Page 5 - (کیهان لندن - سال سى و هشتم ـ شماره ۳۵۹ (دوره جديد
P. 5
صفحه 5ـ Page 5ـ شماره 18۲5
جمعه ۲9آوریل تا پنجشنبه 5مه ۲۰۲۲
وداع با محمدعلی اسلامی ندوشن ایراندوستی که پرویز
به «امانت» در کانادا به خاک سپرده میشود قاضیسعید
خلق کرد که محبوبیت فراوانی یافت. با خود همراه میکرد .اگرچه پیشگام و تیزهوشی فراوان میشناسند که پیشکسوت ادبیات ایران« ،در عرض =محمدعلی اسلامی
کتابهای او که به شکل «جیبی» سیطرهی ادبیات چپگرایانه محبوب سلامت زبان فارسی را در آثارش پنج سال ضعف و از پاافتادگی فراوان» نُدو َشن شاعر ،نویسنده،
منتشر میشدند به چاپهای دو رقمی و «نخبهگرا» تلاش بسیاری جنایینویسی نگاهبانیمیکردوچنانشیوامینوشت داشت و «در عرض دو روز کسالت» مترجم ،حقوقدان و
میکرد تا او را در سایه در ایران که زیبایی زبان فارسی را در برابر پژوهشگرروزدوشنبهپنجم
و بالاتر میرسیدند. قرار دهد و حتی خواندن چشم همگان به نمایش میگذاشت. جهان را ترک گفت. اردیبهشتماه در سن ۹7
رابرت لاوسون کارآگاه مشهور کتابهایش را نکوهش کند =پرویز قاضیسعید او گفته بود ،در دوران کودکی با بیانی همچنین گفت که «محمدعلی سالگی در کانادا درگذشت.
بینالمللیخلقشدهتوسطقاضیسعید ولی بسیاری از نوجوانان و پیشگام رمانهای جنایی و شاهنامه فردوسی آشنا شد و هیجانی عمری را با عزت و خوبی و راحتی طی شیرین بیانی همسرش به
بود که بهمراه همکاران ورزیدهاش جوانان با خواندن کتابهای کارآگاهی اول اردیبهشت از خواندن این کتاب به او دست داده که کرد و با همان آرامش هم دنیا را ترک خبرگزاری ایسنا گفت که
ریچارد و سامسون پروندههای جنایی او اساسا با کتابخوانی آشنا 14۰1در سن 83سالگی، تا پایان عمر ،او را به پژوهش و ادبیات این پژوهشگر پیشکسوت
شدند و پرورش یافتند. در کالیفرنیا درگذشت .این فارسی مشتاق کرده است .نُدو َشن کرد». ادبیات ایران «در عرض پنج
را بررسی میکردند. نویسنده که از 17سالگی همچنین فردوسی ،حافظ و سعدی را پیکر نُدو َشن «به امانت» در کانادا به سال ضعف و از پاافتادگی
بسیاری از نویسندگان و دوستداران پرویز قاضیسعید از پیشگامان آغاز به کار کرد ،با نگارش سخنگویوجدانملتایرانخواندهبود. فراوان» داشت و «در عرض
کتاب پس از درگذشت قاضیسعید جنایینویسی در ایران اول اردیبهشت رمانهای پلیسی -جنایی به این پژوهشگر با اشاره به عرفان نهفته خاک سپرده خواهد شد. دو روز کسالت» جهان را
نوشتهاندکهپیشازآنکهباجنایینویسی جوانترینرماننویسایرانی در ادبیات فارسی میگفت که ایران محمدعلی اسلامی نُدو َشن در سال
درسطحجهانیآشناشوند،قاضیسعید ۱۴۰۱در ۸3سالگی در کالیفرنیا تبدیل شد که کتابهایش چون نتوانسته دنیا را به قالب دلخواه ۱3۰۴در روستای نُدو َشن یزد به دنیا ترک گفت.
