عضو هیئت مدیره اتحادیه کسب و کارهای مجازی با اشاره به نگاه بسیار هوشمندانه امارات نسبت به فناوری‌ها و تکنولوژی‌هایی روز و ترند شده، از آغاز شمارش معکوس سرازیرشدن نیروی کار جوان و نخبه در کشور به سمت کشورهایی همچون امارات خبر داده است.
رضا الفت نسب عضو هیئت مدیره اتحادیه کسب و کارهای مجازی امروز شنبه ۱۱ شهریور ۱۴۰۲ در گفتگو با وبسایت «اقتصاد ۲۴» درباره وضعیت استارتاپ‌های ایرانی گفته که امارات نگاه بسیار هوشمندانه‌ای نسبت به فناوری‌ها و تکنولوژی‌هایی روز و ترند شده دارد؛ بنابراین طرح‌های مختلفی ازجمله ویزای استارتاپی و… را دیده و بسیار هوشمندانه هم عمل می‌کند.
این فعال صنفی افزوده که «حمایت‌های امارات از استارتاپ‌ها و نیروی نخبه قابل قیاس با ایران نیست. این در حالیست که امارات کمبود نیروی نخبه دارد، در حالی که ایران ظرفیت‌های انسانی و نخبگانی دارد که می‌توانند به کشور کمک کنند.»
رضا الفت نسب با بیان اینکه اگر اوضاع کشور اینطور نبود نخبگان ایرانی در دنیا سرآمد بودند، گفته که «امروز باید بیش از همیشه احساس خطر کنیم، زیرا ظرفیت‌هایی که در امارات برای نخبگان و استارتاپ‌ها ایجاد شده، در مقابلِ نبود سرمایه، تحریم‌ها، تنش‌های مختلف صاحبان کسب و کار در ایران با بخش‌های مختلف دولت و… موجب تشدید مهاجرت ایرانیان به این کشور عربی خواهد شد.»
به گفته این فعال صنفی شرایط و بسترهای آغاز فعالیت در کشورهایی چون امارات به حدی فراهم است که به گفته رضا الفت نسب «فرصت برای استارتاپ‌ها و نخبگان در همین یک قدمی ایران مهیاست تا طرح‌های خود را به امارات ببرند و استارتاپ خود را راه اندازی کنند یا در شرکت‌های آنجا مشغول به کار شوند.»
در ایران برعکس، مشکلات زیادی پیش روی فعالیت استارتاپ‌ها وجود دارد؛ از قوانین سختگیرانه و رکود تورمی تا به گفته رضا الفت نسب، پاشنه آشیلی به نام «اینترنت»!
عضو هیئت مدیره اتحادیه کسب و کارهای مجازی هشدار داده که «کسب و کارهای اینترنتی و استارتاپ‌ها با موضوع «اینترنت» چالش اساسی دارند. اینترنت در ایران موضوعی است که امنیتی، سیاسی و اجتماعی شده و محدودیت دارد. الان فضا، فضایی است که اگر حواسمان نباشد جوانانمان به راحتی به کشورهای همسایه مهاجرت می‌کنند.»
او همچنین تأکید کرده که «درآمد بهتر، ویزا‌های طلایی و فضای بهتر، نبود مشکل تحریم و… همه مشوق‌های نخبگان و متخصصان ایرانی برای مهاجرت به سمت کشورهایی مثل امارات است؛ توصیه من مهاجرت نیست؛ اما در پاسخ به این سوال که «متخصصان بمانند یا بروند؟» تنها می‌توانم سکوت کنم.»
قطع و محدودسازی اینترنت سال‌هاست در دستور کار جمهوری اسلامی قرار دارد اما از شهریور سال گذشته و با آغاز اعتراضات جنبش ملّی، قطع و فیلترینگ بی‌سابقه اینترنت آغاز و همچنان به اشکال مختلف ادامه دارد. این روند سرکوبگرانه خسارات زیادی به کسب‌وکارهای اینترنتی و استارتاپ‌ها وارد کرد.
