کیهان آنلاین – ۲۹ مهر ۹۳ – شاهزاده زید راعدالحسین، سفیر پیشین اردن در سازمان ملل متحد و یکی از اعضای خاندان ملک حسین پادشاه سابق آن کشور، که به جای خانم ناوی پیلای به مقام مدیریت کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل منصوب شده است، در یک کنفرانس مطبوعاتی در ژنو، سخنانی ایراد کرد که به شدت مورد استقبال افکار عمومی جهان قرار گرفت. وی ضمن ابراز خشنودی از انجام وظیفه در این مسئولیت، رسانه‌ها را در جریان مشکلات و محدودیت‌های موجود در این کمیسیون قرار داد. زید راعدالحسین گفت که تعهد او و کارمندانش، هم‌چنان محافظت از حقوق بشر و ارتقاء آن برای همه و در همه‌جای جهان است و تأکید نمود که این وظیفه به ویژه با توجه به توش و توانِ این کمیسیون به راستی مسئولیت خطیری است.
زیدراعد توضیح داد که با به عهده گرفتن مسئولیت جدید از همان آغاز به شدت شوکه شده زیرا با ضرورت کاهش بودجه کمیسیون حقوق بشر به دلیل وضعیت مالی روبرو گشته است و این در شرایطی است که ماموریت‌های این بخش از سازمان ملل در اطراف و اکناف دنیایی گسترده شده که از یک بحران به بحرانِ بس خطرناک‌تر کشیده می‌شود. با توجه به نقض گسترده و بی‌شمار حقوق بشر در سراسر جهان و درخواست‌های بسیار از سازمان ملل جهت بررسی این موارد، او وضعیت موجود را چنین تشبیه کرد: مانند این است که دچار سیل شده باشیم و برای تخلیه آب فقط یک سطل در اختیار داشته باشیم!
وی افزود که کمیساریای حقوق بشر یکی از پایه‌های سازمان ملل در کنار توسعه و صلح و امنیت است. واضح است که بدون مدیریت خوب و حاکمیت قانون و محافظت از حقوق بشر، صلح و توسعه جداً دچار تهدید می‌شود. و این در حالیست که برای دورۀ ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ به کمیساریای عالی حقوق بشر فقط مبلغ ۸۷ میلیون دلار در سال اختصاص داده شده است که درصد ناچیزی از بودجه‌های دفاتر دیگر سازمان ملل، یعنی توسعه و صلح است. او تأکید کرد که دم و دستگاه حقوق بشر تنها ۳ درصد کل بودجۀ سازمان ملل را به خود اختصاص می‌دهد که آن هم تنها یک سوم هزینه‌های این کمیسیون را تامین می‌کند. او در ادامه از کشورهای عضو خواستار افزودن بودجۀ تخصیصی به این بخش شد زیرا کمک‌های داوطلبانه‌ای که عمده بودجۀ آن را تامین می‌کند، سطح موجود از فعالیت کمیساریای حقوق بشر را که شمار مأموریت‌ها و نمایندگی‌های آن در سال‌های اخیر بسیار افزایش یافته است پوشش نمی‌دهد. خلاصه اینکه با توجه به مشکلات تأمین بودجه در شرایط اقتصادی موجود، کمیساریای حقوق بشر مبلغ ۲۵ میلیون دلار کسری بودجه دارد.
زید راعد الحسین از اینکه تعداد بیشتری از دولت‌ها در جهان برای حقوق بشر اولویت‌هایی قائل می‌شوند اظهار خشنودی کرد ولی گفت که این امر کمبودهای بودجه‌ای آنها را رفع نمی‌کند. در واقع بسیاری از دولت‌ها در کشورهای دارای اقتصادهای بزرگ و پیشرفته، کمک بسیار کوچکی به کمیساریای حقوق بشر می‌کنند در حالی که در سیاست خارجی خود همواره دم از حقوق بشر می‌زنند. بنا بر این یکی از اولویت‌های کمیسر عالی جدید حقوق بشر در سازمان ملل همانا پیدا کردن منابع جدید تامین بودجه است.
البته زید راعدالحسین خاطر نشان کرد که نباید برداشت نادرست از حرف‌های وی شود و این دفتر هم چنان آمادۀ تداوم و نیز به عهده گرفتن ماموریت‌های جدید در زمینه حقوق بشر و جلوگیری از نقض آن است. او گفت که از یک شورای حقوق بشر- که دفتر آن تحت مدیریت وی و بازوی اجرایی آن است – و هم چنین از یک شورای امنیت هر چه پویا تر در قالب افزایش کمیسیون‌های تحقیق و حقیقت‌یاب دفاع می‌کند.
