Page 14 - (کیهان لندن - سال سى و هشتم ـ شماره ۳۴۲ (دوره جديد
P. 14
صفحه - Page 14 - 14شماره 1808
جمعه2۶آذرماهتاپنجشنبه۹د یماه۱4۰۰خورشیدی
خوانندهعزیزم یگذارم!ونکتهدیگر سناریو در 5پرده؛ بخش اول مقاله آقای مهندس
اینکه ساواک چرا این دستگاه را به مروری بر داستان هاشمیزاده را در شماره گذشته
منزل سرهنگ خواندید که از افسانهسازی دوران
ثبتنرسانده،تعجبم یکنم! انقلاب و اوایل استقرار رژیم
نکته سوم مسلسل زیر صندلی زیبایی یا بهاصطلاح انقلابی حکایت داشت و
مرسدس بنز است .من خوشبختانه شکنجهگاه مخفی داستان شکنجهگاه مخفی ساواک
در عمرم توفیق آشنایی با مسلسل (منزل سرهنگ علی زیبایی در
را نداشتهام ولی آنچه از فیلمهای
امریکایی میشناسم ،مسلسل زیر خیابان بهار) نمونۀ آن بود.
صندلی ماشین جا نمیگیرد ،یک بهدنبال داستان ،نویسنده آن را
لحظهخودتانراجایسرهنگزیبایی در معرض کالبدشکافی قرار داده
بگذارید ،با ماشین بنز و مجهزبه
ب یسیم،گیرجماعتتظاهرکنندگان است که در زیر میخوانید.
میافتید ،شما آیا گاز نمیدهید و
فرار نم یکنید؟ بلکه خونسرد پیاده سناریوی بالا را با هم
م یشوید،مسلسلرااززیرصندلی بشکافیم:
بیرونم یکشیدویکزنچادریو
پرده اول :تظاهرات کنندگان
خیابان تخت جمشید:
دومردرابهرگبارمسلسلم یکشیدو پیرمردمسیحیهمسایهسرهنگ
بعدبهفکرفرارم یافتید؟آ نهمچقدر زیبایی مشاهده میکند چند مرد
ناشیانه ،شناسنامه و قباله وآدرس ساواک(بخش پایانی) دختریراب هزورواردخانهسرهنگ
خانه،همهراباهمگمم یکنیدولی میکنند ،جهت کمک به خیابان
خوبشانسوخداباشماست،یک تخت جمشید میرود و خطاب به
ماشینارتشیازراهم یرسدوشما ایرج هاشمیزاده تظاهرکنندگان میگوید اگر مردید
رانجاتم یدهد.درضمنفراموش بیایید این دختر را نجات دهید و
نکنید که سرهنگ زیبایی هنگام تصویری از خانه سرهنگ زیبائی که در مقاله به آن اشاره شده است
انقلاببین۶۰/7۰سالشبود! جمعیتب هسویخانهسرهنگسرازیر
م یشوند،ازدیوارخانهسرهنگبالا
نکتهآخرزمانفرارسرهنگعلی
م یروند،مردانشکنجهگربادیدن جمعیتخانهمجللراباتماموسایل گرفت هاند،سادهترینوتنهاراهاتصال که آن زمان ساکن تهران بودم و بنابراین ساواک باید ناخن دست زیبایی است! ،یکبار میخوانیم که
پسازقتلسههموطندستبهفرار و پای ۱۰.۰۰۰نفر را م یکشید تا روزیکهخبرکشفخانهوشکنج هگاه ایندوزیرزمینبهمایجادسوراخی لوکس به آتش (کامل) میکشند، جمعیتیبربالایدیوارخانه،بادختر
م یزندوماشینارتشیازراهم یرسد وجود گونی برای حمل 7۰کیلو سرهنگزیباییراشنیدم،صبرنکردم استبهپهناییکمتروارتفاعدو قالیهاراباکاردتکهتکهم یکنندو اسیرازتونلزیرزمینبهخانهمجاور
م یروندوفرارم یکنند.اینواقعهدر لوستروچین یآلاتوظروفقیمتیرا متردردیوارهایزیرزمیندوخانهو وبهدیدنخانهمسکونیرفتم،خانه ناخندرشکنجهگاهمخفیضرورت و از مهلکه نجاتش م یدهد .اما در
آخرگزارش آمده «سرهنگ زیبایی روزپنجمدیماه۱3۵7رخدادهاست .بهکلیخردم یکنند،قبل ًادرخیابان پوشاندنآنبایکدرفلزییاچوبی .خالیبودواثریهمازآتشسوزی پیدام یکرد!!
