Page 11 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۲۰ (دوره جديد
P. 11

‫صفحه‌‌‌‪‌‌‌1‌‌1‬شماره‌‪188۶‬‬                                                                                           ‫نتیجهای رسید غیر از همین کیفیت ذهنی «همه یا‬
‫جمعه ‪ 14‬تا پنجشنبه ‪ ۲0‬ژوئیه ‪۲0۲۳‬‬                                                                                    ‫هیچ» که در فرهنگ سیاسی جامعه ما مشاهده میشود‪.‬‬

   ‫( کیهان لندن شماره ‪ ) ۱۰۰۰‬فروردین ‪ ۱۳۸۳‬بازنشرتحقيق و تفحص‬                                                                                     ‫‪ -۲‬جنگ مطلق‬
                                                                                                                   ‫یکی از نتایج مهم ذهنیت «همه یا هیچ» این است که‬
                                 ‫خیراندیش (‌احمد‌احرار‌)‬                                                           ‫باعث میشود اختلاف نظرها در خوانش سیاسی بطور‬
                                                                                                                   ‫اتوماتیک به یک «مبارزه کامل» یا جنگ مطلق تبدیل شود‪.‬‬
‫اين تغيير و تح ّول از جمله اصلاحات بلدي (شهري) دوران‬     ‫مجلس ششم طرح تحقيق و تفحص درباره انتخابات‬                 ‫یعنی وضعیتی که در آن تنها نتیجه نهایی قابل تصور در یک‬
‫رياست وزرائي سيد ضياءالدين پس از كودتاي اسفند ‪۱۲۹۹‬‬       ‫مجلس هفتم را به تصويب رساند‪ .‬از عمر مجلس ششم‬              ‫مقابله سیاسی پیروزی مطلق یک طرف‪ ،‬و شکست کامل‬
‫بود‪ .‬سيّد دستور داد خانههايي را كه عشرتكده مردان عزب‬     ‫دوماهي بيش نمانده است و به قول روزه داران قديم «آب‬        ‫طرف دیگر است‪ .‬این حتی فرآیند پیچیدهای هم نیست‪،‬‬
‫(و چه بسا متأهل عشرت طلب) بود از نقاط مختلف شهر‬                                                                    ‫نکته محوری این پیشفرض ساده (گیرم ناخودآگاه) است‬
‫برچينند و در يك نقطه تمركز دهند‪ .‬محله شهرنو كه آن‬                                        ‫است و ترياك»‪.‬‬             ‫که در هر اختلاف مهمی‪ ،‬یکطرف درست میگوید و طرف‬
‫زمان بيرون شهر قرار داشت براي اين منظور برگزيده شد‪.‬‬      ‫سابقاً كه نه راديو ــ تلويزيون وجود داشت ونه آپارتمان‬     ‫دیگر نادرست میگوید‪ .‬نکته اساسی این است که چنین‬
‫صاحبان عشرتكدهها و دلالان محبت و خانمهاي عمومي از‬        ‫نشيني‪ ،‬آنهم در برجهاي چندين ده طبقه‪ ،‬معمول بود شبهاي‬      ‫پیشفرضی انسان را ترغیب به همکاری یا سازش با طرف‬
‫داخل شهر اسباب كشي كردند و رخت كشيدند به شهر نو‪.‬‬         ‫ماه رمضان‪ ،‬از يكي دو ساعت مانده به سحرگاهان بانگ‬          ‫مقابل نمیکند‪ ،‬بلکه موضعی یکدست‪ ،‬صلب و سخت را‬
‫طبعاً شهرنو تبديل شد به محل رفت و آمد عزب اوغليها و‬      ‫مناجات ساكنان خوش آواز محل از بام خانهها بر ميخاست‬        ‫تشویق میکند و به شکلی خودکار در هر قدمی از تقابل‬
‫عشرت طلباني كه هر زني را در آن محله ميديدند جزو زنان‬     ‫و خفتگان با آواز خوش آنان بر ميخاستند و بساط سحري‬
‫هرجايي ميپنداشتند و هر خانهاي را با خانههاي عمومي‬        ‫را تدارك ميديدند و مناجات كنندگان مناجات را كه عبارت‬                        ‫تضادها را تحکیم و تشدید میکند‪.‬‬
‫عوضي ميگرفتند و آرامش و آسايش را از سكنه نجيب‬            ‫بود از غناي روحاني‪ ،‬با خواندن اشعار عرفاني ادامه ميدادند‬  ‫تصور و ادراک هر اختلاف نظر به عنوان نبردی پرمخاطره‬
                                                         ‫تا اندكي به طلوع فجر مانده‪ ،‬يعني موقعي كه خلايق بايد‬      ‫برای دفاع و برقراری حقیقت‪ ،‬همزیستی با نظرات متفاوت‬
                         ‫شهرنو سلب كرده بودند‪.‬‬           ‫سفره سحري را برچينند و روزه را آغاز كنند‪ .‬در اين هنگام‬    ‫را به وضعیتی شدیدا چالشبرانگیز و عملا غیرممکن تبدیل‬
