Page 47 - (کیهان لندن - سال سى و نهم ـ شماره ۳۸۴ (دوره جديد
P. 47
صفحه47شماره18۵0 سکسیستی بودن جامعه بریتانیا سخن میگوید .البته طبیعتاً دیگر شعاری مثل «سبزی پلو با ماهی؛ ك… ننهات
جمعه ۲۵اکتبر تا پنجشنبه 1نوامبر ۲0۲۲ تبعیض علیه زنان از مباحث روز بریتانیا است اما نه با اتکا به سپاهی” یا «نه اینوری ،نه اونوری ،ك…رم تو بیت رهبری» در
موقعیتی خاص در خیابان خلق شدهاند و همگی مبتنی بر
سخن ناسزا به زبان راند» (یشتها ،جلد ،۲ص .)۳۴۲ دادههایفحشنگار. فرمولهای زبانی فارسی هستند در باب کاربرد و خلق فحش.
شهری ،شاملو (در کتاب کوچه) و ویلم فلور هم با استناد سه ایراد از حیث انتخاب واژگان به این شعارهای فحشدار
به شواهد تاریخی و هم آثار دیگران ادعا میکنند که فحش فحش در تاریخ زبان فارسی
مختص یک طبقه ،قوم و گروه نبوده و همه طبقات اجتماعی فحش و ناسزا مصدا ِق آن چیزیست که ما در زبانشناسی وارد است:
میگوییم «کاری را صرفاً به وسیلهی لغات انجام دادن». یک ،واژگان تابو (زشت) در آن به کار رفته است.
ایران– از شاهان تا مردم کوچه -فحش میدادهاند. آدمیزاد بطور معمول فحش برای فحش نمیدهد .کمتر کسی دو ،آلت تناسلی– بخصوص زن -در آنها استفاده میشود.
بهنوشتهیامیدسالاروهمچنینویلمفلور،اروپاییهاییکه تحت فشار یا در حال درد تصمیم میگیرد که از زبان فاخر سه ،این قبیل شعارها سکسیستی و ضدزن هستند.
از ایران صفوی و قاجار دیدن کردهاند نوشتهاند که «فحاشی استفاده کند و یا با کنایه و حسن تعبیر به وضعیت فعلی به اعتقاد من هم هر سه این ایرادات درست است .اما چند
یک معضل اجتماعی در ایران است» .فلور روایتهایی را نقل اعتراض کند .میتوانید به چند سناریو در مورد خودتان فکر نکته را از حیث زبانشناسی معرفی میکنم که فقط نشان دهم
میکند که نشان میدهد فقط مسلمانان ایران در فحاشی قهار کنید :وقتی مچ پای شما پیچ خورده و تحت درد شدید هستید این لزوماً بیانگر وضع اسفناک زبان فارسی یا جامعه ایرانی
نبودند بلکه ارمنیهای ایران هم همینقدر زبانشان با فحش فحش میدهید یا کنایه میزنید؟ یا فردی حق شما را خورده ،با نیست و در بسیاری از جوامع و زبانها هم وجود دارد.
دنده عقب به ماشین شما کوبیده ،آیا به نفرین و فحش دست یک نکته اینجاست که الفاظ با معنای نسبتاً یکسان ،حس
آشنا بود. میزنید یا حسن تعبیر؟ فرد برای تخلیه احساس یا بیان عمق متفاوتی در مخاطب برمیانگیزانند .مثلاً اگر کسی به خامنهای
در میان علما و اهل دانش هم ما توصیههای غزالی یا مثلاً بگوید دیوث ،جاکش ،و یا قرمساق آنقدر خاطر را نمیآزارد که
قابوسنامه را داریم که صریحاً در ذم بدزبانی نوشتهاند و حس خود در آن لحظه به فحش اتکا میکند. ك…کش می آزاراند .علاوه بر این ،اگر با حسن تعبیر یا کنایه
ناصرخسرو که مینویسد :مکن فحش و دروغ و هزل پیشه/ بعلاوه ،فحشها در یک بافتار تاریخی معنا ،در یک بستر (مثل ًا در طنز یا کاریکاتور) همین معنا را تصویر کنیم ،باز هم
مزن بر پای خود زنهار تیشه .با اینهمه ،در همان تاریخ ادب زمانی– بر اساس فرمولهای زبانی برای فحش دادن -شکل
چهرههای جنجالی از حیث بدزبانی داریم چون عبید زاکانی، میگیرند .اگر سیر شعارها در این چهار هفته را بررسی کنیم، آنقدر باعث رنجش برخی از همزبانان نمیشود.
