Page 14 - (کیهان لندن - سال سى و هفتم ـ شماره ۳۰۰ (دوره جديد

P. 14

‫صفحه ‪ - Page 14 - ۱4‬شماره ‪۱۷66‬‬
‫جمعه ‪ ۱‬تا پنجشنبه‪ ۷‬اسفندماه ‪۱3۹۹‬خورشیدی‬

‫حریصانه به زندگی‪ .‬دلم به راستی بر‬ ‫قسمتی از شعر بلند بالای بهآذین در‬
‫او میسوزد‪ .‬به قرینه آنچه در«کژراهه»‬ ‫نگاهی به یادداشتهای یک زندانی سیاسی از دو زندان در دو رژیم قبلی و فعلی‬ ‫زندان را با هم بخوانیم‪:‬‬
‫آورده است؛ این مرد در ژرفای دل و‬
‫اندیشه به هیچ چیز ایمان ندارد؛ به هیچ‬ ‫مهمان پسران شاطرنانوا! (پایان)‬ ‫«چه بود و چون گذشت افسانۀ دوری‬
‫کس و هیچ چیز وفاداری نمیشناسد و‬ ‫است؛ رفته بیش و کم از یاد‬
‫در سرشت اوست که درآشوب جریانها‬ ‫بهآذین هم در زندان انقلاب بهاسلام روی آورد و‬
‫و نیروهای متضاد خود را و موقعیت‬ ‫نمازخوان و روزهگیر شد!‬ ‫ازین رو‪ ،‬درز میگیرم هر آن حرفی‬
‫نمایان و رفاه ممتاز خود را حفظ کند‪:‬‬ ‫کزین دست است‪.‬‬
‫هنر بندبازی در برابر نگاه تعجب و‬ ‫مگر کوریم؟ شور نوجوانی دارد این اسلام‪...‬‬
‫تحسینبیندگان که آن پائین در هم‬ ‫ولی برگشتنم از مارکسیسم و حزب‬
‫میلولند‪...‬‬ ‫را مشروح میگویم‪.‬‬

‫یکشنبه ‪ ۱۲‬تیرماه ‪۱36۷‬‬ ‫وزآن مشروحتر پیوستن جانم به راه‬
‫پنجشنبه گذشته برادر غیاثی آمد و‬ ‫روشن اسلام‪:‬‬
‫گفت که حاضر شوم تا برای ملاقات با‬
‫کاوه به بازداشتگاه توحید بروم‪ ...‬کاوه‬ ‫عزیزانم‪ ،‬شما ـ مانند من زین پیش ـ‬
‫را دیدم‪ ،‬روبوسی و احوالپرسی‪.‬گفته‬ ‫ز مغز و معنی اسلام کمترآگهی دارید‬
‫شدکه تا صبح روز شنبه میتوانم با‬
‫پسرم باشم‪ .‬در این دو شب و یکروز‬ ‫‪......‬‬
‫از هر دری با هم سخن داشتیم‪...‬کاوه‬ ‫ایرج هاشمیزاده‬ ‫تصویر میکند‪.‬دفتر خاطرات بهآذین از زندان‬ ‫محمود اعتمادزاده که با نام مستعارش «م‪.‬ا‪.‬‬ ‫به دیگر روی؛ باید گفت‬
‫از آنچه در این پنج سال و نیم بر او‬ ‫پیش از انقلاب «مهمان این آقایان» نام دارد و‬ ‫بهآذین» شهرت دارد‪ ،‬از چهرههای سرشناس‬ ‫چو ماهی زنده در دریای اسلامیم و‬
‫گذشت چیزهایی گفت‪ .‬گلهها داشت؛‬ ‫«خط امام» مثل تصویر یک جارختی بر‬ ‫خاطراتش را از زندان بعد از انقلاب «بار دیگر‪ ،‬و‬ ‫ادبی ـ سیاسی چپ ایران در دوره قبل و بعد از‬