‫سكنه نجيب شهرنو جمع شدند و عريضه نوشتند و‬                ‫به علامت ختم مناجات‪ ،‬اين كلمات آهنگين در فضا طنين‬         ‫میکند‪ .‬این نوع تصور منجر به شکافهای وسیع اجتماعی‬
‫شكايت به مقامات مسئول بردند و شكايت را آنقدر پي‬          ‫ميافكند‪« :‬آب است و ترياك»‪ .‬يعني فرصتي باقي نمانده‬         ‫میشود و حل مسالمتآمیز اختلافات را عملا غیرممکن‬
‫گرفتند تا از طرف رياست وزراء دستور رسيد كميسيوني‬         ‫استمگربرايچسباندنح ّبيترياكونوشيدنجرعهايآب!‬               ‫میگرداند‪ .‬و اتفاقاً این واقعیت که تازهترین «تروما»ی‬
                                                         ‫مجلس ششم بنابراين مجال تحقيق و تفحص درباره‬                ‫جمعی ما‪ ،‬یعنی انقلاب ‪ ۱۳۵۷‬و تسلط حکومت اسلامی‬
              ‫تشكيل و به اين شكايات رسيدگي شود‪.‬‬          ‫انتخابات اول اسفند سال ماضي را نخواهد داشت‪ .‬پس اين‬        ‫بر کشور‪ ،‬موجب افزایش شدید احساس عدم اعتماد به‬
‫حالا ديگر دولت نود روزه سيدضياءالدين ــ موسوم به‬         ‫وظيفه محول ميشود به مجلس هفتم و وكلاي مجلس‬                ‫یکدیگر‪ ،‬گسترش صلبیت سیاسی‪ ،‬و کمابیش غیرممکن شدن‬
‫كابينه سياه ــ هم رفته و بر خلاف آرزوي هواخواهانش‬        ‫آينده‪ ،‬اگر تصميم مجلس گذشته را معتبر دانستند اقدام‬        ‫همکاری بین گروههای سیاسی شده خود شاهد دیگری بر‬
                                                         ‫به تحقيق و تفحص درباره انتخاباتي خواهند كرد كه وكالت‬      ‫نقش ضربات روحی تاریخی در آشفتگی اجتماعی ما است‪.‬‬
       ‫بازآمدني نبود‪ .‬عارف قزويني به عبث ميناليد كه‪:‬‬                                                               ‫آمیختگی منطق دوگانهگرای ناشی از سنت فرهنگی از‬
                ‫اي دست حق پشت و پناهت باز آ‬                                        ‫خودشان را از آن دارند!‬          ‫یکسو‪ ،‬و ادراک جزمی و صلب ناشی از آسیبهای تاریخی‬
                     ‫قربان كابينه ي سياهت بازآ‬           ‫البته بعيد نيست معجزهاي رخ دهد و مجلسي كه احتمال‬          ‫از سوی دیگر‪ ،‬ایرانیان را آموزش داده که اختلاف و درگیری‬
                                                         ‫ميرود غلامعلي حداد عادل به جاي شيخ مهدي كروبي‬             ‫سیاسی صحنه نبرد «همه یا هیچ» است و به راحتی میتواند‬
‫باري‪،‬قرارشدكميسيونتحقيقوتفحصباشركتنمايندگان‬              ‫بر آن رياست داشته باشد محض اثبات عدالتخواهي در‬            ‫به جنگی همهجانبه برای نابودی مطلق طرف مقابل تبدیل‬
‫بلديه (شهرداري) و نظميه (شهرباني) و عدليه (دادگستري) و‬   ‫صحت انتخابات مورد بحث شك بياورد و رأي به ابطال‬            ‫شود‪ .‬این فرآیندی نیست که به گفتمانی متعادل‪ ،‬بحثهایی‬
‫تني چند از معتمدين محل‪ ،‬به نمايندگي سكنه نجيب شهرنو‪،‬‬     ‫اعتبارنامههاي صادره بدهد اما وقوع اين معجزه موكول‬
‫تشكيل و پرونده امر رسيدگي و تصميم مقتضي اتخاذ شود‪.‬‬       ‫است به اين كه بوي الرحمن رژيم بلند شده باشد و وكلاي‬                  ‫سازنده‪ ،‬یا به «فرایند دموکراتیک» بیانجامد‪.‬‬
‫در روز مقرر و ساعت معين‪ ،‬نمايندگاني كه از طرف بلديه‬      ‫مجلس هفتم اسلامي براي عقب نماندن از قافله‪ ،‬همان كاري‬      ‫بجای جستجوی زمینههای مشترک‪ ،‬و توصیه (یا حتی‬
‫و نظميه و عدليه معرفي شده بودند در محل مشخص گرد‬                                                                    ‫پذیرش) راهحلهای برد‪ -‬برد از طریق همزیستی دیدگاههای‬
‫آمدند و با حضور دو تن نماينده منتخب اهالي نجيب به‬                   ‫را بكنند كه وكلاي مجلس رستاخيزي كردند‪.‬‬         ‫متفاوت‪ ،‬منازعات معمول ًا به عنوان معادلاتی با حاصل جمع‬
