رئیس فدراسیون آب کشور با ارائه آمار جدیدی از وضعیت کم‌آبی در ایران گفته ۶۵ درصد ساکنان کشور در شرایط فقر آبی شدید زندگی می‌کنند و تا سال ۲۰۴۰ ایران سیزدهمین کشور آسیب‌پذیر از بحران آب خواهد بود.
رضا حاج کریم رئیس فدراسیون آب ایران در نشست هیئت نمایندگان اتاق ایران با ارائه گزارشی درباره وضعیت آب کشور گفته که «برخلاف باور‌های رایج فعلی کمبود آب کشور به راحتی قابل جبران نیست و اگر تمام پروژه‌های شیرین‌سازی آب در کشور به بهره‌برداری برسند، حجم آب تولید شده حدود ۱۰۱ میلیارد مترمکعب خواهد بود که جوابگوی مصرف ما نیست و حجم بسیار کوچکی از مصرف ما است.»
رضا حاج کریم افزوده که «۱۰۳ میلیارد مترمکعب تولید داریم که ۹۴ میلیارد مترمکعب آن یعنی ۹۰ درصد آن را مصرف می‌کنیم؛ از این رو در همه شاخص‌های حوزه آب یا بد یا در وضعیت بسیار بد قرار داریم.»
رئیس فدراسیون آب کشور با اشاره به رتبه ۶۱ ایران در دنیا در زمینه منابع آب تجدیدپذیر گفته که هم در آب سطحی و هم زیرزمینی بخش کشاورزی مصرف‌کننده آب با فاصله زیاد از سایر بخش‌ها است.
او با اشاره به اینکه ۶۵ درصد جمعیت ایران در حاشیه فلات مرکزی زندگی می‌کنند گفته که «تقریباً سرانه قریب به اتفاق این استان‌ها زیر ۵۰۰ مترمکعب است و این یعنی ۶۵ درصد ساکنان کشور در شرایط فقر آبی شدید زندگی می‌کنند.»
رضا حاج کریم ایران را جزو سه کشور نخستی دانسته که از روند گرم شدن آسیب می‌بیند و افزوده که «هر درجه افزایش دمای کره زمین منجر به افزایش تبخیر چند هزار میلیارد مترمکعبی آب در ایران میشود؛ به نحوی‌که تا سال ۲۰۴۰ ما سیزدهمین کشور از جهت آسیب‌پذیری از بحران آب خواهیم بود.»
سال‌هاست مدیریت نادرست آبی از سوی دولت‌های مختلف جمهوری اسلامی به عاملی مؤثرتر از تغییرات اقلیمی در تخریب منابع و ایجاد تنش آبی تبدیل شده است. بحران اکنون تمام استان‌های ایران حتی پرآب‌ترین و پر‌باران‌ترین استان‌های شمالی کشور را در بر گرفته اما همچنان خبری از تغییر مدیریت منابع آب کشور وجود ندارد.
۲۶۹ شهر ایران در تنش آبی؛ تهدید زندگی و سلامت ۱۵ میلیون نفر با مرگ دریاچه ارومیه
هاشم امینی سخنگوی صنعت آب ایران گفته که «۲۶۹ شهر دارای تنش آبی» در سطح کشور شناسایی و با اجرای پروژه‌های اولویت‌دار و اضطراری در این شهرها از اخلال در ارائه خدمات آبرسانی پیشگیری شد. او همچنین نسبت به اینکه تابستان امسال در بسیاری از شهرهای کشور مشکل قطع آب وجود نداشته ابراز خوشحالی کرده است.
هاشم امینی همچنین در گفتگو با خبرنگار «ایرنا» گفته که سد «دوستی» در مشهد در شرایط بحرانی است و سد «نهند» تبریز نیز از دست رفته و کاملا خشک شده است. او افزوده که آب‌های زیرزمینی زنجان و طبس و «چاه‌نیمه‌‌ها» در سیستان و بلوچستان نیز در خطر نابودی قرار گرفته‌اند.
«چاه‌نیمه» چهار چاله طبیعی بزرگ در استان سیستان و بلوچستان هستند که آب مازاد رود هیرمند توسط کانالی به آنها هدایت میشود و امسال به حالت نیمه‌خشک درآمده‌اند.
هرچند هاشم امینی مدعی شده که «مورد حادی برای تامین آب نداریم» اما بحران خشکسالی و کمبود آب در ایران جدی است.
محمد زمانیان رئیس موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر نیز امروز اعلام کرده که بر اساس گزارش مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی، ۹۷درصد مساحت کشور با بحران خشکسالی دست به گریبان بوده و این وضعیت در حال تشدید است.
