Page 12 - (کیهان لندن - سال سى و ششم ـ شماره ۲۳۷ (دوره جديد

‫صفحه ‪ - Page 12 - 12‬شماره ‪۱۷۰۳‬‬
‫جمعه ‪ ۲۴‬تا پنجشنبه‪ ۳۰‬آبا ‌نماه ‪139۸‬خورشیدی‬

‫تأملات بهنگام؛ این کار َورزان غر ‌بستیز هنر‬ ‫دو قرن فراز و نشیب مطبوعات درایران (‪)۱۴۵‬‬

‫بود تا هم خرج سفرش را درآ َو َرد و هم «ذهن استعمارزده» نداشتید‪ ،‬این را‬ ‫= فا ر غ ا ز بعضی‬ ‫احمد احـرار‬ ‫( کیهان لندن شماره ‪) ۱۳۲۶‬‬
‫انگیز ‌ههای منفع ‌تطلبانه و‬
‫ایرانیان «فرهنگ‌دوست» آمریکای م ‌یفهمیدید!‬ ‫عقده‌گشایی‌های شخصی‬
‫این به‌اصطلاح هنرمندان‪،‬‬
‫شمالی را از چشمه لایزال استعداد به عنوان معترضه باید ذکر کنم که‬ ‫دو علت اصلی و رایج‬ ‫خیر! زیرا در حدود اختیارات آنها مداخلاتی م ‌یشود‬ ‫ر و ز پنجشنبه د و ا ز د هم مهر ما ه ‪1 3 0 1‬‬
‫میان این جماعت‪ ،‬موجب‬ ‫که نبایستی بشود و این هم در واقع هرج و مرج است‬ ‫معتمدالتجار‪ ،‬وکیل تبریز در مجلس شورای ملی‪،‬‬
‫چند سالی هست که دکان «مطالعات‬ ‫و هنرش‪ ،‬سیراب کند‪.‬‬ ‫بر و ز چنین ر فتا ر ها ی‬ ‫و ابداً شایستۀ یک دولت مشروطه و حکومت ملی ایران‬ ‫نطقی ایراد کرد و نظامیان را هدف حمله قرار داد‪.‬‬
‫غر ب‌ستیز ا نه‌ا ی ا ست ‪.‬‬ ‫نیست‪ ...‬تا زود است مجلس باید چاره‌ای بکند و به‬ ‫او گفت «حقیقتاً خیلی ننگ‌آور و باعث تأسف است‬
‫فضای این مهمان ِی «فرهنگی»‪ ،‬پسااستعماری»( ‪postcolonial‬‬ ‫علت اول‪ ،‬کم‌دانشی و‬ ‫که پس از هفده سال مشروطیت و آن همه قربانی‌ها‬
‫اوایل آرام و معقول بود اما به مرور ‪ )studies‬در دانشگاه‌های فرنگ‬ ‫بی‌سوادی این جماعت و‬ ‫انقلاب میدان ندهد‪.‬‬ ‫که در راه آزادی داده شد‪ ،‬مجبور شویم که در عوض‬
‫زمان‪ ،‬با در گرفتن صحبت از اوضاع و دوباره رونق گرفته و هر آدم مفلوک‬ ‫دومی‪ ،‬سرشت مذبذب‬ ‫حکومت‌های نظامی باید از مرکز وسایر نقاط مرتفع‬ ‫اصلاحات اساسی‪ ،‬از نقض قانون اساسی و اجرا نشدن‬
‫و تربیت حزب باد ِی این‬ ‫بشود‪ ،‬به وزرا تذکر داده شود که به وظایف یکدیگر‬ ‫سایر قوانین شکایت کنیم‪ .‬خطوطی (نامه‌هایی) که از‬
‫احوال ایران و سیاهکار ‌یهای حکومت شا ‌خشکست ‌های که از هم ‌هجا رانده و‬ ‫کارورزان عرصه هنر است‪.‬‬ ‫مداخله نکنند‪ .‬عواید دولتی باید از هر منبعی که باشد‬ ‫آذربایجان م ‌یرسد ما را عصبانی و وادار به عرض این‬
