دختر کیومرث پوراحمد: پدرم خودکشی نکرده؛ خطر را حس کرده و می‌دانست چه بلایی می‌خواهد سرش بیاید

بیش از یک سال پس از درگذشت کیومرث پوراحمد نویسنده و کارگردان بنام ایران و در حالی که ادعا شده بود او خودکشی کرده، دخترش تأکید کرده پدرش خودکشی نکرده اما خطر را حس کرده بود و می‌دانست چه بلایی می‌خواهد سرش بیاید.

یک سال پیش در شانزدهم فروردین ۱۴۰۲ خبر خودکشی کیومرث پوراحمد منتشر شد. تصویری از پیکر بی‌جان او در حالی که حلق‌آویز شده بود در ویلایی در شمال ایران منتشر شد اما همان زمان آثار زخم بر روی صورت و دستان این هنرمند تردیدهایی درباره مرگ خودخواسته وی ایجاد کرد.

پگاه پوراحمد دختر کیومرث پوراحمد اردیبهشت گذشته چند روز پس از درگذشت پدرش گفته بود خودکشی او را باور ندارد. او «بدن زخمی، کبود و آسیب‌دیده‌» پدرش را مشکوک خواند و از دادن هر توضیح بیشتری در آن روزها و تا کنون خودداری کرد.

توران پوراحمد خواهر کیومرث پوراحمد، چندی پیش در نخستین سالگرد جان باختن برادرش، در بخش نظرهای یک مطلب اینستاگرامی درباره جزئیات قتل حمیدرضا روحی از جانباختگان اعتراضات جنبش ملی ۱۴۰۱ که توسط مأموران جمهوری اسلامی به قتل رسید، اعلام کرد برادرش کشته شده است.

توران پوراحمد نوشته بود «عزیز دلم… برادر من پایش به جایی گیر نکرد، ولی اول شکنجه‌اش کردند و بعد جسد بی‌جانش را به دار آویختند.»

همزمان با این اظهار نظر توران پوراحمد، تصاویری از دیدار پیشین کیومرث پوراحمد با شهبانو فرح پهلوی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. تصاویری که این کارگردان را در حالی که دستان شهبانو را به گرمی گرفته و به نشانه قدردانی بر آنها بوسه می‌زند نشان می‌دهد.

هنرمندانی که سپاسگزار شهبانوی ایران به خاطر خدمات هنری و فرهنگی وی بوده‌ و هستند

این روزها عکس‌هایی در رسانه‌های اجتماعی منتشر شده که کیومرث پوراحمد را در حالاتی صمیمانه و سپاسگزار در کنار شهبانو فرح نشان می‌دهد.
رسانه‌های داخلی نیز به این عکس‌ها که به نظر می‌رسد واقعی هستند… pic.twitter.com/5909TMeCyu

— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) April 10, 2024

مواضع انتقادی کیومرث پوراحمد در سال‌های پیش و تصاویر منتشر شده از او در دیدار با شهبانو فرح پهلوی، احتمال قتل سازمانیافته و حکومتی او را افزایش داده است.

اکنون پگاه پوراحمد در گفتگو با روزنامه «اعتماد» با اشاره به آنچه پوران پوراحمد چند روز پیش درباره کشته شدن برادرش نوشته، گفته «هرچه عمه‌ام نوشته، درست است. اما در مورد رسیدگی به پرونده و جزییاتش فعلا اصلا صحبت نخواهیم کرد تا زمان مناسب فرا برسد.»

پگاه پوراحمد گفته «ما مطمئن هستیم و می‌دانیم پدرم خودکشی نکرده است. پدرم قرار بود برای تدوین فیلم «پرونده باز است» به تهران برگردد و برای آینده برنامه داشت.»

دختر کیومرث پوراحمد گفته «پدرم اکثرا هر چند وقت یک بار از شخصی که در شمال می‌شناخت ویلا اجاره می‌کرد و به شمال می‌رفت، چون می‌خواست بنویسد و خلوت کند. معمولا هم تنها به آنجا می‌رفت؛ یعنی اولین‌بار نبود که تنها به شمال رفته بود. قرار بود به تهران برگردد، چون قرارهای مختلف داشت، اما ناگهان آن اتفاق افتاد؛ روز حادثه صاحب ویلا به آنجا رفت و با آن صحنه روبه‌رو شد و به پلیس اطلاع داد. همه خانواده هر کدام به نوع خودمان بر این موضوع تاکید داریم که پدرمان شمال نرفت که خودش را بکشد.»

او می‌گوید قبل از آنکه پدرش کشته شود قرار سفر به زاهدان را گذاشته بود: «قبل از حادثه با خواهرش و شوهرخواهرش صحبت کرده بود و قرار بود به زاهدان سفر کند. خلاصه هزار برنامه داشت و با چندین نفر قرار کاری گذاشته بود.»

