Page 5 - (کیهان لندن - سال سى و هشتم ـ شماره ۳۳۶ (دوره جديد

‫صفحه ‪ 5‬ـ ‪ Page 5‬ـ شماره ‪1802‬‬
‫جمعه ‪ ۵‬تا پنجشنبه ‪ ۱۱‬نوامبر ‪۲۰۲۱‬‬
‫آموزگا ِر مهر و دوستی درگذشت‬
‫سرعت به دوستی گرمی انجامید‬
‫که عطر آن‪ ،‬فضای این سی سال را‬
‫انباشت‪ .‬در این سی سال‪ ،‬پیوسته در‬
‫ارتباط با ایشان بودم و از دوستیها‬
‫و سخنان صمیمانه و دلگرمکنندهی‬
‫وی نیرو میگرفتم‪ .‬او هرگز امید‬
‫نجات کشور را از دست نداد و از‬
‫نمیگذاشت و از این رو‬
‫کوشش فروگذار نکرد‪.‬‬
‫سیروس آموزگار دوستان پرشمار‬
‫داشت و شخصیتهای پیرامون وی از‬
‫شمار بیرون بودند‪ .‬دلیل این فراوانی‬
‫دوستان این بود که او برای دوستی‪،‬‬
‫هماندیش بودن را شرط نمیگذاشت‬
‫و از این رو در میان دوستانش از‬
‫همه نحلههای فکری و سیاسی‬
‫حضور داشتند تنها مشروط به اینکه‬
‫صداقت میداشتند؛ بدینسان‪ ،‬او اُسوه‬
‫مهربان در ‪ ۸۷‬سالگی در پاریس‬
‫رواداری بود‪.‬‬
‫خاطرات فراوان از ایشان دارم ولی‬
‫سنگینی ضایعه‪ ،‬یارای نقل خاطره‬
‫نمیدهد و از این رو تنها به نقل‬
‫یک نکته میپردازم‪ :‬روزی که در‬
‫باره کابینه سی و هفت روزه زندهیاد‬
‫شاپور بختیار سخن میگفتیم و او‬
‫نکات فراوانی درباره حادثات زمانه‬
‫نقل میکرد و از آنچه در پی آن بر‬
‫ایشان و خانواده گذشت‪ ،‬از مصادره‬
‫ملک و اموال و تخریب کتابخانه‬
‫تا زندان و تبعید سخن میگفت‪،‬‬
‫پرسیدم ارزیابی شما از شانس‬
‫موفقیت دولت بختیار چه اندازه بود؟‬
‫گفت «خیلی کم‪ ،‬یک درصد!» گفتم‬
‫با و جود این چگونه تن به بلا سپردید‬ ‫خواهند نوشت‪ .‬در عالم سیاست نیز‬
‫و مسئولیت همکاری را پذیرفتید؟‬
‫گفت‪ ،‬در آن اوضاع‪ ،‬این تنها کاری‬
‫بود که برای نجات مردم و کشور از‬
‫سقوط‪ ،‬از دستم ساخته بود و اگر‬
‫چنان نمیکردم تا آخر عمر به خاطر‬
‫عافیتطلبی‪ ،‬خطر نکردن و از دست‬
‫دادن همان شانس یک درصدی‬
‫نجات‪ ،‬خود را نکوهش میکردم ولی‬
‫امروز میگویم ما کوشیدیم و نشد!‬
‫آن دوران کافهنشینی هم میکردم‪ ،‬و به‬ ‫آرامش دوستدار‬
‫سینما و موسیقی کلاسیک هم علاقه‬ ‫اندیشمند و‬
‫زیادی داشتم و نقاشی هم میکردم‪ .‬به‬ ‫آرامش دوستدار با همسر و دخترش‬ ‫روشنگر ایرانی‬
‫موازات سیر حکمت با عرفان و شعر‬ ‫درگذشت؛‬
‫=سیروس آموزگار‬ ‫هم دمخور بودم و مغایرتی در آنها‬ ‫تأیید کرده بودند‪.‬‬ ‫داریم‪ ،‬چون در فکر کردن آزاد نیستیم‬ ‫دشم ِن راس ِخ‬
