Page 22 - (کیهان لندن - سال سى و سوم ـ شماره ۳۸۰ (دوره جديد
P. 22

‫صفحه‌‪‌‌22‬شماره‌‪‌1846‬‬
                                                                                                              ‫جمعه ‪ 1‬تا ‪ ۷‬مهرماه ‪1401‬خورشیدی‬

‫ویژگیهای فاشیسم مذهبی معاصر‬

‫فقر و فلاکت و نابرابریهای عمیق در همه ابعاد جامعه‬       ‫فاشیست مذهبی به بیرحمانه ترین شکل ممکن سرکوب‬          ‫محمود مسائلی – پرسشها‪ :‬چگونه فاشیسم معاصر با‬
‫است‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬فاشیسم مذهبی که باید آنرا ترجمان‬    ‫میشود‪ .‬اسلامی کردن فرهنگ یا همان «نازیپروری» مورد‬     ‫پنهان ساختن خود زیر الفاظ فریبنده اصلاحات میکوشد‬
‫نئوفاشیسم در لباس مذهب و نهادهای آن نامید‪ ،‬با تکیه‬      ‫نظر هیتلر با دستیاری یوزف گوبلز‪ ،‬این توان بالقوه را‬   ‫کانون قدرت سیاسی نظام تمامیتخواه را از خطر مصون‬
‫بر مفاهیم فریبنده اقتدار ملی و توسعه نظامی و امنیتی‪،‬‬    ‫دارد تا در کوتاهمدت سیطره قدرت عریان و ارتجاعی را‬     ‫نگه دارد؟ و چگونه این نوع فاشیسم توانسته خود را با‬
‫هر نوع نگرش درباره توسعهی جامعه را بر مبنای امنیت‬       ‫در جامعه از طریق کنترل افکار عمومی توسعه بخشیده‬       ‫جریانات سرکوب همراه سازد؟ چگونه میتوان با شناخت‬
‫فردی و دمکراسیخواهی انکار کرده و آنرا در نطفه خفه‬       ‫و تعمیم دهد‪ ،‬هرچند که در بلندمدت‪ ،‬به دلیل تناقضات‬
‫میکند‪ .‬علاوه بر این‪ ،‬با وجود مخالفت آیینی اسلام با‬                                                                            ‫ویژگیهای فاشیسم با آن مقابله کرد؟‬
‫اندیشههای چپگرایانه‪ ،‬عملا اتحاد خود را با بقایای چپ‬                  ‫دکتر محمود مسائلی‬                                             ‫ویژگیهای فاشیسم معاصر‬
‫پلاسیده و بازمانده از دوران «جنگ سرد» قوام میبخشد تا‬    ‫ذاتی خویش‪ ،‬راهی بجز تسلیم در برابر اراده مردم ندارد‪.‬‬
‫بتواند مفاهیم نادرست خود از «توسعه» را به اجرا بگذارد‪.‬‬  ‫به هر جهت همانگونه که در ایران امروز نیز دیده میشود‪،‬‬  ‫شاید در هر زمانی این ضرورت را بتوان با جدیت مطرح‬
‫این ویژگیها با بیگانههراسی‪ ،‬دشمنتراشی و رفتارهای‬        ‫میزان تخریب اجتماعی و هدر دادن سرمایههای مادی و‬       ‫ساخت که جریانات فاشیستی با راهزنی باورهای مردم‬
‫نژادپرستانه آیینی درمیآمیزد تا بهتر بتواند فهم نادرست‬                                                         ‫سادهاندیش همواره سعی در مشارکت با قدرت سیاسی‬
‫و مغرضانه معطوف به حفظ قدرت خویش را در پوشش‬                    ‫انسانی حاصل از آن به آسانی قابل جبران نیست‪.‬‬    ‫داشتهاند و برای بقای آن میکوشیدهاند‪ .‬ایران امروز از این‬
                                                        ‫=تاسیس ساز و کارهای تمامیتخواهی همراه با گرایش‬        ‫واقعیتها جدا نیست‪ .‬با این توضیحات میتوان بر روی‬
        ‫سیاستهای توسعهی عوامفریبانه توضیح دهد‪.‬‬          ‫محافظهکار واپسگرا و مخالفت جدی با هر نوع اندیشه‬       ‫مشخصههای نظام فاشیستی به هر شکلی که در جامعه‬
‫=تکیه افراطی بر مفاهیم اقتدار‪ ،‬عظمت و شکوه آیینی‬                                                              ‫وجود داشته و یا ظاهر شود‪ ،‬توجه نموده و اندیشه را از‬
                                                                                ‫توسعه سیاسی و اجتماعی‬         ‫پیشفرضهای اثبات نشده مانند «صدای پای فاشیسم» که‬
   ‫همراه با ضرورت نظامیگری و امنیتیسازی همه امور‬        ‫اساسا نظام فاشیستی تفسیر خاص خود را از مفهوم‬
‫در حقیقت نظام فاشیستی مذهبی برای حفظ و استمرار‬          ‫توسعهی جامعه ارائه داده و با تقلیل مفهوم توسعه به‬        ‫مانند کلیشهای مصرف رسانهای پیدا میکند‪ ،‬نجات داد‪.‬‬
‫حیات ویرانگر خود از طریق تکیه بر ابعاد روانشناسانه‬      ‫موضوعات امنیتی و صنایع نظامی‪ ،‬همه توان و سرمایههای‬    ‫اینکه به راستی فاشیسم چیست و چه ویژگیهای‬
‫شبهملیگرایی میکوشد ضرورت حضور خویش را به عنوان‬          ‫جامعه را به تباهی و ویرانگری میکشاند که نتیجه آن‬      ‫هراسانگیزی دارد‪ ،‬میتواند ابزار تحلیلی مناسبی فراهم‬
‫پشتیبان و ناجی عظمت مردم و جامعه توجیه کرده و به‬                                                              ‫آورد تا بر اساس آن از میان دو انتخاب‪ ،‬یعنی عبور از‬
‫ضمیر ناخودآگاه تودههای سادهاندیش بقبولاند‪ .‬بی تردید‬                                                           ‫فاشیسم مذهبی کنونی برای پایان بخشیدن به مصائب مردم‬
‫این مفاهیم در هر متن اجتماعی که در آن توسعه دمکراتیک‬                                                          ‫ستمدیده‪ ،‬و یا حفظ نظام کنونی با طرح ترس حاصل از‬
‫اتفاق نیفتاده باشد‪ ،‬میتواند به بسیج قدرتمند تودههای‬
‫مردم بیانجامد‪ .‬اما به سرعت در پرتو تحولات اجتماعی‬                                                                 ‫پیشبینی «صدای پای فاشیسم»‪ ،‬یکی را انتخاب کرد‪.‬‬
‫ویژگیهای فریبندگی خود را از دست داده و زمینههای‬                                                               ‫در نوشتار پیشین ابعاد تئوریک فاشیسم به عنوان یک‬
                                                                                                              ‫ایدئولوژی سرکوبگر تمامیتخواه توضیح داده شد‪ .‬در این‬
     ‫ریزش هواداران فریبخورده خود را فراهم میآورد‪.‬‬                                                             ‫نوشتار کوتاه به اختصار ویژگیهای فاشیسم به شکلی ساده‬
‫=توسعه و تعمیق ناآگاهیهای اجتماعی عمومی با‬
                                                                                                                             ‫و بدون تفصیل بیشتر یادآوری میشود‪.‬‬
      ‫توسل به تحمیق سادهاندیشان با باورهای مذهبی‬                                                              ‫=ستایش رهبری خودکامه به عنوان نجاتبخش ابعاد‬
‫نظام نئوفاشیست مذهبی با سوء استفاده از باورهای‬
‫مذهبی غیر قابل اثبات و از همه مهمتر باورهای تخریب‬                                                                                         ‫مادی و معنوی مردم‬
‫کننده روح و روان مردم و خرافات‪ ،‬سعی دارد مانع از شکل‬                                                          ‫در نظر داشته باشیم که روحالله خمینی به صراحت این‬
‫گرفتن صحیح اندیشه و تأمل و خرد شود‪ .‬به همین دلیل‪،‬‬                                                             ‫داعیه را به عنوان بشارتی رهاییبخش به مردم سادهاندیش‬
‫مدارس و مراکز آموزشی‪ ،‬دستگاههای فرهنگی‪ ،‬رسانههای‬                                                              ‫معرفی نموده و نقش خود را به عنوان رهبری فرنودین‬
                                                                                                              ‫(کاریزماتیک) تثبیت نمود‪ .‬حاصل این فریبندگی و اغفال‬
       ‫جمعی‪ ،‬سیاستگذاریها‪ ،‬و حتی نهادهای سنتی‬                                                                 ‫سیاسی که چهره خود را در بسیج گسترده مردم به نمایش‬
                                                                                                              ‫گذاشت‪ ،‬جز تباهی منابع مالی‪ ،‬طبیعی‪ ،‬و انسانی جامعه و‬

