Page 16 - (کیهان لندن - سال سى و هفتم ـ شماره ۲۶۷ (دوره جديد
P. 16
صفحه - Page 16 - 1۶شماره 1۷۳۳
جمعه ۶تا پنجشنبه ۱۲تیرماه ۱۳۹۹خورشیدی
پخش میشد. نگاهی به تاریخچه =این پروژه عظیم را از نخستین
با به بازار آمدن تلویزیونهای رنگی ،پخش تلویزیون ملی ایران؛ مرحله تحقیقات تا راهاندازی،
تلویزیون ملی ایران نیز از اواخر سال ۱۳۵۴ پخش و گسترش شبکه تا مدیریت
گام به گام از سیاه و سفید به صورت رنگی جام با کفایت خود پیش برد تا اینکه
در آمدَ .شبکه آموزشی و برنامههای شبکه دو جهاننمای با انقلاب اسلامی در سال 1۳۵۷
نیز از مهرماه ۱۳۵۵دارای برنامههای رنگی محبوب دلها پدیدهی تلویزیون در ایران در همه
شدند .با افزایش تعداد استودیوهای رنگی از زمینهها سیر قهقرایی در پیش
پایان سال ُ ۱۳۵۶کل برنامهها و کانالهای مالی و معنوی خود را صرف فراهم آوردن توضیح میدهد که بعد بنا درخواست آقای یکی از مهمترین فعالیتهای فرهنگی و گرفت و خیلی زود در میان مردم
تلویزیون ملی ایران به صورت رنگی در تجهیزات فنی تولید ،و گردآوری و تعلیم ثابت ،او نامهای به شاه مینویسد و در آن هنری در زمینهی خبر ،گزارش و روشنگری به دلیل تبدیل شدن به دستگاه
نیروی انسانی متخصص برای تهیه برنامه امتیازات یک تلویزیون دولتی در کنار قرار داشته است .جنبه مهم دیگر فعالیت تبلیغاتی آخوندی -مذهبی به
آمدند(.)۱۱ کرد» و همچنین «کوششهای تلویزیون ملی تلویزیون خصوصی را ،به ویژه با توجه به تلویزیون در ایران در آن سالهای دور،
ایران در راه تهیه برنامههای داخلی و کاهش درآمد سرشار نفت که دولت را در موقعیت اهمیت و توجهی است که به ایجاد ساختار «پشم شیشه» معروف شد.
گسترش شبکه تدریجی برنامههای خارجی در سالهای اخیر خوبی قرار میداد ،یادآور میشود( .)۶از و تقسیم کار تولیدی در «تلویزیون ملی = هنو ز هم مشهو ر تر ین و
[سالهای نخست دهه پنجاه خورشیدی] همان موقع که اوایل دهه چهل خورشیدی ایران» به آن داده میشد .هرچند تحقیقات محبوبترین مجریان ،گویندگان،
چندی بعد از تاسیس واحد مرکزی در بسیار موفقیتآمیز بوده است .برنامه تولید بود ،به درخواست دولت یک گروه فرانسوی «امکانسنجی»( )۳برای ایجاد تلویزیون ملی هنرمندان و تولیدات فاخر
تهران ،در مراکز بسیاری از استانها نیز مراکز شده در سال %۳۰ ۱۳۵۴بیش از برنامههای از جانب سازمان برنامه و بودجه مامور بررسی ایران توسط فرانسویها انجام شد و همچنین تلویزیونی ایران به همان دوران
تلویزیونی ایجاد شدند که هم برنامههای واحد تولید شده در سال ۱۳۵۳و این افزایش برای و طراحی راهاندازی تلویزیون میشود که در بسیاری از سختافزارهای پیشرفته تلویزیون تا پیش از انقلاب ۵۷تعلق
مرکزی تهران را پخش میکردند و هم دارای سال ۱۳۵۵نزدیک به ۵۰%پیشبینی شده غربی بودند -و هستند -ولی از همان گامهای دارند و نسلهای بعدی نیز آنها
تولیدات محلی از جمله گزارش و همچنین مدت دو سال به مرحله اجرا میرسد(.)۷ اولیه مسئولین تلویزیون ملی در صدد پرورش را میشناسند و با آنها خاطره
برنامههای فرهنگی و هنری به زبانها و است». اولین تصاویر واحد سیار تلویزیون ملی ایران نیروی کار بومی بودهاند .آنها بنا داشتند که
گویشهای مختلف محلی بودند .علاوه بر برنامهسازی در تلویزیون ملی ایران با از مراسم ۴آبان ۱۳۴۵زادروز محمدرضاشاه بخش فنی و تولیدی را با کیفیت بالا در میسازند.
