Page 12 - (کیهان لندن - سال سى و هفتم ـ شماره ۲۸۷ (دوره جديد
P. 12

‫انتخابات‪14۰۰‬و ُکرونا؛احتمالتغییرقوانینرأیگیری‬                                                                                                                                    ‫صفحه ‪ - Page 12 - 1۲‬شماره ‪1۷53‬‬
  ‫در ایران؛ نگرانی از ویروس یا مشارکت پایین؟!‬                                                                                                                                       ‫جمعه ‪ 2۳‬تا پنجشنبه‪ 2۹‬آبانماه ‪۱۳۹۹‬خورشیدی‬

                                                                                                                      ‫دو قرن فراز و نشیب مطبوعات در ایران (‪)195‬‬

                                                                                                                      ‫احمد احـرار‬                          ‫( کیهان لندن شماره ‪) 13۷6‬‬

‫اینکه امری خارج از اراده همه باشد‬     ‫شده و این رایزنیها در خصوص‬              ‫=به نظر میرسد بالا‬                      ‫زده و نوشته بودند‪« :‬دولت انگلیس‬      ‫بزودی لبریز شود و در رویداد اسفبار‬    ‫مؤلف «رضاشاه‪ ،‬از تولد تا‬
         ‫که آنوقت متفاوت است‪».‬‬        ‫تعرفهها‪ ،‬بحثهای اجرایی و‬                ‫بردن مشارکت مردم در‬                     ‫برای خود این حق را حفظ میکند‬         ‫مخاصمات‪ ،‬شما نباید توقع هیچگونه‬       ‫سلطنت»‪ ،‬یادداشت خود را چنین‬
                                                                              ‫انتخابات برای مقامات‬                    ‫که بههر نحو و طریقی که صلاح‬          ‫همدردی از من داشته باشید‪».‬‬
‫اکنون یکماه پس از این سخنان‬                           ‫هماهنگیها است‪.‬‬          ‫حکومتی در اولویت ویژه‬                   ‫بداند اقداماتی برای حفظ جان و مال‬    ‫این تغییرجهت سیاسی در وزارت‬                              ‫ادامه میدهد‪:‬‬
‫سخنگوی شورای نگهبان‪ ،‬عبدالرضا‬         ‫کدخدایی افزوده بود که شورای‬             ‫قرار دارد و تشکیل کمیته‬                                                      ‫خارجۀ انگلیس را باید بزرگترین‬         ‫«روز ‪ ۱۱‬مهر خبر رسید که‬
‫رحمانی فضلی وزیر کشور از تشکیل‬        ‫نگهبان برای برگزاری انتخابات‬            ‫و رایزنیها تنها به برگزاری‬                     ‫رعایای خود بهعمل آورد‪».‬‬       ‫موفقیت رضاخان در تهیه مقدمات‬          ‫سالارالدوله عموی شاه‪ ،‬که سالها از‬
‫کمیتهای خبر داده که برگزاری‬           ‫یازدهمین دوره مجلس شورای‬                ‫انتخابات در شرایط ُکرونا‬                ‫در نامۀ دوم نوشته بودند که‪ :‬در‬       ‫برچیدن بساط شیخ دانست‪ .‬اگر‬            ‫طرف دولت ایران به تبعید فرستاده‬
‫انتخابات در شرایط ُکرونا و جلب‬        ‫اسلامی نیز تابع نظر ستاد ملی مقابله‬                                             ‫ماه نوامبر ‪( ۱۹۱۴‬یعنی ده سال‬         ‫رضاخان در ملاقات با کاردار سفارت‬      ‫شده بود‪ ،‬وارد بصره شد و از آنجا به اهواز‬
‫مشارکت بالای مردم را پیگیری‬           ‫با ُکرونا بود و زمان برگزاری را با‬                   ‫باز نمیگردد‪.‬‬               ‫قبل) دولت اعلیحضرت پادشاه‬            ‫انگلیس مثلا گفته بود که اقدامات‬       ‫رفت که با شیخ خزعل همکاری کند‪.‬‬
