Page 5 - (کیهان لندن - سال سى و هفتم ـ شماره ۲۷۴ (دوره جديد

‫صفحه ‪ ۵‬ـ ‪ Page 5‬ـ شماره ‪۱۷40‬‬
‫جمعه ‪ ۱4‬تا پنجشنبه‪ ۲۰‬اوت ‪۲۰۲۰‬‬

‫شعری از رضا مقصدی برای فریدون فرخزاد؛‬ ‫کاشتن زمین‪ ،‬حفظ آتش خانواده‪،‬‬ ‫‪-‬از چه منابعی در این پژوهش‬ ‫هم پیدا نکردم‪ .‬این تکانم داد‪ .‬بعد به‬ ‫گفتگو با‬
‫نگهداری کیان خانواده و امور سیاسی‬ ‫بقیه کتابها مراجعه کردم و دیدم که‬
‫ُخنیاگر ِخجستهی خونم!‬ ‫استفاده کردهاید؟‬ ‫وضع همین است یعنی در این کتابها‬ ‫دکتر محمود‬
‫قبیله مشغول است‬ ‫‪-‬من از پژوهشگران و مورخین بسیار‬ ‫دربارهی تاریخ ده هزارساله ایران تقریباً‬
‫نام ترا به اشک نوشتم‬ ‫البته نه ناگهان و به سرعت‪ ،‬ولی‬ ‫بزرگی که هماینک میزیند بسیار‬ ‫چیزی موجود نیست‪ .‬بر مبنای این‬ ‫کویر‬
‫ُخنیا گر ِ خجستهی خونم!‬ ‫قدرت گام به گام از دست زنان به در‬ ‫آموخته و میآموزم و نوشتههای آنان‬ ‫نگرش ما ناگهان وارد عصر تاریخی‬
‫خورشید‪ ،‬در کرانهی چشمام سرود خواند‪.‬‬ ‫آورده میشود‪ .‬به تدریج در جاهای‬ ‫را با دقت میخوانم‪ .‬ولی متد و روش‬ ‫خود شدهایم‪ .‬یعنی از عصر اسطوره و‬ ‫در مورد‬
‫مهتاب‪ ،‬در ترانهی خشمام به غم نشست‪.‬‬ ‫مختلف میبینیم نبردهایی در‬ ‫جدید خودم را برای پژوهش دارم که‬ ‫عصر حماسه در مورد زنان‪ ،‬شاهبانوان‪،‬‬
‫در آسمان‪ ،‬ستارهای از جنس ِ جانمان‬ ‫میگیرد‪ .‬در اسطورهها میبینیم که‬ ‫داوری در مورد درستی و یا نادرستی‬ ‫ایزدبانوان ایرانی و از امشاسبندان زن‬ ‫«بانونامه»‬
‫بغض ِ بلند ِ هرشبهاش را فرو شکست‪.‬‬ ‫«مردوک» که خدایی مذکر است با‬ ‫ایرانی هیچ چیز در کتابهای تاریخمان‬
‫در روبروی آینه‪ ،‬با روشنای آب‬ ‫«تی امت» که یک ایزدبانوست وارد‬ ‫آن را به استادانم وا میگذارم‪.‬‬ ‫نداریم‪ .‬تاریخهای زن ایرانی تا کنون با‬ ‫(‪)2‬‬
‫گفتم که از تبار ِ تمنای آتشم‪.‬‬ ‫جنگ میشود و در این جنگ «تی‬ ‫در این راستا در درازای سه سال در‬ ‫تکیه بر سنتهای دست و پاگیر‬
‫آن آتشی که جان ِفروزندهی ترا‬ ‫امت» شکست میخورد‪ .‬و یا میبینیم‬ ‫کتابخانهها و موزهها بر روی سکهها‪،‬‬ ‫گذشته نوشته شده است‪ .‬جنبه دیگر‬ ‫یعنی حرکت به جلو به این سادگیها‬