آن گامهای اساسی برای گسترش شبکه تقسیم حرفهای کار و به صورت تشکیل پهلوی است .چند ماه بعد از این پخش استاندارد جهانی با بهرهجویی از دانش و
سراسری و بالا بردن امکان دریافت تصاویر واحدهای مختلف عملی میشد .این واحدها آزمایشی ،تلویزیون ملی ایران بطور رسمی در تجارب کشورهای پیشرفته به دست خود آدوم صابونچیان -نسلی که در اواخر
آن در مناطق مختلف از جمله روستاها عبارت بودند از فرهنگی و اجتماعی ،دانش تاریخ ۲۹اسفند ۱۳۴۵در حضور شاه فقید و ایرانیها بسپارند .با همین هدف بود که هنوز دهه سی و آغازدهه چهل خورشیدی دوران
برداشته شد که ساکنان آنها میتوانستند در و هنر ،تئاتر و سریال ،تربیتی و خانواده، هم مشهورترین و محبوبترین مجریان، کودکی و سالهای اول دبستانی خود را
مراکز روستایی ساعاتی به تماشای برنامههای واحد اخبار و اطلاعات .هر یک از این واحدها شهبانو فرح گشایش مییابد. گویندگان ،هنرمندان و تولیدات فاخر میگذراند احتمالاً نخستین تصاویر سیاه و
چندین شاخه داشتند و برنامههای مختلف افراد بسیاری در پایهگذاری و گسترش تلویزیونی ایران به همان دوران تا پیش از سفید «تلویزیونی ایران» را که فقط در تهران
آن بنشینند. را تولید میکردند .برخی از برنامهها در تلویزیون ملی ایران شرکت داشتهاند که انقلاب ۵۷تعلق دارند و نسلهای بعدی نیز
ژیلا سازگار در این زمینه در کتاب خود استودیوها تولید میشدند و برخی بیرون در در کتاب کارنامه دهساله تلویزیون تا اواخر آنها را میشناسند و با آنها خاطره میسازند. پخش میشد به یاد دارد.
توضیح میدهد ،اما در جهت گسترش شبکه «لوکیشن»های مربوطه و یا اینکه ترکیبی از ۱۳۵۵به قلم ژیلا سازگار به نام ۷۳تن از ایجاد «مدرسه عالی تلویزیون و سینما» در تصاویر مجریانی مانند گلی یحیوی در حین
تنها تاسیس پی در پی مراکز شهرستانی آنان اشاره شده از جمله فرخ غفاری ،محمود سال ۱۳۴۸گامی موفق بود برای تقویت اعلام برنامه و قصهگویی مولود عاطفی را که
کافی نبود .برای داشتن گیرندههای بسیار هر دو بودند. جعفریان ،کامبیز محمودی ،فریدون مکانیک، فعالیتهای تلویزیونی( )۴که در گزارشی
دورتر و نیز خارج از مرزهای ایران ،توجه برای نمونه ،در زیرمجموعه واحد فرهنگی ایرج گرگین ،فرشید رمزی ،حبیبالله به «خانمعاطفی» مشهور محبوب بود.