‫میکند‪« :‬شاخص اصلی وزارت کشور‬          ‫هماهنگی این شورا در نظر گرفت‪.‬‬           ‫=واجدین شرایط شرکت‬                      ‫انگلستان اطمینانهای رسمی به‬          ‫شیخ غیر قابل بخشودن است و من‬          ‫نامهای از ولیعهد به احمدشاه به‬
‫در همه برنامهریزیهای انتخابات‪،‬‬        ‫این ادعا در حالیست که آن انتخابات‬       ‫در انتخابات یازدهمین دوره‬               ‫جناب اجل شیخ محمره داده است‬          ‫با لشکرکشی او را از میان برمیدارم‪،‬‬    ‫تاریخ ‪ 28‬مهر ‪ ۱۳۰۳‬موجود است‬
‫اجرای دقیق قانون و در عین حال‪،‬‬        ‫با انکار این ویروس از جمله از سوی‬       ‫مجلس شورای اسلامی که‬                    ‫که درصورت وقوع تجاوزی از طرف‬         ‫بهاحتمال زیاد وزارت خارجۀ‬             ‫که در آن ولیعهد توصیه میکند‬
‫زمینهسازی جلب مشارکت پرشور‬            ‫رهبر جمهوری اسلامی برگزار شد!‬           ‫دوم اسفندماه سال گذشته‬                  ‫دولت عل ّیه (ایران) نسبت به حوزۀ‬     ‫انگلیس در برابر او جبهه میگرفت‬        ‫که شاه جواب شیخ را با مهربانی‬
‫عمومی و امکانسازی برای ایفای‬          ‫علی خامنهای مدعی شده بود که‬             ‫برگزار شد مشارکت بسیار‬                  ‫اقتدار معزیالیه‪ ...‬به ایشان مساعدت‬   ‫و برای حمایت از شیخ دستنشاندۀ‬         ‫بدهد‪ .‬در این نامه ولیعهد وصول‬
‫نقش حداکثری مردم در تعیین‬             ‫موضوع ُکرونا را مطرح میکنند تا‬          ‫پایینی در انتخابات داشتند‪.‬‬              ‫نماید‪ ...‬و دولت اعلیحضرت پادشاه‬      ‫خود و حفظ تأسیسات نفتی‪ ،‬از‬            ‫پنج هزارتومان از شاه را یادآور‬
                                      ‫مردم در انتخابات مجلس شورای‬             ‫=سخنگوی شورای‬                           ‫انگلیس جمیع قوای معزیالیه را از‬      ‫نایبالسلطنه هند میخواست که‬            ‫میشود و سپس مینویسد‪« :‬مبلغ‬
          ‫سرنوشت خویش است‪».‬‬           ‫اسلامی شرکت نکنند! نخستین‬               ‫نگهبان بدون اشاره به‬                    ‫هرگونه تعرضات و حملات خارجی‪...‬‬       ‫ارتش به خوزستان اعزام دارد‪ .‬در‬        ‫فرستادهشده بسیار کم است‪ ،‬انجام‬
‫او درباره اعضای این کمیته گفته‬        ‫نشست ستاد ملی مبارزه با کرونا هم‬        ‫فشارهایسیاسیوسرکوب‬                      ‫نسبت به حوزۀ اقتدار مزبور و حقوق‬     ‫آن صورت معلوم نبود سردار سپه‬          ‫مقاصد مبالغ زیادتری لازم دارد‪،‬‬
‫که «از نمایندگان شورای نگهبان‪،‬‬                                                ‫مردم در اعتراضات دی ‪،96‬‬                 ‫شناختهشدۀ مشا ٌرالیه‪ ...‬حفظ و‬        ‫بتواند قدرت مرکزی را در خوزستان‬       ‫اگر چشمه خشک شود از پیشرفتی‬
‫مجلس شورای اسلامی و وزارت‬                        ‫تازه ‪ ۶‬اسفند برگزار شد!‬      ‫امرداد ‪ 9۷‬و آبان ‪ 98‬و‬                   ‫حراست خواهد نمود‪ ...‬و دولت‬           ‫اعمال کند و احتمالا خوزستان از‬        ‫که تأمین شده باید صرفنظر کرد‪».‬‬
‫کشور» هستند و «این کمیته‬              ‫کدخدایی درباره برگزاری‬                  ‫پرتاب موشک به هواپیمای‬                  ‫انگلستان جمیع مساعی خود را بهکار‬                                           ‫در تهران‪ ،‬روسها از سردار سپه‬
‫ضمن بررسیهای دقیق قانونی‪،‬‬             ‫کمپینهای انتخاباتی و راهاندازی‬          ‫اوکراینی در دیماه ‪98‬‬                    ‫خواهد برد که شیخ را در وضعیت‬                           ‫دست میرفت‪.‬‬          ‫حمایت میکردند و جاسوسان‬