گزارش تکاندهنده انجمن تجارت الکترونیک ایران از وضعیت اینترنت کشور
انجمن تجارت الکترونیک تهران تیرماه امسال در گزارشی تحلیلی از اختلالات، محدودیت‌ها و سرعت اینترنت در ایران نوشت که رکود گسترده و تعطیلی چشمگیر شرکت‌های فناوری و مهاجرت متخصصان فناوری و انتقال استارتاپ‌ها به کشورهای همسایه به خاطر کیفیت اینترنت رخ داده است. این انجمن معتقد است وضعیت رو به افول اینترنت در ایران علاوه بر ایجاد مشکلات فنی، باعث ناامیدی گسترده متخصصان فناوری شده است.
بر اساس این گزارش کیفیت اینترنت در ایران در وضعیت «بحرانی» گزارش شده و آمده که اینترنت ایران در بین ۱۰۰ کشور با بیشترین تولید ناخالص ملی، ایران پس از میانمار دومین اینترنت پراختلال و پس از چین، دومین اینترنت محدود دنیا را دارد. این گزارش همچنین تأکید کرده که اینترنت ایران جزو ۵ اینترنت کُند جهان است.
بررسی‌های این انجمن روی دامنه‌ها و آی‌پی‌های لیسـت خاکستری که اکثریت اینترنت را شامل می‌شوند نشان می‌دهد تجهیزات حاکمیتی با ایجاد اختلال عمدی باعث می‌شوند تا ۵۰ درصد داده‌های ارسالی به این مقاصد با مشکل مواجه شوند. این انجمن اعلام کرده این موضوع دلیل اصلی محسوس و مورد اعتراض شدید این روزهای کاربران در استفاده از اینترنت است.
این گزارش افزوده که علاوه بر ۴۵ وبسایتی که حداقل در نصف موارد در دسترس نبودند، ۱۴ وبسایت اختلالی بین ۱۰ تا ۵۰ درصدی را از خود نشان دادند.
انجمن تجارت الکترونیک تهران دلیل اصلی اختلالات حاکم در اینترنت را سیاست جدید و غلط فیلترنگ هوشمند اجرا شده توسط وزارت ارتباطات عنوان کرده است. این انجمن دقیقاً گفته که بر اساس بررسی آنها در حال حاضر هر نوع ترافیک اینترنتی در صورتی که به صورت موردی و از سمت نهادهای مسئولِ مجاز «وایت لیست» نشده باشد، به صورت خودکار دچار اختلال می‌شود.
۷۷۳ میلیون دلار خسارت ناشی از قطع اینترنت در ایران طی یک سال!
شرکت «Top10Vpn» که در زمینه آزمایش و بررسی خدمات VPN فعالیت دارد نیز اسفندماه گذشته و هفت ماه پس از آغاز اعتراضات و قطع و سانسور گسترده اینترنت در کشور، گزارشی از زیان وارد شده به کسب و کارها منتشر کرد.
بر اساس این گزارش در سال ۲۰۲۲ ایران در کنار روسیه و قزاقستان بیشترین خسارت‌های اقتصادی ناشی از محدودیت‌های اینترنتی توسط دولت‌های مستقر را متحمل شده‌اند.
گزارش «Top10Vpn» تأکید کرده بود که ایران در رتبه دوم رده‌بندی کشورهایی با بیشترین خسارت اقتصادی ناشی از محدود ساختن حکومتیِ اینترنت قرار دارد. رقم خسارت ناشی از فیلترینگ و قطع اینترنت در ایران ۷۷۳ میلیون دلار برآورد شده و تأکید شده است که محدود ساختن اینترنت زندگی ۷۲ میلیون کاربر ساکن ایران را به اشکال مختلف متأثر کرده است.
در این گزارش آمده که فیلترینگ اینستاگرام و واتس‌اپ از ابتدای مهرماه سال ۱۴۰۱ تقاضا برای VPN از سوی کاربران ایرانی را بیش از سه هزار درصد افزایش داده است. این شرکت جمع تعطیلی شبکه‌های اجتماعی در ایران طی سال ۲۰۲۲ را حدود ۴۸۶۳ ساعت برآورد کرده است.