‫توسط مأمورین مالیه به خزانۀ دولت وارد و از آنجا‬
‫و بدبخت ‌یهای مردم‪ ،‬ک ‌مکم رو به مانده شده‪ ،‬به این دکان سر م ‌یزند‬ ‫یوسف مصدقی‪ -‬مدتی است‬ ‫مطابق تصویب مجلس به‌مصارف برسد‪ .‬وزرا باید هر‬ ‫عرایض نموده است‪.‬‬
‫که برخی کار َورزان عرصه هنر‪،‬‬ ‫یک در اختیارات و مسؤولیت خود مشغول اصلاحات‬ ‫در ضمن عرایضی که راجع به پار‌های قضایای آذربایجان‬
‫تنش گذاشت‪ .‬سپس‪ ،‬صحب ‌تها به تا یک چندی در جمع سوت ‌هدلان‪ ،‬به‬ ‫باشند‪ ...‬در مرکز و ولایات کسانی را که تحریکات برجسته‬ ‫سابقاً ب ‌هعرض مجلس رسانیدم شرحی هم از کلیه اوضاع‬
‫برضد آزادی و مشروطیت‪ ،‬قلماً و لساناً و عمل ًا م ‌ینمایند‬ ‫آن ایالت عرض و ضمناً درخواست کردم نمایندگان‬
‫چند موسیقیدان و هنرپیشه کشید ضریح ادبیات پسااستعماری دخیل‬ ‫شدیداً تعقیب و به‌مجازات برسانند‪ .‬در حیرتم که چطور‬ ‫محترم که برای حفظ حقوق این ملت منتخب شده‌اند‬
‫می‌شود در جلوی چشم مأمورین دولت مشروطه علناً‬
‫که همان ایام‪ ،‬به دلیل مشکلاتی که ‌ببندد و روزگار بگذراند‪ .‬این اصطلاح‬ ‫برضد مشروطیت و قوانین اساسی قیام و بدگوئی کنند‪.‬‬ ‫عطف توجهی بفرمایند‪.‬‬
‫از آذربایجان که به‌قصد تهران عازم بودیم با نهایت‬
‫از ناحیه حکومت برایشان پیش آمده «ذهن استعمارزده» هم از تولیدات‬

‫بود‪ ،‬ایران را ترک کرده و به غرب این فرقه است و همچون چماقی‬

‫پناه آورده بودند‪ .‬در میانه این بحث‪ ،‬شب ‌هآکادمیک برای حمله به کسانی‬

‫«استاد» هم که بعد از نوشیدن یکی که پرت و پلاهای این فرقه را به‬

‫دو گیلاس نجسی‪ -‬واژ‌های که ایشان چالش م ‌یکشند‪ ،‬استفاده م ‌یشود‪.‬‬

‫با نیش باز بجای نوشیدن ‌یهای الکلی به باقی حکایت برگردیم‪ .‬این‌بار‬

‫غر ‌بستیزی و حمله به ارز ‌شهای غربی با استفاده از زبان و ادبیات مندرس چپ‬ ‫مدرس در بین برخی از نمایندگان مجلس‬

‫بدون تعارف و قدری تندتر از حد‬ ‫به کار می‌برد‪ -‬شنگول شده بود‪،‬‬ ‫بجای پرداختن به کار خود‪ ،‬هوای‬ ‫چرا دولت این طور مأمورین وظیفه‌نشناس را تحت‬ ‫ذوق و شوق می‌آمدیم و خیال م ‌یکردیم به‌مجرد تشرف‬