‫پیشبینیهای اجرایی و حقوقی لازم‬        ‫ستادهای انتخابات پیش رو هم گفته‬         ‫گفته عامل اصلی مشارکت‬                                                        ‫در طی ماه آبان اخبار واصله از‬         ‫آنها تمام اخبار «قیام سعادت»‬
‫برای برگزاری انتخابات با رعایت همه‬    ‫که «این موضوعی است که نیاز به‬           ‫پایین مردم دلایل اقتصادی‬                   ‫فعلی و استقلال محلی نگهدارد‪.‬‬      ‫خوزستان نشان میداد که شیخ‬             ‫را به رضاخان میدادند و حتی‬
‫پروتکلهای بهداشتی و در عین حال‬        ‫هماهنگی وزارت کشور و شورای‬                                                      ‫ذکاءالملک فروغی که در غیاب‬           ‫خزعل مشغول تهیۀ اسلحه و تدارک‬         ‫اسلحه هم در اختیار وی گذاشتند‬
‫با تسهیل و تأمین زمینه های حضور‬       ‫نگهبان دارد‪ .‬در انتخابات مجلس‬                           ‫بوده است‪.‬‬               ‫سردار سپه نایب نخستوزیر بود هر‬                                             ‫تا بتواند طغیان را سرکوب کند‪.‬‬
‫مردم در انتخابات خرداد ماه ‪ ۱۴۰۰‬را‬    ‫شورای اسلامی در حوزه تبلیغات‬                                                                                                             ‫جنگ است‪.‬‬          ‫مردم تهران هم به دو دلیل ـ‬
                                      ‫هم گفته شده که میدانی نباشد و به‬        ‫وزیر کشور دولت روحانی از تشکیل‬                   ‫رمزی مکدونالد‬               ‫روز ‪ ۱۳‬آبان ‪ ۱۳۰۳‬سردار سپه‬            ‫یکی چون پای تجزیه ایران بهمیان‬
                    ‫ارائه میکند‪».‬‬     ‫همین دلیل تبلیغات اینبار در سطح‬         ‫کمیتهای از شورای نگهبان‪ ،‬مجلس‬             ‫نخست وزیر و وزیر امور خارجه‬        ‫شخصاً عازم خوزستان شد و اعلام‬         ‫بود و دیگر اینکه شیخ مورد حمایت‬
‫رحمانی فضلی با اشاره به طرحهایی‬       ‫صداوسیما و فضای مجازی انجام‬             ‫شورای اسلامی و وزارت کشور برای‬                                               ‫کرد که‪«:‬میروم تا آخرین نغمۀ‬           ‫انگلیس بود ـ همه موافق قشونکشی‬
‫درباره اصلاح قوانین انتخابات که در‬    ‫گرفت‪ .‬استامپهای اثر انگشت حذف‬           ‫بررسی نحوه برگزاری انتخابات‬                          ‫انگلستان‬                ‫ملوکالطوایفی را از میان بردارم یا در‬
‫مجلس شورای اسلامی‪ ،‬گفته که‬            ‫شدند و راه جایگزین دیگری در ثبت‬         ‫ریاست جمهوری اسلامی در سال‬                                                   ‫زیر خرابههای شوش مدفون شوم‪».‬‬                     ‫و سرکوبی شیخ بودند‪.‬‬
‫«دولت و وزارت کشور با اقدامات‬         ‫مشخصات کامل اسناد سجلی فرد‬                                                      ‫دو نامه را در هیأت دولت مطرح و‬       ‫تازه سه ساعت از حرکت رضاخان‬           ‫رضاخان سردار سپه که از اقدامات‬
‫پراکنده در این خصوص» مخالف‬            ‫جایگزین شد‪ .‬اینها کارهایی بود که‬            ‫‪ ۱۴۰۰‬در شرایط ُکرونا خبر داد‪.‬‬       ‫جواب مفصلی برای آنها تهیه کرد که‬     ‫به طرف خوزستان گذشته بود که‬           ‫شیخ خزعل و تحریکات احمدشاه و‬
‫هستند و «تکلیف زمان برگزاری‬           ‫با توجه به شرایط ُکرونایی اتفاق‬         ‫عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور‬                                               ‫کاردار سفارت انگلیس به وزارت‬          ‫گروه اقلیت مجلس روز بهروز اطلاع‬