‫دوستان پرشمار داشت و‬ ‫نمیدیدم ولی بعدها تعجب کردم که‬ ‫مفهوم «دینخویی» که وی در کتاب‬ ‫و برای همین مشکل فکر کردن داریم‪.‬‬
‫شخصیتهای پیرامون وی‬ ‫«درخششهای تیره» مطرح کرده‬ ‫ما پیش از اسلام هم کشور دینی بودیم‬ ‫باورهای «بیچون‬
‫از شمار بیرون بودند‪ .‬دلیل‬ ‫چطور این اتفاق افتاده بود‪».‬‬ ‫است فقط دینداران مطیع و ناپرسشگر‬ ‫ولی زرتشت از محمد سنجیدهتر است‪.‬‬ ‫و چرا»!‬
‫این فراوانی دوستان این‬ ‫عنوان رساله دکترای دوستدار «رابطه‬ ‫و دنبالهرو را مورد نقد قرار نمیدهد‬ ‫او از خدا کمک و همفکری میخواهد‬
‫بود که او برای دوستی‪،‬‬ ‫اخلاق و اراده سلطهگرا در آثار نیچه»‬ ‫بلکه هر آنکسی را که بدون اندیشه‬ ‫ولی محمد میگوید خدا به من این را‬ ‫=او از منتقدان جدی‬
‫هماندیش بودن را شرط‬ ‫است‪ .‬وی از سال ‪ ۱3۵۱‬خورشیدی تا‬ ‫و تأمل‪ ،‬عقیده و راهی را میپذیرد و‬ ‫امر کرده است که شما باید انجام دهید!‬ ‫اسلام و بطور کلی ادیان و‬
‫‪ ۱3۵۸‬خورشیدی به عنوان استاد به‬ ‫درباره آن پرسش نمیکند‪ .‬از همین‬ ‫جای چون چرا و پرسش نمیگذارد‪».‬‬ ‫مذاهبوایدئولوژیهاییبود‬
‫در میان دوستانش از همه‬ ‫تدریس در گروه فلسفه دانشگاه تهران‬ ‫رو «دینخویی» یک صفت و ویژگی‬ ‫«ملاحظات فلسفی در دین و علم»‪،‬‬ ‫که «مراد» و «مرید» پرورش‬
‫نحلههای فکری و سیاسی‬ ‫پرداخت و در پی بستهشدن دانشگاهها‬ ‫است که با دانش و آگاهی و پرسش‬ ‫«درخششهای تیره» و «امتناع تفکر‬ ‫میدهند و همواره تأکید‬
‫حضور داشتند تنها‬ ‫تحت آنچه «انقلاب فرهنگی» خوانده‬ ‫به هیچ وجه همخوانی ندارد‪ .‬آدم‬ ‫در فرهنگ دینی» از مشهورترین و‬ ‫میکرد که روشنفکری دینی‬
‫مشروط به اینکه صداقت‬ ‫«دینخو» میتواند دیندار و یا بیدین‬ ‫بحثبرانگیزترین آثار دوستدار به شمار‬ ‫و طرح مسائل جدید در دین‬
‫میداشتند؛ بدینسان‪ ،‬او‬ ‫میشد‪ ،‬از دانشگاه اخراج شد‪.‬‬ ‫و حتا ضددین باشد چرا که روش وی‬ ‫میروند‪ .‬آثار او همگی در خارج ایران‬ ‫فقط یک «بازی است و هیچ‬
‫او پس از بازگشت دوباره به آلمان‬ ‫در برخورد با پدیدهها بر «دینخویی»‬ ‫منتشر شده و آنگونه که در گفتگویی‬ ‫تغییری صورت نمیگیرد‪،‬‬
‫اُسوه رواداری بود‪.‬‬ ‫در روزنامه کیهان لندن با مصطفی‬ ‫و نپرسیدن و نیاندیشیدن استوار است‪.‬‬ ‫به کیهان لندن گفت‪ ،‬حتا مجلات به‬ ‫حتا با خاتمی که روشنفکر‬