‫معمول از «استاد» پرسیدم‪ :‬اگر‬ ‫رشته سخن را به دست گرفت و‬ ‫روشنفکری و ُمصلِحی اجتماعی‬ ‫مسؤولیت خود نم ‌یآورد و مؤاخذه و تنبیه نمی‌نماید؟‪...‬‬ ‫در مجلس‪ ،‬با مساعدت آقایان برای جبران مافات اقدام‬
‫شما اینقدر به میراث تخت ‌هحوضی و‬ ‫انگار که روی صحنه مشغول اجرا‬ ‫برداشته‌اند و در فضای مجازی به‬ ‫حقیقتاً وضع وکالت ما و این دورۀ تقنین ّیه چیز غریب و‬ ‫خواهیم کرد‪ .‬متأسفانه بعد از ورود‪ ،‬و مطالعاتی که در این‬
‫سیا‌هبازی مفتخرید‪ ،‬پس چرا نمایش‬ ‫باشد‪ ،‬از خوبی‌های کار کردن در‬ ‫بهان ‌ههای مختلف‪ ،‬بنای سخ ‌نپراکنی‬ ‫مضحکی است‪ .‬ما نباید این طور و تا این اندازه در مقابل‬ ‫مدت کرد‌هایم‪ ،‬م ‌یبینیم نسبت به امورات اساسی مملکت‬
‫فرنگ ‌یمآب روی صحنه برد‌هاید؟ چرا‬ ‫ایران و در ذم مهاجرت هنرمندان‬ ‫گذاشته‌اند تا مردمان سرزمین‬ ‫نقض قوانین و هزار بی‌قاعدگی ساکت و صامت باشیم‬ ‫و حملاتی که به اساس و ارکان آزادی و مشروطیت در‬
‫یک سیا‌هبازی َمشتی راه نم ‌یاندازید‬ ‫به غرب گفت و بعد هم این حکم‬ ‫مصیب ‌تزده ما را به خوب ‌یها و مزایای‬ ‫و اوضاع حاضره را با کمال خونسردی تلقی نمائیم‪ ...‬با‬ ‫این پایتخت م ‌یشود‪ ،‬مجلس ساکت و نمایندگان محترم‬
‫تا اذهان استعمارزده امثال من هم‬ ‫بدیع و عمیق را صادر کرد که‪ :‬اصلا‬ ‫زیستن در وضع موجود آگاه کنند‪.‬‬ ‫آن که آقای رئیس‌الوزرا به آقایان متحصنین در مجلس‬ ‫عطف توجهی نمی‌فرمایند‪ .‬جلسات گرانبهای مجلس‬
‫با میراث پر افتخار هنرمان آشناتر‬ ‫هنرمندی که از سنت و فرهنگش‬ ‫از مرده‌غریبی‌ها و لوس‌بازی‌های‬ ‫چندی قبل قول داده و تعهد کردند که حکومت‌های‬ ‫تمام صرف جزئیات شده و اوقات ذی‌قیمت نمایندگان‬
‫شوند؟ از آن مهمتر‪ ،‬چرا بجای اقامت‬ ‫فاصله بگیرد‪ ،‬محکوم به نابودی‬ ‫معمول در حالات این «هنرمندان»‬ ‫نظامی را رفع و انجمن‌های ایالتی و ولایتی را مفتوح و‬ ‫تلف م ‌یشود‪ ،‬دشمنان آزادی و استقلال مملکت لاینقطع‬
‫در فرنگ و خارج کردن ارز از ایران و‬ ‫است‪ .‬سپس در تأیید این حکم‪ ،‬بی‬ ‫که بگذریم‪ ،‬مضمون محوری بیشتر‬ ‫در اجرای اصول قانون اساسی جداً مراقبت فرمایند‪ ،‬جای‬ ‫در کار‪ ،‬اتصالا نقشه‌های خودشان را توسعه م ‌یدهند و‬