‫انتخابات طبق قانون معین شده است‬       ‫افتاد و طبیعتاً اگر این شرایط حاکم‬      ‫دولت روحانی با اعلام این خبر گفته‬                 ‫مضمون آن چنین است‪:‬‬         ‫خارجه رفت و با مشارالملک (حسن‬         ‫بهدست میآورد تصمیم گرفت‬
‫و هرگونه اقدام که اجرای انتخابات‬      ‫باشد که شواهد و قرائن هم اینطور‬         ‫که «این کمیته ضمن بررسیهای‬              ‫«از قرار منعقده بین دولت انگلیس‬      ‫مشار) وزیر خارجه ملاقات کرد‪.‬‬          ‫شخصاً با سپاهی کافی به خوزستان‬
‫در طبق برنامه زمانبندی قانونی‬         ‫نشان میدهد‪ ،‬با ستاد ملی مقابله‬          ‫دقیق قانونی‪ ،‬پیشبینیهای اجرایی‬          ‫و شیخ خزعل که برای اولین دفعه‬        ‫کاردار به مشارالملک گفت که‬            ‫برود و کار شیخ را یکسره کند‪ ،‬ولی‬
‫را خدشه دار کند‪ ،‬نمیتواند برای‬        ‫با ُکرونا مشورتهایی برای نحوه‬           ‫و حقوقی لازم برای برگزاری انتخابات‬      ‫بهاطلاع ایران میرسد‪ ،‬نهایت تعجب‬      ‫متجاوز از دو ماه است دولت ایران‬       ‫در این مورد ـ چنانکه اخلاق و روش‬
‫انتخابات ‪ 28‬خرداد ‪ ۱۴۰۰‬موضوعیت‬        ‫برگزاری انتخابات خواهد شد‪ .‬برای‬         ‫با رعایت همه پروتکلهای بهداشتی‬          ‫حاصل گردید که‪ ...‬برخلاف رسوم‬         ‫در این قضیه صبر کرده است‪ ،‬حالا‬        ‫کار او بود ـ به هیچ کس چیزی‬
                                      ‫آن بخشهایی که بیشتر به تبلیغات‬          ‫و در عین حال با تسهیل و تأمین‬           ‫بینالمللی چگونه چنین قراری را که‬     ‫هشت روز دیگر هم تأمل فرمایید‬
                    ‫داشته باشد‪».‬‬      ‫و تجمع مربوط است‪ ،‬محدودیتهایی‬           ‫زمینههای حضور مردم در انتخابات‬          ‫مغایر حاکمیت دولت ایران است با‬                                                                      ‫نگفت‪.‬‬
‫وزیر کشور دولت روحانی همچنین‬          ‫را خواهد داشت‪ .‬باید مقداری جلوتر‬                                                ‫یک نفر تبعۀ ایران جایز دانستهاید‪...‬‬    ‫تا لورن (وزیر مختار) وارد بغداد‬     ‫سر پرسی لورن ـ وزیر مختار‬
‫به تلاش برای جلب مشارکت ایرانیان‬      ‫برویم تا ببینیم وضعیت چه خواهد‬             ‫خردادماه ‪ ۱۴۰۰‬را ارائه میکند‪».‬‬       ‫دولت ایران این قرارداد را بههیچ‬        ‫شود و با شیخ خزعل تماس بگیرد‪،‬‬       ‫انگلیس در ایران ـ هنوز در مرخصی‬
‫خارج از ایران در انتخابات اشاره کرده‬                                          ‫جمهوری اسلامی قرار است در‬               ‫وجه بهرسمیت نمیشناسد‪ ...‬و‬              ‫امیدواریم اقداماتی بنماییم که‬       ‫بسر میبرد و بهجای او «اووی»‬
‫و گفته که «زمینهسازی برای رفع‬                                    ‫شد‪».‬‬         ‫خردادماه ‪ ۱۴۰۰‬چهار انتخابات‬             ‫اکنون واضح و مبرهن میشود که‬          ‫خاطر حضرت اشرف (سردار سپه) از‬         ‫کارهای سفارت را انجام میداد‪.‬‬
‫هرگونه مان ِع پی ِش رو ِی مشارک ِت‬    ‫کدخدایی با اشاره به اینکه برخی‬          ‫ریاست جمهوری اسلامی‪ ،‬شوراهای‬            ‫تمرد و خودسری شیخ خزعل نسبت‬          ‫این بابت راحت شود و دیگر محتاج‬        ‫اووی از اقدامات شیخ خزعل نگران‬
‫هموطنان در انتخابات ‪ ۱۴۰۰‬در هر‬        ‫کشورها با شیوع ُکرونا برای انتخابات‬     ‫اسلامی شهر و روستا‪ ،‬میاندورهای‬          ‫به دولت متبوع خود به استظهار‬         ‫به اعزام قوا نباشد‪ .‬خلاصه تقاضای‬      ‫شد و فکر کرد که رضاخان در صدد‬
