Page 12 - (کیهان لندن - سال سى و سوم ـ شماره ۱۷۴ (دوره جديد

P. 12

‫خود بر جای گذاشت که بنا بر شرایط‬ ‫داریوشهمایونروزنام ‌هنگاریبرجسته‪،‬‬ ‫صفحه ‪ - Page 12 - 12‬شماره ‪174‬‬
‫موجود در خاورمیانه‪ ،‬بسیاری از آنها‬ ‫نظری ‌هپردازی جستجوگر و نوجو‪ ،‬و‬ ‫جمعه ‪ 26‬مردادماه تا پنجشنبه‪ 1‬شهریورماه ‪1397‬خورشیدی‬
‫همچنان معتبرند و گویی همین امروز‬ ‫سیاستمداری مل ‌یگرا و میه ‌ندوست‬
‫نگاشته شده‌اند‪ .‬مقالات قدیم ‌یوی‬ ‫بود که بر نقش موثر ایران در مناسبات‬ ‫دو قرن فراز و نشیب مطبوعات در ایران (‪)82‬‬
‫در دهه‌های سی تا پنجاه خورشیدی‬
‫همچنین بازتاب مستند موقعیت‬ ‫منطق ‌های و جهانی آگاهی داشت‪.‬‬ ‫( کیهان لندن شماره ‪) 1263‬‬
‫سیاسی و اجتماعی ایران هستند‪.‬‬ ‫وی سال‌های طولانی در روزنام ‌ههای‬
‫داریوش همایون‬ ‫از همین رو ما به بازنشر گلچینی از‬ ‫معتبر ایران قلم زد و از بنیانگذاران‬ ‫احمد احـرار‬ ‫بعـدی نبودنـد مسـأله‌ای اسـت‬ ‫در همـان حـال کـه دربـار بـه‬
‫آثار داریوش همایون می‌پردازیم که‬ ‫اصلی روزنامه‌ی «آیندگان» بود‬ ‫جداگانـه‪ .‬ولـی به‌هرحـال شـرط‬ ‫کانـون مخالفـت بـا دولـت تبدیـل‬
‫(‪۵‬مهر‪،۱۳۰۷‬تهران‪۸-‬بهمن‪،۱۳۸۹‬ژنو)‬ ‫در سال‌های تبعید پس از انقلاب ‪۵۷‬‬ ‫که صفح ‌ه‌ای نوین در تاریخچه‌ی‬ ‫پوشـیده نباشـد کـه قبـول ایـن‬ ‫انصـاف و نزاکـت ایـن اسـت کـه‬ ‫شـده بود‪ ،‬رئیس دولـت و اطرافیان‬
‫با کیهان لندن نیز همکاری نزدیک‬ ‫روزنامه‌نگاری ایران گشود‪.‬همایون‬ ‫خدمـت در چنیـن موقـع سـخت‬ ‫رئیـس دولـت صبـر کند تا ایشـان‬ ‫او نیـز در بدگویـی از شـاه پـروا‬
‫داشت‪ .‬مقالاتی که در این ستون‬ ‫مهارت روزنامه‌نگاری و تسلط خود‬ ‫مملکـت‪ ،‬در مقابـل امـر ملوکانـه و‬ ‫از سـفر اروپـا برگردنـد و طبق نظر‬ ‫نمی‌داشـتند‪ .‬وزیـر مختـار انگلیس‬
‫م ‌یخوانید‪ ،‬از آرشیو کیهان لندن‬ ‫بر زبان فارسی را با اید‌ههای سیاسی‬ ‫انتظـار هموطنـان‪ ،‬بـه تـوکل الهی‬ ‫خودشـان تصمیـم گرفتـه شـود‪.‬‬ ‫آنچـه را کـه شـخصاً از دهـان شـاه‬
‫خویش در هم آمیخت و از دهه‌ی ‪۳۰‬‬ ‫و حکـم وظیفه‌شناسـی بـوده و‬ ‫اعلی‌حضـرت بـا نظـر مـن موافقت‬ ‫و رئیس‌الـوزرا شـنیده بـود در‬
‫انتخاب شده‌اند‪.‬‬ ‫خورشیدی به این سو‪ ،‬نوشته‌هایی از‬ ‫یگانـه چیـزی کـه اعضـاء کابینه را‬ ‫گزارشـهای خود به لنـدن منعکس‬