‫فراوان و دردناک‪ .‬دلم سوخت‪ ...‬به‬ ‫دیوار بود که سران حزب توده تلاش میکردند‪،‬‬ ‫این بار‪ »...‬نام نهاده است‪.‬ایرج هاشمیزاده‪ ،‬ازین‬ ‫انقلاب به شمار میرود‪ .‬او که سه سال قبل (‪۱۰‬‬ ‫دریا را نمیبینیم‬
‫اوگفتم مبادا آزردگی از رنجهایی که‬ ‫دو دفتر بخشهایی را در معرض مطالعه شما قرار‬ ‫خرداد ‪ )۱38۵‬درگذشت‪ ،‬دو دفتر خاطرات از‬ ‫‪......‬‬
‫دیدهای تو را به کینهتوزی در حق‬ ‫لباسهای خود را به آن آویزان کنند‪.‬‬ ‫میدهد و عقیده دارد که در شرایط کنونی ایران‬ ‫خود بر جای نهاده است و فضای عمومی زندان‬
‫مردم و در حق آنان که این مردم زمام‬ ‫شادروان ایرج اسکندری‬ ‫سیاسی را در هر دو دوره براساس مشاهداتش‬ ‫همان بود و همان است او؛ خمینی‪،‬‬
‫به نقل از مصاحبه فرهاد فرجاد با رادیو آلمان‬ ‫یادآوری آن ضروری است‪.‬‬ ‫رهبر حقبین‪ ،‬ستون خیمۀ امت‬

‫انقلاب را به دستشان دادهاند بکشاند‪.‬‬ ‫به سبب نقشی که در برگذاری‬ ‫برداشت که منجر به قطع دست‬ ‫زندگینامۀ م‪.‬ا‪ .‬بهآذین‪:‬‬ ‫خمینی‪ ،‬پاسدار وحدت اسلام؛‬
‫هر خامی و خطائی که که سرزده باشد‬ ‫شب شعرهای «انستیتو گوته» و‬ ‫چپ او شد و بقیه عمر را به دست‬ ‫محمو د ا عتما د ز ا د ه ( م ‪ .‬ا ‪.‬‬ ‫پرچمدار استقلال وآزادی‬
‫و هر آسیبی که دیده باشی؛ باز این‬ ‫نیز فعالیتهای دوره جدید کانون‬ ‫بهآذین) در سال ‪ ۱۲93‬شمسی‬
‫انقلابی است که به جان خواستهایم و‬ ‫نویسندگان ایران داشت‪ ،‬بار دیگر‬ ‫راستش متکی بود‪.‬‬ ‫در رشت به دنیا آمد‪ .‬پس از خاتمه‬ ‫خمینی‪ ،‬مژده بخش زندگی‪ ،‬سامان‬
‫در راه آن کوشیدهایم‪ .‬همچنین درباره‬ ‫چند روزی زندانی شد و پس از‬ ‫در اوایل دهۀ ‪ ۲۰‬که وارد‬ ‫تحصیلات متوسطه‪ ،‬در سال ‪۱3۱۱‬‬ ‫ده پیروزی مردم‬
‫خودش گفتم؛ بیآنکه خودت را بشکنی‬ ‫انقلاب هم در سال ‪ ۱36۱‬در جریان‬ ‫فعالیتهای سیاسی شده بود از‬ ‫جزو دانشجویان اعزامی ایران به‬
‫و به چهره آرمانخواهی جوانیات تف‬ ‫دستگیری گستردۀ اعضای حزب‬ ‫ارتشاستعفادادوبهوزارتفرهنگ‬ ‫فرانسه رفت و در رشته مهندسی‬ ‫خمینی‪ ،‬مظهر بیداری اسلام و نیروی‬
‫کنی؛ میباید زمینه توافقی با اینان که‬ ‫توده به زندان رفت و تا سال ‪۱369‬‬ ‫منتقل شد و به تدریس زبان فرانسه‬ ‫توانمندش‬
‫کلید در زندانت را در دست دارند بیابی‬ ‫وریاضیاتدردبیرستانهاپرداخت‪.‬‬ ‫دریانوردی تحصیل کرد‪.‬‬