سوزنی سمرقندی ،و ایرج میرزا .حتی سعدی ،استاد سخن، معترضین کم کم به این حد از عصبانیت رسیدهاند که جز با پس احتمال ًادلیلرنجشخاطرمیتواندازاستفادهیبیپروا
نیز بخشی در آثارش دارد به نام هزلیات یا خبیثات که وقتی فحش بغض فروخورده را نمیتوانند فریاد کنند .بدینگونه و در از کلمات تابو بخصوص اسامی آلت تناسلی باشد .این درست
صنعت چاپ به ایران وارد شد ،مشمول سانسور دولتی شد. هماهنگیاینشعارهاباالگویزبانیووزنمناسب،وقتییک است که در زبان فارسی واژگان مربوط به اندامهای جنسی
برخی معتقدند شواهدی هم هست که فحش در شعر نفر چنین شعاری را در یک گوشه از یک میدان سر میدهد، هم بسامد بالایی در فحش دارند و هم قدرت زایش بالایی
فارسی از هجو عربی آمده که نوعی شعر توهینآمیز در توسط بقیه حاضرین پذیرفته میشود و شهر به شهر و اکانت در ترکیب با واژگان و تکواژههای دیگر .اما زبانهای دیگر
دعواهای قبایل عرب پیش از اسلام بود .فردوسی می گوید: بهاکانتدرفضایمجازیمنتقلمیشود.احتمال ًاویدئوهایی هم هستند که به تواتر از واژگان اندام جنسی در فحش
چو شاعر برنجد بگوید هجا /بماند هجا تا قیامت بجا .این را دیدهاید که برخی شعارها در جمع معترضان «نمیگیرد». استفاده میکنند .در انگلیسی بطور خاص Cuntو ،Prick
بیت بر درکی استوار است که اگر شاعر نرنجد ،دست به هجا اینجا لازم است تاکید کنم فحش در مبارزات تاریخ معاصر در اسپانیایی Carajoو ،Coñoدر روسی Xújو Pizdáو در
نمیبرد« .تاریخ برامکه» در عصر عباسی هم از آثاریست که ایران جایگاه خاص خودش را داشته و با وجود اینکه به دلایل زبان سوئدی اندامهای جنسی به عنوان فحش به کار میروند؛
فرهنگی،کمترروشنفکر،جامعهشناسیازبانشناسیبهبررسی اما در قیاس ،در زبانهای همسایه و همخویش سوئدی
الفاظ زشت در میان همبستری را مکتوب کرده است. همچون دانمارکی و نروژی این کلمات کاربرد فحاشانه ندارند
در تاریخ معاصر هم اساس طنازیهای سطح پایین ایرانی آن دست زده است.
چه به صورت نقالی ،روحوضی ،یا هر نوع مجلس گرمکنی جعفر شهری در تاریخ اجتماعی تهران از آمدن «روزنامه» در (لیونگ ۲۰۱۰،بخش .)۲.۲.۳
(مثل ًا جوک گفتن برای رفقا) بر اساس شوخیهای فیزیکی و دوره مشروطه میگوید و اینکه دعواهای فکری آنقدر بالا بود از طرف دیگر ،یک مشکل دیگر زبان فارسی فحشهایی
که با الهام از «روزنامه» انتشار «فحشنامه» هم باب شده بود هستند که مستقیم به اقوام درجه یک ،بطور ویژه مادر و
جوکهای زیر شکم است. (شهری ،جلد ۵ص .)۶۵۱-۶۴۷این خود شاید یکی از دلایلی خواهر (ناموس) ،ارجاع میدهند .این یک مشاهدهی درست
ست که به نظر وحید دستگردی «ایران از فحش ویران است». است و تواتر چنین فحشهایی در فارسی و دیگر زبانهای
فحش و انقاب ملّی ممکن است کلمهی «فحشنامه» هم از همان زمان وارد ایرانی زیاد است .اما اینهم منحصر به زبان فارسی نیست.
