سال تحصیلی جدید برای ۱۶ میلیون دانش‌آموز مانند سال‌های گذشته با مشکل کمبود کلاس‌های درس و فضای آموزشی آغاز شد.
روزنامه «هم‌میهن» به نقل از شهریار حیدری، نماینده قصرشیرین، سرپل ذهاب و گیلانغرب در مجلس شورای اسلامی نوشت: «بعد از زلزله سال ۹۶ در کرمانشاه، هنوز بسیاری از مدارس بازسازی نشده و در بسیاری از روستاها دانش‌آموزان در کانکس درس می‌خوانند. یعنی پس از گذشت ۶ سال از زلزله، هنوز بسیاری از دانش‌آموزان مجبورند در سوله، کانکس، کانتینر و در دمای منفی ۱۵ تا مثبت ۵۰ درجه سانتی‌گراد درس بخوانند.»
بسیاری از معلمان و دانش‌آموزان ایرانی هر سال با آغاز سال تحصیلی شاهد وضعیت رقت‌بار صدها کلاس درس با دیوار‌های خشتی ترک خورده، سقف‌های نمور و مدرسه‌های کپری در جای جای کشور هستند.
در خردادماه ۱۴۰۱ وزیر آموزش و پرورش گفته بود که ۱۲ هزار مدرسه خشتی، کپری و کانکسی وجود دارد که عمدتا در استان‌های غربی و جنوبی قرار دارند و برای جمع‌آوری‌شان ۲ هزار میلیارد تومان بودجه تخصیص داده شده است. وعده‌های جمع‌آوری این مدارس را ولی هربار دولتی به دولت بعد از خود می‌سپارد. در این میان، در سیل‌های تابستانی سال گذشته با اینکه مدرسه‌ای تخریب نشده ولی ۵۶۹ مدرسه آسیب دیده بودند و نیاز به بازسازی داشتند.
بر اساس آمارهای اعلام شده تقریبا ۱۹ درصد از مدارس کشور نیاز به تخریب، بازسازی و مقاوم‌سازی دارند و درواقع ۱۰۴ هزار کلاس درس در حال حاضر غیراستاندارد هستند.
اینهمه درحالیست که فرسوده یا غیراستاندارد بودن مدارس و کلاس‌های درس تا کنون بارها حادثه آفریده و شماری از دانش‌آموزان جان خود را از دست داده یا مجروح و معلول شده‌اند.
هرچند کمبود کلاس درس در مناطق دورافتاده و استان‌هایی چون سیستان و بلوچستان بیشتر است اما حتی در کلانشهرها و استان‌های مرکزی کشور هم جمهوری اسلامی نتوانسته کمبود کلاس درس را برطرف کند. از جمله دانش‌آموزان در منطقه دشتیاری استان سیستان و بلوچستان که دارای خطرناک‌ترین جاده‌های کشور است برای رسیدن به کلاس درس از بین گاندو ها، رودخانه ها و جاده های خطرناک عبور می کنند.
کودکان این روستاها در تلاش برای رسیدن به مدرسه، چاره‌ای جز عبور از بخش‌های کم‌عمق رودخانه ندارند؛ همانجایی که اغلب سرویس مدارس، یعنی وانت‌های قدیمی بی‌جان نیز توانایی عبور از آنها را با این حجم از سرنشین ندارند.
در ارتباط با نوسازی مدارس، قاسم ساعدی نماینده مردم دشت آزادگان و هویزه در مهرماه امسال گفته بود: «بسیاری از مدارس خوزستان در شرایط مطلوبی قرار ندارند و از ابتدایی‌ترین امکانات آموزشی محروم هستند.دانش‌آموزان در برخی از مدارس از داشتن نیمکت محروم هستند و بر روی موکت درس می‌خوانند.»
چندی پیش روزنامه «شرق» در گزارشی از کمبود مدرسه و تاثیر آن بر میزان ترک تحصیل کودکان روستاهای دیشموک در کهگیلویه و بویراحمد به دلیل فقر مالی خبر داده بود.