‫بر شادی ِ شبانهی نیلوفران‪ ،‬دمید‪.‬‬ ‫که «ایزدمهر» به تدریج مقاماش پایین‬ ‫سفالها‪ ،‬پیکرکها و تندیسها‬ ‫این قضیه آن است که تاریخ و تاریخ‬ ‫نبوده‪ .‬ما برای آنکه تجدد پیدا بکنیم‬
‫وان راز ِ شاعرانهی شعری ِشگفت را‬ ‫میآید‪ .‬آناهیتا به تدریج از مقاماش کم‬ ‫که به گونهای به مسائل زنان ایران‬ ‫ادبیات ما نرینه و مذکر است‪ .‬یعنی اگر‬ ‫باید سنت را خوب بشناسیم‪ .‬اصل ًا‬
‫با جان ِ عاشقان ِ جهان گفت‪.‬‬ ‫میشود و اهورامزدا اهمیت مییابد‪.‬‬ ‫مربوط میشد گشتم و یافتههایم را‬ ‫هم دربارهی زن در آن نوشته شده از‬ ‫امکان ندارد که ما بتوانیم در جامعه‬
‫درواقع در اواسط سلسله ساسانی‬ ‫یادداشتبرداری و دستهبندی کردم‪.‬‬ ‫دید مرد به آن نگاه شده است‪ .‬من با‬ ‫خودمان با کپیبرداری و تقلید از‬
‫نام ترا به اشک نوشتم‪.‬‬ ‫است که مردسالاری غلبهی کامل‬ ‫در حقیقت یک گنجینهای برای خودم‬ ‫توجه به اینکه کشفیات زیاد جدیدی‬ ‫شرق و غرب واسلام و غیراسلام‬
‫در دفتری که خاطرههای «فروغ» را‬ ‫پیدا میکند‪ .‬ولی ناگفته نماند که این‬ ‫درست کردهام که بتوانم دقیقتر نگاه‬ ‫در جهان باستانشناسی شده‪ ،‬فکر‬ ‫به تجدد برسیم‪ .‬خیر‪ ،‬این کارها‬
‫تا «ازدحام ِ کوچهی خوشبخت» بُرده بود‪.‬‬ ‫فرهنگ آنقدر ریشه و قدرت دارد که‬ ‫کنم و ببینم که چه چیزی از این هفت‬ ‫کردم زمان آن فرا رسیده که نگاهی‬ ‫زمینههای تاریخی و جغرافیایی و‬
‫تا خلوت ِ خمیدهی آن «خانهی سیاه»‪.‬‬ ‫میبینیم زنان در زمان ساسانی هنوز‬ ‫هزار سال باقی مانده که در موزههای‬ ‫به این دورهی بسیار مهم زنسالاری‬ ‫اقتصادی و تکنولوژی داشته‪ .‬هزاران‬
‫دنیا پراکنده است‪ .‬این دستمایهی‬ ‫در ایران بیندازیم که پُر از ایزدبانوان و‬ ‫سلول در هم بافته شده تا تجدد در‬
‫آری‬ ‫به پادشاهی میرسیدند‪.‬‬ ‫شهبانوان است‪ .‬نکته دیگر اما این بود‬ ‫غرب شکل گرفته‪ .‬از مسیر این تجدد‬
‫من بودم ُو سرو ِد تو بود ُو بنفشه بود‬ ‫نخستین کارم بود‪.‬‬ ‫که دریافتم موزههای دنیا افتخارشان‬ ‫نمیتوان کپی کرد ولی میشود از آن‬
‫‪-‬آیا با حمله اعراب به ایران غلبهی‬ ‫دوم اینکه ما منابعی داشتهایم که‬ ‫آن است که پیکرکها‪ ،‬تندیسها و‬ ‫آموخت‪ .‬تمدنهای غرب و شرق‬
‫آن باغ‪ ،‬از سپیدی ِسوز ِ صدای تو‬ ‫یونانیها‪ ،‬چون هرودوت و گزنفون و‬ ‫نگارههای زنان از این دوره را در خود‬ ‫هزاران چیز از همدیگر آموختهاند‪.‬‬