این کاملاً قابل درک است که انقلابی که با شعار محوری فرهنگ سیاسی ایران شده باشد .الول ساتون ( )۱۹۶۸هم در فحش به مادر در تعدادی از زبانهای اروپایی (مثلا انگلیسی)
«زن زندگی آزادی» شروع شده ،وقتی به فحش میرسد ،برخی مرور مطبوعات دههی بیست خورشیدی از مجدداًباب شدن بسیار کاربرد دارد .در یک نمونه ،استنتروم در تحقیق ۲۰۲۰
را میرنجاند .جدا از نقش تاریخی فحش در اعتراضات ایران انتشار فحشنامهها میگوید .به تعبیری فحاشیهای توئیتری خود نشان میدهد که دو فحش motherfuckerو cuntدر
معاصر ،کارکرد فحش در تخلیه احساسات و خشم ،و تحلیل در اینروزهاخودشکلبهروزشدهیفحشنامههادرمبارزات میان نوجوانان و جوانان انگلیسی بسیار کاربرد دارد و در یک
زبانشناسانهی فحش در زبانهای دیگر ،سه نکته اضافی دیگر روند جالب توجه از حیث معنایی از شدت معنای زنندهشان
سیاسی تاریخ معاصر ایران است. کاسته شده و اکنون بیشتر فقط به عنوان یک اضافهی تاکیدی
را هم باید در نظر گرفت: چندین کاربر توییتر اخیراً دست به انتشار فحشهایی که در در جمله به کار می روند .این را هم باید اضافه کنم که
اول اینکه این مسئله خیلی پیچیده نیست :هر چه شما شعارهای انقلاب ۵۷متداول بود نیز زدند .فحش سکسیستی سردمدار فحش مادر ،در زبانهای با جمعیتهای میلیونی
خشمگینتر باشید ،غلیظتر فحش میدهید .هرچه ظلم نسبت به ملکه و خواهر شاه بخش قابل توجهی از شعارها و زبان روسی است که فرمول زبانی غالب فحشهای آن به
بزرگتری دیده باشید ،از تهدلتر نفرین میکنید .پس طبیعتاً سوی مادر ،مادربزرگ یا خواهر است و پربسامدترین فحش
نباید شگفتزده شد که هرچه جنایت سرکوب فجیعتر شایعات در میان حامیان انقلاب ضدزن ۵۷بود. در روسی هم( ’Yob tvojú’matمادرت رو گا..دن) است که از
میشود ،و هرچه مردم خشمگینتر میشوند ،فحش به اگر بازگردیم به مقالهی وحید دستگردی در صد سال پیش، حیث زبانی انعطافپذیری قرار گرفتن در نقاط مختلف عبارت
میان شعارها آید .هفتهی اول اعتراضات شاید «بیشرف» او مثلاً به شکوه ایرا ِن داریوش اشاره میکند و معتقد است که
دل معترضین را خنک میکرد (همزمان کارکرد مکانیزم تخلیه ایران بعد از حملهی اسلام به ملتی فحاش تبدیل شد .نه تنها او یا جمله را دارد.
احساسات و کارکرد توهین /هتاکی مستقیم به سرکوبگر) شواهد تاریخی و زبانی خاصی ارائه نمیکند که واقعاً شواهد من مطمئن نیستم که بتوان بطور علمی اثبات کرد که میزان
اما الان در موقعیتی یکسان ،سطح فحش به بالاترین حد زیادی همبرایاینادعاوجودندارد،علاوهبراین،معتقدینبه زایایی یک زبان برای تولید فحش جنسیتی و یا کاربرد فحش
در دامنه لغات فارسی («ناموس» بسیجی) رسیده است .در اسلام میتوانند شواهد متعددی از قرآن و حدیث رو کنند که سکسیستی در یک جامعه بیانگر عقب افتاده بودن یا لزوماً
بررسی زبانشناختی شاید فقط درگیر ساحت معنایی فحش مسلمانان از ناسزا و بدزبانی برحذر داشته شدهاند .با وجود سکسیت بودن آن جامعه است .جدول زیر یک مطالعه
شویم اما در بررسی جامعهشناختی فحاشی ،فقط به فحش یا اینکه در دین زرتشت بر گفتار نیک تاکید شده ،زبانهای پیکرهایاستکهگوتیروهمکاراندرسال ۲۰۱۵انجامدادند.
فحشدهنده اتکا نمی شود بلکه به دینامیزم موقعیت ،دریافت پیش از اسلام همچون پهلوی و اوستایی عاری از لغاتی برای عددها در یک میلیون هستند و ستون آخر نشان میدهد
نفرین و ناسزا نبودهاند (ببینید فرهنگ لغت پهلوی نوشتهی که زنها یا مردهای بریتانیایی در توئیتر به ترتیب بیشترین
کنندهی فحش و پاسخ به فحش هم باید فکر کرد. مکنزی )۱۳۷۳و همچنین روایتهایی از نفرین و ناسزا گفتن استفادهکننده از کدام فحش هستند .مثلاً زنان بیشتر از هر
علاوه بر این ،گروههای اجتماعی مختلف منابع زبانی در داستانهای ایران پیش از اسلام موجود است؛ برای نمونه فحشی از bitchاستفاده میکنند و کمتر کسی بر این مبنا از
متفاوتیبرایفحشدادندارند.تحصیلاتبالاترمعمول ًاباعث «افراسیاب تورانی بسیار زورمند از دریای فراخکرت بیرون آمد
کمتر فحش دادن در سطح علنی میشود .تحصیلکردهترها
معمولاً وضع مالی بهتری دارند ،در محلههای بالاتر مینشینند
یا کل ًا خارجه هستند .اغلب به یک زبان دیگر هم مسلطاند.
لذا وقتی خشمگین میشوند ،از ته دل «فاک»« ،شت»،