‫بـه قبـول ایـن خدمـت وامـی‌دارد‬ ‫کردنـد»‪.‬‬
‫اگ ‌رهـا در تاريـخ‬ ‫همـان سـختی موقـع و ارادۀ قویه‬ ‫بدیـن سـان‪ ،‬در چهـارم تیرمـاه‬ ‫می‌کـر د ‪.‬‬
‫اعلیحضـرت اقـدس شاهنشـاهی‬ ‫‪ 1299‬وثـوق الدولـه کناره‌گیـری‬ ‫در گزارشـی به‌تاریـخ ‪ 23‬ژوئـن‬
‫کیهان لندن شماره ‪ 6 - 1154‬اردیبهشت ماه ‪1386‬‬ ‫اسـت کـه کاملا معطـوف به اصلاح‬ ‫کـرد و در هفتـم تیرمـاه ( ‪24‬‬ ‫‪ 1920‬بـا قیـد «بسـیار مهـم و‬
‫و بهبـودی اوضـاع موافـق مصالـح‬ ‫ژوئـن ‪ )1920‬میـرزا حسـن خـان‬ ‫فـوری»‪ ،‬نورمـن بـه لـرد کـرزن‬
‫فرو رفت ‌هاند‪ ،‬در کنار آزاد شدگان از‬ ‫گونه رفتار کرد و از اينجاست که اگ ‌رها‬ ‫با جای بزرگی که گذشته در‬ ‫مشـیرالدوله مأمـور تشـکیل کابینه‬ ‫می‌نویسـد کـه شـاه بـه وی گفتـه‬
‫گذشته‪ ،‬نويد بخش آيند‌های هستند‬ ‫در تاريخ جای بسيار بالائی دارند‪.‬‬ ‫زندگی بسياری از ما يافته است‬ ‫مملکـت می‌باشـد‪.‬‬ ‫اسـت از زمان بازگشت به کشور در‬
‫بحث تاريخ و گذشته و اگ ‌رهايش‬ ‫نظـر بـه ایـن اصـل و توجهـی‬ ‫شد ‪.‬‬ ‫حمایـت از کابینـۀ فعلـی کوشـیده‬
‫که ارزش مبارزه دارد‪.‬‬ ‫اگر درپی گمانپروری نباشيم آنگاه‬ ‫را نمی‌توان بی هنگام کوتاه کرد‪.‬‬ ‫کـه از طـرف هموطنـان مشـاهده‬ ‫وثوق‌الدولـه کـه در ادبیـات‬ ‫ولـی رئیس‌الـوزرا کامال به‌عکـس‬
‫اينکه ما نمی‌توانيم بسياری از‬ ‫نم ‌یتوانيم بگوئيم در بحث تاريخی‪،‬‬ ‫ما آن چنان مردمانی هستيم که در‬ ‫می‌شـود رجـاء واثـق دارم کـه‬ ‫دسـتی داشـت و دیـوان شـعری‬ ‫رفتـار کرده و هیـچ فرصتی را برای‬
‫بنديان تاريخ را در ميان خود ـ آنها‬ ‫اگر‌ها جائی ندارند‪ .‬تاريخ‪ ،‬بايگانی‬ ‫اين هنگامه بحرا ‌نها و خط ‌رها و در‬ ‫کوشـش و جـ ّد و جهـد اینجانـب‬ ‫هـم دارد‪ ،‬تلخکامـی خـود را از این‬ ‫حملـه بـه مقـام سـلطنت و هتـک‬
‫که وظيفه اکنون و آينده را نگهداشتن‬ ‫نيست‪ ،‬سياست (زندگی) گذشته‬ ‫هزاران کيلومتری ايران به ديگران‬ ‫و آقایانـی کـه در زمامـداری امـور‬ ‫وقایـع در قصیـدۀ معروفـش بیـان‬ ‫حرمـت پادشـاه فروگـذار نکـرده‬
‫و ساختن گذشته م ‌یدانند ـ به حال‬ ‫است و در زمان جريان م ‌یيابد‪ .‬هر‬ ‫تکليف م ‌یکنيم که دادگاه حقيقت‬ ‫و عهـده‌داری بار سـنگینی شـرکت‬ ‫اسـت‪« :‬اعلی‌حضرت مثل همیشـه‬