دستکم سه دهه ،آنان را به دنیای پُر درگذشت .او با خلق آثار کارآگاهی و با استقبال بالایی از سوی خود در آورد ،کوشید تا دنیایی دلخواه آمد .وی در رشته حقوق در دانشگاه =نُدو َشن جزو پُرکارترین
پیچ و خم ماجراهای جنایی برده جنایی و شخصیتهای مشهوری چون خوانندگان در ایران و را در عرفان و عالم درون خلق کند. تهران و سپس فرانسه تحصیل کرد ادیبان و نویسندگان ایران
است .آنها میگویند ،قاضیسعید به لاوسون و سامسون در ایران و افغانستان این پژوهشگر نامدار در مقالهی «ایران و مدرک دکترا را در این رشته را از بود که مضمون آثارش درباره
عنوان نویسندهای خوشتیپ نسلشان افغانستانروبرومیشد. در دنیای جدید» نوشت« :ایران به سوربن فرانسه گرفت .ندوشن در شعر ایران ،شاهنامه ،فردوسی،
را تشنهی مطالعه کرده تا بیتاب به شهرت رسید. =بسیاری از نویسندگان عنوان یک کشور کهنسال با چندهزار و نثر فارسی زبانزد بود ،چنانکه برخی مولوی ،حافظ ،انسان،
سریالهای جنایی او شوند ،پیش از پرویز قاضیسعید از پیشگامان و دوستداران کتاب پس سال تاریخ و نیز از آن جهت که در عشق ،آزادی و فرهنگ بوده
آنکه هالیوود به زندگی آنان پا بگذارد. رمانهای جنایی و کارآگاهی اول از درگذشت قاضیسعید یکی از حساسترین نقاط جغرافیا قرار او را «سلطان نثر فارسی» نامیدهاند. و کارشناسان ادبیات او را
قاضیسعید یک پلیسینویس خلاق اردیبهشت ۱۴۰۱در سن ۸3سالگی، نوشتهاند پیش از آنکه با دارد و تجربههای بسیاری اندوخته اسلامی نُدو َشن سالها زندگی خود نویسندهای ایراندوست با
بود که به دلیل آشنایی با تاریخ، در کالیفرنیا درگذشت .این نویسنده که جنایینویسیدرسطحجهان است ،حرف بسیاری هم برای گفتن را صرف تحقیق در آثار علمی و ادبی تیزبینی و تیزهوشی فراوان
سیاست و اجتماع ،مخاطب را با خود از ۱۷سالگی آغاز به کار کرد ،با نگارش آشنا شوند ،قاضیسعید دارد ،به شرط آنکه حافظهاش به خواب ایران و ترجمه آثار نویسندگان جهان میشناسند که سلامت
همراه میکرد .اگرچه سیطرهی ادبیات رمانهای پلیسی -جنایی به جوانترین دستکم سه دهه ،آنان نرفته باشد .ایران نخستین تمدنی است کرد و آثارش به صورت کتاب در بیش زبان فارسی را در آثارش
چپگرایانه و «نخبهگرا» تلاش بسیاری رماننویس ایران تبدیل شد که را به دنیای پُر پیچ و خم که عرصه زندگی را به نیک و بد تقسیم از 5۰جلد در زمینههای گوناگون اعم نگاهبانی میکرد و چنان
میکرد تا او را در سایه قرار دهد و حتی کتابهایش با استقبال بالایی از سوی جنایینویسی برده است. کرد و امید داشت با کوشش و تدبیر از ادبی ،فرهنگی و اجتماعی به چاپ شیوا مینوشت که زیبایی
خواندن کتابهایش را نکوهش کند خوانندگان در ایران و افغانستان روبرو آنها میگویند ،قاضیسعید خود ،نیکی را بر بدی غلبه دهد .این، رسیده است .برخی از کتابهای زبان فارسی را در برابر
ولی بسیاری از نوجوانان و جوانان با میشد.خانواده این نویسنده که پس از به عنوان نویسندهای شعار مردم ایران باستان بود که هنوز از محمدعلی اسلامی ندوشن عبارتند از: چشم همگان به نمایش
خواندن کتابهای او اساسا با کتابخوانی انقلاب مجبور به ترک ایران شد ،علت خوشتیپ نسلشان را «ماجرای پایانناپذیر حافظ»« ،چهار
آشنا شدند و پرورش یافتند .سالهاست درگذشت او را ابتلا به بیماری عنوان تشنهی مطالعه کرده تا اهمیت آن کاسته نشده است». سخنگوی وجدان ایران»« ،تأ ّمل در میگذاشت.
