مردم ارومیه و تبریز در اعتراض به خشک شدن دریاچه ارومیه در خیابان‌ها دست به اعتراض زده‌اند. منابع حقوق بشری می‌گویند، تعدادی از فعالان مدنی و محیط زیست در استان‌های آذربایجان شرقی و غربی بازداشت شده‌اند.
در پی صدور اطلاعیه‌ای از سوی فعالان مدنی و محیط زیست این دو استان، روز شنبه ٢۵ تیرماه شماری از معترضان به خشک شدن دریاچه ارومیه که ناشی از عملکرد و دست‌درازی و سوء مدیریت منابع طبیعی توسط حکومت جمهوری اسلامی است، به خیابان‌ها آمدند.
این تجمع‌ها که در ارومیه و تبریز برگزار شده، پس از صدور فراخوان‌هایی از سوی معترضان بوده که نسبت به وضعیت بد معیشت و تخریب عمدی محیط زیست خواستار تجمعات اعتراضی شهروندان شده بودند.
🟡مردم در اعتراض به مرگ تدریجی #دریاچه_ارومیه:
ارومیه گُلی جان وِریر، مجلس اُنون قَتلینه فرمان وِریر
دریاچه ارومیه جان می‌دهد، مجلس فرمان قتلش را می‌دهد#نظام_ناکارآمد #محیط_زیست #دریاچه_ارومیه #بحران_آب#سوء_مدیریت_منابع_آب#برای_ایران #ForIran #IranProtests2022#No2IRI pic.twitter.com/Y2dp8bmi0N— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) July 16, 2022
در هفته‌ی گذشته نیز شماری از فعالان مدنی و کنشگران محیط زیست استان آذربایجان غربی با صدور بیانیه‌ای هشدار دادند که اگر مسئولان اقدامی برای احیای «نگین آبی آذربایجان» نکنند و صدای بیانیه‌ها و هشتگ‌ها شنیده نشود، در «کف خیابان‌ها صدای تظلم‌خواهی‌اش را به گوش جهانیان خواهد رساند».
شنبه ۱۸ تیرماه کمپین حمایت از دریاچه ارومیه در شبکه‌های اجتماعی راه‌اندازی شد و کاربران توئیتر با استفاده از هشتگ‌های دریاچه ارومیه، اورمو گولو و SaveUrmiaLake با انتشار تصاویر و ویدئوهایی از این دریاچه، در مورد وضعیت رو به مرگ این دریاچه هشدار دادند و خواستار توجه مسئولان شدند.
همچنین گزارش شد که در سطح شهرهای ارومیه، نقده، خوی، میاندوآب، تبریز و تکاب نیز دیوارنویسی‌های اعتراضی با مضمون دریاچه ارومیه و بی‌توجهی حکومت و مقامات مسئول به آن انجام شده است.
حالا صدها نفر از معترضان به خشک شدن دریاچه ارومیه به خیابان‌ها ریختند و طبق اطلاعات نشریافته در شبکه‌های اجتماعی در تبریز نیز شماری توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده‌اند.
اعتراض مردم آذربایجان برای خشکاندن دریاچه ارومیه
۲۵ تیر #دریاچه_ارومیه #احیای_دریاچه_ارومیه pic.twitter.com/gfzjt9Rw2u
— Hassan Ronaghi (@HassanRonaghi) July 16, 2022
خبرگزاری «فارس» وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز در گزارشی نوشت که چند ده نفر از مردم عصر دیروز در دو شهر آذربایجان غربی، نقده و ارومیه، به عدم توجه مسئولان به خشکیدن دریاچه ارومیه اعتراض کردند و از جمله در تقاطع خیابان‌های «خمینی و عطایی» ارومیه اجتماع کرده‌اند و شماری نیز بازداشت شده‌اند.
این خبرگزاری همچنین بازداشت شماری از معترضان توسط نیروی انتظامی را تأیید کرده و نوشته که دستگیرشدگان «قصد تخریب اموال عمومی و برهم زدن امنیت مردم را داشتند».
خبرگزاری «فارس» در ادامه نوشته است که گزارش‌هایی نیز از تجمع محدود در شهر نقده آذربایجان غربی مخابره شده است گرچه شهرهای دیگر این استان همچون میاندوآب و خوی عصر آرامی را سپری کردند.
«فارس» همچنین نوشته است، معترضان شعارهای «دریاچه ارومیه جان می‌دهد، مجلس به قتل آن فرمان می‌دهد» و «آذربایجان بیدار است، دریاچه ارومیه تشنه است» سر داده‌اند.
یک منبع مطلع به #حقوق_بشر در #ایران گفت:"#بازداشت #رضا_اعتباری_راد، #حمید_اکبرزاده و برادر او #رضا_اکبرزاده در خیابان امام خمینی #ارومیه و در جریان #تجمع_اعتراضی که به علت خشک شدن #دریاچه_ارومیه برگزار شده بود صورت گرفت."
— حقوق بشر در ایران (@humanrightsir1) July 17, 2022
بر اساس آخرین گزارش‌ها، بیش از ١۵ نفر در شهرهای تبریز و ارومیه دستگیر شده‌اند. توئیتر «حقوق بشر در ایران» به نقل از یک منبع مطلع، از بازداشت ابراهیم آذراغلو فعال مدنی ساکن تبریز، حمید اکبرزاده، رضا اعتباری‌راد و رضا اکبرزاده فعالان مدنی ساکن ارومیه توسط نیروهای امنیتی خبر داده که در جریان تجمع اعتراضی به خشک شدن دریاچه ارومیه صورت گرفته است.