‫وآزاد شوی‪...‬‬ ‫در زندان ماند‪.‬‬ ‫از همان زمان به کار تألیف و ترجمه‬ ‫در سال ‪ ۱3۱۷‬به ایران بازگشت‬ ‫کنون‪ ،‬اسلام حاکم را چه باید گفت‪،‬‬
‫وی در روز چهارشنبه ‪ ۱۰‬خرداد‬ ‫روی آورد و به عنوان نویسنده و‬ ‫و به نیروی دریایی پیوست‪ .‬در‬ ‫آیا این همان اسلام دستآموز پیشین‬
‫دوشنبه ‪ ۲8‬شهریور ‪۱36۷‬‬ ‫‪ ۱38۵‬بر اثر ایست قلبی در تهران‬ ‫چهارم شهریور ‪ ۱3۲۰‬که نیروهای‬
‫برای دیدارخانواده مرا به خانهام بردند‪.‬‬ ‫مترجم شهرت یافت‪.‬‬ ‫متفقین به ایران حمله کردند‬ ‫است؟‬
‫درگذشت‪.‬‬ ‫در تیر ماه ‪ ۱349‬بازداشت شد و‬ ‫او افسر نیروی دریایی بود و در‬ ‫همان رفتار پیشین در خورآن است‪،‬‬
‫دوشنبه سوم آبانماه ‪۱36۷‬‬ ‫از بهآذین نوشتهها و ترجمههای‬ ‫چهار ماه در زندانهای قزلقلعه و‬ ‫بمباران بندرپهلوی (انزلی) زخم‬
‫بعدازظهربرایدیدارخانواده بردهشدم‪.‬‬ ‫قصر به سر برد‪ .‬در سوم آذر ‪۱3۵6‬‬ ‫میگویم؟‬
‫متعددی بر جای مانده است‪.‬‬ ‫مگرکوریم؟ شور نوجوانی دارد این‬

‫سهشنبه هشتم آذرماه ‪۱36۷‬‬ ‫افراد پاسدار است‪ .‬درباره این سفر‬ ‫و سکسکه و استفراغ مکرر شده است‪.‬‬ ‫رخوتی دارد و زبانش کمیکند است و‬ ‫جای بیشتر یا کمتر برای پهن کردن‬ ‫اسلام‬
‫سفر به مشهد با هواپیما‪ .‬من هستم‬ ‫بیست و سه روزه‪ ،‬رفتن به ساری و‬ ‫سه شنبه یازدهم اسفند ـ امروز باز‬ ‫گوشش سنگین‪ .‬میگویند همسرش‪،‬‬ ‫پتوی زیرانداز نمیگذرند‪ .‬خودخواهی‬ ‫‪.....‬‬
‫و طبری و برادران غیاثی و نمازی و‬ ‫برگشتن بهجای سابق خود‪ ،‬هرچه فکر‬ ‫آذر‪ ،‬سرطان دارد و نمیتواند به دیدنش‬ ‫سرکوفتۀ سالها‪ ،‬در ایشان سر برداشته‬ ‫عزیزانم؛‬
‫حسینی‪ ...‬در مهمانسرای لشکر ‪۷۷‬‬ ‫میکنم علتی نمییابم‪ .‬شاید برای آن‬ ‫او را به بیمارستان میبرند‪.‬‬ ‫بیاید‪ .‬خود او را گاه به خانه میبرند تا‬ ‫است و میدان یافته‪ .‬برشتهترین نان‬ ‫زیان دیدند مردم در تن و اندیشه و‬
‫خراسان جا داده میشویم‪ :‬آن سه تن‬ ‫بوده است که طبری دیداری از شهر‬ ‫دوشنبه ‪ ۱۷‬اسفند ـ دیداری با‬ ‫لواش جیرۀ اتاق را‪ ،‬همین که میآید‬ ‫وجدان خود از ما‬
‫در یک اتاق بزرگ؛ طبری و من درد‬ ‫دیداری با آذر داشته باشد‪.‬‬ ‫به بهانۀ درد معده برمیدارند و به‬ ‫فریبی بود پنهان دعوی همسویی‬
‫و اتاق تو در تو با دستشویی مشترک‪.‬‬ ‫زادگاه خود بکند‪.‬‬ ‫خانواهام در لونا پارک داشتم‪.‬‬ ‫پنجشنبه اول بهمن ‪ ۶۶‬ـ دیروز مرا‬ ‫نخی میآویزند؛ رفت و آمد و نشست‬ ‫حزب فلان با انقلاب و نظم جمهوری‬