‫خود بگذاريم از احساس بستگی نسلی‬ ‫نسل‪ ،‬تاريخ را از نو م ‌ینويسد ـ که با‬ ‫ياب برای رسيدگی به جنايات سه‬ ‫جسـته‌اند در ایـن مقصـود عالـی‬ ‫کـرده اسـت‪:‬‬ ‫بـا لحنـی ملایـم و خونسـردانه‬
‫و شرکت در تجربه مشترک‪ ،‬اگر چه‬ ‫اختراع کردن تاريخ تفاوت دارد ـ به‬ ‫چهار دهه پيش کسانی ديگر تشکيل‬ ‫کـه تزییـد امنیـت و رفاه ّیت اهالی‬ ‫صحبـت می‌کرد ولی آشـکارا دیده‬
‫در دو سوی ميدان‪ ،‬نيست‪ .‬حتی به‬ ‫اين معنی که در ‌سهای خود را از آن‬ ‫دهند‪ .‬به جای چاره‌جوئی برای‬ ‫و سـعادت مملکـت اسـت بـا فضل‬ ‫چون بد آید هرچه آید‪ ،‬بد شود‬ ‫می‌شـد کـه احساسـات باطنـی‌اش‬
‫اين سبب نيست که آنها به حال پيکار‬ ‫م ‌یگيرد‪ .‬آينده را با بهتري ‌نها (و برای‬ ‫جلوگيری از جناياتی هرچه فجي ‌عتر‬ ‫یک بلا ده گردد و ده‪ ،‬صد شود‬ ‫نسـبت بـه وثوق‌الدولـه تـا چه حد‬
‫همگانی ما سودمندند‪ .‬از اينجاست‬ ‫بيشتر جهان سوم ‌یها با ب ‌دتري ‌نها)‬ ‫و در ابعاد گسترد‌هتر که هر روز در‬ ‫الهـی بی‌نتیجـه نمانـد‪.‬‬ ‫آتش از گرمی فتد‪ ،‬مهر از فروغ‬ ‫بـا نفـرت و انزجـار آمیختـه اسـت‪.‬‬
‫که آنها بهترين درس را می‌توانند‬ ‫ئی که گذشته دارد م ‌یسازد‪ .‬هيچ‬ ‫برابر چشمان مان روی می‌دهد با‬ ‫پـس از اظهـار ایـن مقدمـه‪ ،‬از‬ ‫فلسفه باطل شود‪ ،‬منطق دروغ‬ ‫به‌همیـن دلیـل یقیـن دارم کـه‬
‫به آيندگان بدهند‪ .‬چه در آنچه سی‬ ‫چيز به اندازه اگ ‌رهای تاريخی به کار‬ ‫نداشتن هيچ امکانات و اقتداری‬ ‫آنجـا کـه تشـکیل ایـن کابینـه‬ ‫آشـتی پایـدار و حقیقـی بیـن ایـن‬
‫چهل سال است کرد‌هاند و چه در‬ ‫درس گرفتن نم ‌یآيد‪ ،‬همان نقشی که‬ ‫در انديشه تعيين دادرسان و احضار‬ ‫مصـادف با زمانی اسـت که مجلس‬ ‫پهلوانی را بغلتاند خسی‬ ‫دو نفـر ممکـن نخواهد بود‪ .‬اگر هم‬
‫آنچه در سال‌های باقی مانده‌شان‬ ‫اگ ‌رها در زندگی شخصی نيز م ‌یتوانند‬ ‫متهمان و تعيين وکلای مدافع‬ ‫شـورای ملی هنـوز منعقد نیسـت‪،‬‬ ‫پشه‌ای غالب شود بر کرکسی‬ ‫آشـتی ظاهـری میـان آنهـا صورت‬
‫می‌توانند؛ اگر آن تکان اخلاقی و‬ ‫و هيات منصفه باشند‪ .‬من بسيار‬ ‫ناچار به‌وسـیلۀ ایـن مختصر بعضی‬ ‫کور گردد چشم عقل کنجکاو‬ ‫گیـرد زودگـذر خواهـد بـود و یک‬
‫سياسی لازم را ـ لازم برای نسلی که‬ ‫داشته باشند‪.‬‬ ‫درباره گذشته زيان و بازماندگانی که‬ ‫از خطـوط رئیسـه منظـورات دولت‬ ‫بشکند گردونه‌ای را شاخ گاو‬ ‫هفتـه یـا ده روز بعـد روابطشـان‬