مسئله #دریاچه_ارومیه یک موضوع کشوری یا حتی جهانی است. حکومت حتمن همه تلاشش را در سرکوب هر گونه اعتراض و تجمعی برای نجات این دریاچه به کار خواهد بست.یک فرد سپاهی را بگذارند استاندار اذربایجان شرقی و یک به قول خودش نخبه امنیتی را بگذارند استاندار اذربایجان غربی و بعد در این۱⃣
— Azam Bahrami (@AzamBahrami) July 17, 2022
اعظم بهرامی کارشناس محیط زیست در توئیتر با اشاره به سرکوب تجمع‌کنندگان برای نجات دریاچه ارومیه نوشت: «مسئله #دریاچه_ارومیه یک موضوع کشوری یا حتی جهانی است. حکومت حتما همه تلاشش را در سرکوب هرگونه اعتراض و تجمعی برای نجات این دریاچه به کار خواهد بست. یک فرد سپاهی را بگذارند استاندار آذربایجان شرقی و یک به قول خودش نخبه امنیتی را بگذارند استاندار آذربایجان غربی و بعد در این، شرایط بحرانی بجای برنامه‌ریزی و طرح‌های دو فوریتی یا حداقل ادامه همان تعهدات ستاد نجات دریاچه ارومیه جلسه بگذارند با پدافند غیرعامل که یک نهاد کاملا نظامی است برای “جلوگیری از وقوع بحران‌های شهری” یعنی قرار است وضعیت دریاچه این بماند و صدای مطالبه‌گران و معترضان خفه شود.»
امردادماه پارسال نیز عده‌ای از مردم در تبریز در اعتراض به وضعیت دریاچه ارومیه و فشار و سرکوب شهروندان در این مناطق دست به تجمع زده بودند. این اعتراض‌ها با دخالت نیروهای ضدشورش روبرو شد و شماری نیز توسط وزارت اطلاعات احضار شدند.
اینهمه در حالیست که نمایندگان مجلس شورای اسلامی به تازگی به طرح تحقیق و تفحص از عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه در زمینه‌های اثرگذاری اجرایی و مالی رأی مثبت داده‌اند.
https://twitter.com/mansoursohrabi1/status/1548245954435854336
طبق آخرین اعلام‌ها، ۹۵ درصد دریاچه ارومیه به عنوان «ذخیره‌گاه زیست‌کره» خشک شده است. عمده کارشناسان محیط‌زیست معتقدند، دیگر امیدی به بازگشت آن وجود ندارد و با اجرای پروژه انتقال آب، مدیریت مصرف آب و کاهش میزان کشاورزی یعنی در بهترین حالت، فقط ۴۰درصد دریاچه قابل بازگشت است.
در حوضه دریاچه ارومیه، طرح‌های آبیاری و حدود ۴۰ سد وجود دارد. این دریاچه منبع آب توسعه کشاورزی و همچنین تأمین‌کننده آب میلیون‌ها شهروند است. کاهش آب دریاچه باعث شده تا کشاورزان دست به پمپاژ بیشتر آب‌های زیرزمینی بزنند و دریاچه بیشتر تخلیه شود و دریاچه را به منبع انتقال ریزگردها و شن و نمک تبدیل کند.
ستاد احیای دریاچه ارومیه که در دولت حسن روحانی برای یک دوره ۱۰ ساله هدف‌گذاری شد، بر احیای دریاچه از طریق اصلاح کشاورزی متمرکز بود که گفته می‌شود حدود ۸۵درصد آب ارومیه را مصرف می‌کند.
این ستاد با هدف کاهش ۴۰درصدی مصرف آب و اصلاح روش‌های آبیاری و تغییر محصولات آب‌بر کشاورزی اجرا شد ولی در طول ۷ سال فعالیت، هنوز زیرساخت‌های مورد نیاز آن به پایان نرسیده است. از سوی مقامات ادعا شده است که حفر تونل زاب به طول ۳۵ کیلومتر به پایان رسیده که آب را از حوضه زاب کوچک به دریاچه ارومیه منتقل می‌کند. سایر طرح‌های مهندسی، مانند احداث تاسیسات مدرن‌تر فاضلاب نیز در حال اجراست.
علیرضا منادی نماینده مجلس شورای اسلامی هفته پیش از انتقال پساب تصفیه شده فاضلاب تبریز به دریاچه ارومیه تا ۲ هفته آینده خبر داد که با اجرای لوله‌گذاری، ۱۲۵ میلیون مترمکعب پساب تصفیه شده به این دریاچه انتقال می‌دهد. به گفته‌ی او، تا ۲ هفته آینده ۱۰ کیلومتر از این لوله‌گذاری اجرا خواهد شد.
اختلاف نظر بر سر راهکارهای زنده نگه‌داشتن دریاچه ارومیه در بین کارشناسان نیز وجود دارد. برخی معتقدند، اجرای طرح‌های احیا و انتقال آب فاضلاب تنها در راستای دریافت دوباره بودجه‌های هنگفت به سود مافیای آب است و برای ارومیه آب نمی‌آورد. عده‌ای اما مخالفند و می‌گویند، برای بازگرداندن حتی ۴۰درصد ارومیه باید تمام توان را به کار بست.