‫برای ناهار پس از گشت و گذار چند؛‬ ‫بیماری همسر طبری سختتر شده‪،‬‬ ‫یکشنبه ‪ 3۰‬اسفند ‪ ۱366‬ـ پیش‬ ‫در بازداشتگاه توحید پیاده کردند و به‬ ‫و برخاست را در اتاق از آنچه هست‬ ‫نه این تنها؛ که هر کارش در این چل‬
‫در رستوران بزرگ پاکیزهای چلوکباب‬ ‫در بیمارستان در حال نیمه اغماء بسر‬ ‫از ظهر امروز‪ ،‬آذر خانم همسر طبری‬ ‫درون بردند‪ .‬بند یک؛ مرا به سلولی‬ ‫دشوارتر میگردانند‪ .‬قهر و آشتیشان‬ ‫ساله همۀ آن خیانت بود‪»...‬‬
‫برگ میخوریم‪ .‬ساعت هشت بعد از‬ ‫میبرد‪ .‬طبری را به دیدنش بردند و او‬ ‫به دیدار شوهرش آمد‪ .‬طبری دوشنبه‬ ‫راهنمائی کردند که در آن پسرم کاوه‬ ‫مانند سایه ابر در گذر است‪ .‬دوستی‬ ‫بهآذین نمازخوان و روزهگیر‬
‫ظهر؛ پس از شام حاضری؛ به زیارت‬ ‫پس از بازگشت به خانه‪ ،‬به اتاق من‬ ‫پیش از بیمارستان بازگشته و حالش‬ ‫هست‪ ،‬اما دوستان بر جا نمیمانند‪.‬‬ ‫شعر بسیار مفصلی است؛ توصیه‬
‫حرم میرویم‪.‬‬ ‫آمد‪ .‬میگفت امیدی به زنده ماندن آذر‬ ‫بهتر است‪ ،‬اما بسیار لاغر و ضعیف‬ ‫را ایستاده و منتظر ورودم دیدم‪.‬‬ ‫از این میبرند و به آن میپیوندند‪.‬‬ ‫میکنم در اینترنت این شعر بلند و‬
‫نیست و دو سه قطره اشک هم ریخت‪.‬‬ ‫دوشنبه ‪ ۵‬بهمن ‪ ۱3۶۶‬ـ ناهار امروز‬ ‫هر کسی با خود تنهاست و هیچکس‬ ‫انقلابی و اسلامی را بخوانید!‬
‫چهارشنبه نهم آذر ‪۱36۷‬‬ ‫دوشنبه دوم خرداد ‪ ۱36۷‬ـ برادر‬ ‫است‪.‬‬ ‫مهمان طبری بودم به پلو فسنجان‬ ‫تاب تنهایی در جمع ندارد‪ .‬اعصاب در‬ ‫بهآذین در زندان‪ ،‬نماز میخواند؛ روزه‬
‫از موزه آستان قدس دیدن کردیم؛‬ ‫غیاثی آمد و یک شماره «اطلاعات»‬ ‫دوشنبه هشتم فروردین‪ ۱36۷‬ـ‬ ‫مرغابی که برایش از خانه آوردهاند‪.‬‬ ‫بالاترین حد فشار است‪ .‬قرص آرامش‬ ‫میگیرد؛ دختر بزرگش در ملاقاتی از‬
‫پس از ناهار برای بازدید از آرامگاه‬ ‫چهارشنبه بیست و هشتم اردیبهشت‬ ‫پیش از ظهر برای دیدار با خانواده ام به‬ ‫مهمان‪ ،‬هر یک جداگانه در اتاق خود‪.‬‬ ‫نمیبخشد‪ .‬چگونه بگویم؟ این دوست‬ ‫او میپرسد‪« :‬این گرایش به اسلام‬
‫فردوسی عازم توس میشویم‪.‬‬ ‫برایم آورد که در آن قصۀ من «مانگدیم‬ ‫جوان چه شد که ظرف قندی را که‬ ‫چرا تنها پس از دستگیری و زندان به‬
