بلومبرگ: فروش نفت و بحران بانکی؛ اقتصاد ایران بعد از خروج ترامپ از برجام راه نجات دارد؟

پس از خروج آمریکا از برجام برای رهبران جمهوری اسلامی هیچ چیز حیاتی‎تر از نجات اقتصاد و به حداقل رساندن پیامدهای منفی و خسارت‎های ناشی از تصمیم دونالد ترامپ نیست.

پایگاه خبری بلومبرگ در گزارشی نوشته در ایران نرخ ارز در حال سقوط است، نظام بانکی شرایط بدی دارد و بازگشت فزاینده تحریم‎ها سبب خواهد شد که شرکت‎های اروپایی نتوانند در ایران سرمایه‎گذاری کنند. درآمدهای نفتی ایران کاهش خواهد یافت، خزانه دولت خالی می‎شود و حسن روحانی رییس جمهوری به مشکل روبرو خواهد شد و این در حالیست که او وعده داده بود به انزوای جمهوری اسلامی پایان دهد و اقتصاد کشور را احیا کند.

بلومبرگ به نقل از کارشناسان نوشته چند ماه آینده برای اقتصاد ایران بسیار بسیار سخت خواهد بود و اقتصاد جمهوری اسلامی دچار رکود شدید می‎شود.

وضعیت زمانی بیشتر دشوار به نظر می‌رسد که دونالد ترامپ اصرار دارد برای مذاکره با جمهوری اسلامی باید مسئله موشک‎ها و پشتیبانی رژیم از تروریسم نیز حل و فصل شود و به این ترتیب موضوع به امنیت ملی آمریکا گره خورده است. همه اینها  نکاتی است که اروپا نیز با آمریکا در آنها اتفاق نظر دارد ولی فکر می‌کند به شیوه دیگری می‌توان به این اهداف رسید.

بحران نفتی، پایان سرمایه‎گذاری خارجی، افزایش تورم

با پایان مهلت ۱۸۰ روزه‏ ترامپ به شرکت‎های خارجی برای پایان همکاری با جمهوری اسلامی بیشترین پیامدها روی فروش نفت ایران خواهد بود. ایران سومین تولیدکننده نفت اوپک است و در حال حاضر روزانه حدود ۲٫۵ میلیون بشکه نفت خام و میعانات صادر می‎کند اما بلومبرگ پیش‌بینی کرده با ادامه تحریم‎ها این میزان به ۵۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یابد.

بزرگترین خریداران نفت ایران، از جمله چین، احتمالاَ مخالف خروج ایالات متحده از برجام هستند و به دنبال راه‎هایی می‎گردند که تحریم‎های ثانویه که شامل بانک‎ها، شرکت‎های حمل و نقل، پالایشگاه‌ها، شرکت‎های بیمه و بنادر و گمرکات است به شرکت‎های آنها که وابسته به سیستم جهانی اقتصاد هستند آسیب نرساند.

آنها باید تلاش کنند تا اقتصادشان به خاطر معاملات با ایران آسیب نبیند به ویژه آنکه عموم مبادلات در سیستم جهانی با دلار انجام می‌شود و ایران با محدودیت‌های زیادی در این زمینه مواجه است.

حتی قبل از اینکه ترامپ از برجام خارج شود، ریال ایران به شدت در حال از دست دادن ارزش بود گرچه بانک مرکزی این کشور قول داده با بازار سیاه مقابله کند تا قیمت دلار کاهش یابد اما انجام این وعده موفقیت‌آمیز نبود.

اگر درآمد نفتی ایران کاهش یابد و سرمایه‌گذاری خارجی تعطیل شود، قیمت‎ انواع کالا و خدمات افزایش پیدا می‎کند.

تورم ایران در سال ۲۰۱۳ حدود ۴۰ درصد بود که به تدریج کاهش یافت و به ۱۰ درصد رسید اما نرخ ۱۲ درصدی بیکاری باعث نارضایتی‎های اجتماعی در ایران شده است و بسیاری از صاحبان کسب و کار و مشاغل گرفتار ضرر و زیان و رکود هستند.

بسیاری از مشتریان نفتی ایران در آسیا حتی پیش از خروج آمریکا از برجام ساز فاصله گرفتن از معامله با ایران را کوک می‎کردند.

بلومبرگ در گزارشی دیگر نوشته امارات یکی از مشتریان بزرگ میعانات نفتی ایران پس از خروج دونالد ترامپ از توافق اتمی و اعمال مجدد تحریم‎ها علیه جمهوری اسلامی نگرانِ ادامه‎ی واردات از ایران است.

شرکت ملی نفت امارات هر ماه حدود سه محموله میعانات (معادل بیش از ۱۰۰ هزار بشکه در روز) از ایران خریداری می‎کند و اگر با تحریم‎های آمریکا صادرات میعانات ایران محدود شود امارات برای تامین نیاز خود یا باید خطر مجازات‎های آمریکا را به جان بخرد یا برای تامین آن با کشور دیگری وارد معامله شود.

تنگنای امارات آنجا بیشتر می‎شود که با وجود تنش در روابط دیپلماتیک با قطر، این دومین صادرکننده بزرگ میعانات منطقه گرفتار دردسرهای بیشتری خواهد شد.

سیف علی فلسی مدیر شرکت ملی نفت امارات هفته گذشته از اظهار نظر در مورد برنامه این شرکت در صورت تحریم صادرات میعانات ایران خودداری کرد. وی در پاسخ به این پرسش که آیا شرکت ملی نفت امارات برنامه‌ای برای انتخاب تامین‌کنندگان جایگزین دارد، گفت: «امروز نه».

آخرین باری که آمریکا صنعت نفت ایران را هدف تحریم قرار داد، فروش نفت ایران به تمام کشورها به استثنای ۶ خریدار عمده را ممنوع ساخت. در آن زمان دوبی خرید میعانات خود از ایران را کاهش داد، اما صادرات میعانات ایران به دوبی قطع نشد، ضمن اینکه امارات بقیه نیاز خود را از قطر تامین می‌کرد.

پس از تصمیم آمریکا به خروج از برجام، بخیط الرشیدی وزیر نفت کویت گفته کشورش با تولیدکنندگان عضو و غیرعضو اوپک برای کاهش تاثیر کمبود احتمالی نفت ایران همکاری خواهد کرد. عربستان هم اعلام کرده در صورت کاهش تولید نفت اوپک با افزایش تولید نفت به بازار کمک خواهد کرد.