‫با سازهای تشنهی ما رنگ ِ تازه داشت‪.‬‬ ‫مردسالاری کامل میشود؟‬ ‫دیگران نوشتهاند که البته انتقاداتی به‬ ‫جای دهند‪ .‬این در حالیست که ما در‬ ‫نگاه کنید به مسئله گردش زمین به‬
‫آنها وارد است ولی به هر روی بسیاری‬ ‫ایران تقریبا از این دوره هیچی نداریم‪.‬‬ ‫دور خورشید‪ .‬اولین بار یک نفر به نام‬
‫با شادی ِبرهنهی آوازخوان ِ آب‬ ‫‪-‬آری و نه؛ زیرا در تاریخ هیچ چیزی‬ ‫از زوایای ناشناختهی تاریخ ایران را‬ ‫در نتیجه‪ ،‬به این باور رسیدم که تاریخی‬ ‫«آریستاکوس ساموس» در یونان گفت‬
‫آفاق ِ آرزوی درخشان ِروزگار‪-‬‬ ‫سره و پاک و با مرزهای روشن اتفاق‬ ‫روشن میکند و در این چشمانداز به‬ ‫را که مردان درباره زنان برای مردان‬ ‫اینکه میگویند زمین قلب دنیاست و‬
‫نمیافتد‪ .‬در دوره ساسانی نباید فکر‬ ‫سوی این تاریخ ما از آن بینیاز نیستیم‪.‬‬ ‫نوشتهاند باید لااقل از نو نوشت‪ .‬البته‬ ‫خورشید به دورآن میگردد اشتباه‬
‫ُگلبانگ ِ تازه داشت‪.‬‬ ‫کرد که همه چیز کامل بود‪ .‬این نبردی‬ ‫سومین دسته بازماندههای مانوی‪،‬‬ ‫در این پژوهش از همان کارها هم بسیار‬ ‫است و زمین به دور خوشید میگردد‪.‬‬
‫برای قدرت بوده و پیداست که فراز و‬ ‫سغدی‪ ،‬سکایی‪ ،‬آثار اوستایی و دیگر‬ ‫استفاده کردهام و هم بسیار آموختهام‪.‬‬ ‫البته او بعدها توبه کرد‪ .‬در تاریخ آمدیم‬
‫«خارا*» ترا به زخمهی گیتار ِ دردمند‬ ‫فرود و پیش و پس زیادی داشته است‪.‬‬ ‫ماندههای دوران اشکانی و ساسانی و‬ ‫من همواره کار پیشکسوتان و استادان‬ ‫جلوتر و یک ریاضیدان بزرگ هندی‬
‫در آرزوی ِ آبی ِ «شیلی» سروده بود‪.‬‬ ‫ولی آن نظام به هر حال در برابر یورش‬ ‫خودم را در این زمینه ارج نهادهام‪.‬‬ ‫به نام «آریابهاراتا» در حدود سال ‪۵۰۰‬‬
‫تازیان از پای در میآید‪ .‬اضافه کنم که‬ ‫سنگنگارهها و کتیبههاست‪.‬‬ ‫میلادی گردش زمین به دور خورشید‬
‫باری‬ ‫برخی مورخان بر این باور هستند که‬ ‫چهارمین گروه‪ ،‬تاریخهای بعد از‬ ‫‪-‬وقتی صبحت از ده هزار سال‬ ‫را تکرار کرد‪ .‬سومین نفر خیام بود‪.‬‬
‫پیغام ُگستران ِ بهاران ِ باغ ما‬ ‫تاریخ مانند دایره حرکت میکند و از‬ ‫اسلام بود منظورم به ویژه تاریخ بیرونی‬ ‫چهارمین نفر «کپرنیکوس» و «گالیله»‬