تلویزیون ملی ایران به ماهواره و تکامل و اجتماعی برنامه پُربیننده و محبوب «شما روشنزاده ،سهراب اخوان ،سعید قائم مقامی دیگر به آن پرداخته خواهد شد. در نگاه آن نسل که به سرگرمیهایی مانند
شبکه مایکروویو جلب شد .به تدریج دستگاه و تلویزیون» با اجرای حرفهای و جذاب ژاله «تلویزیون ایران» در آغاز مؤسسهای تجاری شهرفرنگ ،با آن ساختار سادهاش ،بیشتر
زمینی ماهواره مخابراتی اسدآباد همدان کاظمی مجری توانا و خوشبیان تلویزیون و منوچهر عسگری نسب(.)۸ و خصوصی متعلق به حبیب ثابت و شرکای عادت داشت ،دستگاه گیرنده تلویزیون که
تبادل برنامههای تلویزیونی را با ایستگاههای تولید میشد که مردم را در جریان برنامهها بعدها چهرههایی مانند پرویز نیکخواه و بازرگانی وی در شرکت «پاسال» بود .این پس از جادوی رادیو به تسخیر قلبها آمده
خارجی ممکن و میسر ساخت و «مراکز و فعالیتهای جدید تلویزیون قرار میداد. تورج فرازمند نیز به این سازمان میپیوندند. کانال تلویزیونی اولین شبکه غیردولتی بود نیز مانند جعبهای جادویی بود که تصاویر
فرستنده و دستگاههای تقویتی با سرعتی برخی از شاخهها ،مانند ورزش که هرچند البته چندی بعد فرخ غفاری از مدیریت شبکه متحرک بر صفحه آن مانند «جام جهاننما»
باورنکردنی در طول ده سال (تا آخر سال دوم به دلایل شخصی کنارهگیری میکند.
)۱۳۵۵در سراسر کشور برپا شدهاند .تنها در ظاهر میشدند.
آبان ۳۱ ،۱۳۵۵مرکز رله تلویزیونی گشایش پشت دستگاه تلویزیون چیزی نبود جز
یک پوشش پلاستیک که جعبه حاوی
یافته و شروع به کار کرد»(.)۱۲ قطعات الکترونیک و یک لامپ بزرگ را
این مرور کوتاه را با سخنی از دکتر کامبیز میپوشاند .لامپی که حرارت زیادی نسبت
محمودی به پایان میرسانم .وی در پاسخ به تلویزیونهای پیشرفته امروزی از آن بر
به پرسش محمدرضا شاهید که آیا میتوان
مهندس رضا قطبی را «پدر تلویزیون در میخاست.
ایران» دانست ،گفت :آری! و توضیح داد، بعدها در ذهن مخاطبان بین دکل آنتن
درست است که تلویزیون بخش خصوص انتهای خیابان وزرا ،در حوالی ونک ،و بعدها
در ایران ۸سال قبل از تلویزیون ملی ایران آنتن بسیار بلند «جام جم» و گیرندههای
شروع شد ولی واقعیت آن است که این شبکه خانگی ارتباطی کلی برقرار شد و درک
خصوصی فقط در تهران و سپس چند سالی کردند که مانند رادیو که امواج صدا را منتقل
در آبادان پخش شد و یک تلویزیون سراسری میکند میتوان امواج تصویری را نیز منتقل
و ملی نبود.
ژاله کاظمی کامبیز محمودی ایرج گرگین فرخ غفاری خانمعاطفی
*منابع: وابستگی به واحد فرهنگی و اجتماعی وی در مصاحبهای گفته که تلویزیون مانند در خاورمیانه بوده است( .)۵دامنه پخش کرد .اما مردم عادی نمیتوانستند تصوری از
داشتند ولی فعالیتهای خود را در واحد چاه بزرگی است که برنامهها را میبلعد و «تلویزیون ایران» در آغاز کار ،آن تنها تهران ابعاد عظمت پروژه بنای زیرساختهای یک
)۱مصاحبه دکتر کامبیز محمودی به اخبار و اطلاعات متمرکز کرده بودند .واحد خواه ناخواه روند تولید برنامه در تلویزیون و بعدها آبادان بود و هزینههای آن گذشته شبکه تلویزیونی داشته باشد که فرستادن
انگلیسی باIRAN۱۴۰۰ سیار تلویزیون نیز وجود داشت که بسته به یک جنبهی قوی صنعتی نیز دارد .فرخ از سرمایهگذاری اولیه از محل پخش آگهی تصاویر از راه دور به خانههای آنها را میسر
مناسبتهای مختلف به واحدهای متفاوت غفاری( )۹که بیشتر به سینما علاقمند بود به دست میآمد .اما از سال ۱۳۳۷که طرح
)۲برنامه شبکه ایران فردا در سال به هنر مورد علاقه خود برگشت و خدمات ایجاد «تلویزیون ایران» در مجلس شورای میکرد.