‫و خورشید چهره» چاپ شده است‪.‬‬ ‫لونا پارک برده شدم‪.‬‬ ‫همین بهتر است‪....‬‬ ‫در دست داشت به هنگام تقسیم آن‬ ‫شماها دست میدهد؟ خودتان تعجب‬
‫پنج شنبه دهم آذر ‪۱36۷‬‬ ‫چکی هم به مبلغ دوهزار تومان از‬ ‫چهارشنبه هفتم اردیبهشت‬ ‫دوشنبه ‪ ۲۶‬بهمن ـ یازده صبح‪،‬‬ ‫به صورت آن دوست سالمند پرتاب‬ ‫نمیکنید؟‬
‫ناهار در مهمانخانه حضرتی مهمان‬ ‫مؤسسۀ اطلاعات بهنام من آورد‪.‬‬ ‫‪ ۱36۷‬ـ دیروز صبح‪ ،‬طبری را به ادارۀ‬ ‫طبری را که از ورم پروستات و‬ ‫کرد؟ همین قدر از او شنیده بود که‬ ‫«میگویم و راست میگویم که این‬
‫بودیم‪ .‬بازگشت به تهران‪ ،‬باز با هواپیما‪.‬‬ ‫پشتنویسی کردم و به خودش دادم‬ ‫روزنامۀ کیهان بردند‪ .‬برای مصاحبه‬ ‫ضیق مجرا سخت رنج میکشید به‬ ‫نمیخواهد حبههای قند جیرهاش را‬ ‫در من تهنشست تربیت خانوادگی‬
‫تا به حساب کمک به جبهۀ جنگ‬ ‫دربارۀ هنر و افاضاتی از این دست‪ ...‬به‬ ‫بیمارستان بردند‪ .‬امروز «کژراهۀ»‬ ‫است؛ چیزی که هرگز از دایرۀ تأثیر‬
‫چهارشنبه ‪ ۱6‬آذر ‪۱36۷‬‬ ‫من هم پیشنهاد کردند که همراهشان‬ ‫او را که امیرکبیر در سیصد و چند‬ ‫برای شمردن دستمالی کند‪.‬‬ ‫آن بیرون نبودهام و امروز‪ ،‬در محیطی‬
‫نزدیک ‪ ۴‬بعد از ظهر‪ ،‬با سه نفر از‬ ‫واریز کند‪.‬‬ ‫صفحه چاپ کرده است گرفتم و‬ ‫در دو سال و هفت ماهی که من در‬ ‫که هستم و در شرایطی که بر کشور‬
‫همراهان برای دیدار خانواده به خانه‬ ‫یکشنبه هشتم خرداد ـ خبر رسید که‬ ‫بروم؛ نخواستم‪.‬‬ ‫سرگرم خواندنش هستم‪ .‬خواندنی‬ ‫سلولهای انفرادی یا در اتاقهای عمومی‬ ‫و مردمم روایی دارد‪ ،‬آنچه در خلوت‬
‫رسیدم‪ .‬شام را در خانه خوردم‪.‬‬ ‫همسر طبری دیشب‪ ،‬پس از چند روز‬ ‫جمعه نهم اردیبهشت ‪۱3۶۷‬ـ دیروز‬ ‫سخت دلآشوب‪ .‬تصویر زشت و سراپا‬ ‫و دربستۀ اوین بسر بردم؛ پسرم کاوه‬ ‫ضمیرم بوده آفتابی شده است‪ .....‬شما‬
‫اغماء در بیمارستان درگذشته است‪.‬‬ ‫نیم ساعت مانده به ظهر به عزم‬ ‫آلودهای از رهبران حزب میدهد‪ .‬اما‬ ‫نیز همانجا در زندان «آموزشگاه» یا‬ ‫نباید به اسلام ـ به آنچه اکثریت بزرگ‬
‫دوشنبه ‪ ۲9‬اسفند ‪۱3۵۷‬‬ ‫بیماریش نایچههای ریه بود‪ .‬داستان‬ ‫ساری حرکت کردیم‪ .‬من با سه تن‬ ‫خود را همیشه و در همه چیز کنار‬ ‫«آسایشگاه» بود‪ .‬تنها دو بار اجازه دادند‬ ‫مردم ایران رستگاری و استقلالشان‬