یعنیحدودکمترازدوماهبهسقوط سمیهمرسدسبنزسرهنگبهآتش اماوقتیادعام یشودتونلیایندو (کامل)ومهمترازآناثری،نشان های نکته دوم گیوتین انگشت است! کهصاحباینخانهاست،هنگامآتش
کشیدهشدواتومبیلدومسرهنگ خانه را به هم متصل کرده ،در آن ازدریچهتونلدیدهنم یشد3۰.و 4۰صرفنظر از خوی ددمنشی مخترع زدنخانهفرارکرد».کدامیکازاین سلطنت.
بنابراسنادمنتشرشدهواعتراف راهمجلویخانهاشآتشم یزنند .صورتبایدقبولکنیمکهایندوخانه نفری چون من در جستجوی آلات آن،بایدبهساواکومخترعآنایوالله دوراقبولکنیم؟
خودرژیماسلامی،دستگاهساواکاز بنابر این ما با دو جمعیت از دو مجاورهمنیستند،بلکهبافاصلهزیادی شکنجهبودند،زیرزمینخالی،تمیز گفت .گذشته از این تیغه گیوتین ژوزف گوبلز سیاستمدار ناسیونال
یقیننا تیغ ژیلت نبوده! ،باید ورقه سوسیالیستآلماننازیووزیررایش 4و۵ماهماندهبهانقلابتقریبافلج نقطهتهرانروبروهستیمکههردو ازهمقرارگرفت هاندوتنهاچارهاتصال ومرتببود
آهنیبودهباشدودرارتفاعبلندی ،برایتبلیغاتــپروپاگانداــمعروف ایندوزیرزمین،حفرتونلاست.در بسویخانهسرهنگزیباییحرکت شدهبودوتماشاگروقایعبود،بنابراین
حداقل دو متر قرار گیرد که وقتی حضورتان است .این سیاستمدار از پرده پنجم :در گزارش روزنامه دوطرفاینتونلاتا قهایمتعددی م یکنند،جمعیتیکهبهدرخواست دوماهماندهبهانقلابازشکنجهو
اعتماد چند نکته مبهم وجود وجوددارند،پسماباتونلعظیمی پیرمردمسیحیازدیوارخانهسرهنگ دستگیریسخنگفتنقصهاسلامی
شیوهای موسوم به «دروغ بزرگ» فرمانسقوطآنرامأمورساواکصادر دارد: روبروهستیم،م یتوانگفتباسوپر بالام یروندوپسازفرارشکنج هگران است.
استفاده میکرد .جملهای را به او م یکنددرستمانندگیوتینانقلاب نکتهاولناخناست!اگراقامتدر
پرده دوم :تظاهرات کنندگان ودختراسیرگویامأموریتشانبنابه شکنجهگاهبزرگیروبرویم،بالایاین فرنگگونیراازخاطرشمازدوده ،فرانسه،ب هسرعتسقوطکندوانگشت نسبت م یدهند که گفته بود« :من
تقاطع خیابان سمیه کنونی و گزارشبالاخاتمهپیدام یکندوبر تونل چه بوده؟ خیابان یا خان ههای حضورتانعرضکنمکیس هایاست چریک را قطعکند،حال تمام این هیچ آماری را قبول ندارم ،مگرآن
م یگردند! در گزارش دیگر نامی از مسکونی؟اگرخان ههایمسکونیبوده ،حدود ۶۰سانتیمتر پهنا و ۱3۰مکانیسمدروندیوارچگونهساخته آماری که خودم دست درآن برده ملکالشعرای بهار:
چگونهم یتوانزیراینخان ههاتونل سانتیمتر طول .حال نگاهی به ده شدهاست،اینرابهعهدهفانتزیشما باشم»! در این محل جمعیتی تظاهر اینجمعیتبردهنم یشود!
میکردند،بهماشینمرسدسبنزی جمعیت دوم از خیابان سمیه حفرکرد؟وسرآخریکپرسشساده ،انگشت دو دست خود بیاندازید،
)1مرتضی کاظمیان درمقالهای تحت عنوان« :مشت آهنین رژیم» در با بیسیم مشکوک میشوند .قصد کنونیومل کالشعرایبهارواردخانه ساواکچهاحتیاجیبهتونلداشته ناخ نهاراتماشاکنیدوفرضکنید
روزنامه اعتماد ملی ،دهم فوریه 200۹مینویسد «برآوردها در مورد تعداد تفتیش ماشین را دارند که راننده م یشوندوخانهرابهآتشم یکشند .وچرامأمورینساواکبرایورودبه خداینکرده،خداینکردهناخ نهای
نفرات ساواک متفاوت است ...برآوردها بین 20تا 300هزار نیرو نوسان دارد. پیاده میشود ،از زیر صندلی یک بنابراینبایداینواقعیتتلخراقبول شکنج هگاهازدرورودیخانهمجاور شما را زیر شکنجه کشیدهاند و
حتی رقم 50هزار عامل تمام وقت و 3میلیون خبرچین پاره وقت(هر 11 دروناینگونی۱3۰/۶۰سانتیمتری مسلسل در میآورد و شروع به کنیمکهخانهسرهنگدرخیابانبهار استفادهنم یکردند؟
نفریک خبرچین) که برآورد «اریک رواد» است نیز مطرح شده است .شاه تیراندازی میکند ،یک زن چادری در شعلههای آتش (کامل) سوخت بگذریموحالنگاهکنیمبهصورت انداخت هاند.