‫جای از جهان مورد توجه ویژه وزارت‬      ‫رأی مکاتبهای را ایجاد کردند گفته‬        ‫مجلس شورای اسلامی در ‪ ۶‬حوزه‬             ‫همین قرارداد و اطمینانی است‬          ‫کاردار این بود که قشون ایران از‬       ‫تلافی برخواهد آمد و شیخ را از بین‬
‫کشور است و اقدامات لازم برای این‬      ‫که «در جمهوری اسلامی ایران چنین‬         ‫انتخابیه و میاندورهای مجلس خبرگان‬       ‫که از طرف دولت انگلستان داشته‬        ‫زیدون جلوتر نرود‪ .‬مشارالملک‬           ‫خواهد برد و تمام زحماتی که لورن‬
‫مهم‪ ،‬با هماهنگی وزارت امور خارجه‬      ‫چیزی نداریم و قانون هم تصریح‬                                                    ‫است‪ ...‬و لزوماً متذکر میشوم که‬       ‫مراتب را برای سردار سپه که در راه‬     ‫برای آشتی این دو کشیده بود بر‬
‫در چارچوب ترتیبات قانونی دنبال‬        ‫کرده که خود فرد باید پای صندوق‬            ‫رهبری در دو استان را برگزار کند‪.‬‬      ‫در این موضوع دولت ایران هیچ‬                                                ‫باد خواهد رفت‪ .‬لذا فوراً از رضاخان‬
                                      ‫برود و رأی خود را اعلام کند‪ .‬اگر قرار‬   ‫با وجود اینکه هنوز بیش از شش ماه‬        ‫گونه حقی را که اعمال آن منافی‬                         ‫بود تلگراف کرد‪.‬‬      ‫تقاضای ملاقات کرد تا بلکه از نقشۀ‬
                       ‫میشود‪».‬‬        ‫بر تغییری در این روش رأیگیری‬            ‫تا برگزاری این انتخابات باقی مانده اما‬  ‫استقلال و حاکمیت ایران نسبت به‬       ‫سردار سپه دید که درهرصورت‬
‫همانطور که عبدالرضا رحمانی‬            ‫باشد‪ ،‬باید هم قوانین را اصلاح کنیم‬      ‫شدت شیوع ُکرونا و مدیریت ناکارآمد‬       ‫خاک و اهالی او باشد قائل نیست‪».‬‬      ‫دو هفته وقت لازم است تا سپاهیانی‬                     ‫آتی او مطلع شود‪.‬‬
‫فضلی اشاره کرده به نظر میرسد بالا‬     ‫و هم نیازهای جامعه را به گونهای در‬      ‫برای کنترل ویروس در کشور سبب‬            ‫در شیراز‪ ،‬تلگرافی از شیخ خزعل‬        ‫که لازم دارد به خوزستان برسند‪،‬‬        ‫در این ملاقات رضاخان به «اووی»‬
‫بردن مشارکت مردم در انتخابات برای‬     ‫نظر بگیریم که هم قانون رعایت شود‬        ‫شده تا وزارت کشور کمیتهای برای‬          ‫بهدست سردار سپه رسید که بهموجب‬       ‫لذا برای آنکه شیخ خزعل در حمله‬        ‫گفت که اگر شیخ به تهران بیاید و‬
‫مقامات حکومتی در اولویت ویژه قرار‬                                             ‫پیشبینی شرایط برگزاری انتخابات‬          ‫آن از رفتار گذشتۀ خود اظهار تأسف‬     ‫پیشدستی نکند از موقعیت استفاده‬        ‫از کردۀ خود معذرت بخواهد او نیز‬
‫دارد و تشکیل کمیته و رایزنیها تنها‬                  ‫و هم سلامت افراد‪».‬‬        ‫تشکیل دهد‪ .‬پیشتر نیز موضوع‬              ‫کرده و نوشته بود «‪ ...‬بالاخره از‬     ‫کرد و در جواب به مشارالملک‬            ‫متقابلا از مجلس نخواهد خواست‬
‫به برگزاری انتخابات در شرایط ُکرونا‬   ‫او در بخش دیگری از سخنانش‬               ‫احتمال عقب افتادن انتخابات‬              ‫کجی و اعوجاج این مسلک مطلع‬           ‫تلگراف کرد که‪ :‬کاردار سفارت‬           ‫که خزعل را یک یاغی اعلام کند و‬