پگاه پوراحمد حتی گفته پدرش کتاب‌هایی زیر چاپ در لندن داشته است: «کتاب‌هایش در مرحله چاپ بود و قرار بود نشر «مهری» که داخل لندن است کتاب‌های او را به چاپ برساند، اما ناشر نشر «مهری» آدم فرصت‌طلبی بود و ما نمی‌دانیم پدرم با این آقا قرارداد داشته یا نداشته؟ وکیلی که در ایران می‌شناختیم، توانست پیگیر این موضوع باشد. به هر حال پدرم باید در چاپ این کتاب‌ها سهیم بوده باشد، اما خب دست کسی به ناشر داخل لندن نمی‌رسد، چون ایران نیست. حتی ما تلفنی با آن ناشر صحبت کردیم و قرار بود قراردادها را برای‌مان ارسال کند، اما تا الان هیچی برای ما ارسال نکرده است.»

در سال‌های اخیر، نام این کارگردان پای بسیاری از بیانیه‌های اعتراضی هنرمندان سینما دیده می‌شد؛ از جمله اعتراض به جان‌ باختن بکتاش آبتین نویسنده زندانی، سرکوب مردم معترض خوزستان در تابستان ۱۴۰۰، اعتراض به امضای سند همکاری ایران و چین، اعتراض به سانسور ادبیات و سینما و اعتراض به زندانی‌کردن فعالان محیط زیست.

از خودکشی مشکوک کیومرث پوراحمد تا کاردآجین‌ شدن داریوش مهرجویی و همسرش تنها شش ماه فاصله است

آخرین فیلم سینمایی کیومرث پوراحمد، «پرونده باز است» نام داشت که با وجود مخالفت او با شرکت فیلم‌اش در جشنواره فیلم «فجر»  در حمایت از اعتراضات مردم، این فیلم در این جشنواره‌ی حکومتی به نمایش درآمد.

پوراحمد در واکنش به اعلام حضور این فیلم در جشنواره اعلام کرده بود «تهیه‌کننده و بعضى عوامل فیلم مایل بوده‌اند فیلم «پرونده باز است» در جشنواره باشد، اما من، نویسنده و کارگردان… با اینهمه داغى که بر دل داریم دیگر چه جشنى، چه جشنواره‌اى؟!»

وی پس از آغاز جریان خیزش انقلابی ۱۴۰۱ در اعتراض به کشتار وسیع معترضان، از حضور در نشست خبری جشنواره فیلم فجر آن سال امتناع کرد و در حساب شخصی‌اش در اینستاگرام نوشت: «چندسالیست که جشنواره فیلم فجر دیگر جشن سینمای ایران نیست که جشن دو سه ارگان خاص است. در این چند ساله جشنواره برای من، هیچ ارزش و اهمیتی نداشته، به‌خصوص در این سال خونبار و دردناک. اما مالک فیلم، تهیه‌کننده است. مثل همه جاى دنیا فقط او مى‌تواند درخواست حضور یا عدم حضور در جشنواره را داشته باشد. تهیه‌کننده و بعضى عوامل فیلم مایل بوده‌اند فیلم «پرونده باز است» در جشنواره باشد، اما من، نویسنده و کارگردان… با اینهمه داغى که بر دل داریم دیگر چه جشنى، چه جشنواره‌اى؟!»

پس از این اظهار نظر پوراحمد، روزنامه کیهان چاپ تهران در مطلبی به این هنرمند حمله کرده و او را «کارگردانی در سرازیری» نامید. کیهان تهران نوشت: «از پوراحمد خاطراتی چون «قصه‌های مجید» و سریال سرنخ داریم اما به نظر می‌رسد او با دو فیلم فارسی گل یخ و نوک برج بدجوری در سرازیری قرار گرفت و با فیلم‌هایی چون «کفش‌هایم کو»، «۵۰ قدم آخر» و «تیغ و ترمه»، فاتحه سینمایش را خواند. فیلم آخر او به نام «پرونده باز» هم هیچ حرفی برای گفتن ندارد. یک قتل ناخواسته و مسئله قصاص و شعر و شعار‌های گل درشت و غلط‌های تصویری و دادگاه باسمه‌ای و پایان لنگ در هوا.»

خالق فیلم سینمایی «شب یلدا» پیشتر در گفتگو با یک خبرنگار در مراسم یادبود علی معلم با به کار بردن عنوان «دولتمردان فاسد» برای مسئولان جمهوری اسلامی گفته بود «آنها سراپا کثافتند». این کارگردان منتقد در بخش دیگری از این گفتگو توضیح داده بود که« در نظامی که ذاتا با هنر دشمنی دارد همین است که هست، این نظام با هنر و هنرمند سر سازگاری ندارد.»

