Page 26 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۲۱ (دوره جديد
P. 26
صفحه۲6شماره188۷
جمعه ۳0تیرماه تا ۵مردادماه 140۲خورشیدی
در ِد دگردیسی؛ کارنامهجنبشهایمدنیدریکصدسالاخیر
مقاله دهم: اعتراضات در ایران /آبان ۱۴۰۱ =دکتر «اریکا چنووت» استاد علوم سیاسی دانشگاه هاروارد
در کتاب اخیر خود تحت عنوان «جنبشهای مدنی» به
فرجا ِم سن ،جنسیت ،نژاد و تفاوتهای دیدگاههای سیاسی و ارزیابی کارنامه جنبشهای مدنی در یکصد سال اخیر
اجتماعی همراه بوده است. پرداخته است .تحقیقات وی که خلاصه آن در این کتاب آمده
دگردیسی است ،نشان میدهد که موثرترین روش برای تغییرات سیاسی
نکتهجالبدیگراینکتابایناستکهجنبشهایمدنیدر
=جوامع در حال دگردیسی نیز در مرحله فرجام تثبیتصلحودموکراسیبهمراتبازجنبشهایخشونتآمیز و اجتماعی ،جنبش یا مقاومت مدنی است.
دگردیسیشان از الگوی پیله و پروانه پیروی میکنند. موفقتر بودهاند .جنبشهای مدنی در مقایسه با جنبشهای =تحقیقات وی نشان میدهد در 6۲۷جنبش از سال۱۹۰۰
جامعهای که از پ ِس قرنها کوشش برای خودآگاهی و خشونتآمیز ،احتمال جنگ داخلی را به مراتب کمتر کردهاند. تا ،۲۰۱6میزان موفقیت جنبش مدنی دو برابر جنبشهای
پیشرفت به ضرورت یک تحول بنیادین رسیده و در مسیر این کتاب نشان میدهد که موفقیت جنبشهای مدنی به خشونتآمیز بوده است .به ویژه در ۵۰سال اخیر میزان
دگردیسی پا نهاده ،همواره با امکان این خطر روبروست که جنبشهای مدنی و موفقیت آنان در مقایسه با جنبشهای
حتی اگر مراحل مختلف دگردیسی را به سلامت بگذراند، چهار عامل اصلی بستگی دارد:
اول ،تعداد افراد شرکتکننده در جنبش است .جنبشهای خشونتآمیز رو به افزایش است.
در فرجام این تحول دچار آسیب و شکست شود. مدنی با همکاری طیف وسیعی از افراد جامعه از لحاظ =سئوال مهمی که وی به دنبال آن است ،علت این پدیده
=خیزش ،۱۴۰۱مجموعهای از درخششها و تاریکیها سن ،جنس ،قومیت و تفاوتهای اجتماعی و سیاسی همراه است .علت اصلی این پدیده ،قدرت مردم است .مطالعات
را پیش چشم جامعهی تشنهی تغیی ِر ایران نمایش داد. بودهاند .این تفاوتها منجر به قدرت اجتماعی جنبش شده وی نشان میدهد که هیچ جنبش مدنی که حداقل ۵/۳
در این خیز ِش بینهایت انسانی ،برای نخستین بار پس از است ،بطوری که باعث ریزش در افراد گروه مخالف و طبقه درصد افراد جامعه در آن شرکت کردهاند با شکست مواجه
جنبش مشروطه ،بخشهای بزرگی از جامعه ایران ،مقابل نشده است .میزان مشارکت مردمی در جنبشهای مدنی
ارزشهای کهنه و واپسگرای مذه ِب حاکم قیام کردند .در حاکم به ویژه نیروهای امنیتی میشود. چهار برابر جنبشهای خشونتآمیز یا مسلحانه بوده است.
این قیام ملی ،نسلی جوان -اما رسیده و پخته -به عرصه دوم ،ریزش افراد در نیروهای امنیتی و نظامی و انتظامی؛ جالباینکهمشارکتمردمیدرجنبشهایمدنیباهمکاری
مبارزه پا گذاشت که عاصی از جباریت طبقه حاکم ،جلودار به عنوان مثال در انقلاب ۵۷و یا جنبش مدنی در صربستان طیف گستردهتری از افراد جامعه از لحاظ جنس ،سن،
بسیاری از نیروهای امنیتی حاضر به شلیک علیه مردم نشدند، جنسیت ،نژاد و تفاوتهای دیدگاههای سیاسی و اجتماعی
و سلسلهجنبان جنبش شد. چون افراد خانواده و فرزندان خودشان را در میان مردم
=به برکت خیزش ملی ،۱۴۰۱جدایی میان ایرانیان پراکنده میدیدند و این عامل دوم موفقیت جنبشهای مدنی است. همراه بوده است.