که نسلهای پس از انقلاب ،از خلاء بیتاب سریالهای جنایی او برخیازکتابهایمحمدعلیاسلامی حافظ»« ،زندگی و مرگ پهلوانان در
مشهود ژانرنویسی و نویسندگانی با کردهاند. شوند ،پیش از آنکه هالیوود نُدو َشنعبارتنداز«:ماجرایپایانناپذیر شاهنامه»« ،روزها» (سرگذشت – در محمدعلی اسلامی نُدو َشن
داستانهای جذاب رنج میبرند و از پرویز قاضیسعید از نویسندگان به زندگی آنان پا بگذارد. حافظ»« ،چهار سخنگوی وجدان ایرانشناس و ادیب نامدار و برجسته
عامهپسند ایرانی پیش از انقلاب =قاضیسعید یک ایران»« ،تأ ّمل در حافظ»« ،زندگی و چهار جلد) و «باغ سبز عشق». که بیش از پنجاه کتاب درباره ایران و
کتاب و کتابخوانی فاصله گرفتهاند. 5۷بود .وی به همراه ر .اعتمادی از پلیسینویس خلاق بود که مرگ پهلوانان در شاهنامه»« ،داستان نُدو َشن جزو پُرکارترین ادیبان و ادبیات ایرانزمین نوشته است ،در 9۷
همه آثار قاضی سعید پس از انقلاب پیگیرترین پاورقینویسان آن دوره به دلیل آشنایی با تاریخ، داستانها»« ،سرو سایهفکن»« ،ایران و نویسندگان ایران بود که مضمون سالگی در کانادا درگذشت .پیکر او قرار
5۷ممنوع اعلام شد ،ولی بعدها برخی بودند .قاضیسعید در داستانهای خود سیاستواجتماع،مخاطبرا جهان از نگاه شاهنامه»« ،نامه نامور»، آثارش درباره ایران ،شاهنامه ،فردوسی، است به «امانت» در این کشور به خاک
شخصیت کارآگاهی به نام لاوسون را «ایران را از یاد نبریم»« ،به دنبال سایه مولوی ،حافظ ،انسان ،عشق ،آزادی و
از آثار وی بدون اجازهاش چاپ شد. سرنوشت آن مانند روزگار سرزمینمان همای»« ،ذکر مناقب حقوق بشر در فرهنگ بوده و کارشناسان ادبیات او سپرده شود.
بیش از 5۰عنوان کتاب به قلم وی دستخوش نشیب و فرازهای بیشماری جهان سوم»« ،سخنها را بشنویم»، را نویسندهای ایراندوست با تیزبینی محمدعلی اسلامی نُدو َشن شاعر،
منتشرشدهکهازجملهمشهورترینشان بوده .در هر تندباد کهن انگاری برخی «ایران و تنهائیش»« ،ایران چه حرفی نویسنده ،مترجم ،حقوقدان و پژوهشگر
«یک شاخه گل سرخ برای غمم» است. از گنجینههای گرانبهای فرهنگ و زبان برای گفتن دارد؟»« ،مرزهای ناپیدا»، روز دوشنبه پنجم اردیبهشتماه در
«معبد مرگ»« ،لاوسون در جزیره ما از میان رفته ،دیوانها ،نوشتههای «شور زندگی» (وان گوگ)« ،روزها» سن 9۷سالگی در کانادا درگذشت.
وحشت» و «وحشت در ساحل نیل» از دستنویسی ،چندگانهآوریهای مورخه (سرگذشت – در چهار جلد)« ،باغ سبز شیرین بیانی همسرش به خبرگزاری
جمله آثار قاضیسعید است که لاوسون نابود و یا سوزانده شدهاند و زبان تیرههای عشق»« ،ابر زمانه و ابر زلف»« ،افسانه ایسنا گفت که این پژوهشگر
افسون»« ،دیدن دگر آموز»« ،شنیدن
شخصیت اصلی آنهاست. پیروز در زبان ما راه یافتهاند». دگر آموز»« ،جام جهانبین» و «آواها =«در آغاز ،این نوشتهها
قاضیسعید از نظر سیاسی نیز به شهلا دادستان در این پیشگفتار به زبان رایج فارسی نوشته
شدت مخالف انقلاب اسلامی و نظام توضیح میدهد« :واژههای پارسی این و ایماها». شدند ،در پایان با نگاهی
کنونی بود و در روزنامه کیهان لندن بازماندههای فرهنگی ارزنده نیکان ما از دوباره به آنها ،مصمم شدم
با نام هنری «کچل» و روزنامههای این سرنوشت در پناه نبودهاند و بسیاری «بسوی روشنایی» با زبان که واژههای پارسی را
فارسیزبان مانند «عصر امروز» به از آنها جای خود را به واژههای گوناگون پارسی و هنر… جایگزین واژههای عربی در
عنوان نویسنده و تحلیلگر سیاسی دیگر از پارسی دادهاند که با ساخت زبان نوشتههایم بکنم؛ انگیزهی
ما هماهنگ نیستند که همچنین نیز این کار ،دشواری با واژههای
مطالبی منتشر کرده است. آنها را به کار میبریم با اینکه در زبان عربی نبود ،چرا که در هر