‫مصباحزاده همکاری میکرد‪ .‬آرامش‬ ‫آرامش دوستدار‪ ،‬در سال ‪۱3۱۰‬‬ ‫اصصلاح روشنفکری نیز از طرح ایدهها‬ ‫به اصطلاح رئیس جمهورها‬
‫حسن منصور ‪ -‬خبر آمد که سیروس‬ ‫دوستدار درباره این دوره از زندگیاش‬ ‫خورشیدی در تهران در متولد شد‪.‬‬ ‫بود‪ .‬ما این جنس آخوندها‬
‫آموزگار‪ ،‬شخصیت ایراندوست و‬ ‫گفته بود‪« :‬با همسرم یک کافه باز‬ ‫او در سال ‪ ۱33۷‬خورشیدی برای‬ ‫و نام او امتناع میکردهاند‪.‬‬ ‫را نمیشناسیم‪ .‬اینها جنس‬
‫کردیم ولی ورشکست شدیم و بعد‬ ‫تحصیل فلسفه به آلمان رفت و در‬ ‫او از منتقدان جدی اسلام و بطور کلی‬ ‫خاصی دارند و مثل گربه‬
‫دیده از جهان فرو بسته است! این‬ ‫همسرم کاری پیدا کرد و به ترتیبی‬ ‫سال ‪ ۱3۵۰‬خورشیدی مدرک دکترا‬ ‫ادیان و مذاهب و ایدئولوژیهایی بود‬
‫ضایعه جبرانناپذیر را به همسر‬ ‫زندگی را اداره کردیم‪ .‬در همین دوران‬ ‫در رشته فلسفه و همچنین رشتههای‬ ‫که «مراد» و «مرید» پرورش میدهند‬ ‫مرتضی علی میمانند‪».‬‬
‫گرامی ایشان بانو ویدا آموزگار و دو‬ ‫با مصطفی مصباحزاده مدیر روزنامه‬ ‫جانبی روانشناسی و دینشناسی‬ ‫و همواره تأکید میکرد که روشنفکری‬
‫فرزند دلبند ایشان نازنین و همایون‪،‬‬ ‫کیهان که دیگر در لندن منتشر میشد‬ ‫دینی و طرح مسائل جدید در دین فقط‬ ‫آرامش دوستدار اندیشمند برجسته‬
‫نیز به حلقه دوستان نزدیک ایشان‬ ‫شروع به کار کردم و عمدتا مقالات‬ ‫تطبیقی از دانشگاه بن دریافت کرد‪.‬‬ ‫یک «بازی است و هیچ تغییری صورت‬ ‫ایرانی پنجم آبانماه ‪ ۱۴۰۰‬در‬
‫و دوستداران پرشمار ایشان تسلیت‬ ‫سیاسی مینوشتم تا اینکه غلامحسین‬ ‫دوستدار درباره دوران تحصیلات‬ ‫نمیگیرد‪ ،‬حتا با خاتمی که روشنفکر‬ ‫شهر کلن آلمان در سن ‪ ۹۰‬سالگی‬
‫میگویم و خود به سوگ نشستهام‪.‬‬ ‫ساعدی «الفبا» را راه انداخت‪ .‬در ‪۵‬‬ ‫خود در آلمان گفته است‪« :‬بعد از چند‬ ‫به اصطلاح رئیس جمهورها بود‪ .‬ما‬
‫او از پیشکسوتان جامعه مطبوعاتی‬ ‫شماره اول الفبا در سالهای ‪۱36۱‬‬ ‫سال متوجه شدم که آنچه آلمانیها‬ ‫این جنس آخوندها را نمیشناسیم‪.‬‬ ‫درگذشت‪.‬‬
‫ایران بود؛ سردبیر و نویسنده‬ ‫تا ‪ ۱363‬سلسله مقالاتی زیر عنوان‬ ‫فکر میکنند‪ ،‬متعلق به خودشان است‪،‬‬ ‫اینها جنس خاصی دارند و مثل گربه‬ ‫آرامش دوستدار اندیشمند‪ ،‬پژوهشگر‬
‫بود‪ ،‬داستاننویس بود‪ ،‬نمایشنامه‬ ‫«امتناع تفکر در فرهنگ دینی» نوشتم‬ ‫متعلق به اروپاییهاست و شاخص‬ ‫مرتضی علی میمانند‪ .‬راه ما مدارا یا‬ ‫و نویسنده برجسته ایرانی پنجم‬