خبرگزاری «ایلنا» نیز در ۲۶ شهریورماه از ترک تحصیل دانش‌آموزان استان کهگیلویه و بویراحمد به دلیل فقر مالی خبر داده و نوشته بود: «۳۷۰۰ توان خرید کتاب درسی و شرایط لازم برای آماده شدن در کلاس‌های درسی جدید خود را ندارند.»
در همین ارتباط چندی پیش ویدئویی در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌داد والدین دانش‌آموزان یک مدرسه ابتدایی در بخش طارم استان قزوین در روز اول مهر ۱۴۰۲ به شرایط بد ساختمان مدرسه اعتراض کرده و نگذاشته بودند که بچه‌هایشان وارد این «مدرسه» شوند.
خرابه ای به اسم مدرسه؟!
این ویدئو که در فضای مجازی منتشر شده نشان می‌دهد که والدین دانش آموزان یک مدرسه ابتدایی در بخش طارم استان قزوین در روز اول مهر ۱۴۰۲ به شرایط بد ساختمان مدرسه اعتراض کرده و نگذاشته‌اند که بچه‌هایشان وارد این «مدرسه» شوند.#اول_مهر pic.twitter.com/ykVxkvadB6
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) September 24, 2023
جدا از مشکلات مرتبط به نوسازی مدارس فرسوده و وجود صداها کپر و کانکس برای تحصیل دانش‌آموزان در سال تحصیلی جاری بازماندن ۴ میلیون دانش‌آموز از تحصیل نیز یکی دیگر از مشکلات آموزش و پرورش در سال تحصیلی جدید اعلام شده است. از سوی دیگر همچنان هزاران کلاس بدون معلم هستند و مدیران و معاونان به دلیل کمبود معلم در کلاس‌های درس حاضر می‌شوند.
در همین ارتباط محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی در ۱۹ مهرماه ادعا کرد:«از ۲۳ هزار کلاس درسی که در آغاز سال تحصیلی با مشکل کمبود معلم مواجه بودند، امروز کمتر از سه هزار کلاس درس با این مشکل مواجه هستند.»
بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی حمیدرضا خان محمدی در مجموع ۳۰ درصد از ۱۰۴ هزار کلاس درس موجود در کشور نیاز به تخریب، بازسازی، نوسازی و یا مقاوم‌سازی دارد.
مدرسه «هوشمند» در جمهوری اسلامی!
شهرستان پرند رباط کریم
چهارمین هفته مهر ۱۴۰۲#نظام_ناکارآمد pic.twitter.com/2m7H27nYGQ
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) October 16, 2023
هرچند پیشتر گزارش‌هایی درباره نیاز هزاران کلاس درس در کشور به بازسازی و نوسازی و مقاوم‌سازی منتشر شده بود اما «فرونشست زمین» در محدوده شهری علت تازه‌ای برای تخلیه مدارس شده است.
رضا مرتضوی استاندار اصفهان اردیبهشت ۱۴۰۱ از تخلیه یکصد مدرسه در این استان به دلیل فرونشست زمین خبر داده بود.
مجید عبداللهی معاون فنی و نظارت سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس امرداد امسال گفته بود که دو هزار و ۲۱۵ مدرسه سنگی در ایران شناسایی شده که از این تعداد، دست‌کم هزار و ۵۷۶ مدرسه بالای ۱۰ دانش‌آموز دارند. به عبارت دیگر، طبق آمار این مسئول دولتی، نزدیک به ۱۶ هزار دانش‌آموز در ایران در مدارس سنگی تحصیل می‌کنند.
مجید عبداللهی با ارائه وعده برچیده شدن مدارس سنگی گفته بود که تمرکز بر مدارسی است که بالای ۱۰ دانش‌آموز دارند. او با بیان اینکه بیشتر مدارس سنگی در مناطق روستایی‌اند توضیح داده که این مدارس فاقد خشت و ملات نیستند و کیفیت لازم را دارند.
جدا از مدارس ناایمنی که ده‌ها هزار دانش‌آموز را در خود جای داده‌اند موضوع خرید نوشت‌افزار و کیف و کفش، مسئله پرداخت شهریه مدارس نیز یکی دیگر از مشکلات بزرگ والدین به شمار می‌رود.
