مؤسسه بین‌المللی مطالعات صلح استکهلم (SIPRI) گزارش داد، هندوستان، عربستان سعودی، قطر، اوکراین و پاکستان به ترتیب در بالاترین رده فهرست واردات کنندگان تسلیحات از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ قرار دارند.
بر اساس این گزارش، حدود ۵۵ درصد از واردات سلاح توسط کشورهای اروپایی از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ توسط ایالات متحده تأمین شده که در مقایسه با سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ حدود ۳۵ درصد افزایش داشته است.
ماتیو جرج مدیر برنامه انتقال تسلیحات SIPRI می‌گوید «ایالات متحده نقش بین‌المللی خود را به عنوان یک تأمین کننده تسلیحات افزایش داده است که یکی از جنبه‌های مهم سیاست خارجی آن است… این روند درست در زمانی اتفاق می‌افتد که سلطه اقتصادی و ژئوپلیتیک ایالات متحده توسط قدرت‌های نوظهور به چالش کشیده شده است.»
صادرات تسلیحات فرانسه بین سال‌های بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ در مقایسه با صادرات این کشور بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ به میزان ۴۷ درصد افزایش پیدا کرده است.
در این مدت حدود ۴۲ درصد صادرات تسلیحاتی فرانسه به کشورهای آسیایی و اقیانوسیه و حدود ۳۴ درصد به کشورهای خاورمیانه اختصاص داشته است. هند بزرگترین دریافت‌کننده صادرات تسلیحات فرانسه است و ۳۰ درصد تسلیحات خود را از این کشور اروپایی تأمین کرده. افزایش صادرات تسلیحات فرانسه عمدتاً به دلیل تحویل هواپیماهای جنگی به هند، قطر و مصر بوده است.
کاتارینا جوکیچ محقق مؤسسه SIPRI می‌گوید «فرانسه از فرصت تقاضای قوی جهانی برای تقویت صنعت تسلیحات خود از طریق صادرات استفاده می‌کند. فرانسه به ویژه در فروش هواپیماهای جنگی خود در خارج از اروپا موفق بوده است.»
اما صادرات تسلیحات روسیه بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ در مقایسه با سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ تا ۵۳ درصد کاهش یافت که طی نیم قرن گذشته بی‌سابقه بوده است. روسیه تا پیش از حمله به اوکراین به ۳۱ کشور تسلیحات صادر می‌کرد، اما در سال ۲۰۲۳ تنها به ۱۲ کشور صادرات داشت. کشورهای اقیانوسیه با ۶۸ درصد بیشترین واردکننده سلاح از روسیه هستند. پس از آن هند با ۲۴ درصد و چین با ۲۱ درصد بزرگترین خریداران تسلیحات روسی‌اند.
پس از ایالات متحده آمریکا، فرانسه و روسیه، کشورهای ایتالیا (با ۸۶ درصد) و کره جنوبی (۱۲ درصد) اصلی‌ترین صادرکنندگان سلاح و مهمات بوده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد صادرات سلاح چین ۵/۳ درصد، آلمان ۱۴ درصد، بریتانیا ۱۴ درصد، اسپانیا ۳/۳ درصد و اسرائیل ۲۵ درصد کاهش یافته است.
افزایش گسترده واردات اسلحه به اروپا
بر اساس گزارش مؤسسه «سیپری» واردات تسلیحات توسط کشورهای اروپایی بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳حدود ۹۴ درصد بیشتر از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ بوده است. پس از اینکه دست‌کم ۳۰ کشور از فوریه ۲۰۲۲ تسلیحات عمده‌ای را به عنوان کمک نظامی به اوکراین ارائه کردند، اوکراین به بزرگترین واردکننده تسلیحات اروپایی بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ تبدیل شد.
در دوره اخیر، حدود ۵۵ درصد واردات تسلیحات توسط کشورهای اروپایی از آمریکا بود که در مقایسه با سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ حدود ۳۵ درصد افزایش پیدا کرد. بعد از آمریکا دو کشور آلمان و فرانسه بزرگترین تأمین‌کنندگان تسلیحات در اروپا بوده‌اند که به ترتیب ۶/۴ درصد و ۴/۶ درصد واردات را به خود اختصاص داده‌اند.