                                                                                                                       ‫ابراز پشیمانی از آنچه اتفاق افتاد نبوده است‪.‬‬
                                                                                                              ‫=تقدیس یک آیین خاص و جزمی فراتر از عقلانیت و‬

                                                                                                                                                 ‫خرد جمعی‬
                                                                                                              ‫کشاندن ایمان و اعتقادات مردم باورمند به حیطه‬
                                                                                                              ‫ایدئولوژی اسلام سیاسی تمامیشالودههای خردمندی و تأمل‬
                                                                                                              ‫و اندیشه مستقل را که لازمه یک نظام سیاسی دمکراتیک‬
                                                                                                              ‫است به ویرانی کشاند‪ .‬اسلامیکردن همه ابعاد جامعه‪،‬‬
                                                                                                              ‫درست مانند «نازیپروری» اجتماعی و فرهنگی است که در‬
                                                                                                              ‫دوران سلطهی آلمان نازی در آن کشور پیش از جنگ جهانی‬
                                                                                                              ‫دوم اتفاق افتاد‪ .‬چنین تقدیسی لازمه ضروری و روانشناسانه‬
                                                                                                              ‫فراهم آوردن فضایی است که در آن «پیشوا» و «رهبر» نظام‬
                                                                                                              ‫به عنوان ناجی چهره خود را به نمایش گذاشته اما از قبول‬

                                                                                                                   ‫هر نوع مسئولیتی در قبال ویرانی جامعه میگریزد‪.‬‬
                                                                                                              ‫=به تسخیر در آوردن همه ابعاد زندگی توسط آیین‪/‬‬

                                                                                                                                ‫ایدئولوژی حکومتی (نازیپروری)‬
                                                                                                              ‫هدف این تسخیر که از طریق ربودن و در اختیار گرفتن‬
                                                                                                              ‫انحصاری باورهای مردم ناآگاه انجام میشود‪ ،‬فضایی یکصدا‬
                                                                                                              ‫و یکدست است که در آن هر صدای انتقادی با عنوان‬
                                                                                                              ‫دگراندیشی و یا براندازی نظام تمامیتخواه فاشیست و‬
   17   18   19   20   21   22   23   24   25   26   27