Page 36 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۲۳ (دوره جديد
P. 36

‫صفحه‌‌‌‪‌‌3‌‌‌6‬شماره‌‪‌188۹‬‬
                                                                                                                         ‫جمعه ‪ 1۳‬تا ‪ 1۹‬مردادماه ‪140۲‬خورشیدی‬

‫گزارشی درباره یک نمایشنامهخوانی مجازی‬

                              ‫بهم نگاه میکنند‪.‬‬                   ‫گزارش منتشرنشدهای از ترور مستر باربارا‬             ‫=محسن زارع کارگردان و بازیگر تئاتر‪« :‬این بیان هنری‬
‫در «دستور زبان سینمایی» و نیز تلویزیونی فضایی که‬
‫نگاه مجری و یا بازیگر به آنطرف است باید بیشتر از فضای‬     ‫‪-‬نمایشنامهخوانی قبل از کووید‪ ۱۹‬به صورت حضوری‬              ‫که بازیگران در مکانهای مختلف و حتی از چند کشور‬
‫پشت سر او باشد‪ .‬بنابراین وقتی دو بازیگر در دو کادر‬        ‫در مقابل تماشاگر انجام میشد‪ .‬ولی فکر نمیکنم که‬            ‫حضور داشته باشند و همزمان نمایشی را در فضای مجازی‬
‫متوالی در نقاط مقابل هم قرار دارند و به فضای خالی در‬      ‫نمایشنامهخوانی از طریق زوم و به این گستردگی نظیر‬          ‫با یکدیگر اجرا کنند‪ ،‬برای نخستین بار در دوران کووید‬
‫برابر خود نگاه میکنند‪ ،‬مشخص میشود که آنها به همدیگر‬       ‫داشته باشد و احتمالاً این اولین بار در تئاتر بوده یا من‬
‫نگاه میکنند‪ .‬با توجه به این اصل «دستور زبان سینمایی و‬     ‫دستکم اطلاعی درباره چنین فعالیتی پیش از کرونا ندارم‪.‬‬                                       ‫شکل گرفت‪».‬‬
‫تلویزیونی» من از پنج بازیگر که در چند نقطهی مختلف‬         ‫این بیان هنری که بازیگران در مکانهای مختلف و حتی‬          ‫=«من نهایت سعی خودم را کردم که در‬
‫قرار داشتند این خط فرضی را برای همهشان گذاشتم تا‬          ‫از چند کشور حضور داشته باشند و همزمان نمایشی را در‬        ‫نمایشنامهخوانیهای مجازی که ارائه دادیم از تمام امکاناتی‬
‫دوربین لپتاپ را به عنوان یک دوربین فیلمبرداری در نظر‬      ‫فضای مجازی با یکدیگر اجرا کنند‪ ،‬برای نخستین بار در‬        ‫که نرمافزار «زوم» در اختیار تئاتر میتواند بگذارد استفاده‬
‫داشته باشند یعنی خواستم که از تصویر دوبُعدی به طرف‬                                                                  ‫کنم و از نمایشنامهخوانی ِصرف به سوی اجرای تئاتری‬
                                                                                  ‫دوران کووید شکل گرفت‪.‬‬
   ‫تصویری که تصور سه بُعدی ایجاد میکند حرکت کنم‪.‬‬          ‫من در اوایل فقط بینندهی این نمایشنامهخوانیها بودم‬                                               ‫بروم‪».‬‬
‫نوآوری دیگر که در این اجرا به کار گرفتیم‪ ،‬حذف متن از‬      ‫که به ویژه در اوایل بسیار ساده برگزار میشد‪ .‬دوتا بازیگر‬   ‫=«امروز که امکان اجرای روی صحنه وجود دارد‪ ،‬به‬
‫جلوی بازیگر بود‪ .‬یعنی از بازیگر خواستم که متن را حفظ‬      ‫در دو مکان مختلف متن جلویشان بود‪ .‬یکی فرضاً در‬            ‫راستی صحنه چیز دیگریست و لذتبخشتر است‪ .‬حس‬
                                                          ‫برابر کتابخانهاش و دیگری در اتاق نشیمن نشسته بودند‬        ‫درونی ما تئاتریها در نهایت آنست که‪ ،‬چه به عنوان‬
                                        ‫کند‪.‬‬              ‫و داشتند با همدیگر نمایشنامه را میخواندند و حداکثر‬        ‫بازیگر و چه کارگردان‪ ،‬روی صحنه باشیم‪ .‬آن نفس به نفس‬
‫در تجربه سوم که «مادام کامیون» نام دارد‪ ،‬یک عنصر‬          ‫سعی میکردند که از توانایی فن بیان خود استفاده کنند‪ .‬تا‬    ‫بودن با همبازی‪ ،‬با کارگردان و حس حضور تماشاگر چیز‬
‫جدید اضافه کردم‪ .‬نمایش دو کاراکتر داشت و من خواستم‬        ‫اینکه خانم سوسن فرخ نیای عزیز پیشنهاد کرد که من هم‬
‫که با کنار هم قرار دادن دو بازیگر عنصر سکوت را که‬         ‫در این زمینه کاری ارائه بدهم‪ .‬اولین چیزی که در این اجرا‬                                   ‫دیگری است‪».‬‬