‫چنين بدهی سنگينی به تاريخ دارد‬ ‫نياز به گفتن ندارد که تاريخ‬ ‫در يک دوره‪ ،‬گاه در يک شخصيت‪،‬‬ ‫را به‌اطالع عامـه می‌رسـانم تـا‬ ‫نیک‌بختان راست ابر فرودین‬ ‫بـاز دسـتخوش بحـران می‌شـود‪.‬‬
‫ـ به خود بدهند‪ .‬آن تکان اخلاقی و‬ ‫يا امر روی داده را نمی‌توان تغيير‬ ‫يخ زد‌هاند گفت ‌هام ولی اين تاز‌هترين‬ ‫هموطنـان از مشـی دولـت در‬ ‫زیب‌بخش باغ و م ّشاط زمین‬ ‫اکنون برایم مسـلم شـده اسـت که‬
‫سياسی را در اين بافتار ‪context‬‬ ‫داد‪« .‬اعتبار امر مختوم» به زبان‬ ‫غیـاب مجلـس قرین اطلاع باشـند‪.‬‬
‫حقوقدانان جای سخن ندارد‪ .‬ولی‬ ‫تیره‌بختان راست باران بهار‬
‫سیل خرمن‌شوی و برق شعله‌بار‬
‫آن یکی را آب‪ ،‬سیل‌ خانه‌کوب‬

‫مشیرالدوله (حسن پیرنیا)‬ ‫احمدشاه قاجار‬

‫در يک جمله م ‌یتوان خلاصه کرد‬ ‫ما در اينجا از جبر تاريخ سخن‬ ‫پرده نمايش درماندگی نسل انقلاب‬ ‫راجـع بـه سیاسـت خارجه‪ ،‬مشـی‬ ‫این یکی را مرکب سهل‌الرکوب‬ ‫هـر نـوع کوششـی بـرای برقـراری‬
‫ـ اينکه به جای بهره برداری سياسی‬ ‫می‌گوئيم‪ ،‬از اينکه آيا در يک‬ ‫را در بدبين‌ترين لحظه‌هايم نيز‬ ‫دولـت بـر حفـظ و تشـیید مبانـی‬ ‫تفاهـم و التیـام دادن روابـط ایـن‬
‫در پی درس گرفتن از تاريخ باشند‪.‬‬ ‫موقعيت مفروض جز آنچه روی‬ ‫تصور نم ‌یکردم‪ .‬به نظر م ‌یرسد که‬ ‫وداد و تحکیـم روابـط دوسـتانه‬ ‫راستی ماهیت تقدیر چیست‬ ‫دو نفـر بی‌فایـده اسـت و به‌هیـچ‬
‫آنگاه به هر انگشت اتهامی که رو به‬ ‫داده چار‌های نبوده است يا می‌شد‬ ‫شکس ‌تهای پياپی در سطح ملی و‬ ‫بـا دول متحابّـه اسـت‪ .‬راجـع بـه‬ ‫وجـه نمی‌تـوان معظم‌لـه را وادار‬
‫ديگران م ‌یگيرند نگاهی نيز به خود‬ ‫بر راه‌های ديگری رفت؟ اهميت اين‬ ‫بين المللی‪ ،‬کسانی را در پافشاری‬ ‫قـراردادی کـه موسـوم به قـرارداد‬ ‫یا که با تقدیر بد‪ ،‬تدبیر چیست؟‬ ‫بـه همـکاری بـا نخسـت‌وزیری‬
‫سخن در دو جاست‪ :‬در اينکه اگرچه‬ ‫برآنچه بود‌هاند مصم ‌متر ساخته است‪.‬‬ ‫ایـران و انگلیـس از تاریـخ نهم اوت‬ ‫مشـیرالدوله کابینـۀ خـود را در‬ ‫کـرد کـه از او نفـرت دارد و به‌گفتۀ‬
‫خواهند انداخت‪.‬‬ ‫رويدا ‌دها تکرار نم ‌یشوند‪ ،‬موقعي ‌تها‬ ‫پيش از آنکه اين چنگ زدن‌ها‬ ‫‪ 1919‬اسـت چـون بدیهـی اسـت‬ ‫سـیزدهم تیرمـاه بـه ایـن شـرح‬ ‫خـودش‪ ،‬به‌حدی اعتمـادش از وی‬