‫ُگلواژههای پیرهن ِ خونسرشته را‪-‬‬ ‫دورهای میآغازد و تمدن و فرهنگ‬ ‫و طبری و گردیزی و ابن اثیر و…‬ ‫پیش میشود نقطه آغاز آن پیدایش‬ ‫هم نفر پنجم است‪ .‬یعنی از یونان شروع‬
‫کز جان ِ چاک چاک ِتو میبارند‬ ‫به اوج میرسد سپس اقوام وحشی‬ ‫اینها خیلی کمک کردند؛ و اما ناگفته‬ ‫میشود و به هند میرود و بعد میآید‬
‫بیابانگردی که در اطراف این تمدنها‬ ‫نگذارم که در طی همین ده پانزده‬ ‫کشاورزی و دامداری در سرزمین‬ ‫به ایران و از ایران میرود به اروپا تا این‬
‫ُسربی نوشتهاند‪.‬‬ ‫زندگی میکنند هجوم میآورند و به‬ ‫سال استادان و دانشجویان رشتههای‬ ‫تئوری گردش زمین به دور خورشید‬
‫من نیز‬ ‫این تمدنها خاتمه میدهند؛ دوم‬ ‫باستانشناسی در داخل ایران و در‬ ‫ایران است؟‬ ‫شکل میگیرد‪ .‬همه این دانشمندان‬
‫اینکه این حادثه فقط در ایران اتفاق‬ ‫استانهای مختلف کارهای شگفتی با‬ ‫‪-‬بله‪ ،‬زمانی است که ما از کوه و‬ ‫بدون مطالعهی کارهای همدیگر‬
‫ُخنیاگر ِ خجستهی خونم!‬ ‫نیافتاد‪ .‬در اروپا هم مثالها زیاد است‪.‬‬ ‫تمام دشواریها و جلوگیریها کردهاند‪.‬‬ ‫صخره میآییم پایین و میرویم به‬ ‫نمیتوانستند به این نتایج برسند‪ .‬اگر‬
‫نام ترا به اشک نوشتم‪.‬‬ ‫اضافه کنم که من بر این گمانم که‬ ‫در حدود ‪ ۱4‬مجله باستانشناسی‬ ‫سوی دشت‪ .‬اول توی غارها و روی‬ ‫اینطور نبود مانند آن است که بگوییم‬
‫رویدادهایی مانند قحطی بزرگ در‬ ‫در ایران به چاپ میرسد‪ .‬من تمام‬ ‫تپهها و بعد میآییم به دشتها و‬ ‫سابقه تاریخی پزشکی امروزه به هیچ‬
‫*ویکتور خارا نوازندهی گیتار و آوازخوا ِن پُرآوازهی شیلی بود که پس از‬ ‫ایران و پشتیبانی رومیان از عربها‬ ‫دورههای این مجلات را برای دسترسی‬ ‫کشاورزی‪ ،‬دامداری و باغداری رونق‬ ‫دردی نمیخورد‪ .‬در حالی که یک‬
‫کودتای پینوشه علیه دولت سالوادور آلنده در این کشور به قتل رسید‪.‬‬ ‫و نابسامانیها داخلی و قدرت زیادی‬ ‫به پژوهشهای باستانشناسی در‬ ‫پیدا میکند و وارد عصر آهن میشویم‪.‬‬ ‫پزشک امروزی باید بداند که داروهای‬
‫که برخی از موبدان در آن زمان به‬ ‫داخل کشور مطالعه کردهام و از تمام‬ ‫یعنی شاید در این دوره اولین شهرها‬ ‫گیاهی چینی و تحول تاریخی آنها چه‬