‫سهشنبه شب هفته گذشته؛ طبری‬ ‫او بهپایان رسید؛ تا پایان داستان ما‬ ‫از«برادران» در یک ماشین بودم و‬ ‫میگیرد‪ .‬گویی که خودش از آنها‬ ‫را در آن مییابند ـ بیاعتنا بمانید‪،‬‬
‫گویا باز سکته قلبی کرد‪ .‬همان شبانه‬ ‫طبری با سه تن دیگر در ماشین دیگر‪.‬‬ ‫نبوده و با آنها همکار و همدست نبوده‬ ‫با هم دیدار کنیم‪».‬‬ ‫جستجو کنید‪ ،‬بررسی کنید‪ ،‬کتابهای‬
‫او را به بیمارستان رساندند و خواباندند‪.‬‬ ‫کی باشد‪...‬‬ ‫ناهار در پلور خوردیم؛ چلوخورش‬ ‫است‪ .‬بهراستی«استاد» در گفتهها‬ ‫پنجشنبه نهم مهرماه ‪ ۱3۶۶‬ـ برای‬ ‫بسیار است بهویژه نوشتههای آقای‬
‫حالش را وخیم تشخیص دادند ‪.‬‬ ‫جمعه سیزدهم خرداد ـ طبری را‬ ‫ماهیچه با یک لیوان ماست و یک‬ ‫و ناگفتههای خود با حقیقت «قایم‬ ‫دیدار با خانواده او را به خانهاش‬ ‫مطهری‪».‬‬
‫برای مراسم هفت همسرش به بهشت‬ ‫فنجان چای‪ .‬کمی پس از ساعت چهار‬ ‫موشک بازی» کرده است‪ .‬طبری پس‬ ‫در مهرماه ‪ ۱3۶۴‬او را به اتاق‬
‫پنجشنبه سوم فروردین ‪۱368‬‬ ‫زهرا بردند‪ .‬پیرمرد تنها گاه بی مقدمه‬ ‫به ساری رسیدیم‪ .‬به باغ بسیار بزرگی با‬ ‫از ده روز بستری بودن در بیمارستان به‬ ‫میبرند‪.‬‬ ‫عمومی‪ ۴۶۸‬منتقل میکنند‪.‬‬
‫دوشنبه پیش عصر به دیدار خانواده‬ ‫و بی صدا اشک میریزد‪ .‬حق دارد‪ .‬اما‬ ‫انبوه درختان نارنج و پرتقال و نارنگی‪.‬‬ ‫اینجا برگشت‪ .‬دو روزی از مداوا و عمل‬ ‫«با ماشین سواری و سه نگهبان‪،‬‬ ‫«چشمبندم را برمیدارم‪ .‬ده دوازده‬
‫برده شدم‪ .‬ده دقیقه پیش از تحویل‬ ‫ازاینگذشته‪ ،‬بههمانشیوۀهمیشگی‬ ‫ساختمانی بهنسبت بزرگ در وسط باغ‪،‬‬ ‫کوچکی که در بیمارستان داشت راضی‬ ‫ساعت ده راه افتادیم‪ ،‬ساعت یازده به در‬ ‫تن‪ .‬برخی را میشناسم‪ :‬پورهرمزان‪،‬‬
‫سال نو رسیدیم‪ .‬قرار شد شب هم‬ ‫زندگیاش بسر میبرد‪ :‬میخواند‪،‬‬ ‫مصادره شده و در اشغال سپاه‪ .‬طبری‬ ‫بود ولی از غروب جمعه گرفتار تب و لرز‬ ‫خانه رسیدیم‪ ،‬خبر نداشتند‪ ،‬غافلگیری‬ ‫منوچهر بهزادی‪ ،‬حسین جودت‪،‬‬
‫بمانم؛ بدینسان سه شب و دو روز‬ ‫مینویسد‪ ،‬میخورد و تا هر زمان که‬ ‫را در اتاقی و مرا در اتاق دیگری جای‬ ‫شادمانه‪ .‬همراه اشک و بوسه‪ .‬برای‬ ‫انوشیروان ابراهیمی‪ ،‬با نام برخیشان‬
