Page 20 - (کیهان لندن - سال سى و نهم ـ شماره ۳۹۱ (دوره جديد
P. 20

‫صفحه‌‌‪‌‌‌۲‌‌0‬شماره‌‪‌1۸5۷‬‬
                                                                                                                                                               ‫جمعه ‪ 1۸‬تا ‪ ۲4‬آذرماه ‪1401‬خورشیدی‬

‫اصل «مساعی لازم» و قصور عامدانهی جمهوری اسلامی در انجام‬
              ‫تعهدات بینالمللی (بخش دو)‬

‫عنوان بخش غیرقابل انفکاک حقوق بینالملل عمومی‪،‬‬                      ‫کیهان لندن ‪© kayhan.london‬‬                    ‫=منطق نهفته در باید و نبایدهای بینالمللی نشان‬
‫سعی و اهتمام لازم برای تعهدات بر همه قواعد و قوانین‬                                                              ‫از این واقعیت دارد که دولتها در انجام اهتام لازم‬
‫ملی پیشی میگیرد‪ .‬یک مثال میتواند این موضوع را بهتر‬      ‫در پیگرد قانونی خلافکاران نیز باید حساب پس دهند‪.‬‬         ‫تعهداتی دارند که اگر از آنها قصور ورزند هم در قبال‬
‫توضیح دهد‪ .‬به فرض یک دولت با داعیه اسلامی بودن‬          ‫هر دو بعد این مسئولیت و حساب پس دادن‪ ،‬در تعهد‬            ‫کوتاهی خود مسئولاند‪ ،‬و هم به علت زیانهایی که‬
‫قوانین و سیستم حقوقی و سیاسی خود نمیتواند کوتاهی‬        ‫دولت به عنوان یک عضو دارای حق حاکمیت در نظام‬             ‫آن قصور برای جامعه ایجاد میکند‪ ،‬باید پاسخگو بوده‬
‫در انجام سعی و مراقبت لازم برای تعهدات بینالمللی خود‬    ‫بینالمللی ریشه دارد‪ .‬البته این مسئولیت به اقدامات‬        ‫و حساب پس دهند‪ .‬در این شرایط است که حوزه‬
‫را توجیه نماید‪ .‬باید یادآوری کرد که گسترش مفهوم اهتمام‬  ‫غیرقانونی فرد خلافکار مربوط نیست‪ ،‬بلکه به دلیل‬           ‫مسئولیت بینالمللی دولتها به موجب حقوق بینالملل‬
‫لازم نه تنها با بسط قواعد حقوق بینالملل ملازمه داشته‬    ‫قصور دولت در انجام مراقبت لازم در انجام تعهدات‬
‫بلکه ریشههای فلسفی عمیق و قابل توجهی نیز میتوان‬         ‫خود معنی پیدا میکند‪ .‬این وظیفه دولت برای اتخاذ‬              ‫بیواسطه با اصل «مساعی لازم» ارتباط پیدا میکند‪.‬‬
‫برای آن توضیح داد‪ .‬به موجب اندیشه فلسفی لیبرال‪،‬‬         ‫مراقبت و اهتمام لازم در تعهدات بینالمللی‪ ،‬بنابراین هم‬
‫حیطههای برخورداری از آزادی در به رسمیت شناختن و‬         ‫در برگیرنده تعهدی حقوقی است و هم نوعی محدودیت‬            ‫محمود مسائلی – قرون ‪ ١٧‬و ‪ ١۸‬میلادی به دلیل‬
‫احترام به آزادیهای دیگران و خودداری از ایجاد اذیت‬       ‫به اقدامات حاکمیتی دولتها برای احترام گذاشتن به‬          ‫تحولات بیسابقهای که در نظام بینالمللی و نوظهور آن‬
‫و آسیب برای یکدیگر تعریف میشود‪ .‬این جنبه اهتمام‬         ‫قواعد و هنجارهای مورد قبول رفتار بینالمللی‪ ،‬به ویژه‬      ‫زمان پدیدار شدند‪ ،‬ضرورت ترغیب دولتها برای توجه‬