‫دست آورده بودند همه در میان بودند‪.‬‬ ‫آنها یاد کرده و سپاسگزاری کردهام‪.‬‬ ‫دارد پا میگیرد‪ .‬من از غارها آغازیدم‬
‫باید گفت که دهها رشته در هم بافته‬ ‫اینها بینهایت به کار من کمک کردند‪.‬‬ ‫و به باغ رسیدم‪ .‬از ده هزار سال پیش‬ ‫بوده است‪.‬‬
‫میشود تا پردههای تاریخ کامل شود‪.‬‬ ‫و گروه دیگر از منابع من میدان‬ ‫تا سه هزار سال پیش‪ .‬این کار من در‬ ‫‪-‬گویا قرنطینه به عنوان شیوهی‬
‫در مورد زنسالاری و مردسالاری هم‬ ‫ادبیات و شعر‪ ،‬افسانهها‪ ،‬حماسهها‪،‬‬
‫نباید احکام کلی صادر کرد‪ .‬نمونهوار‬ ‫عیارنامهها‪ ،‬فتوتنامهها‪ ،‬داستانها‪،‬‬ ‫جلد نخست کتاب است‪.‬‬ ‫جلوگیری از شیوع بیماریهای‬
‫بگویم که برخی حکومتهای ترک که‬ ‫ضربالمثلها‪ ،‬ترانهها و به ویژه‬
‫با یاری بغداد به تخت قدرت برآمده‬ ‫لالاییها چونان نخستین جلوهی شعر‬ ‫‪-‬دکتر کویر‪ ،‬اولین حکومتهایی‬ ‫واگیر از روشهای ابن سینا بوده‬
‫بودند‪ ،‬چون غزنویان‪ ،‬دمار از روزگار‬ ‫زنان ایرانی بود‪ .‬زنان کوزهگر و بافنده‪،‬‬
‫ایرانیان در آوردند‪ .‬ولی بخشی از‬ ‫خالقین اولین اشعار ایرانی بودهاند و‬ ‫که در فلات ایران شکل گرفتهاند به‬ ‫است…‬
‫سلجوقیان بسیار زود فرهنگ ایران‬ ‫بهنگام کار اینها را میخواندند‪ .‬اولین‬ ‫‪-‬یکی از قدیمیترین اشارههای‬
‫را جذب کردند و اسامی ایرانی مانند‬ ‫نقاشان‪ ،‬زنان ما بودند که روی سفالها‬ ‫چه زمانی میرسند؟‬ ‫به قرنطینه را در آثار ابن سینا داریم‬
‫کاووس و کیکاووس بر خود نهادند‪ .‬آنها‬ ‫نقاشی میکردند‪ .‬در تمام اینها رد پای‬ ‫‪-‬همیشه به ما از تاریخ دو هزار پانصد‬ ‫که وقتی وبا به بخارا رسیده بوده وی‬
‫حکومت خود را بین زنان تقسیم کردند‬ ‫شگفتیهای تاریخ ایران مانده است‪.‬‬ ‫ساله گفتهاند در حالی که قدمت‬ ‫فرمان قرنطینه و فاصلهگیری اجتماعی‬
‫و حکومت خاتونها را به وجود آوردند‬ ‫در نتیجه یک دنیای تازه در برابر من‬ ‫اولین حکومتهای شکل گرفته در‬ ‫را داد‪ .‬در فیلمی هم که از زندگی ابن‬
‫که توجه لازم به آن در تاریخ ما نشده‬ ‫گشوده شد و بخش بزرگی از کتاب‬ ‫فلات ایران به هفت هزار سال پیش‬ ‫سینا ساختهاند این اقدام ابن سینا‬
‫است‪ .‬یعنی بافت اجتماعی و فرهنگی‬ ‫بانونامه به ادبیات شفاهی‪ ،‬بازیها‪،‬‬ ‫میرسد‪ .‬یعنی اگر شما ندانید که پیش‬