خود تصریح میکند که تعداد کارمندان ساواک در آغاز سال 1۹78حدود وضعیتموجوددراینتونلخوفناک د ا نشکد ه شیمی ـ فیز یک (دراینگزارشتکیهبرچادرجالب وازبینرفت.
3200تن و در پایان این سال کمتر از 4هزار نفر بوده است .اسمیل ،وابسته شهرگراتس در پاسخ پرسش من خیالی: است و نشان از مخالفت سرهنگ
سیاسی سفارت امریکا در ایران ،تعداد کارکنان تمام وقت ساواک را بین 7 گون یهایناخنوپایبریدهیک دربارهناخنطینامهرسمیم ینویسد: پرده سوم :خانهای مجاور خانه زیباییباحجابدارد!!)ودوجوان
تا 10هزار نفربرآورد میکند که با احتساب رقم جاسوسان و خبرچینان، سرهنگ زیبایی قرار دارد که با
رقمی بالغ بر 20تا 30هزار نفر و حداکثر 100هزار نفر تخمین زده میشود. رابهخونوخاکم یکشدوبعدفرار تونلی بهم متصلند .مشکل اصلی انسانکهتازهبود،تختخوابدوطبقه وزنناخندهانگشتودهشست
یرواند آبراهامیان البته عقیده دارد که اعضای نیروهای ساواک بالغ بر5.300 م یکند،حینفرارشناسنامهوآدرس من بهعنوان معمار ،طرح این دو کهمثلسوفاژلولهکشیشدهبود ،پای یک انسان بالغ با سن حدود
مامور تمام وقت و شمار بسیاری از جاسوسان ناشناس و غیررسمی و 4۰/۵۰سالبرابراستبا7/2گرم.به دیوارهایخونآلودهوگیوتینانگشت خانه از جیبش میافتد و هویت
عبارتدیگراگرساواکناخندست وگالریعک سهایشکنجهوتنکهزن ساختمان است: سرهنگ علی زیبایی برای جمعیت
افتخاری را در بر میگرفت»....... دوخانه،مجاورهمقرارگرفت هاند.
پرسش اینجا است که چرا جمهوری اسلامی تعداد نفرات ساواک را منتشر و پای ۱۰۰۰نفر زندانی سیاسی فاشمیشود،جمعیتسرازیرخانه یکی خانه مسکونی زیبایی است و ومرد،وانحمامپرازاسید.
را بکشد ،وزن حاصله از این حادثه سرهنگ میشوند ،از سرهنگ در دومیشکنج هگاهساواک.اگرفرضبر پرده چهارم:
نمیکند و به این شایعات خاتمه نمیدهد! خانهمجللمتأسفانهخبرینیست ،ایناستکهدوخانهمجاورهمقرار شاهدوگواهاصلیخودمنهستم وحشتناکبرابراستبا7/2کیلوگرم.
اینتذکریکورقهکاغذراکهدرروی ازترجمهاشعارحافظقاصرندولیسعی پس از ورود به وزارت امورخارجه پائی نتری بود و نمایندگی ایران در
آنباخطعجیبوغریبوناخواناکه خواهمکردچنینشخصیراپیداکنم اولین محل مأموریت من در خارج آنزمانازنوعسفارتبود.البتهبعداً
معلومبودیکنفرناآشناباخطفارسیاز واینمنظورراعملیسازم.منخادم «چه عرض کنم» درسال۱۹۵۶وینپایتختاتریش دوگانگی نمایندگ یها منسوخ شد و
متنیرونویسیکردهاستبدستمن کلیساراکهساکتدرکناراونشسته تعیینشد.کشورجدیداتریشیکیاز تمامنمایندگ یهاسفارتکبریشدند.