خود برای آنها واژههایی شایسته داریم؛ زبانی واژههای بیگانه وارد
پس چه بهتر که با هم بکوشیم به زبان شهلا دادستان شده...چنینشدکهازنوآنها
گذشته خود تا مرز توانایی باز گردیم و را بازنویسی کردم و اینبار تا
واژههای زیبا و سادهای را که در خور آشنایی داشتم و میدانستم که این زبان آنچه در جهان میگذشت وهمچنین مرز توانایی واژههای پارسی
شناخت گروه بیشتری از مردم است بسیار پربار و پرمایه و توانگر است مرا به یادگارهای گذشته چه شاد و چه تلخ، به کار گرفته شد که نیاز به
را بازیابیم و آنها را زنده گردانیم و زبان این اندیشه انداخت تا از این گنجینه گرایش و دلبستگی به بیشتر نوشتن در کاوش گسترده داشت .کار
زیبای پارسی را پر بارتر ،تواناتر و گسترده بهرهبرداری کنم .چنین شد که از نو من برانگیخته شد .نوشتن و طراحی و این کتاب یکسال به درازا
ترسازیم با برداشت آسانتر و یافت آنها را بازنویسی کردم و اینبار تا مرز یا نمودارسازی همیشه جزئی از فعالیت کشید و در آخر به زبان
برابرهای واژههای بیگانه که در زبان ما توانایی واژههای پارسی به کار گرفته من بوده که به آن معماری ،عکاسی و پارسی و فرانسوی در کنار
سرازیر شدهاند را بازیابیم تا زبانی آمیخته شد که نیاز به کاوش گسترده داشت. نقاشیها و یا نگارگریهای
از ترکی ،عربی و لاتین و دیگر نباشد». کار این کتاب یکسال به درازا کشید و نقاشی نیز اضافه شدهاند». در خور آنها به چاپ رسید».
شهلا دادستان در ادامهی توضیح درباره در آخر به زبان پارسی و فرانسوی در این هنرمند ادامه میدهد« :در این
این کتاب میگوید« :برای جایگزین کنار نقاشیها و یا نگارگریهای در خور دوران مشکل و ناگوار به مرور زمان کتایونحلاجان-شهلادادستان،معمار
کردن واژهها و همچنین پیشگفتار نوشتههایی کوتاه به رشته تحریر و نقاش و عکاس است .او دانشآموخته
این کتاب از کتاب دوست گرامی خانم آنها به چاپ رسید». درآمدند ،موضوعاتی انسانی ،اجتماعی رشته معماری در آلمان است و از سال
فریده رازی با نام «فرهنگ عربی در در پیشگفتار کتاب نیز میخوانیم: و یا همبودی و شور و شورشی که ۲۰۰۰به شکل حرفهای نقاشی را دنبال
فارسی معاصر» که توسط نشر مرکز «انگیزه نگارش به پارسی و نگارگری زندگیمان با آنها درآمیخته است .در می کند و از سال ۱9۸۰ساکن شهر
در سال ۱3۶۶در تهران منتشر شده و در این دفتر شور بی شماریست از نو آغاز ،این نوشتهها به زبان رایج فارسی پاریس است .شهلا دادستان به تازگی
همچنینکتابهایدیگرومنابعموجود زنده کردن واژههای ساده پارسی؛ این نوشته شدند ،در پایان با نگاهی دوباره کتابی را به زبان فارسی و فرانسوی در
گردآوری ،نوشتههایست ساده و کوتاه، به آنها ،مصمم شدم که واژههای پارسی
در اینترنت کمک گرفته است». چکههایی ناچیز در برابر دریای بیکران را جایگزین واژههای عربی در نوشتههایم پاریس به چاپ رسانده است.
کتاب «بسوی روشنای» با همکاری زبان و فرهنگ پارسی برای من که بکنم؛ انگیزهی این کار ،دشواری با کتاب «بسوی روشنایی» نام دارد و
شهلا دادستان و املی پیرونو به زبان نمی خواستم آن را کوچک و کم بگیرم واژههای عربی نبود ،چرا که در هر حدود ۶۱صفحه است که در کنار هر
فرانسوی ترجمه ،ویرایش و منتشر آسان نبود .زبان پارسی چنانکه آگاهی زبانی واژههای بیگانه وارد شده .من که قطعه یکی از آثار نقاشی شهلا دادستان
داریم دگرگونیهای زیادی داشته و تا اندازهای در خانواده با زبان پارسی
شده است. نیز به چشم میخورد.
او درباره این کتاب به کیهان لندن
میگوید« :زمانی کوتاه پس از آغاز
قرنطینه در سال ۲۰۲۰به علت شیوع
ویروس کرونا در پاریس ،با برداشت
وبسایت کیهان لندن به زبان انگلیسی
