دستمزدهای ناچیز در کنار تورم و گرانی افسارگسیخته موجب شده تعداد فقرا در ایران به صورت تصاعدی رو به افزایش باشد. یک کارشناس اقتصادی معتقد است یک سوم مردم ایران زیر خط فقر مطلق قرار دارند.
قیمت ارز و طلا در هفته جاری رکورد زد؛ دلار به کانال ۲۷ هزار تومان رفته و قیمت هر سکه طلا به بیش از ۱۳ میلیون تومان رسیده است. با گرانی ارز و طلا در شرایطی موجی از افزایش قیمت‌ها در دیگر بازارها آغاز می‌شود که در حال حاضر نیز قیمت انواع کالاها در ایران به شدت بالاست.
افزایش قیمت حتی شامل کالاهای به شدت پر مصرف غذایی که قوت غالب اقشار ضعیف و کم‌درآمد است نیز شده و قیمت اقلامی چون پنیر و تخم مرغ و ماست با افزایش قابل توجهی روبروست.
امانقلیچ شادمهر نماینده گنبد کاووس در مجلس شورای اسلامی روز چهارشنبه ۲۶ شهریورماه با انتقاد از گرانی کالاها در کشور گفت که «امروز بجای تبعیض دیگر از فقر می‌ترسیم بالاخص از این پدیده که برخی از مردم ارتزاقشان را از زباله‌های شهر می‌جویند. امروز از تکدی‌گری کودکان کار خیابانی، از تن‌فروشی به دیگر آسیب‌های اجتماعی می‌ترسیم.»
این نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه «این روزها مردم زیر چرخ گرانی و تورم در حال لِه شدن هستند» گفت که «مردم سر سفره‌هایشان نان خشک را با خورشت ریزگرد و ماسه‌های باد آورده می‌خورند، دامداری عملاً نابود شده است، کشاورزی دیگر رمقی نمانده است.»
حسین راغفر اقتصاددان نیز گفته که میزان فقر مطلق در ایران بین ۲۵ تا ۳۲ درصد است. راغفر گفته که «در هفت سال گذشته شدت فقر افزایش پیدا کرده، ضمن اینکه نابرابری نیز افزایش داشته است.»
حسین راغفر با اشاره به اینکه فقر از سال ۶۳ با روند ملایمی کمتر می‌شد، اما از سال ۸۴ با آغاز به کار دولت فعلی تا کنون، میزان فقر و نابرابری افزایش یافته است گفت: «هرچند که از سوی دولت آمار شفافی در مورد خط فقر و ضریب جینی تا کنون اعلام نشده است، اما فضای موجود نشان از رشد نابرابری و گسترش فقر دارد و بر اساس محاسبات صورت گرفته از سوی محافل غیردولتی، میزان فقر مطلق در ایران بین ۲۵ تا ۳۲ درصد است.»
این استاد دانشگاه شرایط فعلی یعنی فقیرتر شدن قشر متوسط جامعه را نتیجه شکست سیاست‌های دولت دانسته و گفته است: «اگر به دید یک خارجی نگاه کنیم، وجود این جوان‌ها در مملکتی که روی اقیانوس‌های گاز و نفت نشسته تنها محصول سیاست‌های غلط دولت‌هاست.»
وحید شقاقی شهری اقتصاددان و تحلیلگر مسائل اقتصادی نیز معتقد است حمایت از فقرا در ایران نیازمند اصلاح سه نظام کلیدی است.
از دید این اقتصاددان در ایران شناسایی درستی از دهک‌های درآمدی وجود ندارد و در نخستین گام کشور نیازمند بانک اطلاعاتی درستی از وضعیت معیشت و ثروت خانوارها است تا بر اساس آن منابع را بین گروه‌های درآمدی تقسیم شود.
وحید شقاقی شهری در توضیح دومین عرصه کلیدی که باید فکر عملی و اساسی برایش کرد گفته که «بدیهی است در نبود بانک اطلاعاتی، گروه‌هایی که نیازمند نیستند از یارانه‌های حمایتی دولت منتفع می‌شوند و گروه‌های نیازمند کنار گذاشته می‌شوند. بنابراین دولت باید بتواند منابع راکد و بلااستفاده خود را مولد و منابع حاصل از آن را صرف حمایت از دهک‌های کم‌درآمد کند.»
او اصلاح در سیاست ارزی را نیز سومین نظام کلیدی دانسته و گفته است: «دولت باید اصلاحاتی را در رابطه با سیاست ارز ۴۲۰۰ تومان انجام دهد. دولت و مجلس می‌توانند ارز ۴۲۰۰ تومانی را در قالب کالابرگ و کارت‌های اعتباری برای کالاهای ضروری توزیع کنند تا گروه‌های کم‌درآمد بتوانند اقلام ضروری را به قیمت ارز ۴۲۰۰ تومانی خریداری کنند. این موضوع موجب می‌شود این سیاست به جامعه هدف اصابت کند. دولت دو سال است که ارز ترجیحی برای کالاهای اساسی تخصیص می‌دهد اما این ارز هیچ‌گاه به جامعه هدف اصابت نکرده و بخش زیادی از منابع ارزی کشور هدر رفته است. بنابراین اصلاح سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی نیز می‌تواند در دستور کار قرار گیرد تا برنامه‌های دولت برای حمایت از مردم به نتیجه برسد.»
بنابراین دولت در اولین گام باید این سه نظام کلیدی اقتصاد را از وضعیت کنونی به سود دهک‌های کم‌درآمد هدایت کند. برای مثال دولت و مجلس می‌توانند با فوریت، سه پایه مالیاتی مهم از جمله مالیات بر ثروت، مالیات بر مجموع درآمد خانوار و مالیات بر عایدی سرمایه را تصویب کنند تا منابع حاصل از آن صرف بازتوزیع ثروت به نفع بهبود معیشت جامعه شود. تنها در این شرایط است که می‌توان در خصوص تحقق برنامه‌های دولت برای حمایت از گروه‌های کم‌درآمد ابراز امیدواری کرد.
«فقیرتر شدن قشر متوسط جامعه»
تصحیح: فقیرتر کردن قشر متوسط جامعه
انقلابها همیشه از طبقه متوسط جامعه برمی‌خیزند. «فقیرتر کردن قشر متوسط جامعه» استراتژی رژیم برای جلوگیری از انقلاب و فروپاشی رژیم است.