۲۰۱۶بمناسبت پنجاهمین سالگرد شروع تلویزیون خدمات لازم را ارائه میداد. خود را به فرهنگ و هنر ایران در آن عرصه ملی تصویب شده بود ،خود دولت مثل همه باید و شاید اهمیت کاری که در ایجاد و
تلویزیون ملی ایران .مصاحبه با گردانندگی تقسیمبندی دیگری نیز برای ارائه خدمات کشورها در پی تأسیس یک تلویزیون با گسترش شبکه تلویزیونی در ایران آن زمان
علیرضا**علیرضا نوری زاده و با شرکت تولید به تمام واحدها و برنامهها وجود داشت ادامه داد. حمایتهای دولتی بوده است .اما با راهاندازی انجام میشد بعدها در گفتگو و خاطرات
شرکت ،فیدون فرخ اندوز ،جمشید چالنگی، که شامل گروههای خدماتی متشکل از ژیلا سازگار در کتاب بررسی کارنامه شبکه «تلویزیون ایران» توسط «ثابت پیشکسوتانی مانند دکتر کامبیز محمودی()۱
انوشیروان کنگرلو و دکتر کامبیر محمودی نیروهای متخصص میشد از جمله صدا ،نور، تلویزیون تا سال ۱۳۵۵چنین مینویسد: پاسال» در ۱۱مهرماه همان سال ،طرح
بود .این برنامه در واشنینگتن ضبط شده تدوین ،فیلمبرداری ،لابراتوار فیلم ،گرافیک، «از نظر دولت ،ماموریت تلویزیون ماموریتی دولتی تأسیس تلویزیون به تعویق میافتد تا و فرخ غفاری به تدریج مطرح شد.
عکس و لابراتوار عکس ،دکورو تزئینات، ملی ،فرهنگی و سیاسی و اجتماعی و در اینکه شرایط لازم برای ایجاد آن در نخستین دکتر محمودی از گامهای نخست در
است. گریم ،دوبلاژ و… که بدون هر یک از اینها مجموع بسیار عمیقتر از آن بود که در قالب سالهای دهه چهل خورشیدی آماده میشود تلویزیون ملی ایران حضور داشت و فرخ
Feasibility Study )۳ برنامههای سرگرمکننده که از تلویزیون ایران و در سال ۱۳۴۷به ثمر میرسد و پس از غفاری خدمات گرانبهایی به تلویزیون ،به
)۴مصاحبه دکتر کامبیز محمودی به کار تولید تلویزیونی پیش نمیرود. [تلویزیون متعلق به حبیب ثابت] پخش مدت کوتاهی با ایجاد ایستگاههای « ِرله» ویژه شبکه دوم که تمرکز آن بر روی فرهنگ
انگلیسی باIRAN۱۴۰۰ یا انتقال برنامههای تلویزیونی ،ساکنان و هنر بود کرده است .این در حالیست که
)۵مصاحبه محمدرضا شاهید در واشنگتن افزایش تعداد شبکهها میشد بگنجد». شهرهای مختلف کشور نیز میتوانستند به مدیریت و ایدههای مهندس رضا قطبی در
با دکتر کامبیز محمودی در سال ۲۰۱۶ این موضوع هدف از تاسیس و گسترش تماشای برنامههایی بنشینند که از پایتخت ایران آن روز به راستی کاری بود کارستان.
