Page 38 - (کیهان لندن - سال سى و نهم ـ شماره ۳۹۴ (دوره جديد
P. 38
صفحه۳۸شماره1۸۶0
جمعه 1۶تا ۲۲دیماه 1401خورشیدی
گسترشخشکسالیدرشمالایران؛استانگلستانبیابانمیشود؟
و برداشت بیرویه از چاههای زیرزمینی موجب شده است نیز اثرگذار خواهد بود .جمهوری اسلامی هیچگونه اقدام =استان گلستان با ۸۶۲هزار هکتار مرتع در خطر
تا دو سوم دشتهای ایران با فرونشست روبرو شوند .کسری موثری برای ساماندهی به وضعیت خشکسالی انجام نداده بیایانی شدن است و ۳۰۶هزار هکتار از مراتع استان به
منابع آبهای زیرزمینی کشور که در سال ۱۳۷۸حدود ۲ و تصمیمات قانونگذاران نیز هیچ تناسبی با تغییر پرسرعت
میلیارد متر مکعب بود ،اکنون به ۷۰برابر شد و به بیش از سمت بیانی شدن در حرکت است.
۱۴۰میلیارد متر مکعب رسیده است .این اتفاق به این معنی اقلیمی در کشور نداشته است. =تحلیل جدیدترین نقشههای پیشبینی فصلی بیانگر
است که ۳برابر حجم تمامی سدهای کشور بارندگی لازم در روزهای گذشته مازیار غلامی مدیرکل اداره هواشناسی آن است که طی سه ماه آینده متوسط دمای هوا در سطح
داریم تا سفرههای خالیشده زیرزمینی خود را به شرایط نه استان تهران با ارائه گزارشی از دما و بارش تهران طی آذرماه استان تهران حدود ۵/۰تا یک درجه بالاتر از نرمال برآورد
گفت که «طی سه ماه آینده دمای هوا یک درجه بیش
چندان مطلوب ۲۳سال قبل بازگردانیم. از حد نرمال و متوسط بارشها نیز در بهترین شرایط در شده است.
از میان سدهای مهم تأمین آب آشامیدنی کشور ۱۱ ،سد، حد نرمال پیشبینی میشود .با توجه به فرایند خشکسالی =خشکسالی طی سالهای گذشته تولید محصولات
زیر ۲۰درصد پر هستند و بیش از ۸۰درصد ظرفیت مخازن از سال گذشته ،بارشهای چند روز گذشته نیز برای جبران کشاورزی را نیز با کاهش شدیدی روبرو کرده و به این
کمبارشیها کمکی نکرده و خشکسالی همچنان ادامه و ترتیب به تهدیدی جدی علیه امنیت غذایی ایران تبدیل
این سدها خالی است.
بر اساس این آمار ،در خراسان رضوی ذخیره آبی سد لزوم مصرف بهینه و صرفهجویی در آب وجود دارد». شده است.
«دوستی» به حدود ۱۶درصد میرسد و سد «کرخه» در مازیار غلامی افزوده که« تحلیل جدیدترین نقشههای =در کنار تغییرات اقلیمی ،ناکارآمدی و نداشتن
استان خوزستان هم حدود ۱۱درصد ذخیره آبی دارد .سد پیشبینی فصلی بیانگر آن است که طی سه ماه آینده چشمانداز و بینش برای سیاستگذاری محیط زیستی از
«چاهنیمهها» در استان سیستان و بلوچستان هم ۱۰درصد متوسط دمای هوا در سطح استان حدود ۵/۰تا یک درجه سوی جمهوری اسامی روند نابودی و دگرگونی زیستبوم
ذخیره آبی و سد «اکباتان» در استان همدان فقط دو درصد بالاتر از نرمال برآورد شده است و متوسط بارش استان در
ایران را سرعت بخشیده است.
ذخیره آبی دارد. بهترین شرایط ،در حد نرمال پیشبینی میشود».
بحران کمآبی حتی در استانهای پربارش مازندران و گیلان او افزوده که «از نظر توزیع ماهانه نیز این انتظار وجود مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان که از
هم گسترش یافته بطوری که ذخیره آبی سد «سفیدرود» در دارد که بهتدریج طی دی و بهمن ماه بارش به شرایط نرمال سرسبزترین استانهای ایران به شمار میرفته ،از روند رو به
استان گیلان ۱۳درصد و و ذخیره آبی سد «شهید رجایی» در گرایش داشته باشد .در عین حال با توجه به کاهش بارش رشد بیابانی شدن و وقوع ریزگرد در این استان خبر داده
انباشته شده از ماههای قبل ،بارشهای رخ داده چندان است ۸۶۲ .هزار هکتار مرتع استان گلستان با خشکسالی
استان مازندران ۱۹درصد است. نمیتواند کمبارشیها را جبران کند و لزوم صرفه جویی روبروست و بیش از یک سوم آن برابر با ۳۰۶هزار هکتار به
گزارشها نشان میدهد در حال حاضر ۵۵درصد کل آب مصرف آب در بخشهای مختلف عمومی مردم و اختصاصی
مصرفی کشور از منابع زیرزمینی برداشت میشود ،این در نظیر بخشهای مختلف کشاورزی ،صنعتی و … کماکان سمت بیابانی شدن رفته است.