‫سلجوقیان فرق میکرد و وزرای ایرانی‬ ‫از ‪ ۲۵۰۰‬سال پیش‪ ،‬حکومتهایی‬ ‫نشان داده میشود‪.‬‬
‫مانند نظامالملک در خدمت آنها قرار‬ ‫داستانها و افسانهها اختصاص دارد‪.‬‬ ‫در ایران پا گرفتهاند فکر میکنید که‬ ‫‪-‬چرا عنوان «بانونامه» را برای‬
‫گرفتند و رستاخیز فرهنگ ایرانشهری‬ ‫پادشاهیهای ماد و هخامنشی یکدفعه‬
‫را آغازیدند‪ .‬در همان زمان خیام و‬ ‫‪-‬با وجود این تاریخ حدود هفت‬ ‫در تاریخ ایران ظهور کردهاند‪ .‬چون ما‬ ‫کتاببرگزیدید؟‬
‫حسن صباح و بیرونی پیداشدند‪.‬‬ ‫از پیش از ‪ ۲۵۰۰‬سال پیش آگاهی‬ ‫‪-‬ما خداینامه داشتیم‪ ،‬شاهنامه‬
‫حکومتهای کرمان یا ری به دست‬ ‫هزار‪ ،‬به گفتهی شما‪ ،‬که زنان در‬ ‫نداشتیم تئوریهای غربی بر سر ما‬ ‫داشتیم حالا دیگر نوبت بانونامه است‪.‬‬
‫باریدن گرفتکه برای ما تاریخ ساختند‬ ‫واقعیت آن است که واژه بانو به نظر من‬
‫زنان افتاد‪.‬‬ ‫آن نقش داشتند چرا با آغاز عصر‬ ‫که شما آریایی هستید و از اینجا و آنجا‬ ‫یکی از کهنترین واژگان ایرانی است‬
‫اضافه کنم که این کتاب بخش‬ ‫آمدهاید‪ .‬ما درواقع ریشههای خودمان‬ ‫که فاقد آن دید جنسیتزده است‪.‬‬
‫هستیشناسی زن ایرانی و واژهشناسی‬ ‫آهن و ظهور حکومتهای مردسالار‪،‬‬ ‫را نشناختهایم‪ .‬البته دسترسی به این‬ ‫واژهای ستایشانگیز از زن است و تا‬
‫نیز دارد‪ .‬کوتاه بگویم که من در این‬ ‫منابع جدید دشوار بود ولی به هر حال‬ ‫آنجا که میدانم در زمان هخامنشیان‬
‫کتاب شما را فرا میخوانم به تماشای‪:‬‬ ‫این نقش زنسالاری عقبنشینی‬ ‫ما حکومتهایی داشتیم که تمدنهایی‬ ‫به عنوان «بانوکا» به کار برده میشد‪.‬‬
‫زن در ذهن و زبان و زندگی؛ زن بر‬ ‫بنیاد نهادند که گیتی بدان وامدار است‪.‬‬ ‫واژهای بسیار با معنی و زیبا برای‬
‫سنگ و سفال و فلز؛ زنان اساتیری‪،‬‬ ‫میکند؟‬ ‫مانند تمدن مارلیک‪ ،‬تمدن آرتا‪ ،‬تمدن‬ ‫نامیدن زن است‪ .‬من چون تاریخ زن در‬
‫ایزدان‪ ،‬امشاسپندان؛ شهبانوان؛ زنان‬ ‫‪-‬ما از دوره ماد وارد عصر آهن‬ ‫سییلک‪ ،‬تمدن ایلام که مربوط به این‬ ‫ایران را بررسی میکردم فکر میکنم‬
‫حماسه‪ ،‬یلان و پهلوانان؛ زنان عیار و‬ ‫میشویم که عصر مردسالاری است‪.‬‬ ‫دوره است‪ .‬در کتابهای تاریخی ما اگر‬ ‫که واژه زن رسایی بانو را ندارد و به این‬