راعدالحسین ادامه داد که دفتر کارکنان تحت مدیریت او با وجود شرایط سخت در بسیاری از حوزه‌های ماموریتی به راستی که با فداکاری و مهارت چشمگیر و قابل تقدیری کار می‌کنند. اما شرایط طوری است که هیچ کدام از کارکنان ما نمی‌توانند تمام وقت روی یک مورد تمرکزکنند و این مسلماً روی نتیجۀ کار و کیفیت خدمات ما تاثیر منفی می‌گذارد. در حالی که هر روز دولت‌های بیشتری برای حقوق بشر اولویت قائل می‌شوند و از کمیسیون حقوق بشر تقاضای برنامه و کمک‌های تکنیکی و بازنویسی و تصحیح قوانین تبعیض‌آمیز دارند اما کمیسیون ما مجبور می‌شود بسیاری از آنها را رد کند.
او تأکید کرد که منظور وی سوق دادن بودجه‌های چندین بیلیون دلاری دفاتر دیگر سازمان ملل به سوی دفتر خود نیست. آژانس‌های بشردوستانه باید ار منابع مالی بهترین استفاده را بکنند. ولی مگر نه آن است که بسیاری از مشکلاتِ دنیای کنونی مانند جنایات جنگی، سرکوب، آزار و اذیت، فقر، نادیده گرفتن حقوق اجتماعی و اقتصادی و مهاجرت‌های اجباری همه و همه از نادیده گرقتن و نقض حقوق بشر سرچشمه می‌گیرد؟ راعدالحسین افزود وقتی به دلیل هزینه بالا نتوانیم کارکنان خود را برای نظارت، آموزش و جلب پشتیبانی از حقوق بشر راهی ماموریت کنیم چگونه می‌توان کار پیشگیرانه را که عمدۀ فعالیت حقوق بشری است، به ویژه برای جلوگیری از خشونت و جنگ و سرایت بیماری‌هایی مانند ویروس ابولا را انجام دهیم؟!
کمیسر عالی جدید حقوق بشر معتقد است که یک بودجۀ متوسط برای دفتر حقوق بشر و اختصاص بخشی از آن برای آموزش پایه‌ای و ترویج فرهنگ حقوق بشر می‌تواند بازده خوب داشته باشد و این بودجۀ مختصر را برگرداند زیرا اکنون در نبود فرهنگ و نقض فاحش و دائمی حقوق بشر این مردم جهان هستند که در خونریزی و اقتصادهای ویران شده تاوان نبود آن را می‌پردازند و پس از وقوع فاجعه همواره میزان کمک‌های بشردوستانه بیشتر سر به فلک می‌زند.
کمیسر عالی جدید حقوق بشر سازمان ملل سپس به دو مشکل اساسی جهان کنونی یعنی ویروس ابولا و پدیدۀ داعش پرداخت و گفت که دنیا از وجود آنها باخبر بود و قدمی در راه جلوگیری از شیوع و گسترش آنها بر نداشت تا اینکه هر دو به دو معضل جهانی تبدیل شدند.
راعدالحسین گفت که از جهات مختلف در مورد ابولا بحث شده است ولی کمتر از زاویۀ حقوق بشر، یعنی از زاویه حق دسترسی به بهداشت و سلامت، و حق آموزش و مدیریت به این مورد پرداخته شده است. این کمبودها نقش بسیار مهمی در گسترش این ویروس داشته‌اند. حقوق بشر در صورت رعایت و گسترش آگاهی درباره آن از بروز چنین اپیدمی‌هایی می‌تواند جلوگیری کند. در آن منطقه از جهان که ابولا شیوع پیدا کرده است یعنی غرب افریقا می‌توان کمبود فاحش این عوامل را به خوبی مشاهده کرد. زید راعدالحسین تاکید کرد که باید با همه بیماران در همه جای دنیا با کرامت انسانی برخورد شود و از برخورد «کلیشه‌ای و «تهی ساختن» و «خوار شمردن» آفریقاییان به شدت پرهیز شود. در این صورت است که امید می‌رود با این تراژدی برخورد درست شود. او افزود که دفتر تحت مدیریتش در حال تدوین راهکارهایی برای برخورد با این بیماری از زاویۀ حقوق بشر است.