‫بحث و بررسي پرداختند‪ .‬اين دو تن عبارت بودند از زال‬       ‫در غير اين صورت‪ ،‬نتيجه تحقيق و تفحص مجلس هفتم‬             ‫صفر تجربه میشوند‪ -‬یکطرف همه چیز را میبازد و طرف‬
‫محمد و اسدالله قمي چهرههاي سرشناس محل البته به‬           ‫درباره انتخابات دوره هفتم يادآور كميسيون رسيدگي به‬        ‫دیگر همه چیز را میبرد‪ .‬و طبیعتا در این نوع بازیها تنها‬
                                                                                                                   ‫نتیجه قابل قبول پیروزی کامل طرف خودی و شکست کامل‬
        ‫عنوان پااندازان و متوليان بنام خانههاي آنچناني!‬               ‫شكايات سكنه نجيب شهرنو خواهد بود‪.‬‬
‫كميسيون‪ ،‬بعد از تحقيق و تفحص شكايات را وارد‬              ‫شهرنو‪ ،‬محلهاي بود در جنوب غربي تهران‪ ،‬پائين دروازه‬                                      ‫طرف دیگر است‪.‬‬
‫ندانست و آنها را عموماً از ناحيه كساني دانست كه بين‬      ‫قزوين كه هشتاد و چند سال پيش به محل تمركز «خانههاي‬        ‫نهادینه بودن این الگو پیامدهای قابل توجهی برای گفتمان‬
‫اصلاح و افساد فرقي نميگذارند و اعتراضشان اجمال ًا به‬                                                               ‫سیاسی و اجتماعی در ایران داشته است‪ ،‬که دیدهایم‪ .‬امروز‬
                                                                         ‫عمومي» شهر تهران اختصاص يافت‪.‬‬             ‫اگر تغییر میخواهیم اما‪ ،‬شدیداً به استراتژیها و مناسباتی‬
                            ‫اغراض آلوده است‪...‬‬                                                                     ‫نیاز داریم که روشهایی انعطافپذیرتر و فراگیرتر برای‬
                                                                                                                   ‫تفکر و بحث ترویج کنند و تنوع عقاید‪ ،‬احترام متقابل و‬
                                                                                                                   ‫حل مسالمتآمیز تعارضها را امکانپذیر سازند‪ .‬تغییر در‬
                                                                                                                   ‫این جهت میتواند به ما کمک کند تا اختلافات را مدیریت‬
                                                                                                                   ‫کنیم و در مسیری سازندهتر حرکت کنیم‪ .‬اما مسئله واقعی‬
                                                                                                                   ‫شاید این باشد که گرچه چنین هدفی به نظر ساده و نزدیک‬
                                                                                                                   ‫میرسد‪ ،‬در عمل اما فاصلهای سخت و دردناک بین ما و این‬

                                                                                                                                         ‫اهداف اساسی نشسته است‪.‬‬
                                                                                                                   ‫*دکتر صادق رحیمی متخصص رواندرمانی‪ ،‬روانکاوی و‬

                                                                                                                                           ‫روانپزشکی فرهنگی است‪.‬‬

                                                                                                                   ‫♦← انتشار مطالب دریافتی در «دیدگاه» و «تریبون‬
                                                                                                                             ‫آزاد» به معنی همکاری با کیهان لندن نیست‪.‬‬
   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16