در سراسر گیتی کمتر از همیشه شد و بطلان دوگانهی کاذب سوم ،ابتکار در روشهای مبارزه است .به علت تفاوتهای =شمار زیاد شرکتکنندگان در جنبش ،ریزش افراد در
داخل /خارجنشین آشکار شد .شبهرسانههای فارسیزبان موجود در افراد مشارکتکننده در جنبش مدنی این جنبشها نیروهای امنیتی و نظامی و انتظامی ،ابتکار در روشهای
وابسته به بیگانه هرچند در آغاز این خیزش از ج ّو پرالتهاب به ابتکار عمل برای موفقیت نیاز دارند .به عنوان مثال تنها مبارزه ،ضرورت داشن نظم و برنامه چهار عامل پیروزی
پیش آمده نهایت سوء استفاده را کردند و موجب ظهور و تظاهرات روزانه گاهی مؤثر نیست .ابتکارهایی نظیر نافرمانی جنبشهای مدنی هستند .اما هر جنبشی با وجود داشن همه
نمایش فرصتطلبان تجزیهطل ِب ایرانستیز و شارلاتانهای مدنییابایکوتاقتصادیبهموفقیتجنبشهایمدنیکمک اینعوامل،بهسازماندهیورهبرینیزبرایموفقیتنیازدارد.
سودجوی خطرناکی در عرصه مبارزه شدند اما به برکت
استمرار و اصالت خیزش ،خود و دستآموزان حقهبازشان کرده است. دکتر رضا سعیدی فیروزآبادی – جنبش مدنی به روشی
چهارم ،ضرورت داشتن نظم و برنامه است .جنبشهای مدنی از مقاومت گفته میشود که در آن شهروندان غیرمسلح از
پیش چشم عموم ایرانیان رسوا و بیآبرو شدند. که با وجود چالشهای متعدد به هدف خود وفادار بوده و با روشهایی نظیر اعتصاب ،اعتراض ،تظاهرات ،نافرمانی مدنی
=خیزش ملی رخ داده در نیمه دوم سال ،۱۴۰۱شکاف پشتکار و تمرکز راهکارهای جدیدی را در طول زمان مقاومت و یا تحریم به منظور نیل به اهداف خود استفاده میکنند.
بزرگی در پیله ضخیم استبداد حاکم بر جامعه ایران ایجاد جنبش مدنی برخلاف جنبشهای خشونتآمیز یا مسلحانه به
کرد .از پ ِس این خیزش تاریخی ،تبهکاران حاکم بر جامعه خود ابداع کردهاند با موفقیتهای بیشتری همراه بودهاند.
ایران کمابیش دریافتهاند که با هیچ ترفندی قادر به ترمیم اما هر جنبشی با وجود داشتن هر چهار عامل به سازماندهی مخالفان خود آسیب جسمی وارد نمیآورد.
این شکاف بزرگ نیستند .زمان به نفع دگردیسی جامعه در دکتر «اریکا چنووت» استاد علوم سیاسی دانشگاه هاروارد
گذر است و دیر نیست که پروانهی در حال تحو ِل جامعه و رهبری نیز برای موفقیت نیاز دارد. در کتاب اخیر خود تحت عنوان «جنبشهای مدنی» به
ایران ،در خیزشی دیگر به کلی از پیله بیرون آید و نظام *دکتر رضا سعیدی فیروزآبادی پزشک متخصص پیوند اعضا ارزیابی کارنامه جنبشهای مدنی در یکصد سال اخیر پرداخته
است .تحقیقات وی که خلاصه آن در این کتاب آمده است،
تبهکار جمهوری اسلامی را براندازد. و عضو کنونی هیئت هماهنگی پروژه ققنوس ایران است. نشان میدهد که موثرترین روش برای تغییرات سیاسی و
-همچنانکه از پیله درآمدن ،فرجام دگردیسی پروانه نیست، ♦← انتشارمطالبدریافتیدر«دیدگاه»و«تریبونآزاد» اجتماعی ،جنبش یا مقاومت مدنی است .او به ویژه تاثیر
برافتادن جمهوری اسلامی هم فرجام دگردیسی جامعه جنبشهای مدنی با جنبشهای خشونتآمیز را در یکصد سال
ایران نخواهد بود .فرجام این دگردیسی با به سلامت سر به معنی همکاری با کیهان لندن نیست.
کرد ِن دوران گذار از حکومت تبهکار جمهوری اسلامی و اخیر مقایسه کرده است.
رسیدن به آزاد ِی آراسته به نظمی نوین میسر است؛ چنانکه تحقیقات وی نشان میدهد در ۶۲۷جنبش از سال ۱۹۰۰
فرجام دگردیسی پروانهها ،بال گشودن به سوی زندگانی نو تا ،۲۰۱۶میزان موفقیت جنبش مدنی دو برابر جنبشهای
خشونتآمیز بوده است .به ویژه در ۵۰سال اخیر میزان
در آزادی است. جنبشهای مدنی و موفقیت آنان در مقایسه با جنبشهای
یوسف مصدقی -آخرین مرحله از دگردیس ِی پروانهها خشونتآمیز رو به افزایش است.
شکافتن پیله و بیرون آمدن از این حصار خودساخته سئوال مهمی که وی به دنبال آن است ،علت این پدیده
است .علت اصلی این پدیده ،قدرت مردم است .مطالعات
وینشانمیدهدکههیچجنبشمدنیکهحداقل ۵/۳درصد
افراد جامعه در آن شرکت کردهاند با شکست مواجه نشده
است .میزان مشارکت مردمی در جنبشهای مدنی چهار برابر
جنبشهای خشونتآمیز یا مسلحانه بوده است.
جالب اینکه مشارکت مردمی در جنبشهای مدنی با
همکاری طیف گستردهتری از افراد جامعه از لحاظ جنس،
