ناایمنی در معادن بار دیگر حادثه آفرید؛ شش جانباخته در پی انفجار در معدن رزمجاه طزره در شمال دامغان

بر اثر انفجار عصر روز گذشته در معدن رزمجاه طزره در شمال دامغان شش کارگر جان باختند و تعدادی از کارگران بر اثر استنشاق گاز دچار تنگی نفس و مسمومیت شدند. رئیس کل دادگستری استان سمنان گفته با توجه به بروز حوادث مشابه در این معدن، فعالیت آن برای مدت کوتاهی جهت  بررسی مسائل ایمنی متوقف خواهد شد.

یکی از تونل‌های معدن رزمجاه طزره در شمال دامغان ساعت ۱۹:۳۰ دقیقه یکشنبه ۱۲ شهریورماه ۱۴۰۲ بر اثر انفجار ناشی از تجمع گاز در این تونل دچار انفجار شد و فرو ریخت. شش کارگر پشت آوار محبوس شدند که پیکر بی‌جان آنها بامداد روز دوشنبه ۱۳ شهریور و پس از ۱۳ ساعت تلاش نیروهای امدادی پیدا شد.

بهروز افروز، قربانعلی کمال، حسین غزاییان، حمید ایزدی، ابوالفضل غنایی و محمد نعیمی صفت شش کارگر جانباخته در این حادثه هستند.

کمال طاهریان مدیرکل مدیریت بحران استانداری سمنان ساعتی پس از وقوع این حادثه اعلام کرد که ساعت ۱۹:۳۰ روز یکشنبه، دوازدهم شهریورماه، بر اثر تجمع گاز در یکی از تونل‌های معدن شرکت زغال‌سنگ البرز شرقی در طزره دامغان، تونل ریزش کرد و ۶ نفر در معدن محبوس شدند.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری سمنان تأکید کرده بود که عمق تونلی که انفجار در آن رخ داد و منجر به محبوس شدن ۶ معدنچی شد ۷۰۰ متر است که حادثه در عمق ۴۰۰ متری آن رخ داده و دسترسی به کارگران محبوس‌شده را دشوار کرده بود.

او همچنین گفته بود که بر اثر این انفجار، تعدادی از کارگران بر اثر استنشاق گاز دچار تنگی نفس و مسمومیت شدند که در همان محل درمان شدند.

به گفته مدیرکل مدیریت بحران استانداری سمنان با اعلام خبر تشکیل ستاد مدیریت بحران شهرستان دامغان برای پیگیری این حادثه و هماهنگی عملیات نجات گفته بود از دقایق اولیه حادثه، نیرو‌های هلال‌احمر و اورژانس در محل حاضر شدند و تلاش‌ها برای دسترسی به محبوسان ادامه دارد.

همچنین خبرگزاری‌های داخلی گزارش دادند که صولت مرتضوی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بامداد امروز دوشنبه در محل حادثه حضور پیدا کرده و ضمن گفتگو کارگران و مسئولان معدن زغال سنگ طزره دامغان موضوع علل انفجار در تونل رزمجاه معدن طزره را بررسی می‌کند‌.‌

خبرگزاری «ایسنا» نیز در ساعت ۱:۴۵ بامداد (به وقت محلی) در گزارشی از محل انفجار وضعیت ۶ کارگر معدن «طرزه» را «نامعلوم» عنوان کرد و نوشت که امدادگران هنوز موفق به بازگشایی ورودی معدن نشده‌اند و تا زمانی که ورودی بازگشایی نشود، نمی‌توان درباره وضعیت جسمانی آنها اظهار نظر کرد.

در حالی که بسیاری از خبرگزاری‌ها همچنان علت وقوع این حادثه را نامشخص و یا تجمع گاز اعلام می‌کنند، وبسایت «گسترش نیوز» درباره علت بروز این حادثه با کارگران معدن گفتگو کرده که نشان می‌دهد خالی بودن کپسول‌های آتش‌نشانی سبب شده پس از بروز انفجار کارگران حاضر در محل نتوانند اقدامات لازم را انجام دهند.

یکی از کارگران به «گسترش نیوز» گفته که عصر یکشنبه «کارگران در معدن مشغول کار بودند که گاز خود معدن منجر به انفجار شد. البته این انفجار در قسمت استخراج معدن و به عبارتی در دل کوه اتفاق افتاد.»

این کارگر گفته که «بنده در محل حادثه حضور داشتم.  کارگران  در معدن مشغول کار بودند که گاز خود معدن منجر به انفجار شد. البته این انفجار در قسمت استخراج معدن و به عبارتی در دل کوه اتفاق افتاد.»

او در پاسخ به اینکه «کپسول آتش‌نشانی به همراه کارگر بوده یا خیر؟» گفته که «کپسول‌های آتش‌نشانی معدن طزره همچنان خالی هستند بنابراین زمان وقوع حادثه کارآیی ندارند.»

این کارگر معدن درباره وضعیت بیمه کارگران معدن طزره نیز گفته که «کارگران بیمه بودند البته بیمه آنها شرکتی است.»

همچنین ‌محمد جعفر عبدالهی رئیس کل دادگستری استان سمنان پیش از ظهر امروز دوشنبه ۱۳ شهریور به مسئولان قضایی دامغان دستور داد، ضمن بازدید میدانی موقتاً به‌ منظور بررسی استانداردسازی، رعایت نکات ایمنی و بررسی علل وقوع این حادثه، از ادامه فعالیت این معدن خودداری شود.