‫آوردن آن به آمریکای شمالی‪ ،‬در آن‬ ‫هیچ‌ربطی در مقام سخن‪ ،‬دست در‬ ‫لفاظ ‌یها و شلتا ‌قهای این جماعت‪،‬‬ ‫بسی تعجب و تأسف است که دایرۀ حکومت نظامی تا‬ ‫قریباً روزی می‌رسد که نه سر می‌ماند و نه دستار‪ .‬بساط‬
‫مملکت گل و بلبل و زیر سایه اسلام‬ ‫دامن مولانا جلا ‌لالدین زد و با لحنی‬ ‫غر ‌بستیزی و حمله به ارز ‌شهای‬ ‫آخرین نقطۀ شمالی مملکت توسعه می‌یابد‪ .‬آیا به مردم‬ ‫مشروطیت که برچیده می‌شود‪ ،‬سهل است‪ ،‬استقلال‬
‫نمی‌مانید و بجای ویسکی اسکاچ‪،‬‬ ‫غریب و آوایی بلندتر از حد طبیعی‪،‬‬ ‫غربی با استفاده از زبان و ادبیات‬ ‫نباید حق داد که به هیچ یک از اقوال دولت اطمینان‬
‫عرق دست‌سا ِز «ترس محتسب‬ ‫مملکت را م ‌یبرند‪.‬‬
‫ترنُّم فرمود‪:‬‬ ‫مندرس چپ است‪.‬‬ ‫و اعتماد نکنند‪»...‬‬ ‫ترتیبات حالیه بنده را حق می‌دهد که نسبت به اوضاع‬
‫خورده» بالا نم ‌یاندازید؟‬ ‫هر کسی کو دور ماند از اصل خویش‬ ‫طنز ماجرا اما در این است که‬ ‫پس از آن که معتمدالتجار به سخنان خود خاتمه داد‪،‬‬ ‫حاضره بدبین و ظنین باشم‪ .‬مجلس که حامی قوانین‬
‫«استاد» که توقع چنین برخوردی را‬ ‫بسیاری از این جماعت‪ ،‬یا خود‬ ‫سید حسن مدرس لیدر اکثریت صحبت کرد و ابتدا چند‬ ‫اساسی است دلسرد‪ ،‬شاه که حافظ و نگهبان قانون‬
‫در آن «مجلس اُنس» نداشت‪ ،‬رنگش‬ ‫باز جوید روزگار وصل خویش‬ ‫مدت‌هاست شهروند یکی از ممالک‬ ‫کلمه‌ای در تحسین و تجلیل از مجلس چهارم و وکلای‬ ‫اساسی و اصول مشروطیت است در خارج‪ ،‬دیگران‬
‫از خشم کبود شد و چند لحظ ‌های‬ ‫جماعت شنونده که مجذوب صوت‬ ‫فرنگ شده‌اند و یا کارت اقامت دائم‬ ‫آن سخن گفت و سپس اظهار داشت «شما مگر ضعف‬ ‫در حالت ب ‌یتکلیفی‪ ،‬اهالی و موکلین به‌خیال این که‬
‫ساکت ماند‪ ،‬سپس جمع را مخاطب‬ ‫داودی «استاد» شده بودند‪ ،‬چند فقره‬ ‫یکی از کشورهای غرب عالم را‬ ‫نفس دارید که این حرفها را می‌زنید و در پرده سخن‬ ‫وکیلشان در مجلس است و برای آنها کار می‌کند‬
‫قرار داد و با گل ‌هگذاری از «ب ‌یادبی»‬ ‫«درود بر شما» و «صحیح است»‬ ‫در جیب دارند‪ .‬بخشی از آنها هم‬ ‫می‌گوئید‪ .‬ما بر هر کس قدرت داریم‪ .‬از رضاخان هم‬ ‫رفته‌رفته به‌فراغت خاطر برای نتیجۀ اقدامات منتظر‬