‫در خانهام بودم‪ ،‬حادثهای که به خواب‬ ‫بیدار است‪ ،‬رادیو یا تلویزیون اتاقش را‬ ‫دادند‪ .‬خانه گویا آموزشگاه نظامی برای‬ ‫نخستین بار پس از نزدیک پنج سال‪،‬‬ ‫آشنایم‪ :‬کیومرث زرشناس‪ ،‬مسعود‬
‫هم نمیدیدم‪.‬‬ ‫کمی بیش از دو ساعت با خانوادهام‬ ‫اخگر‪ ،‬آصف رزم دیده‪ ،‬فرزاد دادگر‪،‬‬
‫بسیار بلند روشن نگهمیدارد‪.‬‬ ‫بودم؛ در خانۀ خودم ناهار آبگوشت‬ ‫صابر محمدزاده و دورم حلقه میزنند‬
‫یکشنبه ‪ ۲۰‬فروردین ‪۱368‬‬ ‫یکشنبه ‪ ۲۲‬خرداد ‪۱36۷‬‬ ‫خوردم‪ .‬خوب بود و خوش گذشت‪».‬‬ ‫و میپرسند کجا بودهام؟ چه دیدهام؟‬
‫با برادر محمدی به شعبه ‪۲۱۷‬‬ ‫امروز با خانوادهام دیدار داشتم‪.‬‬ ‫بر چه حالی هستم؟ ساده و بیپیرایه‬
‫بانک ملی ایران در قلهک رفتم‪ .‬چک‬ ‫سرانجام توانستهاند پسرم کاوه را‬ ‫قایمموشک بازی استاد‬ ‫پاسخ میدهم‪ .‬از پیوستن دوبارهام به‬
‫تضمینی به مبلغ ‪ ۱.۶0۲.۷۷۷‬ریال‬ ‫ببینند‪ :‬لاغر شده است و شش دندانش‬ ‫«چهارشنبه‪ ۲3‬دیماه‪ ۱3۶۶‬ـ زادروز‬ ‫اسلام میگویم و از امیدواریام به آنکه‬
‫انتقالی از حساب جاری من‪ ...‬به اضافه‬ ‫کرمخوردگی دارد‪ .‬جمعیت در اتاقشان‬ ‫من‪ .‬اینک ‪ ۷3‬سال تمام دارم؛ پیرم‬ ‫این نکته را در من به چشم جدایی و‬
‫‪ 30.000‬ریال نقد دادم‪ .‬حساب شماره‬ ‫انبوه است؛ چنان که باید به نوبت دراز‬ ‫و پیریام در گرفتاری زندان سپری‬ ‫رویارویی نبینند‪.‬‬
‫‪ ۲۲۶۴‬به نام من درآنجا باز شد‪ .‬دسته‬ ‫بکشند و بخوابند‪ .‬و این‪ ،‬بعد از پنج‬ ‫میشود‪ .‬این پنجمین سال است که از‬ ‫«زندان و زندگی اجباری در کنار هم‬
‫چک گرفتم و دو چک یکی به مبلغ‬ ‫سال و نیم زندان؛ درحالی که تبرئه‬ ‫زن و فرزند دورم‪ ...‬عصر دیروز‪ ،‬سرانجام‬ ‫«در سلولی بهاندازۀ قوطی ساردین»‬
‫‪۱.000.000‬ریال برای واریز به حساب‬ ‫شده است و بیتکلیف مانده !‪...‬‬ ‫آنچه دو ماهی پیشترگفته بودند به‬ ‫چه بر سر مدافعین طبقه کارگر‬
‫‪ ۴۴۴۴‬بازسازی خرمشهر و دیگری‬ ‫یکشنبه ‪ ۵‬تیرماه ‪۱36۷‬‬ ‫تحقق پیوست‪ .‬مرا از زندان شهر به‬ ‫میآورد‪« :‬با این همه‪ ،‬در اتاق سایشها‬
‫به ‪ ۶0۲.۷۷۷‬ریال برای سیلزدگان‬ ‫روزنامههای ده روز گذشته را دیروز‬ ‫خانهای در شمال تهران منتقل کردند‪.‬‬ ‫و تنشهاست‪ ،‬و گاه پرخاشها و تهدید‬
‫سیستان کشیدم ‪...‬‬ ‫آوردند‪ .‬از آن جمله؛ کیهان پنجشنبه‬ ‫در این خانه‪ ،‬احسان طبری هم اتاقی‬ ‫دست و پنجهها‪ ،‬زشتترین دشنامها‬