‫لازم در مواردی توسط دیوانهای بینالمللی تصدیق شده‬        ‫آن قواعدی است که در حقوق بینالملل قراردادی مانند‬         ‫به همکاریهای لازم جهت حیات مسالمتآمیز را ضروری‬
‫است‪ .‬مثال در قضیه شرکت محصولات کشاورزی آسیا‬             ‫منشور ملل متحد بر عهده دولتها گذاشته شده است‪.‬‬            ‫میساخت‪ .‬پیشگامان اندیشههای حقوق بینالملل مانند‬
‫علیه سریلانکا‪ ،‬مرکز بینالمللی حل اختلافات ناشی از‬       ‫بنابراین هرچند دولتها از حق حاکمیت برابر به موجب‬         ‫هوگو گروسیوس‪ ،‬اولین گام را نه تنها در ارائه تعاریف‬
‫سرمایهگذاری اعلام داشت که تعهدات مربوط به حمایت‬         ‫حقوق بینالملل برخوردارند‪ ،‬به همان میزان متعهد به‬         ‫دقیق از موضوعات و اصول حقوق بینالملل برداشتند‪،‬‬
‫از سرمایهگذاریهای داخلی به این دلیل مهم است که مانع‬     ‫برقراری سعی و مراقبت لازم هم نسبت به تعهدات خود‬          ‫بلکه برای ترغیب دولتها جهت اجرای موثر تعهدات‬
‫از ایجاد آسیب برای دیگران میشود‪ .‬مزایای این مفاهیم‬      ‫و هم احترام به قواعد بینالمللیاند‪ .‬این دو بعد تعهد‬
‫لیبرال به سادهترین شکل ممکن در این تفکر خلاصه شود‬       ‫حقوقی و محدودیت به حاکمیت دو رکن اصلی مفهوم‬                             ‫خویش نیز راهکارهایی توضیح دادند‪.‬‬
‫که با انجام دقت و مراقبت ضروری و لازم برای تعهدات‬
‫متقابل‪ ،‬میتوان میزان بهره گرفتن از همکاری با یکدیگر‬                         ‫اهتمام لازم را شکل میبخشند‪.‬‬             ‫اصل «اهتام لازم» و مسئولیت بینالمللی دولتها‬
‫را افزایش داده‪ ،‬از هزینهها کاست‪ ،‬و تصویری از زندگی‬      ‫بطور طبیعی پیچیدهتر شدن روابط بینالملل و مراودات‬         ‫‪-‬این اقدامات بطور عمده در برگیرنده مسئولیت‬
‫صلحآمیز ترسیم نمود که با پایداری نیز همخوانی داشته‬      ‫میان کشورها ابعاد دقیقتری بر مفهوم اهتمام لازم افزود‪.‬‬    ‫بینالمللی دولتها در قبال قصور آنها برای اجرای تعهدات‬
‫باشد‪ .‬بنابراین اهتمام لازم‪ ،‬همانگونه که پیشتر توضیح‬     ‫در این رابطه هرچه مفهوم حاکمیت دولت در جامعه‬             ‫بینالمللی بود‪ .‬در جنگ و صلح‪ ،‬به عنوان مثال‪ ،‬گروسیوس‬
                                                        ‫بینالمللی جای پای محکمتری پیدا کرد‪ ،‬الزام به انجام ساز‬   ‫این بحث را به مرکز اندیشههای حقوق بینالملل‬
      ‫داده شد‪ ،‬هم نوعی تعهد است و هم محدودیت‬            ‫و کارهای ضروری و دقت نظر به انجام تعهدات بینالمللی‬       ‫میکشاند که دولتها نه تنها برای قصور در تعهدات‬
                                                        ‫به عنوان ضابطه رفتار هم بیشتر جایگاه خود را در حقوق‬      ‫خود مسئول هستند‪ ،‬نسبت به عدم تمایل و یا ناتوانی‬
                                                        ‫بینالملل باز کرد‪ .‬این جایگاه تا آنجا ارتقاء یافته که به‬
   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25