‫من‪ ،‬بجای پاسخ مستقیم به سؤالات‬ ‫صادر کردند‪ .‬چند لحظ ‌های سکوت‬ ‫پناهندگان سابق و شهروندان لاحق‬ ‫هیچ ترس و واهمه نداریم‪ .‬ما قدرت داریم پادشاه را عزل‬ ‫نشسته‪ ،‬یکمرتبه ملتفت خواهند شد که خاک بر‬
‫کذایی‪ ،‬منبری طولانی و جگرسوز در‬ ‫حاکم شد و در حین این سکو ِت فاخر‪،‬‬ ‫فرنگستان هستند که سال‌هاست از‬ ‫کنیم‪ ،‬رئی ‌سالوزرا را بیاوریم‪ ،‬سؤال کنیم‪ ،‬استیضاح کنیم‪،‬‬
‫باب رن ‌جهای هنرمندان زیر حکومت‬ ‫بنده که حواسم به رعایت قواعد بازی‬ ‫همه نعمات کار و زندگی در این‬ ‫عزلش کنیم و همچنین رضاخان را استیضاح کنیم‪ ،‬عزل‬ ‫سرشان شده است‪.‬‬
‫استبداد آخوندی‪ ،‬رفت و در میان این‬ ‫نبود‪ ،‬ب ‌یمقدمه از «استاد» پرسیدم‬ ‫کنیم‪ ،‬م ‌یروند در خان ‌هشان م ‌ینشینند‪ .‬قدرتی که مجلس‬ ‫مادامی که قانون اساسی اینقدر زیر پا انداخته شده و‬
‫منبر‪ ،‬چند فقره فحش آب نکشیده‬ ‫که مگر این هن ِر تئاتر که شما از آن‬ ‫سرزمی ‌نهای دنیا‪ ،‬برخوردارند‪.‬‬ ‫دارد هیچ چیز نمی‌تواند در مقابلش بایستد‪ .‬مجلس بر‬ ‫ابداً نشانی از او دیده نمی‌شود‪ ،‬ما و شما وضع قوانین‬
‫هم نثار آخوندجماعت کرد تا نشان‬ ‫نان د‌ر م ‌یآوردید‪ ،‬ریشه در سنت و‬ ‫فا ر غ ا ز بعضی ا نگیز ه‌ها ی‬ ‫هر چیزی قدرت دارد‪ .‬مجلس به‌منزلۀ سی کرور نفوس‬ ‫را برای کی می‌کنیم و کدام هیأت دولت مجری‬
‫بدهد هیچ همدلی با حکومت اسلامی‬ ‫«اص ِل» ما دارد؟ «استاد» که توقع‬ ‫منفعت‌طلبانه و عقده‌گشایی‌های‬ ‫است‪ .‬آقایانی که در این مجلس بودند و آن وقایع بزرگ‬ ‫آن خواهد بود؟ مگر ملاحظه نمی‌فرمائید در خارج‬
‫ندارد‪ .‬دوستان فرهن ‌گدوست ما هم‬ ‫چنین جسارتی را از ناحیه یکی از‬ ‫شخصی این ب ‌هاصطلاح هنرمندان‪،‬‬ ‫را دید‌هاند ازقبیل آمدن محمدعلی میرزا و سالارالدوله‬ ‫نمایندگان و این مجلس تا چه درجه موهون شده‌اند‪.‬‬
‫با همدلی و مهربانی‪« ،‬استاد» مورد‬ ‫اعضای آن جمع «با فرهنگ» نداشت‪،‬‬ ‫دو علت اصلی و رایج میان این‬ ‫با سی هزار نفر تا شش فرسخی تهران‪ ،‬دیگر از این‬ ‫به هر مجلس و اجتماعی که می‌رویم‪ ،‬و با هرکس‬
‫بحث را آرام کردند و ماجرا مثل همه‬ ‫قدری عاقل اندر سفیه به صاحب این‬ ‫جماعت‪ ،‬موجب بروز چنین رفتارهای‬ ‫که ملاقات می‌کنیم‪ ،‬از سکوت مجلس و مجلسیان‬