‫‪ ۲۶‬خرداد که مصاحبه احسان طبری‬ ‫دارد؛ پاکیزه‪ ،‬با اثاث بیشتر و برازندهتر‪،‬‬ ‫بر زبان میآید‪ .‬آنگاه خشم است و پروا‬
‫یکشنبه دهم اردیبهشت ‪۱368‬‬ ‫را درباره «تحول ادب و هنر در ایران»‬ ‫دو سه قفسه پر از کتاب و یک تلویزیون‬ ‫نیست؛ یک جو حیا نیست‪ .‬آیا میتوان‬
‫امروز در روزنامه اطلاعات خبر‬ ‫درآن چاپ زده بودند‪ .‬سخنانی تکراری‬ ‫رنگی‪ .‬اتاق روشن است‪ .‬در و پنجرهاش‬ ‫باور کرد؟ این مردان جاافتاده‪ ،‬ـ چند‬
‫درگذشت احسان طبری را خواندم‪.‬‬ ‫و سرسری درباره اسلام و تأثیر آن بر‬ ‫به حیاط باز میشود‪ .‬تقریباً در هر‬ ‫تن مانند من سالخورده ـ بیشرشان‬
‫‪ ۴۵‬روزی در بیمارستان تهران بستری‬ ‫فرهنگ و ادب ایران؛ با گریزهای مکرر‬ ‫ساعت روز‪ ،‬موسیقی و گفتار به صدای‬ ‫در حدی از دانش و فرهیختگی‬
‫بود‪ .‬طبری مردی بود گشادهرو؛ بلند‬ ‫به آنچه انقلاب اسلامیخواهد توانست‬ ‫بسیار بلند از رادیوی آنجا بهگوش‬ ‫و کارآزمودگی که راهبرد کشوری‬
‫قامت؛ خوش برخورد؛ خوشگفتار؛‬ ‫در زمینه پرورش هنرمندان و اهل‬ ‫میرسد‪ .‬استاد ـ او را همه به این نام‬ ‫را به خوبی میتوانستند از عهده‬
‫دارای ذهنی کنجکاو و حافظهای‬ ‫ادب به تحقق برساند‪ .‬او را برای همین‬ ‫میخوانند ـ هیچ چیز از برنامهها را‬ ‫برآیند اینجا در این قوطی ساردین‬
‫نیرومند و دانستههای وسیع‪ .‬بسیار‬ ‫چیزها به کار میگیرند و او نیز دانسته‬ ‫ناشنیده نمیگذارد‪ .‬با اجازۀ «برادران»‬ ‫که جای جنبیدن نیست و نفس‬
‫میخواند و بسیار مینوشت‪ .‬سبکی‬ ‫بدان تن داده است و میدهد؛ و در‬ ‫به دیدن طبری رفتم‪ .‬پیر و شکسته‬ ‫بهزحمت میتوان کشید‪ ،‬مانند بچهها‬
‫روشن و رسا داشت‪ .‬اندوخته بزرگی‬ ‫این رفتار او ترس است و دلبستگی‬ ‫است‪ .‬دست راستش بر اثر سکته‬ ‫بهانهگیرشدهاند‪ .‬از هر سخنی‪ ،‬حرکتی‪،‬‬
‫از واژههای نو ساخته خوشتراش از‬ ‫حتی نگاهی‪ ،‬آزار به دل میگیرند‪.‬‬
‫خود بهجا گذاشت و افسوس! با بار‬ ‫عیبجو‪ ،‬کنایهگو ریشخندپرداز‪ ،‬پچپچه‬
‫سنگینی از خودخواهی و دو رویی و‬ ‫کن‪ ،‬شایعه پراکناند‪ ،‬اما همین را و‬
‫ناراستی رفت‪.‬‬ ‫کمتر از این را از دیگری تاب نمیآورند‪.‬‬
‫ادامه در صفحه ‪۱۷‬‬ ‫این از جان گذشتگان از پنج سانتیمتر‬

9 10 11 12 13 14 15 16 17 18