«نت‌بلاکس» که قطع و اختلال در اینترنت را رصد می‌کند خسارت ناشی از قطع اینترنت در ایران ظرف شش روز در اواخر آبان و همزمان با یکی از اوج‌های اعتراضات خیابانی را بیش از ۳۶۷ میلیون دلار برآورد کرده بود.
بهمن‌ماه سال گذشته نیز «پایگاه داده‌های باز ایران» در گزارشی تحقیقی اعلام کرد که مجموع خسارات وارده بر اقتصاد ایران به دلیل اختلال در اینترنت تا پایان دیماه بالغ بر ۲۶۲/۵ هزار میلیارد تومان ارزیابی می‌شود.
در این گزارش آمده بود که خسارت‌های اقتصادی بر مبنای همین ارزیابی یعنی میانگین ماهانه ۷۵ هزار میلیارد تومان در دو ماه نخست را می‌توان در سه سناریوی مختلف برای ماه‌های آذر و دی نیز محاسبه کرد. در سناریوی خوش‌بینانه اگر روند خسارات وارده بر اقتصاد ایران با ضریب ۲۵ درصدی در ماه‌های آذر و دی ادامه پیدا کرده باشد، مجموع زیان تا پایان دی حدود ۱۸۷/۵ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود. در سناریوی میانه با فرض تداوم زیان‌ها با ضریب ۵۰ درصدی مجموع خسارات بر اقتصاد ایران تا پایان دیماه از محل اختلال و اعمال محدودیت بر اینترنت، در حدود ۲۲۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود. در سناریوی سختگیرانه و با فرض اینکه اختلال‌ها در دو ماه آذر و دی، ۷۵ درصد خسارات میانگین ۲ ماه نخست را تداوم بخشیده باشد، مجموع خسارات وارده بر اقتصاد ایران تا پایان دی بالغ بر ۲۶۲/۵ هزار میلیارد تومان می‌شود.
گزارش‌ها از ناامیدی فعالان کسب و کارهای مجازی برای ادامه فعالیت در ایران و تصمیم به مهاجرت برخی از آنها حکایت دارد. در آنسو بسیاری از کشورها با آغوش باز و ارائه بسته‌های تشویقی از کارآفرینان و ایده‌پردازان کسب و کارهای اینترنتی استقبال می‌کنند. در اطراف ایران نیز کشورهایی چون ترکیه، امارات و قطر بر توسعه کسب و کارهای اینترنتی و جذب نخبه‌ها و کارآفرینان این حوزه سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
در مقابل مقامات جمهوری اسلامی که گویی در دنیایی موازی سیر می‌کنند، در حالیکه فعالان داخلی به دنبال فرار از ایران برای نجات ایده‌ها و کسب‌وکارهایشان هستند، سرمایه‌گذاران را به سرمایه‌گذاری در بخش تکنولوژی ایران دعوت می‌کنند.
محمدامین آقامیری معاون فناوری وزارت ارتباطات جمهوری اسلامی در نمایشگاه جیتکس ۲۰۲۲ به عنوان بزرگترین رویداد فناوری که مهرماه سال گذشته و در اوج محدودیت‌های اینترنتی درون کشور، در دوبی برگزار شد از سرمایه‌گذاران سایر کشورها برای سرمایه‌گذاری در ایران دعوت کرده و ایران را دارای فرصت‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاری دانسته است!
این مقام مسئول در سخنانی غیرواقعی، در کنار شرکت های خارجی کوچک و مستقل، صاحبان کسب و کارهای اکوسیستم استارتاپی ایران را مخاطب قرار داده و با توجه به انحصار ایجاد شده از تحریم ها و عدم فعالیت رقبای خارجی به فعالان داخلی اعلام کرده که این فضا برای رسیدن آنها به یک بازار ۸۰ میلیون نفری و قابلیت صادرات محصولات‌شان در پی همکاری با شرکت های مستقل خارجی، فراهم است! او گفته نه تنها از حمایت‌های ویژه دولتی در این مسیر بهره‌مند می‌شوند بلکه با کمک‌های وزارتخانه‌ای، امکان توسعه بین‌المللی برای این کنسرسیوم‌های بین‌المللی هم قابل توسعه است!