‫يک سودمندی و زيبائی بررسی‬ ‫می‌توانند در بافتار ‪c‌ ontext‬های‬ ‫در گذشته برای جلوگيری از هر‬ ‫کـه قـرارداد مزبـور بایـد به‌تصویب‬ ‫سـلب شـده اسـت کـه بـه هیـچ‬
‫انتقادی تاريخی‪ ،‬پی بردن به سهمی‬ ‫ديگری پيش آيند؛ و نيز در اين است‬ ‫حرکتی به پيش‪ ،‬برای جلوگيری از‬ ‫مجلـس شـورای ملی موکول شـود‬ ‫برگزیـد و معرفـی کـرد‪:‬‬ ‫وجـه نخواهـد توانسـت در آینده با‬
‫است که کسان و گرو‌هها نه تنها در‬ ‫که سرتاسر نگرش انسان به عمل‬ ‫هر دگرگونی‪ ،‬روان را تيره کند و‬ ‫بنابرایـن عجالتاً عملیات اجرائی آن‬ ‫مشـیر ا لد و له ر ئیس‌ا لـو ز ر ا ـ‬
‫ويرانی خود بلکه در شکل دادن به‬ ‫سياسی‪ ،‬به خود زندگی‪ ،‬بستگی به‬ ‫اميد ما را يکسره از آن نسل بر گيرد‪،‬‬ ‫موقـوف می‌مانـد و مسـاعدتی کـه‬ ‫حشـمت‌ا لد و له و ز یـر د ا خلـه‬ ‫او کار کنـد»‪.‬‬
‫دشمنان و مخالفان خود داشت ‌هاند‪.‬‬ ‫آن دارد‪ :‬آيا انسان زنجيربند اوضاع و‬ ‫بازگشت به گفتاری که به پار‌های از‬ ‫راجـع بـه مسـائل مطروحـه مابین‬ ‫ـ مشارالسـلطنه وزیـر خارجـه ـ‬ ‫وزیـر مختـار انگلیـس در حالـی‬
‫سه ‌مها طبعا يکسان نيست و با قدرت‬ ‫احوال است يا اوضاع و احوال فرصتی‬ ‫ما ياری خواهد داد بجا خواهد بود‬ ‫دولتیـن‪ ،‬از طـرف دولـت فخیمـۀ‬ ‫مصدق‌السـلطنه وزیـر عدلیـه ـ‬ ‫کـه دیگر بـه دوام دولـت و کارآیی‬
‫نسبت مستقيم دارد‪ ،‬ولی پی بردن به‬ ‫به انسان م ‌یدهد که نيروی آفريننده‬ ‫تا بلکه زنجير يک دوره تاسف آور‬ ‫انگلیـس و وزیـر مختـار محترم آن‬ ‫وثوق‌السـلطنه دادور وزیـر جنـگ‬ ‫وثوق‌الدولـه امیـد نداشـت نگـران‬
‫اين حقيقت به ما همه کمک م ‌یکند‬ ‫خود را بکار اندازد و جهان را بسازد‪.‬‬ ‫تاريخ از دست و پ‌اها گشوده شود‪.‬‬ ‫دولـت بـا کابینـۀ حاضـره به‌عمـل‬ ‫ـ مخبرالسـلطنه وزیـر مالیـه ـ‬ ‫سرنوشـت قـرارداد بـود‪ .‬در جریان‬
‫که نگرش يک سويه و جبری به تاريخ‬ ‫در پنجاه هزار سالی که از پديدار‬ ‫دربرابر کسانی که دست و پا زنان و‬ ‫آمـد باعـث خرسـندی و موجـب‬ ‫ن ّیرالملـک وزیـر پسـت و تلگراف ـ‬ ‫مذاکـره بـا احمدشـاه‪ ،‬صحبـت‬
‫را بدور اندازيم‪ .‬ما حتی م ‌یتوانستيم‬ ‫شدن انسان فرزانه بر اختر زمين‬ ‫با وامگيری از ادبيات روضه خوانی‪،‬‬ ‫امیـدواری اسـت‪ .‬رجـاء واثـق دارم‬ ‫اعتلاءالسـلطنه وزیـر فوائـد عامه ـ‬ ‫از تعییـن جانشـین در صـورت‬