داد(.درآنزمانوسایلامروزتهیه بودشناختهبودموسعیم یکردممطلقاً قطعاتتجزیهشدهامپراتوریباعظمت بهرحال،چندیپسازورودمبه
رونوشتوجودنداشت)وسپسخطاب ازنگاهکردنبهاواجتنابکنموبعداز «اتریشـهنگری»بودکهپسازجنگ وین گذارم به شهر کوچک کلوستر
بهکشیشکنارخودبهفرانسهگفت تقریباًنیمساعتیکهبرایمنطولان یتر خاطرهای از روزهای دور جهانی اول و شکست آن امپراتوری نویبورگدرحوالیپایتختآنکشور
بااینآقاصحبتکنیدکهنم یدانم ازیکقرنبودآقایوزیرمختاربالاخره بوجودآمدهبودوازهمانابتداگرفتار افتادودرآنجاازکلیسایباشکوهو
مخاطباومطالبشرافهمیدیانهولی بهمناجازهمرخصیداد،درغیراین آشو بهایداخلیوهرجومرجسیاسی زیبائیکهباسبکگوتیکساختهشده
بهرحالتوجهکردکهبایدبامنمذاکره صورتهمانجابیهوشم یشدم. شعاعالدین شفا شدوبهخصوصپسازظهورنهضت بود،دیدنکردم.خادمکلیساکهفرد
کند.ویکشیشیکصومعهارمنی نیمساعتیازبازگشتمنبهدفترم ناسیونال سوسیالیسم در آلمان و بسیارعلاقمندیبودتوضیحاتفراوانی
درنزدیک یهایونیزدرایتالیابودکه نگذشتهبودکهمجدداًتلفنزنگزد موفقی تهایچش مگیردورانصدارت دربارهقدمتکلیساونزولوصعودآن
ظاهراًچندسالیدرکلیساهایارامنه وآقایوزیرمختاربازمرااحضارکرد. هیتلرقبلازجنگجهانیوضعبسیار طیقر نهایمختلفم یدادوزمانی
دررضائیهوجلفاکارکردهبودواندکی کشانکشانخودرابهدفتراورساندم متزلزلیپیداکردتاآنکهدر۱۹3۸از کهدیدارمبهپایانرسیدوقصدخروج
ترکیوفارسیم یدانست،اواولسعی او که تنها نشسته بود بدون مقدمه طرفآلماناشغالوقطع هایازخاک داشتم درخواست کرد دفتر یادبود
کردبامنفارسیصحبتکندولیدر گفت:علتاینکهآنقدرناراحتشدید کلیسا را امضا کنم و مطالبی درباره آنکشوراعلامشد.
اینزمینهتوفیقینیافتومذاکراتما چهبود؟گفتم،قربان،منشعرحافظ در جنگ جهانی دوم نیز اتریش نظریاتمدرآنجابنویسم.دررویصفحه
بهآلمانیصورتگرفت.ویگفتبرای رانم یتوانمبهآلمانیترجمهکنمو گرفتاربمبارا نهایهوائیمتفقینو دفتراینشعرحافظرابهفارسینوشتم:
مأموریتیبهکلیسایکلوسترنویبورگ ایندرخواستبسیارسختیبودکه ویرانیشهرهابودوسپسبهاشغال صوفی نهاد دام و سر حقه باز کرد
آمدهبودودرآنجاخادمکلیساازوی مراعصبیساختهبود.گفتآنآقای متفقینغربیوشورو یهادرآمدتاآنکه بنیاد مکر با فلک حقه باز کرد
دعوتکردهبودمطالبفارسیدفتر کشیشکهحرفنم یزدلحظ هایچشم در۱۹۵۵دراثرموافقتنامهمنعقدبین بازی چرخ بشکندش بیضه در کلاه
یادبودرابرایشترجمهکند.ویکه ازشمابرنم یداشتوبهجزشمابه چهارکشوراشغالکنندهکشورآزاد زیرا که عرض شعبده رهل راز کرد
فارسیرادرستنم یدانستکلمات جایدیگرنگاهنم یکرد،علتچهبود؟ ومستقلیکهم یبایدب یطرفبماند خادمازمنمعنیکلماتراپرسید
دام ،حق هباز ،مکر ،شعبده را در این فهمیدم که پس از ترک دفتر از اعلامشد.بنابراینلازمبودکشورهای کهجوابدادمشعریازحافظشاعر
دیگربهایجادنمایندگ یهایخوددر بزرگکشورماناستکهمتأسفانهبعلت شناسچنینکاریراکردهامکهم یشد دنیادیدهوفهمیدهایبودکوچکترین شعردیدهویقینکردهبودکهنویسنده طرفمندراطاقسفیراتفاقاتیافتاده
پایتختآنکشور،شهرزیباوویران عدمتسلطبهزبانآلمانینتوانستمآن آنراهمهگونهتفسیروتعبیرکردولی اطلاعیازآدابورسومدیپلماتیک مطالبموهنیرادرآنجاذکرکرده ومذاکراتیصورتگرفتهکهظاهراًوی
نداشتوبعضیاوقاتکارهائیم یکرد استوبهاینترتیبلازمدانستبه متوجهشدهآنفردرذلخدانشناس دیگردیرشدهبود. رابهآلمانیبنویسم. شدهوینبپردازند.