‫مینوشت؛ نقد کتاب مینوشت؛‬ ‫که رگههای اصلی کتابم را میتوان در‬ ‫اصلی آنها فکر کردن است و نه حفظ‬ ‫غیرمدارا با اینها نیست‪ .‬ما باید راهمان‬ ‫آبانماه ‪ ۱۴۰۰‬در سن ‪ ۹۰‬سالگی در‬
‫سخنر ا ن خو ش سخنی بو د ‪ ،‬د ر‬ ‫کردن دانش و این را من در دوران‬ ‫را جدا کنیم‪ ،‬باید راه خودمان را برویم‪،‬‬ ‫شهر کلن آلمان درگذشت‪ .‬دوستدار از‬
‫رسانهها حضوری گرم و مودتساز‬ ‫همین مقالات دید‪».‬‬ ‫استادیام در ایران با دانشجویانم پی‬ ‫انگشتشماراندیشمندانایرانیصاحب‬
‫داشت ولی این عرصهای است که‬ ‫آرامش دوستدار از نخستین‬ ‫گرفتم و دروس را نه از روی جزوه‬ ‫باید به ریشه آنها زد‪».‬‬ ‫ایده و نه مقلد متفکران دنیا بود‪ .‬اعتقاد‬
‫دوستان مطبوعاتی ایشان دربارهاش‬ ‫امضاکنندگان بیانیه «نه به جمهوری‬ ‫که بر اساس پرورش قوه تعقل و فکر‬ ‫دوستدار پرداختن به نظریات‬ ‫او به نقش مهم و تعیینکنندهی‬
‫اسلامی» بود که در آستانه نوروز‪۱۴۰۰‬‬ ‫روشنفکران دینی مانند محسن کدیور‬ ‫پرسیدن و مطرح کردن «چرا»ها‬
‫سزاوار است که همکاران نزدیک وی‬ ‫منتشر شد و به سرعت به یک شعار‬ ‫دانشجو طرح میکردم‪».‬‬ ‫و عبدالکریم سروش را اتلاف وقت‬ ‫درباره همه چیز از جمله ادیان و‬
‫سراسری تبدیل گشت‪ .‬وی همچنین‬ ‫این متفکر ایرانی دربارهی دوران‬ ‫میدانست و معتقد به نگاه انتقادی در‬ ‫مذاهب و ایدئولوژیهای مختلف و‬
‫سخن بگویند‪.‬‬ ‫در سالهای گذشته دو یادداشت‬ ‫جوانیاش و اینکه چطور تفکری‬ ‫ارتباط با قدما و «مفاخر» ایرانی نیز‬ ‫همچنین فعالیتهای بشری بطور‬
‫آنچه من میتوانم بگویم اینست که‬ ‫اختصاصی در اختیار کیهان لندن‬ ‫انتقادی پیدا کرد نیز گفته است‪« :‬در‬ ‫داشت که اسلام را بدون چون و چرا‬ ‫کلی به عنوان یک فاکتور مهم رشد‬
‫من این مرد دوستداشتنی و قابل‬ ‫گذاشت‪ .‬یکی با عنوان «هشدارهایی‬ ‫جوامع بشری باعث شد تا آثار وی در‬
‫احترام را حدود سی سال پیش‬ ‫به جوانان ما در برابر روشنفکریهای‬ ‫ایران درودی نقاش درگذشت‬ ‫جمهوری اسلامی همواره ممنوع باشد‪.‬‬
‫در پاریس شناختم و آشنایی ما به‬ ‫ما» که در تیرماه ‪ ۱3۹۴‬منتشر شد‬ ‫او معتقد بود‪« :‬ما معضل نیاندیشیدن‬
‫و دیگری «سخنی با جوانان؛ فرهنگ‬
‫دینی ما چگونه فرهنگیست» که در‬ ‫=ایران درودی نقاش‪،‬‬
‫نویسنده و منتقد هنری‬
‫آذرماه ‪ ۹۴‬منتشر شد‪.‬‬ ‫ایراند ّرودی‪،‬نقاش‪،‬کارگردانومنتقدهنری‪،‬روزجمعهدر‪85‬سالگیدرگذشت‬ ‫امروز در سن ‪ 85‬سالگی‬