‫رادان؛ زنان در افسانهها و قصهها؛ زنان‬ ‫در منطقه خودمان در این دوره آب‬ ‫مطلبی در مورد این حکومتهاهست‬ ‫دلیل نام کتاب را «بانونامه» گذاشتم‪.‬‬
‫جادو و دیوان؛ دنیای تن و زن؛ عشق‪،‬‬ ‫دیگر کم شده؛ جنگها شروع شدهاند؛‬ ‫بجز نام یکسری پادشاه و جنگ چیز‬ ‫‪-‬چه چیزی شما را برانگیخت که‬
‫زیبایی‪ ،‬پوشش‪ ،‬ازدواج؛ زن در قانون و‬ ‫قبیلهها بر سر تصاحب زمین و آب از‬ ‫چندان چشمگیری نیست‪ .‬راجع به‬
‫اخلاق؛ زن در شعر و هنر؛ به تماشای‬ ‫یکسو علیه هم میجنگند و از سوی‬ ‫ساخت و بافت و فرهنگ و زندگی‬ ‫به این پژوهش بپردازید؟‬
‫تندیسها و نگارهها؛ و در جلد دیگر از‬ ‫دیگر بهم نزدیک میشوند تا از مراتع‬ ‫و اسطوره و دین و سیاست آنها‬ ‫‪-‬میخواهیم از دو منظر زمینشناسی‬
‫این پژوهش‪ ،‬زنان را در تاریخ دنبال‬ ‫و چشمهها و زمینهای کشاورزی خود‬ ‫آگاهیهای ما بسیار اندک است و‬ ‫و باستانشناسی به تاریخ ایران‪ -‬که‬
‫محافظت کنند‪ .‬ایرانیها از سوی غرب‬ ‫لازم بود که کار جدیدی در این زمینه‬ ‫کمتر صورت گرفته‪ -‬نگاهی بیندازیم‬
‫خواهم کرد‪.‬‬ ‫با دشمنی مانند آشوریها و از شرق‬ ‫به سه دورهی تاریخی عصر نوسنگی‪،‬‬
‫*برای تهیه این کتاب‪ ۳۶۲‬صفحهای‬ ‫با دشمنی زرد روبرو میشوند‪ .‬جنگها‬ ‫صورت بگیرد‪.‬‬ ‫عصر مس‪ ،‬و عصر برنز تا رسیدن عصر‬
‫میتوانید به یکی از آدرسهای زیر‬ ‫در میگیرد و جنگ به آهن و مرد‬ ‫آهن که آغاز مردسالاری است و تقریباً‬
‫مراجعه و کتاب را به قیمت سی (‪)۳۰‬‬ ‫احتیاج دارد‪ .‬زن در خانه به سفالگری‪،‬‬ ‫از سه هزار سال پیش در ایران شروع‬
‫دلار آمریکا خریداری کنید‪ .‬شهروندانی‬ ‫میشود‪ ،‬و ببینیم از فاصلهی ده هزار‬
‫که در ایران هستند و میل به خرید‬ ‫تا سه هزار سال پیش چه میدانیم؟‬
‫کتاب دارند‪ ،‬کافیست به نشر آفتاب‬ ‫اول رفتم سراغ کتاب تاریخ باستان‬
‫ایمیل بفرستند تا برای بهای کتاب که‬ ‫ایران از حسین پیرنیا که نزدیک سه‬
‫سی (‪ )۳۰‬هزار تومان است‪ ،‬راهنمایی‬ ‫هزار صفحه است و فکر کردم میتوانم‬
‫بنیاد کارم را بر آن قرار دهم‪ .‬ولی من‬
‫شوند‪.‬‬ ‫در این کتاب در مورد زندگی زنان در‬
‫فروشگاه آنلاین لولو‬ ‫این هفت هزار سال حتی یک سطر‬
‫آدرس سامانه نشر آفتاب‬
‫پست الکترونیک نشر آفتاب‪:‬‬
‫‪[email protected]‬‬

‫وبسایت کیهان لندن به زبان انگلیسی‬