ازطرفدولتایرانمرحومعباس خادمبهمحضآنکهنامحافظرا یکیدوسالیازاینماجراگذشت کهبعضیازآنهاخندهداروبیشترین فوریتبهسفارتایرانمراجعهکنند من بودهام ولی اکنون به روی خود
فروهر به سمت اولین وزیر مختار شنید با تجلیل فراوان از او نام برد ودرظرفآنمدتمنکهجوا نترین آنهاتأثرآوربود.ویحتیسعینکرد تااطلاعاتیدراینزمینهبدستآورند .نم یآورد.فکریکردموگفتم«قربان،
ایراندراتریشبرگزیدهشدوچون و گفت گوته بزرگترین شاعر آلمان عضو نمایندگی بودم به انجام امور یککلمهآلمانی،زبانمحلخدمت رونوش تبرداریازشعرحافظتوسط تمایلاتمنحرفخرق هپوشانمذهبی
همینکشیشصورتگرفتهبود.به برکسیپوشیدهنیستوشایدعلتش منرسالۀدکترایخودرادرسویس اهمیتحافظراباچرخگردونیکسان کنسولیاشتغالداشتمودرعینحال خودرافراگیرد.
درباره«مسألهالحاقاتریشبهآلماناز دانستهوبهاندازهاینسبتبهاوارادت زبانآلمانیخودراتکمیلم یکردم .باعجلهخودرابهدفتروزیرمختار کشیشاظهارداشتماینطورکهمن همینبودهاست».معلومبودآقایسفیر
نظرحقوقبی نالملل»نوشتهبودموتا م یورزیدکهماکافیاستنامحافظرا روزیمشغولکاربودمکهوزیرمختار رساندمتاببینمعلتاحضارناگهانی استنباط م یکنم این شعر از حافظ قبل ًادربارهجوابیکهبهاینسؤالاو
حدیبهاوضاعآنکشورآشنائیداشتم بشنویمتادرمقابلاوسرتعظیمفرود جدیدباعجلهمرابهدفترخوداحضار منچیستودرآنجامشاهدهکردم استومطلقاًمطلبتوهی نآمیزیدر خواهمدادقدریفکرکردهومتقابل ًا
مرابهعنوانیکیازکارمندانسفارت آوریم .وی سپس اشعاری از دیوان کرد.درآنموقعوزیرمختارمایکی ویبهاتفاقدونفرروحانیمسیحی آننیست.ازمندرخواستکردآنرا جوابی حاضر کرده است که به من
انتخاب کرد .شاید این تذکر بیجا شرقیگوتهدروصفحافظخواندو از رجال قدیمی و فرسودهای بود درکنارمیزکوچکاطاقنشستهاست برایشترجمهکنمولیاظهارداشتم ،بدهدکهباتذکرمنتطبیقنم یکرد.
نباشدکهدرآنزماننمایندگ یهای درخواستکرداگرامکانیپیداکردم کهمشاغلمهمیدرگذشتهداشت وبهمحضاینکهمرادیدبدونمقدمه ودرایناظهارخودصادقبودم،نه باحالتعصبانیگفت:آقاپسچرابه
کشورهادوصورتداشتندیکیسفارت ترجمهاینشعررابرایشبفرستم.من و واقعاً هنوز هم نمیدانم چرا در گفت:آقاببینیدیکنفرب یسروپای تنهامنکهزبانآلمانیرابهتازگیفرا مننگاهنم یکرد؟!
کبری « »Ambassodeو دیگر درعینحالکهاحساسغرورکردم دورهبازنشستگیوب یتحرکیبهاین رذللامذهبچهمطلبموهنیرادر گرفت هامبلکهبسیاریازکسانیکهبه جوابینداشتمبهاینسؤالبدهم
سفارت « »Delegationکه درجه متأسفشدمچرادریکاجتماعحافظ مأموریتاعزامشدهبودواوکهمرد دفتریادبودخانهخدانوشتهاستوبا هردوزبانآشنائیکاملنیزدارندنیز بنابراینفقطگفتم«:چهعرضکنم»!!.