رئیس کل دادگستری استان سمنان گفته که مسئولان قضایی در کنار دیگر نهادهای اجرایی که وظیفه مدیریت بحران در این حادثه را برعهده دارند، با بررسی ابعاد مختلف علل وقوع این حادثه، به صورت موقت از ادامه فعالیت آن معدن خودداری کنند تا پس از بررسی استانداردسازی و رعایت نکات ایمنی و همچنین شناسایی مقصرین و معرفی به مراجع قانونی تحت نظر قضایی قرار بگیرند.

رئیس کل دادگستری استان سمنان تأکید کرده که «منع فعالیت این معدن نباید به معیشت و پرداخت دستمزد نیروهای شاغل در آن لطمه وارد کند و با سرعت و دقت ایمن سازی پیگیری و مدیران مربوطه دستمزد کارگران در آن ایام را پرداخت کنند.»

پیش از این نیز ساعت ١٢ ظهر روز شنبه ١١ اردیبهشت ۱۴۰۰ در تونل شماره ۴٢ معدن بزرگ طزره، از معادن چهارگانه شرکت زغال سنگ البرز شرقی به دلیل ریزش ناگهانی سقف کارگاه، ۲ کارگر پیمانکاری شرکت به نام‌های میلاد روشنایی و سید اصغر افضلی از دامغان محبوس شدند و در نهایت پس از گذشت حدود ۱۳۰ ساعت از زمان وقوع حادثه، پیکر آن‌ها از زیر آوار خارج شد.

روستای طزره از توابع دهستان دامنکوه بخش مرکزی شهرستان دامغان در استان سمنان، دارای معادن بسیار زیاد ذغال‌سنگ است؛ حدود ۲۵ درصد ذغال سنگ کشور از معادن موجود در این روستا استخراج می‌شود.

حادثه در معادن ایران طی سال‌های گذشته آماری افزایشی داشته است که در اکثر این حوادث فرسوده بودن و کار نکردن ابزارهای ایمن‌سازی و بی‌توجهی مالکان و کارفرمایان به استانداردهای ایمنی حادثه‌آفرین بوده است. گزارشی که یک سال و نیم پیش از سوی مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران به مناسب روز جهانی ایمنی کار منتشر شد نشان می‌داد کارگران معادن سهمی ۷ درصدی در مرگ کارگران در محیط کار طی سال منتهی به اردیبهشت ۱۴۰۰ داشته‌اند که رقم قابل توجهی است.

معدن کرومیت در روستای چیل‌آباد شهرستان ارزوئیه استان کرمان نیز تیرماه گذشته دچار ریزش شد و دو کارگر جان باختند.

ریزش معدن در کرمان؛ جستجو برای یافتن دو کارگر زیر آوار مانده

بخش معدن مانند دیگر بخش‌های اقتصاد ایران، از فرسودگی و نبود سرمایه‌گذاری و اقدامات ناکارآمد دولت‌های مختلف جمهوری اسلامی دچار مشکل شده است. محمدرضا بهرامن، رئیس خانه معدن ایران حدود ۳۷ هزار دستگاه ماشین‌آلات معدنی در سامانه کاداستر ثبت شده است که نیمی از این ماشین‌آلات عمری بالای ۲۰ سال کارکرد دارند. این در حالی است که ماشین‌آلات بالای پنج سال مستهلک حساب می‌شوند و تنها ۹۰۰۰ دستگاه با عمر زیر ده سال در معاون وجود دارد.

آمارهای وزارت صمت نشان می‌دهند که از سال ۹۹ به بعد، هر دو روز تقریباً پنج معدن تعطیل شده‌اند. بر اساس این آمار در سال ۹۹ از ۱۰ هزار و ۵۰۰ معدن که پروانه بهره‌برداری داشتند، بیش از ۴۰۰۰ معدن غیرفعال بودند. اما اخیرا ­عبدالوهاب سهل‌آبادی، رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران، از تعطیلی ۶۰۰۰ معدن کوچک خبر داد. به بیان دیگر طی دو سال، ۲۰۰۰ معدن تعطیل شدند.

بخش معدن، نیاز اساسی به تأمین حدود ۲۵ هزار دستگاه ماشین‌آلات معدنی دارد. این در حالی است که با وجود آزادسازی واردات ماشین‌آلات همچنان خبری از واردات نیست. در این بین تولیدکنندگان داخلی تنها موفق به تولید ۴۰۰ دستگاه معدنی شده‌اند که برابر با ۱.۶ درصد نیاز معدن‌کاران است. از سوی دیگر ماشین‌آلاتی که در داخل کشور تولید می‌شوند پاسخگوی نیاز معادن نیستند و باید سالانه حدود ۵۰۰۰ دستگاه وارد کشور شود.

از سوی دیگر با توجه به افزایش هزینه تولید بر اثر تورم، و در نبود نهادهای نظارتی کارآمد، مالکان و پیمانکاران معادن ایمن‌سازی معادن را نادیده می‌گیرند. تجهیزات ایمنی و کنترل مداوم شرایط ایمنی معادن با سهل‌انگاری روبروست و به این دلیل غالب حوادث رخ داده در معادن طی سال‌های گذشته بر اثر فقدان ایمنی در محل کار رخ داده و جان کارگران را گرفته است.