در پیوند با «دولت اسلامی» داعش نیز کمیسر عالی حقوق بشر گفت که این جریان در نقطه مقابل کامل حقوق بشر قرار دارد. این گروه می‌کشد، شکنجه می‌دهد، تجاوز می‌کند و درک آن از عدالت چیزی جز ارتکاب جنایت نیست. هیچ دین و مذهب و قومی از دست آنان در امان نیست. این یک گروه بالقوه “نسل‌کُش” است که با به کار گرفتن شبکه‌های اجتماعی، اینترنت و استخدام نیرو از گوشه و کنار جهان، پیوندِ مرگباری از نیهیلیسم و عصر دیژیتال را تجسم می‌بخشد. داعش مانند ابولا ناگهان ظاهر نشده است. این جریان قادر به گسترش خزنده بود و وقتی حرکت آن شتاب لازم را پیدا کرد ناگهان از سوریه وارد عراق شد. راعدالحسین گفت که هیئت ویژه‌ای را مامور رسیدگی به نقض ممتد حقوق بشر در عراق کرده است و علاوه بر این، درخواست خود را از دولت عراق جهت پیوستن و عملی ساختن حوزۀ قضایی دادگاه کیفری بین‌المللی تکرار می‌کند.
کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل هم‌چنین گفت که وضعیت اسفناک و تراژیک تنها به ابولا و سوریه و عراق محدود نمی‌شود و یمن، لیبی و اخیراً غزه را نیز در بر می‌گیرد. البته مذاکرات جدی با حکومت‌های بحرین و مصر نیز در جریان است تا نقض حقوق بشر در این کشورها برطرف شود. در اروپا هم اکنون نمونۀ اوکراین وجود دارد که در هفته‌های اخیر تعدادی کشته و زخمی نیز داشته است.
به این ترتیب کمیسر عالی جدید حقوق بشر در کنفرانس مطبوعاتی خود نشان داد که مناقشه‌ها و نقض حقوق بشر در مناطق و کشور های مختلف جهان و وضعیتی را که مهاجرت‌ها و پناه‌جویی‌های گروه‌های را دامن می‌زند کاملا زیر نظر دارد.
کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل در پایان کنفرانس مطبوعاتی خود گفت که شاید تصویر بسیار منفی و ناامید کننده‌ای از وضعیت حقوق بشر ترسیم کرده باشد در حالی که وضعیت در همه زمینه‌ها چنین نیست. هیچ کشوری البته کامل نیست. اما حقوق بشر در حال حاضر بیشتر از هر زمان دیگر در تاریخ بشری گرامی داشته می‌شود و وی بر این باور است که انسانیت در کل به سوی آیندۀ مثبتی در حرکت است و کشورها و جوامع بیشتری به سوی برابر شمردن حیثیت و کرامت انسانی فارغ از دین و نژاد و جنسیت پیش می‌روند و در آنها حقوق انسان‌ها بیشتر رعایت می‌شود. در درون خانواده‌ها و ملت‌های امروزی نیز، با وجود تمامی کشمکش‌ها، جنگ‌ها و تجاوزکاری‌های جاری، خشونت و تبعض در دهه‌های گذشته به طور کلی کاهش یافته است و این روند هم‌چنان ادامه دارد.
او گفت که باید از مردان و زنان بی‌شمار و متعهد، و از آن فعالان جامعۀ مدنی، روزنامه‌نگاران، وکلا، کارکنان دولت‌ها و سیاستمدارانی قدردانی کرد که در طول دهه‌ها برای نهادینه کردن اصول حقوق بشر در جوامع خود کوشا بوده‌اند و موفق نیز شده‌اند. این وظیفۀ دفتر حقوق بشر در سازمان ملل است که به اینان به بهترین وجهی یاری رساند.
زید راعدالحسین، این شاهزاده اردنی، سخنانش را این گونه به پایان برد که به عنوان کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد از یک امتیاز برخوردار است و آن اینکه انسان در دو قرن گذشته به اهدافی دست یافته است و در آینده نیز دست خواهد یافت که در تاریخ انسانیت به راستی ممتاز است. و این چیزی است که امثال داعش هیچ‌گاه قادر به فهمیدن آن نیستند و برای همین هم انسانیت نهایتاً پیروزخواهد شد.