‫کیهان لندن در بزرگداشت این‬ ‫در تهران درگذشت‪ .‬گفته‬
‫اندیشمند و روشنگر معاصر ایرانی‬ ‫فیلم مستند با مضامین هنری برای‬ ‫آبانماه ‪ ۱۴۰۰‬بانو ایران درودی‪ ،‬زنی‬ ‫میشود این هنرمند حدود‬
‫که در عمل با توطئهی سکوت از‬ ‫تلویزیون ملی ایران تهیه و کارگردانی‬ ‫آزاده‪ ،‬وطنپرست‪ ،‬مبارز و بانویی که‬ ‫سه ماه با بیماری کووید‪19‬‬
‫سوی «روشنفکران» و به ویژه محافل‬ ‫کرد و ‪ ۸‬اثر نفیس از او در گنجینه موزه‬ ‫هنر معاصر ایران تا ابد مدیون و مرهون‬ ‫درگیر بود و مدتی نیز در‬
‫سیاسی ایرانی در داخل و خارج روبرو‬ ‫هنرهای معاصر تهران و دیگر موزههای‬ ‫زحمات و تلاشهای بیوقفه او خواهد‬ ‫بیمارستان بستری و سپس‬
‫بود‪ ،‬آنچه را در ارتباط با اندیشههای‬ ‫ایران و برخی آثارش در دیگر موزههای‬
‫بود‪ ،‬به نور پیوست‪».‬‬ ‫مرخص شد‪.‬‬
‫وی منتشر کرده‪ ،‬بازنشر میکند‪.‬‬ ‫دنیا نگهداری میشود‪.‬‬ ‫نقاشیهای درودی به عقیده برخی‬ ‫=درودی بیش از ‪64‬‬
‫ایران درودی در دوره جوانی از‬ ‫درودی زادهی ‪ ۱۱‬شهریور ‪ ۱3۱۵‬در‬ ‫در مکتب سوررئالیسم بوده است‪.‬‬ ‫نمایشگاه انفرادی و بیش‬
‫دوستان شهبانو فرح پهلوی بود و‬ ‫مشهد‪ ،‬پدرش اهل خراسان و مادرش‬ ‫سالوادور دالی نقاش شاخص این سبک‬ ‫از ‪ 200‬نمایشگاه گروهی در‬
‫شهبانو از نمایشگاه نقاشی او در‬ ‫از قفقاز بود‪ .‬کودکی را با خانوادهاش‬ ‫اما هیچگاه سبک درودی را نزدیک‬ ‫موزههاونگارخانههایمعتبر‬
‫در اروپا گذراند و با شروع جنگ دوم‬ ‫به سبک خود نمیدانست و درودی‬ ‫ایران‪ ،‬فرانسه‪ ،‬بلژیک‪،‬‬
‫بهمنماه ‪ ۱3۴3‬بازدید کرد‪.‬‬ ‫جهانی به ایران بازگشت‪ .‬پدرش‬ ‫را هنرمندی از خطه شرق با ذوق و‬ ‫سوئیس‪ ،‬آمریکا‪ ،‬مکزیک‪،‬‬
‫درودی همچنین مقالات و کتابهای‬ ‫به دلیل تجارت با آلمان (نازی) به‬ ‫ژاپن‪ ،‬استرالیا‪ ،‬کانادا‪،‬‬
‫متعددی درباره هنر دوره هخامنشی‬ ‫جزیرهی خارک تبعید شد و خانوادهاش‬ ‫استعداد بینهایت توصیف میکرد‪.‬‬ ‫موناکو‪ ،‬آلمان و امارات متحد‬
‫و نقد آثار هنری به چاپ رساند و‬ ‫ایران درودی که دوران رشد هنری‬
‫همچنین کتاب «در فاصلهی دو نقطه»‬ ‫در روستای شاندیز زندگی میکرد‪.‬‬ ‫و کسب شهرت خود را پیش از‬ ‫عربی داشت‪.‬‬
‫را دربارهی زندگی خود به نگارش در‬ ‫این نقاش معاصر ایران در مدرسه‬ ‫وقوع انقلاب در ایران طی کرد‪ ،‬بیش‬