‫باز نمیگردد‪ .‬واجدین شرایط شرکت‬        ‫احتمال تغییر قانون انتخابات را بار‬      ‫مطرح شده بود‪ .‬این در حالیست‬             ‫شده اینکه بهعرض تأسف مبادرت‬          ‫انگلیس را ملاقات نموده بگویید‪...‬‬
‫در انتخابات یازدهمین دوره مجلس‬        ‫دیگر مطرح کرده و گفته بود «الان‬         ‫که گسترش نارضایتیهای اجتماعی‬            ‫نموده و از اعمال ناشایستهای که از‬    ‫تا ورود سر پرسی لورن و مشاهدۀ‬                     ‫یا اجازه جنگ بدهد‪...‬‬
‫شورای اسلامی که دوم اسفندماه‬          ‫مجلس فرصت دارد که طرح [اصلاح‬            ‫به اندازهای است که جناحین نظام‬          ‫طرف این بنده نسبت به دولت عل ّیه‬     ‫اقدامات او‪ ،‬به کلیه قوا امر دادم‬      ‫ا ین جو ا ب د یپلما ت مآ با نۀ‬
‫سال گذشته برگزار شد مشارکت‬            ‫قانون انتخابات] را با دو فوریت‬          ‫نگران عدم شرکت مردم در رأیگیری‬          ‫سرزده معذرت میخواهم و در آینده‬       ‫دو هفته تعرض را بهتأخیر بیندازند‪،‬‬     ‫رئیسالوزرا در وزارت خارجۀ‬
                                      ‫تصویب کند یا دولت لایحهای در این‬        ‫مربوطه هستند‪ .‬چنانکه در انتخابات‬        ‫نیز کمافیالسابق نهایت آمال فدوی‬      ‫مشروط بر اینکه از طرف اعراب و‬         ‫انگلیس با نظر مساعدی تلقی شد و‬
  ‫بسیار پایینی در انتخابات داشتند‪.‬‬    ‫خصوص بدهد‪ .‬دوستان وزارت کشور‬            ‫دوم اسفند ‪ ۹8‬در ارتباط با مجلس‬          ‫این است که نسبت به دولت متبوعه‬                                             ‫موجب شد که وزیر خارجۀ انگلیس‬
‫این موضوع در مصاحبه ماه گذشته‬         ‫که اجرای انتخابات را برعهده دارند‬       ‫شورای اسلامی نیز پیش از آنکه ورود‬       ‫کمال خدمتگزاری بهعمل آورده و تا‬         ‫بختیار ی شروع به جنگ نشود‪.‬‬         ‫و کارکنان سفارت در تهران و‬
‫عباسعلی کدخدایی با روزنامه ایران‬      ‫مرتباً با ستاد ملی مقابله با ُکرونا در‬  ‫ویروس ُکرونا به کشور بطور رسمی‬          ‫آخرین درجۀ امکان با نهایت اخلاص‬      ‫رضاخان به اصفهان رسید و‬               ‫سرکنسول انگلیس در اهواز همگی‬
‫نیز مطرح شده‪ .‬کدخدایی بدون اشاره‬      ‫ارتباط هستند‪ .‬هر وقت که تصمیمی‬          ‫اعلام شود‪ ،‬میزان پایین مشارکت‬           ‫ن ّیت و حسن عقیدت بهاجرای اوامر‬      ‫کنسول انگلیس با او ملاقات کرد‬         ‫عملیات شیخ را تقبیح کنند و بهفکر‬
‫به فشارهای سیاسی و سرکوب مردم‬                                                 ‫برای آن انتخابات استصوابی ثبت شد‪.‬‬       ‫مطاعه اقدام کنم‪ .‬امیدواری کامل‬       ‫و کوشش کرد که او را در اصفهان‬         ‫اعزام ارتش انگلیس برای حفاظت‬
‫در اعتراضات دی ‪ ،۹۶‬امرداد ‪ ۹7‬و‬          ‫گرفته شود به ما اطلاع میدهند‪».‬‬        ‫عباسعلی کدخدایی سخنگو و عضو‬             ‫دارم که حضرت اشرف نیز این‬            ‫نگهدارد تا نتیجۀ اقدامات سفارت‬        ‫حوزههای نفتی نیفتند‪ .‬رضاخان‬
‫آبان ‪ ۹8‬و پرتاب موشک به هواپیمای‬      ‫سخنگوی شورای نگهبان درباره‬              ‫حقوقدان شورای نگهبان مهرماه‬             ‫عرض تأسف را پذیرفته و باز هم‬         ‫روشن شود‪ ،‬ولی رضاخان به حرف‬           ‫هم فرصتی بهدست آورد تا ارتش‬
‫اوکراینی در دیماه ‪ ۹8‬گفته عامل‬        ‫احتمال عقب افتادن انتخابات نیز‬          ‫امسال در گفتگو با روزنامه ایران‬         ‫فدوی را مورد اعتماد قرار داده و از‬   ‫او توجه نکرد و گفت خطر آمدن‬           ‫خود را تقویت کرده بدون نگرانی از‬