‫دورهم ‌یهای «فرهنگی»‪ ،‬به خوبی و‬ ‫صفح ‌هکلید خیره شد و بعد از مزمزه‬ ‫غرب‌ستیزانه‌ای است‪ .‬علت اول‪،‬‬ ‫چیزها نمی‌ترسند‪.‬‬ ‫شکایت می‌کنند‪ ...‬اوضاع حاضره را قطعاً نمی‌توان‬
‫کردن محتویات گیلاسش‪ ،‬با لحنی‬ ‫ک ‌مدانشی و ب ‌یسوادی این جماعت و‬ ‫بنده عرض م ‌یکنم مقاومت با این مجلس غیر ممکن‬ ‫مناسب و لایق و سزاوار اطلاق یک حکومت ملی دید‪.‬‬
‫خوشی ختم شد‪.‬‬ ‫«استادانه» پاسخ داد که‪ :‬البته که‬ ‫دومی‪ ،‬سرشت مذبذب و تربیت حزب‬ ‫است‪ .‬چیزی که هست این است که باید تعیین صلاح را‬ ‫در حقیقت‪ ،‬نمایشاتی می‌شود که خیلی اسباب وحشت‬
‫غرض از نقل این حکایت‪ ،‬آوردن‬ ‫هنرهای نمایشی ریشه در سنت و‬ ‫باد ِی این کارورزان عرصه هنر است‪.‬‬ ‫نمود‪ .‬آقای وزیر جنگ منافعی دارد و مضا ّری هم دارد‪.‬‬ ‫و پریشانی و نگرانی است‪ .‬عملیاتی در مرکز مملکت‬
‫نمون ‌های از رفتار پر تناقض و َم ِنش‬ ‫فرهنگ ما دارد! شما مگر چیزی از‬ ‫نگارنده بجای تحلیل این دو علت‪،‬‬ ‫اینها را باید سنجید‪ ،‬دید منافعش بیشتر است یا مضا ّرش‬ ‫می‌شود که به‌نظر بنده ممکن است در آتیه خیلی‬
‫ریاکا ِر بیشتر کارورزان هنر ایران است‬ ‫ترجیح م ‌یدهد که یکی از مشاهدات‬ ‫وال ّا برای مجلس که سلطنت تغییر می‌دهد و کارهای‬ ‫نزدیک برای مملکت و ملت خطراتی را متوجه سازد‪.‬‬
‫که برای حفظ وضع موجود‪ ،‬از گفتن‬ ‫تعزیه و شبی ‌هخوانی نشنید‌هاید؟!‬ ‫قدیم ‌یاش را– که شامل هر دو این‬ ‫بزرگتر می‌کند تغییر دادن وزیر جنگ کاری ندارد‪ .‬شما‬ ‫بدون مج ّوز قانونی جراید را می‌بندند و مدیران آنها را‬
‫هیچ یاو‌های ابا ندارند و با وقاحت‪،‬‬ ‫دوستا ِن فرهن ‌گدوست که از پاسخ‬ ‫علل است‪ -‬از رفتار و سخنان یکی از‬ ‫توقیف‪ ،‬حبس‪ ،‬تبعید و زجر می‌کنند و می‌زنند‪ .‬چرا؟‬
‫ب ‌یسواد ‌یشان را پشت ادا و اطوارهای‬ ‫«استاد» به بنده کیفور شده بودند‪،‬‬ ‫این «هنرمندان» (بدون ذکر نام و‬ ‫بنشینید‪ ،‬تعیین صلاح و فساد را بکنید‪.‬‬ ‫برای آن که از کثرت ظلم و تعدی و انتخاب اشخاص‬
‫سنت‌گرایانه‪/‬چپگرایانه و واژگان‬ ‫لبخند به لب سر تکان دادند و موضوع‬ ‫نشان او) در ادامه این مطلب بیاورد‪.‬‬ ‫بنده می‌خواستم این عرایض را در اطاق تنفس بکنم‬ ‫بدسابقه برای مأموریت‌ها و اختلاس‌ها و هزار مظالم‬