‫عالی هنرهای زیبای پاریس‪ ،‬مدرسهی‬ ‫از ‪ 6۴‬نمایشگاه انفرادی و بیش از‬ ‫ایران درودی نقاش‪ ،‬نویسنده و منتقد‬
‫آورد‪.‬‬ ‫معروف موزهی لوور تحصیل کرد‪.‬‬ ‫‪ ۲۰۰‬نمایشگاه گروهی در موزهها و‬ ‫هنری امروز در سن ‪ ۸۵‬سالگی در‬
‫او همچنین در جوانی با آندره مالرو‬ ‫در دانشکدهی سلطنتی بروکسل به‬ ‫نگارخانههای معتبر ایران‪ ،‬فرانسه‪،‬‬
‫نویسنده و وزیر پیشین فرهنگ فرانسه‬ ‫آموختن هنر ویترای پرداخت و در‬ ‫بلژیک‪ ،‬سوئیس‪ ،‬آمریکا‪ ،‬مکزیک‪ ،‬ژاپن‪،‬‬ ‫تهران درگذشت‪.‬‬
‫انستیتویآر‪.‬سی‪.‬آ ِی نیویورکدررشته‬ ‫استرالیا‪ ،‬کانادا‪ ،‬موناکو‪ ،‬آلمان و امارات‬ ‫ایران درودی نقاش‪ ،‬نویسنده و‬
‫دیدار و گفتگو داشت‪.‬‬ ‫تهیه و کارگردانی برنامههای تلویزیونی‬ ‫منتقد هنری امروز در سن ‪ ۸۵‬سالگی‬
‫درودی در اسفندماه سال ‪ ۱3۹۵‬در‬ ‫متحد عربی برگزار کرد‪.‬‬ ‫در تهران درگذشت‪ .‬این هنرمند حدود‬
‫نامهای به دونالد ترامپ رئیس جمهور‬ ‫آموزش دید‪.‬‬ ‫وی قبل از انقلاب ‪ ۵۷‬همچنین ‪۸۰‬‬ ‫سه ماه با بیماری کووید‪ ۱۹‬درگیر بود‬
‫وقت ایالات متحده آمریکا نسبت به‬ ‫و مدتی نیز در بیمارستان بستری و‬
‫وضع قوانین محدودیت سفر شهروندان‬
‫ایرانی به این کشور اعتراض کرد‪ .‬او‬ ‫سپس مرخص شد‪.‬‬
‫در این نامه سرگشاده نوشته بود‪،‬‬ ‫در این میان اخبار ضدو نقیضی از‬
‫ترامپ باید منشور حقوق بشر کوروش‬ ‫درگذشت این نقاش در ارتباط با ابتلا‬
‫را بخواند و کمی دربارهی ایران و‬ ‫به کرونا منتشر شده اما تکتم نعیمی‬
‫مدیر برنامههای ایران درودی صبح‬
‫کشورهای متمدن دیگر مطالعه کند‪.‬‬ ‫امروز در اینستاگرام خود نوشت‪ :‬پس‬
‫شهرداری تهران در سال ‪۱3۹۴‬‬ ‫از تحمل سه ماه بیماری و مبارزه و‬
‫بنیادی را به نام ایران درودی تأسیس‬ ‫مبارزه و مبارزه سرانجام صبح امروز ‪۷‬‬
‫کرد که دستکم ‪ ۱۹۵‬اثر برگزیده‬
‫توسط این هنرمند در آن نگهداری‬
‫میشود‪.‬مصاحبهی درودی با پیام‬
‫فضلینژاد روزنامهنگار افراطی و فعال‬
‫در روزنامه «کیهان تهران» بازتاب‬
‫بسیار منفی داشت و انتقادهایی را‬
‫متوجه او کرد‪ .‬او در این مصاحبه از‬
‫نامهاش به ترامپ یاد کرد که بسیار‬
‫مورد پسند فضلینژاد قرار گرفت‪.‬‬
‫در سالهای اخیر به ویژه در‬
‫اینستاگرام‪ ،‬بخشهایی از سخنان این‬
‫نقاش در شرح وقایع زندگیاش توسط‬
‫کاربران بازنشر میشود و کارکرد‬
‫«روانشناسی زرد» را پیدا کرده است‪.‬‬
‫وبسایت کیهان لندن به زبان انگلیسی‬