‫اصلی مشارکت پایین مردم دلایل‬          ‫گفته بود که «منع قانونی برای‬            ‫درباره برگزاری انتخابات ‪ ۱۴۰۰‬با‬         ‫دولتخواهی فدوی اطمینان خواهند‬        ‫برف در این ناحیه هست و با قشون‬        ‫دخالت ارتش انگلیس نقشۀ از بین‬
‫اقتصادی بوده است‪« :‬از سوی‬             ‫تعویق وجود ندارد اما هم در انتخابات‬     ‫اشاره به اینکه زمان زیادی تا برگزاری‬    ‫داشت‪ .‬ازقرار معلوم موکب سامی این‬     ‫خود به طرف جنوب حرکت کرد‪.‬‬             ‫بردن کامل شیخ را طراحی کند‪.‬‬
‫دستگاههایی که پیش از برگزاری‬          ‫مجلس و هم ریاست جمهوری فاصله‬            ‫انتخابات باقی مانده‪ ،‬گفته بود که‬        ‫روزها به جنوب تشریففرما میشوند‬       ‫روز بعد باز کاردار سفارت انگلیس‬       ‫اووی ـ کاردار سفارت انگلیس در‬
‫انتخابات نظرسنجی کرده بودند و‬         ‫مرحله دوم انتخابات را هم باید در‬        ‫رایزنیهایی در حد کارشناسی میان‬          ‫و اگر این مسأله صحیح است خیلی‬        ‫نزد وزیر خارجه رفت و تقاضای‬           ‫تهران ـ به «پیل» سرکنسول انگلیس‬
‫نتیجه آنهم برای ما مرتب ماهانه‪،‬‬       ‫نظر بگیریم‪ .‬آن فاصله باید به گونهای‬     ‫شورای نگهبان و وزارت کشور انجام‬         ‫شایق هستم که به شرف ملاقات نایل‬      ‫خود را تکرار کرد‪ .‬وزیر خارجه نیز‬      ‫در اهواز دستور داد به شیخ فشار‬
‫هفتگی و روزانه ارسال میشد‪ ،‬اعلام‬      ‫باشد که به دوره پایانی دولت فعلی‬                                                ‫شده و شخصاً به آن وجود محترم که‬      ‫مراتب را به رضاخان تلگراف کرد‪.‬‬        ‫بیاورد که به تهران برود و معذرت‬
‫شد که عمده عوامل مؤثر در مشارکت‬       ‫برسیم‪ .‬این طور نباشد که وقتی تا‬                                                 ‫ریاست دولت متبوعه را دارا هستند‬      ‫روز ‪ ۴‬آذر ‪ ۱۳۰۳‬دو یادداشت‬             ‫بخواهد‪ .‬اما شیخ این پیشنهاد را‬
‫بحثهای معیشتی و اقتصادی یا‬            ‫اواسط مردادماه دولت باید تغییر کند‪،‬‬                                             ‫تأسف خود را از مامضی‪ ،‬و تأمینات‬      ‫تهدیدآمیز از سفارت انگلیس به‬          ‫«خفتبار و غیر شرافتمندانه» دانست‬
‫میزان عمل کردن مسئولان به‬             ‫انتخابات را شهریور برگزار کنیم‪ .‬مگر‬                                             ‫خدمتگزاری و خلوص ن ّیت در آینده‬      ‫وزارت خارجه ایران داده شد‪.‬‬
                                                                                                                      ‫عرض کنم‪ .‬منتظر اظهار مرحمت و‬         ‫در نامۀ اول نوشته بود‪ :‬حضرت‬              ‫و «پیل» را از خود ناراضی کرد‪.‬‬
                ‫وعدههایشان بود‪».‬‬                                                                                      ‫تعیین محل و موعد شرفیابی هستم»‪.‬‬      ‫اشرف رئیسالوزرا وعده دادند که‬         ‫وقتی گزارش مذاکرات پیل با شیخ‬
                                                                                                                                                           ‫هرگاه شیخ اظهار اطاعت نماید‬           ‫به لندن رسید کارکنان وزارت خارجه‬
                                                                                                                                                           ‫برعلیه مشا ٌرالیه استعمال قوای‬        ‫نگران شده عقیده پیدا کردند که‬
