـرب را میتـوان پشـت اسـناد بـه دسـت نيروهـای متفـق ايرانيـان کـه حساسـيتی غير عادی رسـید یا سـندی کـه دا ّل بـر وصول در گـزارش خـود بـه لنـدن نوشـت:
سـر خـود آورد ،نـه مـردم ايـران افتاده اسـت و تلاشهای مجاهدين بـه نقـش قدرتهـا دارنـد متقاعـد یـا خـرج ایـن مبلـغ باشـد ب هدسـت «چـون بیانـات وزیـر خزانـهداری
را .وسـيله اصلـی مبـارزه در ايـران خلـق بـرای اختـراع دوبـاره خود به شـده اند کـه زمان تغييـرات بزرگ بریتانیا در مجلس عوام که رویتر آن
اسـت ،در صفهـای تظاهراتـی کـه جائـی نخواهـد رسـيد .امريکائيـان رسـيده اسـت .آمـاده بـودن بـرای نیامده اسـت. را مخابـره کرده کامال حقیقت دارد
سـرکوب م یشـوند و اعتصاباتـی که هرچـه هـم نـا آشـنا به منطقـه ،آن تغييـرات اکنـون ورد زبا نهاسـت. رئی سالوزرا ـ فت حالله سپهدار اعظم و مبلـغ مذکـور واقعاً پرداخت شـده
با بازداشـتهای جمعی م یشـکنند. انـدازه از درگيـری پـر هزينـه خود ماننـد نخسـتين سـا لهای پـس از اسـت ،بـه سـپهدار گفتـم تکذیـب
رهبرانـی کـه م یبايـد در مبـارزه و بـا خـاور ميانه اسالمیدرس گرفته انقالب ،تما سهـا در ميـان نا مهـا، بـا همـۀ ایـن احـوال ،لـرد کـرزن آن امـکان نـدارد و پیشـنهاد کـردم
نـه در ديدارهـا و قـول و قرارهـای انـد کـه بـا کشـوری کليـدی مانند و هـر جـا بتـوان ،بـا مقامـات موثـر همچنـان بـر اجـرای قـرارداد اصرار اعلامیـ های بـرای درج در مطبوعـات
ناپايدار سياسـت بازان پديدار شوند ايـران بـازی کننـد و عنـان خـود را در حکومتهـای غربی برقرار شـده م یورزیـد و خواسـتار آن بـود کـه ایـران صادر گـردد مبنی بـر این که
هـم اکنون دارنـد بهـای باورپذيری بـه دسـت رونوشـتهای باطـل تـر مجلـس جدید هرچه زودتر تشـکیل ایـن مبلغ ح قالعمـل قانونـی بانک،
خـود را بـر تخـت بيمارسـتان از اصـل امثـال چلبـی دهنـد .برای ا ست . شـود و تکلیف قرارداد را معلوم کند. احتسـاب ربـح بانکی وسـایر مخارج
و در گوشـه زنـدان بـا تنهـای آنهـا هميـن بـس کـه از هـر ايرانی دو دســته بويــژه ســخت درکار «نورمـن» در جـواب نوشـت: مربـوط بـه آن بوده کـه از وام اصلی
درهـم شکسـته و زبا نهـای بريـده کشــاندن امريــکا بــه مداخلــه در «دولـت بریتانیـا کـه از فاصلـ های
م یپردازنـد .کار بـه مراحـل تعيين معمولی بپرسـند. ايــران هســتند .ســازمانهای بسـیار دور واقعیـت اوضـاع را در برداشـته شـده است.
کننـده میرسـد ولی اگر قرار باشـد در ايــن آشــفته بــازار ،بخــت قومیتجزيــه طلــب میکوشــند ایـران مینگـرد خیـال میکنـد امروز صبـح از رئی سالوزرا پیغامی
بـه رهائـی مـردم بينجامـد بهتـر بيشــتر بــا نيروهائــی اســت کــه آن کشــور را متقاعــد ســازند اینجا هم انگلسـتان اسـت که بشـود رسـید که ایـن راه حـل را نم یتواند
خواهـد بـود فرصـت طلبـان ميدان کمتـر از همـه بـرای عرضـه کـردن کــه م یتــوان بــا جــدا کــردن بـرای افتتـاح مجلـس زمانبنـدی و بپذیـرد و اجازه خواسـته اسـت عین
خـود بـه امريکائيـان دسـت و پـا بخ شهائــی از ايــران جمهــوری برنام هریـزی کـرد ،انتخابـات را در حقیقـت را بـرای مطبوعـات ایـران
را بـه يـاری رسـانان واگذارنـد. مدت معین ب هپایان رسـاند و مجلس فـاش کنـد و به آنهـا بگوید که چون
را در رأس ساعت مقرر افتتاح کرد»!