به گفته پیتر ویزمن محقق ارشد برنامه انتقال تسلیحات SIPRI طی دو سال گذشته تقاضا برای دریافت سیستم‌های دفاع هوایی در اروپا به دلیل نگرانی از حملات هوایی روسیه رو به افزایش است.
طبق گزارش «سیپرین، در حال حاضر هند به بزرگترین واردکننده تسلیحات در جهان تبدیل شده است.
برای اولین بار در ۲۵ سال گذشته، ایالات متحده بزرگترین تامین کننده تسلیحات در آسیا و اقیانوسیه بود. ایالات متحده ۳۴ درصد از واردات تسلیحات توسط کشورهای این منطقه را به خود اختصاص داده است، در حالی که روسیه ۱۹ درصد و چین ۱۳ درصد صادرات به این کشورها دارند.
واردات تسلیحات هند بین سال‌های ۲۰۱۸-۲۰۱۴ در مقایسه با ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ حدود ۴/۷ درصد افزایش یافته است. اما پاکستان نیز ۴۳ درصد واردات تسلیحات خود را افزایش داد و پنجمین واردکننده سلاح در سال‌های ۲۰۲۳-۲۰۱۹ تبدیل شد. چین تأمین‌کننده ۸۲ درصد از تسلیحات پاکستان بود.
واردات تسلیحات به ژاپن ۱۵۵ درصد و کره جنوبی ۶/۵ درصد افزایش یافته است اما واردات تسلیحات چین تا ۴۴ درصد کاهش یافت، که عمدتاً در نتیجه جایگزینی تسلیحات تولید داخلی و مونتاژ است.
سیمون ویزمان پژوهشگر ارشد انتقال تسلیحات در «سیپری» می‌گوید: «شکی وجود ندارد که سطوح بالای پایدار واردات تسلیحات توسط ژاپن و سایر متحدان و شرکای ایالات متحده در آسیا و اقیانوسیه عمدتاً ناشی از یک عامل کلیدی است: نگرانی در مورد جاه‌طلبی‌های چین. برنامه ایالات متحده آمریکا که تصوری مشابه آنها از تهدیدات چین دارد، تامین‌کننده در حال رشد برای منطقه است.»
واردات سلاح در خاورمیانه
خاورمیانه حجم بالایی از تسلیحات به ویژه از آمریکا و اروپا را وارد می‌کند. برآوردها نشان می‌دهد ۳۰ درصد صادرات تسلیحات بین‌المللی در سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ به خاورمیانه انجام شد. سه کشور خاورمیانه در بین ۱۰ واردکننده برتر در این دوره بودند: عربستان سعودی، قطر و مصر.
عربستان سعودی با دریافت ۸/۴ درصد از واردات تسلیحات جهانی در این دوره، دومین واردکننده بزرگ تسلیحات در جهان شده است. قطر واردات تسلیحات خود را تقریباً چهار برابر (۳۹۶ درصد) افزایش داده و به سومین واردکننده بزرگ سلاح در جهان در سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ تبدیل شده است.
عمده تسلیحات واردکنندگان خاورمیانه توسط ایالات متحده آمریکا تأمین شده که حدود ۵۲ درصد است؛ پس از آن فرانسه (۱۲ درصد)، ایتالیا (۱۰ درصد) و آلمان (۷/۱ درصد) بیشترین صادرات تسلیحات را به خاورمیانه داشته‌اند.
زین حسین محقق در «سیپری» می‌گوید: «با وجود کاهش واردات تسلیحات به خاورمیانه، این واردات در برخی کشورها همچنان بالاست که عمدتاً ناشی از درگیری‌ها و تنش‌های منطقه‌ای است. تسلیحات عمده وارداتی در ۱۰ سال گذشته بطور گسترده در درگیری‌های منطقه از جمله غزه، لبنان و یمن استفاده شده است. برخی کشورهای منطقه خلیج فارس حجم زیادی تسلیحات را برای استفاده علیه حوثی‌ها در یمن و مقابله با نفوذ [رژیم] ایران وارد کرده‌اند.»