                                                                                                                                                           ‫مسلحه نخواهند نمود‪ ...‬متأسفانه‬        ‫دیگر مشکل است در برابر حکومت‬
                                                                                                                                                           ‫به وعدۀ خود وفا نکرده و نصیحت‬         ‫مرکزی ایران از شیخ حمایت کرد‪...‬‬
                                                                                                                                                           ‫دوستانۀ دولت (انگلیس) را مورد‬         ‫رمزی مکدونالد ـ نخستوزیر و‬
                                                                                                                                                           ‫توجه قرار ندادهاند‪ .‬بنابراین دولت‬     ‫وزیر خارجه انگلیس ـ در تاریخ ‪۱۱‬‬
                                                                                                                                                           ‫انگلیس ناگزیر است‪ ...‬اظهار نماید‬      ‫اکتبر ‪ ۱۹ =( ۱۹2۴‬مهر ‪ )۱۳۰۳‬با‬
                                                                                                                                                           ‫که دیگر نمیتواند به شیخ محمره و‬       ‫ارسال تلگرافی از شیخ خواست که‬
                                                                                                                                                           ‫بختیاریها فشاری را که برای اسکات‬      ‫به میانجیگری بریتانیا تن دردهد تا‬
                                                                                                                                                           ‫آنها میآورد ادامه دهد‪ .‬و هرگاه این‬    ‫بتوان راه حل شرافتمندانهای برای‬
                                                                                                                                                           ‫عملیات موجب خسارت جانی و‬              ‫رفع مشکلاتی که او ایجاد کرده‬
                                                                                                                                                           ‫مالی به اتباع انگلیس گردد دولت‬        ‫بهدست آورد‪ .‬وی تلگرام خود را با‬

                                                                                                                                                            ‫عل ّیۀ ایران مسؤول آن خواهد بود‪.‬‬              ‫کلمات تند زیر پایان داد‪:‬‬
                                                                                                                                                           ‫در آخر نامه یک توپ توخالی هم‬          ‫«اما باید به آن جناب هشدار دهم‬
                                                                                                                                                                                                 ‫که کاسۀ صبر دولت مرکزی ایران شاید‬
   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17