)۶مصاحبه محمدرضا شاهید در واشنگتن در اواخر دهه چهل خورشیدی« ،تلویزیون وسیع «تلویزیون ملی ایران» را آشکارتر او این پروژه عظیم را از نخستین مرحله
با دکتر کامبیز محمودی در سال ۲۰۱۶ ملی ایران» نخستین شبکه تلویزیونی کشور میکند .هدفی که میتوان آن را اینگونه پخش میشد. تحقیقات تا راهاندازی ،پخش و گسترش
)۷کارنامهای از رادیو تلویزیون ملی ایران یعنی «تلویزیون ایران» متعلق به شرکت خلاصه کرد :ایجاد زیرساختها و امکانات دکتر کامبیز محمودی در مورد فراهم شبکه تا مدیریت با کفایت خود پیش برد
در پایان سال ۱۳۵۵به قلم ژیلا سازگار حبیب ثابت را خریداری کرد و با ادغام آن برنامهسازی برای تقویت آگاهی و انسجام آمدن شرایط تاسیس «تلویزیون ملی ایران» تا اینکه با انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷
)۸کارنامهای از رادیو تلویزیون ملی ایران در سازمان «تلویزیون ملی ایران» تحت ملی در میان مردمی که هنوز از آگاهی میگوید که «تلویزیون ایران» از اوایل دهه پدیدهی تلویزیون در ایران در همه زمینهها
در پایان سال ۱۳۵۵به قلم ژیلا سازگار مدیریت خود قرار داد( .)۱۰از درون همین و یکپارچگی ملی لازم برخوردار نبود. چهل مخالفینی در مجلس سنا پیدا کرد و سیر قهقرایی در پیش گرفت و خیلی زود در
)۹متاسفانه تاریخ و محل انتشار این ادغام بود که «شبکه دو» تلویزیون ملی برنامههایی که مردم سراسر ایران را در برخی از روحانیون نیز به صف اول منتقدان میان مردم به دلیل تبدیل شدن به دستگاه
ایران با تمرکز بر تولیدات فرهنگی و هنری فراسوی مرزهای قومی ،مذهبی و دینی مورد آن پیوستند؛ بهخصوص که سرمایهگذار و تبلیغاتی آخوندی -مذهبی به «پشم شیشه»
مصاحبه را به یاد ندارم. شکل گرفت .البته قبل از آن نیز فعالیت خطاب قرار میدادند و با تصاحب «جام جم» صاحب تلویزیون ،حبیب ثابت ،بهایی بود.
)۱۰به دلیل آنکه متاسفانه تاریخ دقیق آن شبکههای آموزشی و بینالمللی با ادغام در سال ۱۳۵۷توسط جمهوری اسلامی به «تلویزیون ایران» البته نسبت به دین و معروف شد.
تلویزیون آمریکایی (که تمام برنامههایش سیاست کامل ًا بیطرف بود و شاه هم در برابر با مروری در منابع موجود مربوط به
در منابع استفاده شده روشن نیست. به زبان انگلیسی بود) شروع شده بودند. شدت دچار گسست شد. این فشارها مقاومت میکرد .دکتر محمودی تاریخچه این دستگاه مهم مدنی میبینیم
)۱۱کارنامهای از رادیو تلویزیون ملی ایران در کانال بینالمللی تلویزیون ،بخشهای ژیلا سازگار در همان کتاب در این زمینه که هدف نهادسازی در بطن تأسیس و
از خبر به زبانهای فرانسوی و آلمانی نیز مینویسد« :تلویزیون بخش عظیم سرمایه راهاندازی تلویزیون ملی ایران به عنوان
در پایان سال ۱۳۵۵به قلم ژیلا سازگار
)۱۲کارنامهای از رادیو تلویزیون ملی ایران
در پایان سال ۱۳۵۵به قلم ژیلا سازگار