محمد زمانیان ادامه داده در حالی که «توسعه پایدار کشاورزی و ایجاد امنیت غذایی در گرو حفظ و بهره‌برداری بهینه از منابع سه‌گانه کشاورزی یعنی آب، خاک و منابع ژنتیکی است.»
به گفته رئیس موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، «افزایش مصرف آب به دلیل توسعه صنایع، گسترش سطح زیرکشت محصولات آبی و تابستانه، افزایش مصارف شهری و صنعتی همراه با جمعیت رو به رشد، تغییر اقلیم و خشکسالی‌های پی در پی، دسترسی به آب باکیفیت در ایران را به شکل فزاینده‌ای کاهش داده و توانایی بخش کشاورزی کشور را در دستیابی به امنیت غذایی تحت‌تاثیر قرار داده است.»
عادل پیغامی مدیرعامل منطقه آزاد قشم نیز دوشنبه ۲۳ امرداد با «اسفناک» خواندن وضعیت آب جزیره قشم گفت مردم واقعا در عذاب هستند.
عادل پیغامی گفته «منزلی که من در یکی از روستاهای قشم ساکن هستم ۶۰ روز یکبار آب لوله‌کشی‌اش وصل میشود. در وضعیت فوق تنشی هستیم. خیلی بدتر از سیستان که سر و صدا کردند و خیلی بدتر از خوزستان که احشام‌شان آب نداشتند.»
او همچنین گفته مقامات از او خواسته‌اند درباره وضعیت آب جزیره قشم «سیاه‌نمایی» نکند: «اینجا انسان‌ها آب ندارند. در وضعیت اسفناکی هستیم از لحاظ آب، اصلا قابل تعریف نیست. هیچ توجیهی هم ندارند. مایه شرمساری مطلق است که آب مردم را نتوانستیم تامین کنیم. به من گفتند سیاه‌نمایی نکن؛ گفتم این سیاه‌نمایی نیست، سیاه‌رونمایی است؛ از یک سیاهی موجود رونمایی می‌کنم. مسئله آب را رها نخواهیم کرد.»
تداوم بحران خشکسالی و کمبود منابع آبی؛ خالی از سکنه شدن نیمه جنوبی کشور در ۲۵ سال آینده
مصطفی خبازی عضو هیئت علمی دانشگاه «باهنر» کرمان گفته است بر اساس تحقیقات آینده‌پژوهی که در این زمینه انجام شده در ۲۵ سال آینده، نیمه جنوبی کشور ایران خالی از سکنه خواهد بود و «اگر با همین روند پیش برویم ۲۵ سال دیگر کرمان خالی از سکنه میشود.»
این استاد دانشگاه افزوده «زمانی که آب در منطقه کمیاب شود، کشاورزی نیز به تبع آن از رونق می‌افتد و کشاورز زحمتکش بیکار شده و این خشکسالی سبب مهاجرت گسترده روستاییان به شهرهای بزرگ و کوچک اطراف محل زندگی خود میشود که در نتیجه این خشکسالی موجب حاشیه‌نشینی مردم روستایی در اطراف شهرها میشود.»
مصطفی خبازی گفت «زمانی که ذخایر آبی رو به کاهش است، کشاورز مجبور به ترک زمین و خانه و کاشانه روستای خود میشود و این یعنی مهاجرت که هزینه‌های زیادی را در آینده به مردم و دولت تحمیل خواهد کرد که از تبعات بلند مدت خشکسالی به شمار می‌آید و آینده شهرهای ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.»
این استاد دانشگاه در ادامه تأکید کرده است «زمانی که کشاورز و نیروی تولید کشور به شهر مهاجرت می‌کند و زمین حاصلخیز مولد را رها می‌کند، و در نتیجه خود نیز مثل جمعیت شهرنشین به مصرف‌کننده مبدل میشود اما این در حالی‌ست که اگر منابع آبی تامین شده بود و کشاورز در روستا باقی مانده بوده، با همین زمین می‌توانست چرخه تولید کشور را به حرکت در بیاورد و به تولید کشور کمک کند.»
بر اساس آمارهای منتشر شده در ایران، منابع آب زیرزمینی کشور از ۱۳۰ میلیارد مترمکعب در سه دهه قبل به حدود ۱۰۰ میلیارد مترمکعب کاهش یافته است.
بر اساس این آمارها بین ۸۸ تا ۹۲ درصد منابع آبی کشور در کشاورزی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد در حالی که آمار جهانی آب کشاورزی ۷۰ درصد است. همچنین سرانه آب تجدیدپذیر در چهار دهه گذشته یک سوم شده است.
از سوی دیگر ۵۲ درصد زمین‌های زراعی کشور آبی، ۹۱ درصد محصولات زراعی برداشت شده متعلق به اراضی با کشت آبی و ۸۵ درصد باغات بارور و غیر بارور، آبی است.