‫دشمنان خود يا دست کم رفتارشان‬ ‫می‌گذرد اين نگرش دومی‪ ،‬ما را از‬ ‫اشتباهات هلاکت بار گذشته را به‬ ‫کـه بـا حسـن نیتـی کـه از طـرف‬ ‫حکیم‌الملـک وزیر علـوم و اوقاف ـ‬ ‫اسـتعفای وثوق‌الدولـه پیـش آمـد‬
‫پيروزی به پيروزی بزرگ‌تر رسانده‬ ‫گردن هماوردان خود می‌اندازند‬ ‫اولیـای دولـت ایـران و انگلسـتان‬ ‫مسـتوفی‌الممالک و مؤتمن‌الملـک‬ ‫و نورمـن گفـت کـه رئیـس دولـت‬
‫را نيز بهتر سازيم‪.‬‬ ‫م ‌یتوان اين پرسش را کرد‪ :‬آيا با همه‬ ‫مشـاهده می‌شـود روابـط وداد و‬ ‫آینده باید کسـی باشـد کـه اعتماد‬
‫برگسون به همه ماندگان در جبر‬ ‫است‪ ،‬با همه شکست‌ها‪.‬‬ ‫مسئوليت انکار ناپذير ديگران خود ما‬ ‫همسـایگی در تزایـد و رشـته‌های‬ ‫وزرای مشـاور‪.‬‬ ‫و حمایـت ملـت را جلـب کنـد و‬
‫تاريخ ـ ضرورت آنچه روی داد و جز‬ ‫ايرانيانسیسالپيشم ‌یتوانستند‬ ‫ناگزير از کوتاه ‌یها و کژرو ‌یهامان‬ ‫مـو ّدت و حم ّیـت محکمتـر گـردد‪.‬‬ ‫نظـر دولت جدیـد دربارۀ قرارداد‬ ‫مقدمـات افتتـاح مجلـس شـورای‬
‫آن نمی‌شد ـ کمک بزرگی کرده‬ ‫تسليم اوضاع و احوال خودشان‪ ،‬هر‬ ‫بود‌هايم و آيا باز به ناچار در کوتاه ‌یها‬ ‫راجـع بـه سیاسـت داخلـه‪ ،‬در‬ ‫ایـران و انگلیـس‪ ،‬چنـد روز بعد در‬ ‫ملـی را جهـت تصویـب قـرارداد‬
‫است‪ .‬او از جبر ناظر بر گذشته سخن‬ ‫کدام در جهتی‪ ،‬نشوند و به اين‌هاويه‬ ‫و کژرو ‌یهای ديگر ولی از همان ريشه‬ ‫میـان موضوعـات مهمه کـه مربوط‬ ‫بیانیـه‌ای خطاب به «حـکام ایالات‬ ‫فراهـم سـازد‪ .‬شـاه پرسـید چـه‬
‫م ‌یگويد‪ .‬تا امری به گذشته نپيوسته‬ ‫نيفتند‪ ،‬امروز نيز م ‌یتوانند خود را‬ ‫بـه ایـن قسـمت می‌باشـد تسـریع‬ ‫و ولایـات» به‌امضـای رئیس‌الـوزراء‬ ‫کسـی واجد این مشـخصات اسـت‪.‬‬
‫باشد از جبری سخن نم ‌یتوان گفت‪.‬‬ ‫بجای رها کردن در اکنون يا گذشته‬ ‫و بنياد خواهيم افتاد؟‬ ‫انعقـاد مجلـس شـورای ملـی و‬ ‫نورمـن از مشـیرالدوله نـام بـرد و‬
‫اين نگرش به جبر همان است که ما‬ ‫از اي ‌ن هاويه بيرون بکشند‪ .‬شرطش‬ ‫مردمانی ناشاد از روزگار خود در‬ ‫تشـیید مبانـی مشـروطیت‪ ،‬موافق‬ ‫بدین شـرح اعلام شـد‪:‬‬ ‫شـاه نیـز بـر همیـن عقیـده بـود‪.‬‬