‫توخال ِیمطنطنپنهانم ‌یکنند‪.‬وقتی‬ ‫را تمام شده فرض کردند‪ .‬بنده اما‬ ‫چند سال پیش‪ ،‬در یکی از‬ ‫ولی حالا عرض می‌کنم که دوصد گفته چون نیم‬ ‫دیگر تنقید کرده و دولتیان را به‌راه راست دلالت و‬
‫هم که عرصه بر آنها تنگ م ‌یشود‪،‬‬ ‫کوتاه نیامدم و دوباره پرسیدم یعنی‬ ‫مهمان ‌یهای آخر هفت ‌های که میان‬ ‫کردار نیست‪ .‬هی لایحه بخوانید‪ ،‬حائری‌زاده هم بگوید‬ ‫نصیحت می‌نمایند‪ .‬اینها عوض اصلاح احوال و مفاسد‬
‫بجای پاسخگویی و پذیرش تناقضات‬ ‫شما مجل ِس تعزیه و شبیه را ه ‌‌مشأن‬ ‫ایرانیان مهاج ِر «فرهنگ‌دوست»‬ ‫احسنت‪ ،‬اینها کار نیست‪ ،‬صلاح و فساد را بسنجید و‬ ‫خودشان‪ ،‬متش ّبث به نقض قوانین می‌شوند‪ .‬آیا برای‬
‫جاری در رفتارشان‪ ،‬مجلس شبیه و‬ ‫و برابر تراژد ‌یهای فرنگی م ‌یدانید؟‬ ‫شهرهای آمریکای شمالی رایج است‪،‬‬ ‫عمل کنید‪ .‬بنده تقدیس می‌کنم این مجلس را که‬ ‫جلوگیری از خطرات متصوره‪ ،‬نمایندگان ملت چه‬
‫تعزیه راه م ‌یاندازند و با مظلو ‌منمایی‬ ‫چهره «استاد» در هم رفت و نگاهی‬ ‫به بزرگواری برخوردم که از سوی‬ ‫از اول خدماتی کرده‌اند و لااقل ضرری نرسانده‌اند‪...‬‬ ‫تصمیمی اتخاذ می‌نمایند؟ قانون اساسی به‌غیر از یک‬
‫و روض ‌هخوانی‪ ،‬از مهلکه م ‌یگریزند‪.‬‬ ‫به گیلاس خال ‌یاش انداخت و بعد‬ ‫میزبان و جمعیت حاضر‪« ،‬استاد»‬ ‫باوجود این عقیدۀ من در باب وزیر جنگ این است‬ ‫لفظ و یک کتابچه مطبوع‪ ،‬آن هم در کتابخانه‌ها و در‬
‫اگر این روزها‪ ،‬در شبکه‌های‬ ‫با بی‌میلی و خشم در جواب من‬ ‫خطاب می‌شد‪ .‬تخصص ایشان در‬ ‫که منافعش اساسی و مضارش فرعی است‪ .‬بایستی‬ ‫خانه‌ها‪ ،‬عجالتاً چیز دیگری نیست‪ .‬همان مظالمی که‬
‫اجتماعی و فضای مجازی‪ ،‬آدمی از‬ ‫خروشید که‪ :‬من یک مجلس تعزیه‬ ‫هنرهای نمایشی بود و در این حوزه‬ ‫سعی کرد که مضارش رفع شود تا منافعش بیشتر‬ ‫در ادوار فترت می‌شد‪ ،‬همان خلاف قانون‌ها که در‬
‫طایفه طرب و نمایش را دیدید که‬ ‫را با تمام تراژد ‌یهای فرنگی عوض‬ ‫اسم و رسمی هم داشت (و دارد)‪.‬‬ ‫آن اوقات مرتکب می‌شدند‪ ،‬حالا هم می‌شوند و این‬