در زمان حیات کیومرث پوراحمد رمانی با عنوان «همه‌ ما شریک جرم هستیم» با نام مستعار «حمید حامد» منتشر شد که به روزهای خوش و آبادانی و عمرانی‌ در یک روستای کویری می‌پردازد که با ورود یک سرباز «سپاه‌دانش»، به همت او و یاری اهالی ده آغاز می‌شود.

وی در این کتاب، دیدگاه انتقاد آمیزش به انقلاب ۱۳۵۷ و عملکرد نظام جمهوری اسلامی را بیان کرده بود. ناشر این کتاب پس از انتشار خبر درگذشت کیومرث پوراحمد فاش کرد که نویسنده واقعی این رمان، کیومرث پوراحمد بوده است.

کیومرث پوراحمد همواره از هر تریبونی برای انتقاد به ممیزی‌های گسترده سینما و نابسامانی وضعیت فرهنگ و  هنر در جمهوری اسلامی انتقاد می‌کرد.

او در سال ۱۳۹۴ در مراسم یادبود هنرمندان درگذشته گفته بود: «ما به طرز ظالمانه‌ای پیر می‌شویم. حذف‌ها ما را دق‌مرگ می‌کند و ما را می‌میراند. ما اگر در ۹۰ سالگی هم بمیریم، جوانمرگ شده‌ایم. بیشتر مرگ و میرهای هنرمندان در میانسالی بوده، همه پیر می‌شوند و می‌میرند.»

وی در اسفند ۱۳۹۷ در اسفند ۹۷ در مراسم تشییع خشایار الوند طنزنویس و فیلمنامه نویس گفته بود «امروز روز بدی است ولی در چهل سال گذشته کدوم روز ما روز خوبی بوده؟ خشایار الوند یک منافق بوده چون مردم را می خنداند. خنده مکروه یا حرام است.»

او همچنین گفته بود «خنده یا مکروه بوده یا حرام! رقص و شادی یا مکروه بوده یا حرام! در طول ۴۰ سال ما فقط در برهه حساس کنونی بودیم و باید خفه‌خون می‌گرفتیم.»

کیومرث پوراحمد نویسنده و کارگردان سرشناس ایرانی به زندگی خود پایان داد

خبر خودکشی کیومرث پوراحمد در ۱۶ فروردین ۱۴۰۳ منتشر شد و ادعا شد او در نخستین ساعات بامداد همان روز در ویلای شخصی‌اش بندر انزلی به مرگ خودخواسته تن داده است. مجله «فیلم» به سردبیری هوشنگ گلمکانی گزارش داد که کیومرث پوراحمد «از سر افسردگی، ناامیدی، بی‌آیندگی و بیهودگی» به زندگی خود پایان داده است.

خبرگزاری «فارس» هم در خبری مدعی شده که این کارگردان «دچار عارضه عصبی بوده و اواخر عمرش نیز برای این عارضه به مصرف دارو روی آورده بود.»

در پی درگذشت کیومرث پوراحمد، مهدی فلاح میری دادستان گیلان گفته بود که «به محض دریافت گزارش، بازپرس ویژه قتل در محل حاضر شدند و با بررسی های اولیه نظر بر خودکشی این کارگردان سینما داشتند که واکاوی جزئیات، مستلزم رسیدگی دقیق قضایی است.»

مهدی فلاح میری افزوده بود که «کیومرث پوراحمد ساعت یک بامداد روز چهارشنبه مورخ ۱۴۰۲/۱/۱۶ در یکی از واحدهای دهکده ساحلی انزلی فوت کرده است.»

همچنین رسانه‌های ایران گزارش دادند که کیومرث پوراحمد پیش از خودکشی ۸ صفحه یادداشت خداحافظی نوشته که در کنار پیکر او کشف شده و هم‌اکنون در اختیار نیروی انتظامی است.

کیومرث پوراحمد متولد ۲۵ آذرماه سال ۱۳۲۸ در نجف‌آباد استان اصفهان است که کارگردانی را با مجموعه تلویزیونی «تابستان سال آینده» در سال ۱۳۶۰ خورشیدی آغاز کرد.

«تیغ و ترمه»، «کفشهایم کو؟»، «۵۰ قدم آخر»، «اتوبوس شب»، «نوک برج»، «گل یخ»، «خواهران غریب»، «به خاطر هانیه» و «بی‌بی چلچله» از فیلم‌های سینمایی این کارگردان هستند. او در تلویزیون هم سریال‌های ماندگار «قصه‌های مجید» و «سرنخ» را ساخته بود.

«قصه‌های مجید» از جمله آثار ماندگار او بود که سال ۱۳۶۹ ساخته شد. پروین‌دخت یزدانیان مادر کیومرث پوراحمد در نقش «بی‌بی» و مهدی باقربیگی در نقش پسر نوجوانی به نام «مجید» بازیگران اصلی این سریال بودند.