‫برای آزاد کردن نير‌وهای آفرينندگی‬ ‫آن است که پار‌های مخالفان فعال‬ ‫هر فرصت به ياد گذشته م ‌یافتند‪ ،‬و‬ ‫قانـون اساسـی و تزایـد امنیـت و‬ ‫«بسـمه تعالـی ـ در ایـن موقـع‬ ‫نو ر مـن د ر گـز ا ر ش خـو د‬
‫خود لازم داريم‪ .‬در آنچه امروز‬ ‫رژيم از گذشته شان بيرون بيايند و‬ ‫باي ‌دها و نباي ‌دهائی که اگر م ‌یتوانستند‬ ‫رفاهیـت مملکـت و اهالـی بـوده و‬ ‫کـه زمامـداری ایـن مملکـت از‬ ‫می‌افزایـد «خدمـت اعلی‌حضـرت‬
‫می‌کنيم جبری در ميان نيست‪.‬‬ ‫توده مردم به اکنون خود تن درندهند‪.‬‬ ‫در آن گذشته تغيير م ‌یدادند‪ :‬اگر آن‬ ‫طـرف قریـن الشـرف اعلیحضـرت‬ ‫عـرض کـردم کـه بـه نظر مـا هیچ‬
‫ما محکوم به باز زيستن گذشت ‌هها‬ ‫پيام ‌دهای گذشته ديگر به هيچ ترفند‬ ‫خطا را نرفته بودند؛ اگر آن چاره را‬ ‫جالـب فعالیـت خواهـد بـود‪.‬‬ ‫اقـدس شاهنشـاهی روحنـا فداه به‬ ‫صحیـح نیسـت وزیـر امـور خارجه‬
‫نيستيم‪ ،‬نامش را هر چه بگذارند‪ .‬ما‬ ‫توجيه پذير نيست؛ و توده مردم تنها‬ ‫انديشيده بودند‪ .‬در زندگی شخصی‬ ‫در خاتمـه توفیقـات هیئـت وزرا‬ ‫عهـدۀ ایـن کابینـه گذارده شـده و‬ ‫فعلـی تغییـر کنـد و نخسـت‌وزیر‬
‫م ‌یتوانستيم بهتر از اين باشيم و باز‬ ‫با ساختن آينده م ‌یتوانند از رنج امروز‬ ‫با اين اگر‌ها می‌توان خيالبافی و‬ ‫را در خدمتگـزاری بـه ذات اقـدس‬ ‫ابتـدای اشـتغال هیئـت وزراء بـه‬ ‫آینـده بایـد قبال متعهـد شـود‬
‫م ‌یتوانيم‪ .‬اينجاست که «اگر ‌»های‬ ‫خود رهائی يابند‪ .‬آنها که در نسل‬ ‫گمانپروری کرد يا از آنها پند گرفت‬ ‫شـاهانه و ملـت از خداوند خواهانم‪.‬‬ ‫امـور مملکتـی اسـت‪ ،‬لازم اسـت‬ ‫کـه پرنـس فیـروز را از مقـام خـود‬
‫تاريخی به کار م ‌یآيند‪ .‬با شناخت‬ ‫جوان تر نه غم گذشته خود را دارند‪،‬‬ ‫و آينده را بهتر از گذشته گردانيد‪ .‬در‬ ‫مطالـب ذیـل را بـرای اسـتحضار‬ ‫برنـدارد‪ .‬البتـه اگـر خـود حضـرت‬
‫آنهاست که در خود دگرگون ‌یهای‬ ‫نه تا گردن در غرقاب دشوار ‌یهای روز‬ ‫زندگی سياسی نيز می‌توان همان‬ ‫حسن مشیرالدوله ـ رئیس‌الوزراء‬ ‫هموطنـان خـود متذکـر شـوم‪.‬‬ ‫والا مایـل بـه عضویـت در کابینـۀ‬
‫تصـور می‌کنـم کـه بـر اکثـر از‬
‫لازم را م ‌یدهيم‪.‬‬ ‫هموطنـان کـه آگاهـی بـر اوضـاع‬
‫کنونـی ایـران دارنـد و از احـوال‬
‫اعضـاء ایـن کابینه اطلاع نداشـتند‬

7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17