‫در تئاتر زنده عنصر مهمی است در اجرای مجازی وارد‬           ‫از نمایشی با عنوان «خرده جنایتهای زناشوهری» اثر اریک‬      ‫نمایشنامهخوانی یک اقدام فرهنگی و هنری است که پیش‬
‫کنم‪ .‬میدانید که در «زوم» تا وقتی یک بازیگر سخن‬            ‫امانوئل اشمیت به ذهن من خطور کرد‪ ،‬این بود که برای‬         ‫از پاندمی کرونا نیز با حضور علاقمندان به تئاتر و نمایش‬
‫نمیگوید دوربین روی او نمیافتد‪ .‬بنابراین بازی در‬           ‫تجربهی اول سه بازیگر را بیاورم و کنار همدیگر بنشانم و‬     ‫به ویژه در خارج ایران برگزار میشد اگرچه نه به صورت‬
‫سکوت نمیتوانست شکل بگیرد‪ .‬برای این منطور من از‬            ‫با دادن لباسهای خاص به نمایشنامهخوانان‪ ،‬عنصر لباس را‬      ‫گسترده‪ .‬در تقریبا سه سال شیوع بیماری کووید‪ ۱۹‬و آغاز‬
‫اسپات لایت استفاده کردم و سعی کردم بازی در سکوت‬           ‫نیز به نمایشنامهخوانی مجازی اضافه کنم و یک فضای خاص‬       ‫قرنطینههای خانگی و محدودیتهای اجتماعی‪ ،‬این هنر‬
‫بازیگران را به نمایش بگذارم که این خود یک نقطه عطف‬        ‫در خانه خودم ایجاد کنم‪ .‬این نمایشنامهخوانی به صورت‬        ‫که از طریق اینترنت نیز به خوبی قابل اجرا بود‪ ،‬گسترش‬
                                                          ‫مجازی برای بینندگان در سراسر دنیا پخش شد‪ .‬این اولین‬       ‫یافت و دستاندرکاران تئاتر از جمله در میان ایرانیان خارج‬
                   ‫در اینگونه نمایشنامهخوانی بود‪.‬‬         ‫آزمایش من در این زمینه بود که برایم بسیار لذتبخش و‬
‫تجربهی بعدی‪ ،‬بخش کوتاهی از «خرده جنایتهای‬                                                                                        ‫کشور بیش از گذشته به آن روی آوردند‪.‬‬
‫زناشوهری» بود که البته کارگردانی آنرا آقای سید اشرف‬                                          ‫شیرین بود‪.‬‬             ‫در ارتباط با این موضوع با محسن زارع کارگردان و‬
‫طباطبایی انجام داده بود‪ .‬اینبار با استفاده از اسپات لایت‬  ‫در تجربه دوم با عنوان «بر پهنه دریا» از سینما من یک‬       ‫بازیگر تئاتر گفتگو کردیم تا مروری بر کارهای ابتکاری او‬
‫تصوری ایجاد شد که در ظاهر دو بازیگر در کنار هم در‬         ‫اصل را که «خط فرضی» است به کار گرفتم‪ .‬خط فرضی‬             ‫در زمینه نمایشنامهخوانی مجازی داشته باشیم‪ .‬همراه با‬
‫یک مکان قرار داشتند در حالی که در دو کشور مختلف‬           ‫خطی میان دو بازیگر در سینما و یا بین یک مصاحبهکننده‬       ‫مرور این کارها‪ ،‬محسن زارع از امکانات بیانی که در فضای‬
‫بودند‪ .‬یعنی پس زمینه دو طرف را بسیار زیاد به یکدیگر‬       ‫و یک مصاحبهشونده در تلویزیون است که کنار هم‬               ‫مجازی از جمله به وسیله «زوم» وجود دارد صحبت میکند‪.‬‬
                                                          ‫نشستهاند و یا ایستادهاند‪ .‬دوربین و یا دوربینهایی که‬       ‫=آقای زارع‪ ،‬شما در استفاده از امکانات مجازی تلاش‬
                                  ‫شبیه کردیم‪.‬‬             ‫از اینها تصویربرداری میکنند بر اساس این اصل دستور‬         ‫کردید فراتر از نمایشنامهخوانی ِصرف بروید و با ابتکاراتی‬
‫در کار بعدی با عنوان «لمس لحظههای بیتو» من که تمام‬        ‫سینمایی و تلویزیونی باید همواره در یک طرف خط فرضی‬         ‫از امکانات بیانی و تصویری نرمافزارهای مانند «زوم»‬
                                                          ‫قرار داشته باشند وگرنه برای تماشاگر معلوم نمیشود که آنها‬  ‫استفاده کنید‪ .‬آیا دیگر محافل تئاتری ایرانی نیز در این‬
     ‫امکانات زوم را مدتی مطالعه کرده بود تلاش کردم‬
                                                                                                                                                ‫زمینه فعال بودهاند؟‬
   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40   41