شرایطی است که در ۱۶استان کشور بیش از ۶۰درصد و وجود دارد .همچنین مدیریت دقیق منابع و مصارف آب ایران در معرض خشکسالی شدید قرار دارد و چهارمین
هشت استان بیش از ۸۰درصد مصارف آب خود را وابسته کشوری است که اگر اوضاع به همین شکل پیش برود
توسط بخشهای مختلف اجرایی توصیه میشود». تا چهل سال آینده ،بخش عظیمی از آن به بیابان تبدیل
به آب زیرزمینی هستند. به گفته احد وظیفه رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت میشود .در کنار تغییرات اقلیمی ،ناکارآمدی و نداشتن
خراسانرضوی ،خراسان جنوبی ،کرمان ،فارس ،یزد، بحران خشکسالی از ابتدای سال آبی جاری و حتی در ماه چشمانداز و بینش برای سیاستگذاری محیط زیستی از
هرمزگان ،البرز و همدان حدود ۸۰درصد از سبد تأمین آب گذشته ،دمای هوا حدود ۴/۱درجه سانتیگراد بیشتر از حد سوی جمهوری اسلامی روند نابودی و دگرگونی زیستبوم
نرمال و یا میانگین بلندمدت بوده است و بسیاری از نقاط
را از طریق سفرههای زیرزمینی تهیه میکنند. کشور شاهد بارش کمی بودند و استان تهران ،البرز ،سمنان ایران را سرعت بخشیده است.
برداشت بیرویه آب از منابع استراتژیک زیرزمینی موجب و مناطق جنوبی البرز همچون قزوین همچنین مناطق حمید سلامتی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان
شده است تا ۲۷۷دشت کشور در حالت بحران آبی و ۱۴۳ غربی کشور از جمله کرمانشاه ،همدان و ایلام بارندگیهایی گلستان با هشدار نسبت به نزدیک بودن بیابانی شدن و
دشت در وضعیت فراتر از بحران یا به عبارتی «ممنوعه شروع پدیده ریزگرد در گلستان ،خواستار تدبیر اساسی شد.
زیرحد نرمال را شاهد بودند. مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان با تأکید
بحرانی» جای بگیرند. اکنون حدود ۶۵درصد از مخازن سدهای کشور خالیست بر اینکه «اعتبارات اختصاص یافته برای مقابله با پدیده
خشکسالی طی سالهای گذشته تولید محصولات کشاورزی بیابانیشدن در استان کافی نیست» گفته که «امسال ۱۷
را نیز با کاهش شدیدی روبرو کرده و به این ترتیب به میلیارد تومان اعتبار به طرحهای مرتعداری اختصاص یافته
که با توجه به وسعت مراتع و هزینه بر بودن طرحهای
تهدیدی جدی علیه امنیت غذایی ایران تبدیل شده است. بیابان زدایی و مرتعداری این میزان اعتبار جوابگوی نیاز
در همین رابطه محمد محمدزاده رئیس سازمان جهاد استان نیست و میطلبد با توجه به اهمیت موضوع،
کشاورزی خراسان شمالی خرداد امسال گفته که «بارندگیها
در اوایل بهار امسال ناچیز بود و بر این اساس در سال زراعی اعتبارات این حوزه افزایش یابد».
گذشته ،بخش زیادی از محصولات کشاورزی از انتفاع خارج رمضان بهترک معاون فنی و آبخیزداری اداره کل منابع
طبیعی و آبخیزداری استان گلستان با ارائه آماری تکاندهنده
شد و برداشت نشد. گفته که استان گلستان با ۸۶۲هزار هکتار مرتع در خطر
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی افزوده که بیایانی شدن است و ۳۰۶هزار هکتار از مراتع استان به
«در سال زراعی گذشته میانگین بارندگی در استان ۱۸۹
میلیمتر بود که ۳۰درصد نسبت به سال قبل آن کاهش سمت بیانی شدن در حرکت است.
داشت .در سال زراعی گذشته ۷۶درصد از وسعت استان رمضان بهترک همچنین از افزایش ریزگردها در این استان
درگیر خشکسالی بود که این کاهش بارندگیها سبب کاهش خبر داده و گفته که «بخشی از ریزگردهای استان از کشور
ترکمنستان وارد استان شده و بخشی دیگر از آن منشأ
تولید در بخش کشاورزی شد». داخلی دارد که از سه کانون بحرانی نشأت میگیرد ،گفت:
خشک شدن مراتع نیز دامپروری را با چالش روبرو کرده در کانون داخلی کارهای اصلاح و احیاء در دستور کار ما
و به ویژه در بخش روستایی و عشایری تولید دام روندی رو قرار دارد که کاشت گونههایی اعم از گیاه آتریپلکس از
به کاهش داشته است .بسیاری از روستاها در استانهایی
چون سیستان و بلوچستان و کرمان که با خشکسالی بیشتری جمله این اقدامات است».
روبرو هستند خالی از سکنه شده و دامپروران و کشاورزان خشکسالی به تهدیدی جدی در ایران تبدیل شده است
که نیروی کار تخصصی به شمار میروند با مهاجرت به که نه تنها بر محیط زیست بلکه بر امنیت غذایی کشور
شهرها جذب مشاغل کاذب شدند.