‫به بهانه حمله به ابتذال یا تحریم‬ ‫این «استاد»‪ ،‬ساکن و شاغل در‬ ‫عاید مملکت گردد‪».‬‬ ‫مظالم و نقض قوانین باز زمینه‌هائی برای انقلابات در‬
‫یا هر موضوع دیگری‪ ،‬غر ‌بستیزی‬ ‫نم ‌یکنم!‬ ‫ایران بود (و هست) و فقط گاهی‬ ‫رئیس مجلس ـ مؤتم ‌نالملک ـ تذکر داد‪« :‬آقای مدرس‬ ‫مملکت تهیه کرده و می‌کند‪ ...‬و به این‌طور‪ ،‬همیشه‬
‫پیشه کرده‪ ،‬فرض کنید که او هم‬ ‫من که تازه دستم آمده بود با‬ ‫برای گذراندن تعطیلات و پر کردن‬ ‫در ضمن فرمایشاتشان به‌واسطۀ حرارت فوق‌العاده‪،‬‬ ‫این مملکت در جزر و م ّد و انقلاب و همیشه مردم در‬
‫به احتمال زیاد‪ ،‬هرچند در خلوت‪،‬‬ ‫چه موجود فرهیخته‌ای سر و کار‬ ‫زمان لازم برای حفظ کارت اقامت‬ ‫نسبت به مقام سلطنت فرمایشاتی فرمودند که بنده گمان‬
‫ویسکی اسکاچ را به عرق دس ‌تساز‬ ‫دارم معطل نکردم و پرسیدم‪ :‬با این‬ ‫دائم در «بلاد کفر»‪ ،‬همراه خانواده‬ ‫می‌کنم مطابق قانون اساسی نیست زیرا سلطنت هم در‬ ‫زحمت بوده‪ ،‬روی راحت نخواهند دید‪»...‬‬
‫مجیدیه ترجیح م ‌یدهد اما در َجل َوت‪،‬‬ ‫حساب یک نمایش تخت ‌هحوضی و‬ ‫به خارجه تشری ‌ف‌فرما می‌شد (و‬ ‫قانون اساسی حقوقی دارد و مذاکراتی که مجلس با مقام‬ ‫به‌دنبال این کلیات‪ ،‬سخنران قبل از دستور‪ ،‬وزیری‬
‫خوب می‌داند که نفع‌اش ایجاب‬ ‫سیاه‌بازی هم از تمام کمد ‌ی‌های‬ ‫می‌شود)‪ .‬آندفعه‪ ،‬البته ایشان در‬ ‫سلطنت می‌کند البته موافق مواد قانون اساسی است‪».‬‬ ‫را که هدف گرفته بود آشکارا در معرض حمله قرار‬
‫م ‌یکند که مردمان را به زیستن در‬ ‫فرنگی سر است؟ «استاد» در حالی‬ ‫حین گذراندن تعطیلات‪ ،‬برای چند‬ ‫مدرس توضیح داد که من منکر سلطان مشروط ‌هخواه‬ ‫داد و گفت «حالا اگر نمایندگان محترم بخواهند از‬
‫که سلانه سلانه به سمت بار م ‌یرفت‬ ‫روزی‪ ،‬نمایشی هم روی صحنه برده‬ ‫نیستم و غرضم این بود که هر سلطانی را برخلاف قانون‬ ‫وزارتخان ‌ههای داخله و مالیه و غیره سؤالی و استیضاحی‬
‫وضع موجود‪ ،‬قانع کند‪.‬‬ ‫تا گیلاسش را پر کند از س ِر لج‬ ‫فرمایند آیا جواب ُمسکت می‌شنوند؟ به‌عقیدۀ بنده‬
‫پاسخ داد‪ :‬بعله آقا‪ .‬شما هم اگر‬ ‫اساسی و مشروطه باشد برم ‌یداریم‪.‬‬

‫« ادامه دارد»‬